پرش به محتوا

نامه امام علی به امام حسن: تفاوت میان نسخه‌ها

←‏مخاطب: اصلاح ارقام، اصلاح نویسه‌های عربی
(←‏مخاطب: اصلاح ارقام، اصلاح نویسه‌های عربی)
خط ۳۱: خط ۳۱:
اگر چه در نهج البلاغه و بیشتر منابع دیگر<ref>برای نمونه نگاه کنید به: کلینی، کافی، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۵۱۰؛ ابن‌شعبه حرّانی، تحف العقول،۱۴۰۴ق، ص۶۸.</ref>، این وصیت خطاب به امام حسن(ع) نوشته شده،<ref>مکارم شیرازی، پیام امام امیرالمؤمنین(ع)، ۱۳۸۶ش، ج۹، ص۴۵۹.</ref> اما در برخی از نقل‌ها نیز آمده است، مخاطب این نامه محمد حنفیه بوده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۴، ص۳۸۴.</ref> همچنین بر اساس آنچه در منابع دیگر ذکر شده، بخشی از این نامه، خطاب به امام حسن(ع) و بخشی از آن نیز خطاب به محمد حنفیه بوده است.<ref>ابن‌عبد ربّه، العقد الفرید، ۱۴۰۷ق، ج۳، ص۱۰۰-۱۰۲.</ref> در توجیه ناسازگاری برخی مطالب ذکر شده در این نامه (تعابیری مانند «عبد الدنیا» و «تاجر الغرور» درباره امام حسن) با مقام عصمت امام حسن(ع) که مخاطب نامه است، گفته شده اگرچه این نامه در ظاهر خطاب به امام حسن نوشته شده، اما در حقیقت مخاطب این نامه عموم مردم است.<ref>مصباح یزدی، پند جاوید، ۱۳۹۱ش، ج۱، ص۲۴-۲۵؛ مکارم شیرازی، پیام امام امیرالمؤمنین(ع)، ۱۳۸۶ش، ج۹، ص۴۶۰.</ref>
اگر چه در نهج البلاغه و بیشتر منابع دیگر<ref>برای نمونه نگاه کنید به: کلینی، کافی، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۵۱۰؛ ابن‌شعبه حرّانی، تحف العقول،۱۴۰۴ق، ص۶۸.</ref>، این وصیت خطاب به امام حسن(ع) نوشته شده،<ref>مکارم شیرازی، پیام امام امیرالمؤمنین(ع)، ۱۳۸۶ش، ج۹، ص۴۵۹.</ref> اما در برخی از نقل‌ها نیز آمده است، مخاطب این نامه محمد حنفیه بوده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۴، ص۳۸۴.</ref> همچنین بر اساس آنچه در منابع دیگر ذکر شده، بخشی از این نامه، خطاب به امام حسن(ع) و بخشی از آن نیز خطاب به محمد حنفیه بوده است.<ref>ابن‌عبد ربّه، العقد الفرید، ۱۴۰۷ق، ج۳، ص۱۰۰-۱۰۲.</ref> در توجیه ناسازگاری برخی مطالب ذکر شده در این نامه (تعابیری مانند «عبد الدنیا» و «تاجر الغرور» درباره امام حسن) با مقام عصمت امام حسن(ع) که مخاطب نامه است، گفته شده اگرچه این نامه در ظاهر خطاب به امام حسن نوشته شده، اما در حقیقت مخاطب این نامه عموم مردم است.<ref>مصباح یزدی، پند جاوید، ۱۳۹۱ش، ج۱، ص۲۴-۲۵؛ مکارم شیرازی، پیام امام امیرالمؤمنین(ع)، ۱۳۸۶ش، ج۹، ص۴۶۰.</ref>


==مخاطب==
== ناسازگاری نامه با عصمت امامان ==
[[سید رضی]] مخاطب این نامه را [[امام حسن(ع)]] معرفی می‌کند ولی برخی عبارات نامه به گونه‌ای است که با [[عصمت]] امام حسن(ع) سازگاری ندارد مانند: «عبد الدنیا» و «تاجر الغرور»؛ و حتی عباراتی با عصمت [[امیرالمؤمنین]] نیز سازگاری ندارد، مانند: «أَوْ أَنْ أُنْقَصَ فِی رَأْیی کمَا نُقِصْتُ فِی جِسْمِی»؛ [[ابن ابی الحدید]] می‌گوید این موارد، اعتقاد شیعه به [[عصمت امام]] را باطل می‌کند.<ref group="یادداشت">قوله علیه‌السلام: «او ان انقص رایی» هذا یدل علی بطلان قول من قال: انه لایجوز ان ینقص فی رایه وان الامام معصوم عن امثال ذلک، وکذلک قوله للحسن: «او یسبقنی الیک بعض غلبات الهوی وفتن الدنیا» یدل علی ان الامام لایجب ان یعصم عن غلبات الهوی ولا عن فتن الدنیا. شرح نهج البلاغه، ج‌۱۶، ص۶۶</ref>
گفته شده برخی تعابیر به کار رفته در این نامه با مقام عصمت امامان ناسازگار است.<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱۶، ص۶۶-۶۷.</ref> ابن ابی الحدید معتقد است تعابیری مانند «أَوْ أَنْ أُنْقَصَ فِی رَأْیِی» (یعنی: پیش از آن که در دیدگاهم نقصانی ایجاد شود) با معصوم بودن نویسنده نامه، یعنی امام علی و تعبیر «یَسْبِقَنِی إِلَیْکَ بَعْضُ غَلَبَاتِ الْهَوَی وَ فِتَنِ الدُّنْیَا» (یعنی: پیش از آنکه هوا و هوس و فتنه های دنیا بر تو هجوم آورد) با معصوم بودن مخاطب نامه، یعنی امام حسن تعارض دارد؛ چرا که بر اساس این تعابیر، اندیشه امام علی تغییرپذیر است، چنان که احتمال دارد هوا و هوس بر امام حسن هجوم آورد.<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱۶، ص۶۶-۶۷.</ref> در توجیه این ناسازگاری گفته شده اگرچه این نامه در ظاهر خطاب به امام حسن نوشته شده، اما در حقیقت مخاطب این نامه عموم مردم است<ref>مصباح یزدی، پند جاوید، ۱۳۹۱ش، ج۱، ص۲۴-۲۵؛ مکارم شیرازی، پیام امام امیرالمؤمنین(ع)، ۱۳۸۶ش، ج۹، ص۴۶۰.</ref> و امام علی(ع) با در نظر گرفتن رابطه پدر و فرزندی این نامه را نوشته است. زیرا اگر امام علی(ع) می خواست به عنوان یک امام معصوم نامه ای را به معصوم دیگر بنویسد، مطالبی بسیار عمیق بیان می کرد که فایده ای برای دیگران نداشت.<ref>مصباح یزدی، پند جاوید، ۱۳۹۱ش، ج۱، ص۲۵.</ref>
 
برخی شارحان [[نهج البلاغه]] مانند [[ابن میثم بحرانی]] معتقدند بر خلاف نقل سید رضی، مخاطب نامه بر اساس نقلِ [[جعفر بن بابویه]]، [[محمد بن حنفیه]] است،<ref group="یادداشت">روی جعفر بن بابویه القمی رحمه الله ان هذه الوصیة کتبهاعلیه‌السلام الی ابنه محمد بن حنفیه رضی الله عنه. شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج‌۵، ص۲.</ref> برخی دیگر معتقدند این [[وصیت]] یک سفارش و دستورالعمل کلی است و [[امام علی(ع)]] به عنوان یک پدر خطاب به امام حسن به عنوان یک فرزند سفارشاتی را بیان کرده است، لذا در وصیت خود می‌نویسد: «مِنَ الْوَالِدِ الْفَانِ» «إِلَی الْمَوْلُودِ الْمُؤَمِّلِ مَا لایدْرِک» نه اینکه «مِنْ علی بن ابی طالب» «الی الحسن بن علی». به عبارت دیگر، از عبارات این وصیت فهمیده می‌شود رابطه پدر و فرزند است نه رابطه امام و جانشین وی.{{مدرک}}


== اعتبار وصیت ==
== اعتبار وصیت ==
confirmed، movedable، protected، templateeditor
۵٬۶۹۱

ویرایش