کاربر ناشناس
عتبات عالیات: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
←در دوران قاجار: افزودن پانویس
imported>Mahdiemadi جز (←نقش عتبات در روابط دولتهای ایران و عراق: حذف بخش) |
imported>Mahdiemadi جز (←در دوران قاجار: افزودن پانویس) |
||
| خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
بر اساس گزارش‌های تاریخی حضور زائران رونق اقتصادی و توسعه اجتماعی شهرهای عتبات عالیات را به دنبال داشت. | بر اساس گزارش‌های تاریخی حضور زائران رونق اقتصادی و توسعه اجتماعی شهرهای عتبات عالیات را به دنبال داشت. | ||
===در دوران قاجار=== | ===در دوران قاجار=== | ||
با سقوط دولت صفوی و انتقال مراکز علمی شیعیان از اصفهان به نجف و کربلا، مهاجرت ایرانیان به شهرهای عتبات و سفرهای زیارتی آنان گسترش یافت. حمله وهابیان به عتبات، که تحریک احساسات مذهبی شیعیان را به دنبال داشت، تغییر مذهب تعداد زیادی از قبایل عراق به تشیع و بهبود روابط ایران و عثمانی در قرن نوزدهم میلادی پس از معاهده ارزنه الروم دوم در مهاجرت و زیارت ایرانیان به عتبات نقش داشت. به باور برخی پژوهشگران به سبب توجه ایرانیان به عتبات در این دوره توسعه اقتصادی و اجتماعی شهرهای عتبات رقم خورد. بر اساس گزارشی از کنسولگری ایران در نجف درآمد عراق از زائران ایرانی شامل وجوه ارسالی به علما، وجوهات شرعیه، ورود و خروج زوار، درآمد ناشی از سفر ایرانیان به ویژه حجاج ایرانی به کشورهای دیگر از عراق می‌شد. بر این اساس ارتباط نزدیکی میان زیارت ایرانیان به عتبات و رونق اقتصادی شهرهای آن برقرار بود. این مسأله در ایجاد اشتغال جامعه شیعی ساکن در شهرهای عتبات تأثیر گذاشت. با این حال عواملی مانند شیوع وبا در عراق و وقوع جنگ جهانی اول اقتصاد شهرهای عتبات را در دوره‍ای با رکود شدیدی مواجه ساخت. در این دوره حکومت قاجار برای سرایت نکردن وبا به ایران زائران را از سفر به عراق منع کرده و سفر زیارتی مشهد را تشویق می‌کردند. | با سقوط دولت صفوی و انتقال مراکز علمی شیعیان از اصفهان به نجف و کربلا، مهاجرت ایرانیان به شهرهای عتبات و سفرهای زیارتی آنان گسترش یافت. حمله وهابیان به عتبات، که تحریک احساسات مذهبی شیعیان را به دنبال داشت، تغییر مذهب تعداد زیادی از قبایل عراق به تشیع و بهبود روابط ایران و عثمانی در قرن نوزدهم میلادی پس از معاهده ارزنه الروم دوم در مهاجرت و زیارت ایرانیان به عتبات نقش داشت.<ref>تأملی بر نقش زائران ایرانی در رونق اقتصادی عتبات، فصل نامه تاریخ روابط خارجی، ش42، بهار 1389ش، ص31.</ref> به باور برخی پژوهشگران به سبب توجه ایرانیان به عتبات در این دوره توسعه اقتصادی و اجتماعی شهرهای عتبات رقم خورد. بر اساس گزارشی از کنسولگری ایران در نجف درآمد عراق از زائران ایرانی شامل وجوه ارسالی به علما، وجوهات شرعیه، ورود و خروج زوار، درآمد ناشی از سفر ایرانیان به ویژه حجاج ایرانی به کشورهای دیگر از عراق می‌شد.<ref>تأملی بر نقش زائران ایرانی در رونق اقتصادی عتبات، فصل نامه تاریخ روابط خارجی، ش42، بهار 1389ش، ص33.</ref> بر این اساس ارتباط نزدیکی میان زیارت ایرانیان به عتبات و رونق اقتصادی شهرهای آن برقرار بود.<ref>تأملی بر نقش زائران ایرانی در رونق اقتصادی عتبات، فصل نامه تاریخ روابط خارجی، ش42، بهار 1389ش، ص33 و 34.</ref> این مسأله در ایجاد اشتغال جامعه شیعی ساکن در شهرهای عتبات تأثیر گذاشت.<ref>تأملی بر نقش زائران ایرانی در رونق اقتصادی عتبات، فصل نامه تاریخ روابط خارجی، ش42، بهار 1389ش، ص33 و 34.</ref> با این حال عواملی مانند شیوع وبا در عراق و وقوع جنگ جهانی اول اقتصاد شهرهای عتبات را در دوره‍ای با رکود شدیدی مواجه ساخت. در این دوره حکومت قاجار برای سرایت نکردن وبا به ایران زائران را از سفر به عراق منع کرده و سفر زیارتی مشهد را تشویق می‌کردند.<ref>تأملی بر نقش زائران ایرانی در رونق اقتصادی عتبات، فصل نامه تاریخ روابط خارجی، ش42، بهار 1389ش، ص34-36.</ref> | ||
===دوره سقوط امپراتوری عثمانی=== | ===دوره سقوط امپراتوری عثمانی=== | ||
پس از سقوط امپراتوری عثمانی و تأسیس پادشاهی عراق تحت سیطره انگلیس به دلیل فقدان روابط مناسب میان ایران و عراق، در برخی دوره‌ها سفر زائران ایرانی عتبات به عراق ممنوع شد. این مسأله رکود اقتصادی شهرهای عتبات را تجدید کرد به طوری‌که بسیاری از بازاریان ورشکسته شدند، طلاب و اهالی نجف با مشکلات شدید مالی مواجه گشتند. با این حال دولت عراق و انگلیسی‌ها از این وضعیت چندان ناراحت نبودند. آنها حضور زائران ایرانی را موجب نفوذ دولت ایران در عراق می‌پنداشتند. علاوه بر آن مخالفت مراجع و علمای ایرانی مقیم در شهرهای عتبات با سیاست‌های استعماری بریتانیا در عراق، بریتانیا و پادشاهی عراق را بر آن داشت تا برای کاهش نفوذ مراجع ایرانی بر جامعه شیعی عراق و خطر ناشی از رهبری مراجع شیعه در انقلاب علیه بریتانیا در عراق و مخالفت مراجع با معاهده میان بریتانیا و عراق و انتخابات مجلس مؤسسان، دست به اخراج علمای ایرانی بزنند. بر این اساس 44 نفر از علما ایرانی و همراهانشان از جمله سیدابوالحسن اصفهانی و میرزای نائینی به مدت چند ماه از عراق اخراج شدند. این مسأله تأثیری بر اقتصاد شهرهای عتبات داشت. | پس از سقوط امپراتوری عثمانی و تأسیس پادشاهی عراق تحت سیطره انگلیس به دلیل فقدان روابط مناسب میان ایران و عراق، در برخی دوره‌ها سفر زائران ایرانی عتبات به عراق ممنوع شد. این مسأله رکود اقتصادی شهرهای عتبات را تجدید کرد به طوری‌که بسیاری از بازاریان ورشکسته شدند، طلاب و اهالی نجف با مشکلات شدید مالی مواجه گشتند. با این حال دولت عراق و انگلیسی‌ها از این وضعیت چندان ناراحت نبودند. آنها حضور زائران ایرانی را موجب نفوذ دولت ایران در عراق می‌پنداشتند. علاوه بر آن مخالفت مراجع و علمای ایرانی مقیم در شهرهای عتبات با سیاست‌های استعماری بریتانیا در عراق، بریتانیا و پادشاهی عراق را بر آن داشت تا برای کاهش نفوذ مراجع ایرانی بر جامعه شیعی عراق و خطر ناشی از رهبری مراجع شیعه در انقلاب علیه بریتانیا در عراق و مخالفت مراجع با معاهده میان بریتانیا و عراق و انتخابات مجلس مؤسسان، دست به اخراج علمای ایرانی بزنند. بر این اساس 44 نفر از علما ایرانی و همراهانشان از جمله سیدابوالحسن اصفهانی و میرزای نائینی به مدت چند ماه از عراق اخراج شدند. این مسأله تأثیری بر اقتصاد شهرهای عتبات داشت. | ||