confirmed، movedable، protected، templateeditor
۵٬۶۹۱
ویرایش
خطبه اشباح: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ جعبه اطلاعات روایت | {{ جعبه اطلاعات روایت | ||
| عنوان = خطبه اشباح | | عنوان = خطبه اشباح | ||
| خط ۱۶: | خط ۱۵: | ||
}} | }} | ||
''' | '''خُطبۀ اَشْباح''' یکی از خطبه‌های [[نهج‌البلاغه]] در موضوع خداشناسی است. [[ابن ابی الحدید]]، در بیان ارزش ادبی این خطبه، سخن فصیحان عرب را همچون خاک و این خطبه را همچون طلای ناب دانسته است. [[سید بن طاووس]]، این خطبه را که از خطبه‌های مشهور امام علی(ع) بوده است را معتبر می‌داند. این خطبه علاوه بر منابع شیعی در کتاب‌های اهل سنت نیز نقل شده است. | ||
ذکر برخی اوصاف خدا، معیار بودن [[قرآن]] برای شناخت [[اسما و صفات خدا]]، احاطه نداشتن انسان به کنه ذات و صفات خدا، آفرینش فرشتگان و صفات و ویژگی‌های آنها و آگاهی خداوند از تمام اسرار انسان، از مباحث مطرح شده در این خطبه است. درباره این خطبه، کتاب‌های و مقاله‌های مختلفی نوشته شده است که از جمله آنها می‌توان به «علی(ع) و سالکین راه شیطان (فوج | ذکر برخی اوصاف خدا، معیار بودن [[قرآن]] برای شناخت [[اسما و صفات خدا]]، احاطه نداشتن انسان به کنه ذات و صفات خدا، آفرینش فرشتگان و صفات و ویژگی‌های آنها و آگاهی خداوند از تمام اسرار انسان، از مباحث مطرح شده در این خطبه است. درباره این خطبه، کتاب‌های و مقاله‌های مختلفی نوشته شده است که از جمله آنها می‌توان به «علی(ع) و سالکین راه شیطان (فوج مُقْتَحَم)» تألیف عبدالعلی گویا اشاره کرد. | ||
== معرفی خطبه == | == معرفی خطبه == | ||
خطبه اشباح یکی از [[فهرست خطبه‌های نهج البلاغه|خطبه‌های نهج البلاغه]] است که آن را پرارزش و پرمحتوا دانسته‌اند.<ref>مکارم شیرازی، پیام امام امیرالمؤمنین(ع)، ۱۳۸۶ش، ج۴، ص۱۶.</ref> [[ابن‌ابی‌الحدید]] در تبیین فصاحت و بلاغت این خطبه، آن را با سخن فصیحان عرب مقایسه کرده، معتقد است نسبت سخن فصیحان عرب به این خطبه، مانند نسبت خاک به طلای خالص ناب است.<ref>ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۶، ص۴۲۵.</ref> | خطبه اشباح یکی از [[فهرست خطبه‌های نهج البلاغه|خطبه‌های نهج البلاغه]] است که آن را پرارزش و پرمحتوا دانسته‌اند.<ref>مکارم شیرازی، پیام امام امیرالمؤمنین(ع)، ۱۳۸۶ش، ج۴، ص۱۶.</ref> [[ابن‌ابی‌الحدید]] از شارحان نهج البلاغه، در تبیین فصاحت و بلاغت این خطبه، آن را با سخن فصیحان عرب مقایسه کرده، معتقد است نسبت سخن فصیحان عرب به این خطبه، مانند نسبت خاک به طلای خالص ناب است.<ref>ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۶، ص۴۲۵.</ref> | ||
مطابق نقل [[سید رضی]] جمع‌آورندۀ [[نهج البلاغه]]، این خطبه به درخواست شخصی خوانده شد که از [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] خواست [[خدا]] را برای او چنان توصیف کند که گویا خدا را با چشم خود می‌بیند. بر اساس این نقل امام علی(ع) با شنیدن این درخواست، خشمگین شد؛ مردم را جمع کرد و این خطبه را بر منبر [[مسجد کوفه]] خواند.<ref>نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، ۱۴۱۴ق، خطبه ۹۱، ص۱۲۴.</ref> در توضیح اینکه چرا این درخواست خشم امام علی(ع) را در پی داشته، احتمال‌هایی مطرح شده است؛ از جمله اینکه شخص انتظار داشت صفات خدا، همانند صفات مخلوق باشد تا بتواند او را ببیند،<ref>هاشمی خویی، منهاج البلاعه، ۱۴۰۰ق، ج۶، ص۲۸۷.</ref> یا چرا مسلمانان پس از گذشت سال‌های طولانی از ظهور اسلام، هنوز با صفات خدا آشنا نبودند.<ref>مکارم شیرازی، پیام امام امیرالمؤمنین(ع)، ۱۳۸۶ش، ج۴، ص۱۹.</ref> | مطابق نقل [[سید رضی]] جمع‌آورندۀ [[نهج البلاغه]]، این خطبه به درخواست شخصی خوانده شد که از [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] خواست [[خدا]] را برای او چنان توصیف کند که گویا خدا را با چشم خود می‌بیند. بر اساس این نقل امام علی(ع) با شنیدن این درخواست، خشمگین شد؛ مردم را جمع کرد و این خطبه را بر منبر [[مسجد کوفه]] خواند.<ref>نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، ۱۴۱۴ق، خطبه ۹۱، ص۱۲۴.</ref> در توضیح اینکه چرا این درخواست خشم امام علی(ع) را در پی داشته، احتمال‌هایی مطرح شده است؛ از جمله اینکه شخص انتظار داشت صفات خدا، همانند صفات مخلوق باشد تا بتواند او را ببیند،<ref>هاشمی خویی، منهاج البلاعه، ۱۴۰۰ق، ج۶، ص۲۸۷.</ref> یا چرا مسلمانان پس از گذشت سال‌های طولانی از ظهور اسلام، هنوز با صفات خدا آشنا نبودند.<ref>مکارم شیرازی، پیام امام امیرالمؤمنین(ع)، ۱۳۸۶ش، ج۴، ص۱۹.</ref> | ||
| خط ۶۴: | خط ۶۳: | ||
== اعتبار خطبه == | == اعتبار خطبه == | ||
به باور سید بن | به باور [[سید بن طاووس]]، مؤلف [[فرج المهموم فی تاریخ علماء النجوم (کتاب)|کتاب فَرَجُ المَهموم]]، در اعتبارسنجی این خطبه به بررسی سند آن نیازی نیست؛ چون متن این خطبه چنان عظمتی برخوردار است که تنها معصومان می‌توانند آن را بیان کنند.<ref>سید ابن‌طاووس، فرج المهموم، ۱۳۶۸ق، ص۵۶.</ref> خطبه اشباح از خطبه‌های مشهور امام علی(ع) بوده که قبل از سید رضی نیز شهرت داشته است.<ref>حسینی خطیب، مصادر نهج البلاغه، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۱۶۴.</ref> این خطبه علاوه بر منابع شیعی (مانند [[التوحید (کتاب)|کتاب توحید]] اثر [[شیخ صدوق]]<ref>شیخ صدوق، التوحید، ۱۳۹۸ق، ص۴۸-۵۶.</ref> و کتاب تیسیر المطالب تألیف یحیی بن حسین هارونی از علمای زیدیه<ref>هارونی، تیسیر المطالب، ۱۴۲۲ق، ص۲۸۷-۲۸۹.</ref>) در کتاب‌های [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] (مانند العِقد الفَرید<ref>ابن‌عبد ربّه، العقد الفرید، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۱۹۶-۱۹۸.</ref> و رَبیعُ الاَبرار<ref>زمخشری، ربیع الابرار، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۳۱۰-۳۱۲.</ref>) نیز نقل شده است. | ||
به گفته سید | به گفته [[سید عَبدُالزهراء حسینی خَطیب]]، مؤلف [[مصادر نهج‌البلاغه و اسانیده (کتاب)|کتاب مَصادِرُ نهج البلاغه]]، [[سید رضی]] را این خطبه را از کتاب «خُطَب امیر المؤمنین(ع)» تألیف [[مسعدة بن صدقه|مَسْعَدَةِ بنِ صَدَقه]] نقل کرده است؛ زیرا از طرفی سید رضی در ابتدای خطبه تصریح کرده که این خطبه را به نقل مسعدة بن صدقه از [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] نقل می‌کند و از طرف دیگر مسعده کتاب معروفی به نام «خُطَب امیر المؤمنین(ع)» داشته که تا زمان [[سید هاشم بحرانی|سید هاشم بَحْرانی]]، مؤلف [[البرهان فی تفسیر القرآن (کتاب)|کتاب البُرهان]]، وجود داشته است.<ref>حسینی خطیب، مصادر نهج البلاغه، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۱۶۴.</ref> | ||
== تک‌نگاری‌ها == | == تک‌نگاری‌ها == | ||
[[پرونده:طبیعت در خطبه اشباح.jpg|بندانگشتی|کتاب طبیعت در خطبه اشباح، به قلم محسن سترگی]] | [[پرونده:طبیعت در خطبه اشباح.jpg|بندانگشتی|کتاب طبیعت در خطبه اشباح، به قلم محسن سترگی]] | ||
درباره خطبه اشباح کتاب‌هایی نوشته شده که از جمله آنها می‌توان به آثار ذیل اشاره کرد: | درباره خطبه اشباح کتاب‌هایی نوشته شده که از جمله آنها می‌توان به آثار ذیل اشاره کرد: | ||
* «علی(ع) و سالکین راه شیطان (فوج | * «علی(ع) و سالکین راه شیطان (فوج مُقْتَحَم)» تألیف عبدالعلی گویا؛ انتشارات دلیل ما چاپ سوم این کتاب را در سال ۱۳۸۶ش، در ۴۲۴ صفحه منتشر کرده است.<ref>گویا، علی(ع) و سالکین راه شیطان، ۱۳۸۶ش، صفحه شناسنامه.</ref> | ||
* «طبیعت در خطبه اشباح نهج البلاغه» اثر محسن سترگی؛ این اثر در سال ۱۳۹۲ش، به کوشش انتشارات دهسرا در رشت در ۱۶۰ صفحه منتشر شده است.<ref>سترگی، طبیعت در خطبه اشباح نهج البلاغه، ۱۳۹۲ش، صفحه شناسنامه.</ref> | * «طبیعت در خطبه اشباح نهج البلاغه» اثر محسن سترگی؛ این اثر در سال ۱۳۹۲ش، به کوشش انتشارات دهسرا در رشت در ۱۶۰ صفحه منتشر شده است.<ref>سترگی، طبیعت در خطبه اشباح نهج البلاغه، ۱۳۹۲ش، صفحه شناسنامه.</ref> | ||