نکاح معاطاتی: تفاوت میان نسخه‌ها

*نظریه صحیح بودن نکاح معاطاتی: برخی فقیهان وجود رضایت میان دوطرف را کافی می‌دانند به شرطی که لفظی که دال بر ایجاد زوجیت است ابراز شود.<ref>فاضل لنکرانی، معاطات در نکاح، ۱۳۹۵ش، ص۲۱.</ref> از جمله قائلان این نظریه [[فیض کاشانی]] و برخی از [[ظاهریه]] دانسته شده‌اند. فیض در [[الوافی (کتاب)|کتاب وافی]] حکم خود را مستند به روایتی از [[نوح بن شُعیب]] می‌داند.<ref>نجفی، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۰، ص۱۵۳.</ref> همچنین عمومات وفاء به عقد<ref>آیه ۱، سوره مائده.</ref> و عموماتی که نکاح را جایز می‌دانند‌<ref>آیه ۳، سوره نساء.</ref> از جمله دلایل این مسئله ذکر شده اند.<ref>ستوده، میرداداشی، «انشای فعلی نکاح؛ جستاری در عدم مشروعیت»، ص۱۳۱.</ref>

#احتیاط در مسئله ازدواج: به گفته برخی با استناد به برخی روایات چون معتبره شعیب بن شَداد احتیاط در مسئله نکاح لازم است. بدین صورت اگر در نکاح بودن عقدی شک کردیم باید قائل به عدم شویم.<ref>جعفرزاده کوچکی، صدیقی، «بررسی تفاوتها و همسویی های ازدواج سفید با نکاح معاطاتی از منظر فقه امامیه»، ص۱۲.</ref>

#نکاح معاطاتی ملازم با ضد نکاح است: [[محمدحسین نائینی]] معتقد است [[آمیزش]] بدون صیغه از مصادیق [[زنا]] است و فعلی که مصداق زنا است نمی‌تواند نوعی از نکاح باشد.<ref>نائینی، منية الطالب في حاشية المكاسب، ۱۳۷۳ق، ج‌۱، ص۸۱‌-۸۰.

به گفته پژوهشگران در صورتی که نکاح معاطاتی را باطل بدانیم [[ازدواج سفید]] هیچ توجیه شرعی ندارد و مصداقی از [[زنا]] است.<ref>جعفرزاده کوچکی، صدیقی، «بررسی تفاوتها و همسویی های ازدواج سفید با نکاح معاطاتی از منظر فقه امامیه»، ص۸-۹.</ref> برخی پژوهشگران معتقدند ازدواج سفید در برخی مصادیقش همان نکاح معاطات است. به این معنا که هر دو طرف قصد زندگی مشترک را دارند اما صرفا به صیغه اعتقادی ندارند و با جشن یا دادن حلقه خود را زوجین اعلام می‌کنند.<ref>افراسیابی، «تاملی در حکم نکاح معاطاتی یا ازدواج سفید در فقه».</ref> در مقابل برخی دیگر معتقدند حتی در صورتی که نکاح معاطات جایز باشد ازدواج سفید شروط این نوع نکاح را رعایت نمی‌کند. به گفته آنان ازدواج سفید با نکاح معاطاتی مغایر است و به‌هیچ‌وجه نمی‌توان آن را از دیدگاه اسلام مشروع دانست برخی از دلایل آنان چنین است:

*کارهایی با نکاح معاطات بر زوجین واجب می‌شود؛ مانند تمکین و اذنِ خروج از منزل برای زن و لزوم پرداخت نفقه بر مرد که در ازدواج سفید این التزام وجود ندارد.<ref>جعفرزاده کوچکی، صدیقی، «بررسی تفاوتها و همسویی های ازدواج سفید با نکاح معاطاتی از منظر فقه امامیه»، ص۸-۹.</ref>

* حسینی حایری، سید کاظم، «عدم جریان معاطات در نکاح»، فصلنامه فقه اهل بیت (ع)، سال ۱۷، شماره ۶۶ و ۶۷، ۱۳۹۰ش.

* فاضل لنکرانی، محمدجواد، معاطات در نکاح، قم، مرکز فقهی ائمه اطهار (ع)، ۱۳۹۶ش.

* کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، دار الکتب الاسلامیة، تهران، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.

* نائینی، محمدحسین، منية الطالب في حاشية المكاسب، تهران، المكتبة المحمدية‌، ۱۳۷۳ق.