confirmed، movedable، protected، templateeditor
۵٬۶۹۱
ویرایش
(←شرحها) |
|||
خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
این نامه علاوه بر ترجمه و شرح در ضمن ترجمهها و شرحهای کامل [[نهج البلاغه]]، ترجمهها و شرحهای مستقلی نیز دارد. شماره ترتیبی این نامه در نسخههای نهج البلاغه، متفاوت است.<ref> به نقل: محمدی، المعجم المفهرس لالفاظ نهج البلاغه، جدول اختلاف نسخ انتهای کتاب، ص۲۳۸.</ref> | این نامه علاوه بر ترجمه و شرح در ضمن ترجمهها و شرحهای کامل [[نهج البلاغه]]، ترجمهها و شرحهای مستقلی نیز دارد. شماره ترتیبی این نامه در نسخههای نهج البلاغه، متفاوت است.<ref> به نقل: محمدی، المعجم المفهرس لالفاظ نهج البلاغه، جدول اختلاف نسخ انتهای کتاب، ص۲۳۸.</ref> | ||
== معرفی و اهمیت == | |||
نامه امام علی(ع) به امام حسن(ع)، نامهای طولانی در موضوع اخلاق است.<ref>مکارم شیرازی، پیام امام امیرالمؤمنین(ع)، ۱۳۸۶ش، ج۹، ص۴۵۸.</ref> برخی محققان این نامه را دورهای کامل در تربیت نفس، خودسازی و سیر و سلوک<ref>مکارم شیرازی، پیام امام امیرالمؤمنین(ع)، ۱۳۸۶ش، ج۹، ص۴۵۸.</ref> بلکه دایرة المعارف کامل تربیتی دانسته اند.<ref>طاهرزاده، فرزندم این چنین باید بود، ۱۳۹۳ش، ج۱، ص۲۰.</ref> محمدتقی مصباح یزدی معتقد است، علاوه بر معارف والایی که در این نامه وجود دارد، امام علی(ع) در بیان مطالب، به نکات روانشناسی و تربیتی نیز توجه کرده است.<ref>مصباح یزدی، پند جاوید، ۱۳۹۱ش، ج۱، ص۲۳.</ref> | |||
به باور برخی محققان نامه ۳۱ نهج البلاغه، اهدافی دارد که با اصول و روشهایی در صدد دستیابی به آن است.<ref>بهشتی، دیگران، «نظام تربیتی اخلاقی در نامه ۳۱ نهج البلاغه»، ص۲۰.</ref> اهداف، اصول و روشها چنین است: | |||
اهداف: تخلق به اخلاق الهی، شناخت خدا، خودسازی، زهد، صبر و التزام به امر و یاد الهی؛ | |||
اصول: کرامت، تفاوتهای فردی، اعتدال، تعقل، تفکر و تدبر؛ | |||
روشها: تذکر، موعظه، ارائه الگو، محبت، عبرت آموزی، توبه، مراقبه و محاسبه.<ref>بهشتی، دیگران، «نظام تربیتی اخلاقی در نامه ۳۱ نهج البلاغه»، ص۲۰.</ref> | |||
== زمان و مکان نگارش== | == زمان و مکان نگارش== | ||
این نامه هنگام بازگشت [[امیرالمؤمنین]] از [[جنگ صفین]] نگاشته شده است.<ref>نهج البلاغه، ترجمه شهیدی، ص۲۹۵.</ref> آن گونه که در [[نهج البلاغه]] آمده، مکان نگارش، «حاضرین» بوده است اما معنای این کلمه چندان روشن نیست که آیا نام منطقهای است یا اصلاً اسم مکان نیست و جمع «حاضر» است.<ref>نهج البلاغه، ترجمه شهیدی، ص۵۲۱.</ref> [[ابنابیالحدید|ابن ابی الحدید]] در [[شرح نهج البلاغه (ابنابیالحدید)|شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید]] احتمال داده که این کلمه به صورت تثنیه باشد (حاضِرَیْن) ومنظور مناطق اطراف و مرتبط به دو شهر حلب و قنسرین باشد.وی احتمالات دیگری هم جز این نقل کرده است. <ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ناشر: مکتبة آیة الله العظمی المرعشي النجفي (ره)، ج۱۶، ص۵۲.</ref> | این نامه هنگام بازگشت [[امیرالمؤمنین]] از [[جنگ صفین]] نگاشته شده است.<ref>نهج البلاغه، ترجمه شهیدی، ص۲۹۵.</ref> آن گونه که در [[نهج البلاغه]] آمده، مکان نگارش، «حاضرین» بوده است اما معنای این کلمه چندان روشن نیست که آیا نام منطقهای است یا اصلاً اسم مکان نیست و جمع «حاضر» است.<ref>نهج البلاغه، ترجمه شهیدی، ص۵۲۱.</ref> [[ابنابیالحدید|ابن ابی الحدید]] در [[شرح نهج البلاغه (ابنابیالحدید)|شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید]] احتمال داده که این کلمه به صورت تثنیه باشد (حاضِرَیْن) ومنظور مناطق اطراف و مرتبط به دو شهر حلب و قنسرین باشد.وی احتمالات دیگری هم جز این نقل کرده است. <ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ناشر: مکتبة آیة الله العظمی المرعشي النجفي (ره)، ج۱۶، ص۵۲.</ref> | ||
== مخاطب نامه == | |||
اگر چه در نهج البلاغه و بیشتر منابع دیگر<ref>برای نمونه نگاه کنید به: کلینی، کافی، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۵۱۰؛ ابنشعبه حرّانی، تحف العقول،۱۴۰۴ق، ص۶۸.</ref>، این وصیت خطاب به امام حسن(ع) نوشته شده،<ref>مکارم شیرازی، پیام امام امیرالمؤمنین(ع)، ۱۳۸۶ش، ج۹، ص۴۵۹.</ref> اما در برخی از نقلها نیز آمده است، مخاطب این نامه محمد حنفیه بوده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۴، ص۳۸۴.</ref> همچنین بر اساس آنچه در منابع دیگر ذکر شده، بخشی از این نامه، خطاب به امام حسن(ع) و بخشی از آن نیز خطاب به محمد حنفیه بوده است.<ref>ابنعبد ربّه، العقد الفرید، ۱۴۰۷ق، ج۳، ص۱۰۰-۱۰۲.</ref> در توجیه ناسازگاری برخی مطالب ذکر شده در این نامه با مقام عصمت امام حسن(ع) که مخاطب نامه است، گفته شده اگرچه این نامه در ظاهر خطاب به امام حسن نوشته شده، اما در حقیقت مخاطب این نامه عموم مردم است.<ref>مصباح یزدی، پند جاوید، ۱۳۹۱ش، ج۱، ص۲۴-۲۵؛ مکارم شیرازی، پیام امام امیرالمؤمنین(ع)، ۱۳۸۶ش، ج۹، ص۴۶۰.</ref> | |||
==مخاطب== | ==مخاطب== |