آمنه بنت وهب: تفاوت میان نسخه‌ها

آمنه از زنان [[قبیله قریش]] به شمار می‌آید: پدرش، وَهب، بزرگ تیره [[بنی‌زهره]] از تیره‌های قریش بود. مادرش، بره دختر عبدالعزی نیز قریشی بود.<ref> نگاه کنید به: مقریزی، امتاع الاسماع، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۵-۶.</ref>

از زندگی آمنه پیش از ازادواج با عبدالله اطلاعات چندانی در دست نیست هر چند که گفته شده او در مکه متولد شد.<ref> بنت الشاطی، آمنه مادر پیامبر، ۱۳۷۹ش، ص۷۴.</ref> در سال ۵۴ یا ۵۳ سال قبل از هجرت با [[عبدالله بن عبدالمطلب]] ازدواج کرد.<ref>ابن هشام، السیرة النبویة، ۱۳۷۵ق، ج۱، ص۱۵۶.</ref> البته پیش از اینکه عبدالله، پیشنهاد ازدواج به آمنه بدهد، برخی زنان دیگر از جمله، دختر نوفل بن اسد، فاطمه دختر مر و لیلی عدویه به عبدالله پیشنهاد ازدواج داده بودند<ref>نگاه کنید به: ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۳۸۵ق، ج۲، ص۸.</ref> مراسم جشن عروسی آن دو، سه شبانه روز ادامه یافت و در این مدت عبدالله به رسم قبیله‌ای در خانه عروس اقامت گزید.<ref> نویری، نهایة الارب، دارالکتب و الوثایق القومیه، ج۱۶، ص۵۷.</ref>

عبدالله چند روز پس از ازدواج با آمنه، به سفر تجاری رفت و در راه برگشت، در [[یثرب]] بیمار شد و از دنیا رفت.<ref> زرقانی، شرح المواهب اللدنیة، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۲۰۷-۲۰۶</ref> بنت الشاطی، نویسنده معاصر مصری، مرگ زودرس عبدالله پس از نجات او از داستان ذبح، را نشانه این می‌داند که مقدر بود عبدالله با آمنه ازدواج کند و از این ازدواج، پیامبر (ص) متولد شود.<ref>بنت الشاطی، آمنه مادر پیامبر، ۱۳۷۹ش، ص۱۲۸</ref> البته برخی گزارش‌های تاریخی، درگذشت عبدالله را اندکی پس از ولادت رسول خدا(ص) دانسته‌اند.<ref> نگاه کنید به: آیتی، تاریخ پیامبر اسلام، ۱۳۷۸ش، ص۴۱.</ref>

آمنه پس از تولد محمد، او را به [[حلیمه سعدیه]] سپرد.<ref>ابن هشام، السیرة النبویة، ۱۳۷۵ق، ج۱، ص۱۶۲-۱۶۳.</ref> بنابر نظر مشهور شیعه، آمنه در [[۱۷ ربیع‌الاول]] [[عام الفیل]]، پیامبر(ص) را به دنیا آورد؛ ولی مشهور [[اهل تسنن]] زمان وقوع این رویداد را [[۱۲ ربیع‌الاول]] دانسته‌اند.<ref>نگاه کنید به: آیتی، تاریخ پیامبر اسلام، ۱۳۷۸ش، ص۴۳.</ref> به گزارش ابن هشام در [[السیرة النبویة لابن هشام|السیرة النبویه]]، چون محمد [[یتیم]] بود، کسی سرپرستی را نمی‌پذیرفت. حلیمه سعدیه نیز به همین دلیل ابتدا دایگی او را نپذیرفت، اما هنگامی که دید کودک دیگری نصیبش نمی‌شود، سرپرستی او را قبول کرد.<ref>ابن هشام، السیرة النبویة، ۱۳۷۵ق، ج۱، ص۱۶۲-۱۶۳.</ref> حلیمه دو سال به محمد شیر داد و پس از دو سال او را به نزد آمنه آورد؛ اما از آنجا که او را مایه برکت برای خود دیده بود و او از وبایی که دامن مکه را گرفته بود، حفظ کرده بود از آمنه خواست که مدتی دیگر محمد(ص) را پیش خود نگه دارد.<ref>ابن هشام، السیرة النبویة، ۱۳۷۵ق، ج۱، ص۱۶۴-۱۶۳.</ref> از این رو حلیمه سعدیه، سال شش پس از [[عام الفیل]]، پس از پنج سال و دو روز از تولد محمد(ص) او را به مادرش برگرداند.<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۲۹.</ref>

آمنه، در سال هفتم پس از [[عام الفیل]]، فرزندش، محمد را برای زیارت قبر [[عبدالله بن عبدالمطلب|عبدالله]] و نیز دیدار با دایی‌های عبدالله که از [[قبیله بنی‌نجار|بنی‌نجار]] بودند، به [[مدینه]] برد. بنا بر مشهور آمنه در راه بازگشت از مدینه در [[ابواء]] از دنیا رفت<ref>نگاه کنید به: ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۳۰.</ref> و در همانجا  دفن شد.<ref>مقریزی، امتاع الاسماع، ۱۴۲۰ ق، ج۱، ص۱۳.</ref> بنا به نقلی وی در مکه از دنیا رفت و شعب دُب([[قبرستان معلاة]]) دفن شد، ابن اثیر نظر او را صحیح‌تر دانسته است.<ref>ابن اثیر، اسد الغابه، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۲.</ref> [[یعقوبی]]، تاریخ‌نگار درگذشت او را در ۳۰ سالگی دانسته است.<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۱۰.</ref>

با این حال قبری در [[قبرستان حجون]] مکه نیز به وی منسوب است{{مدرک}} در گزارشی تاریخی نیز به وجود قبر وی در مکه اشاره شده، که ابن سعد از علمای اهل سنت، این گزارش را صحیح ندانسته است.<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۹۴.</ref> گفته شده قبر وی در ابواء و قبر منسوب به وی در مکه از زمان حکومت عثمانی دارای بقعه بوده و بعدها تخریب شده است.<ref>ابن اثیر، اسد الغابه، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۲.</ref>

 

[[شیخ عباس قمی]]، با استناد به آیه ۸۴ [[سوره توبه]] {{یادداشت|ا تُصَلِّ عَلَىٰ أَحَدٍ مِّنْهُم مَّاتَ أَبَدًا وَلَا تَقُمْ عَلَىٰ قَبْرِ‌هِ ۖ إِنَّهُمْ كَفَرُ‌وا بِاللَّـهِ وَرَ‌سُولِهِ وَمَاتُوا وَهُمْ فَاسِقُونَ ﴿٨٤﴾؛ و هرگز بر هيچ مرده‌اى از آنان نماز مگزار و بر سر قبرش نايست، چرا كه آنان به خدا و پيامبر او كافر شدند و در حال فسق مردند.(سوره توبه، آیه۸۴.)}} که پیامبر را از نمازگزاردن بر مردگان مشرکان و ایستادن بر سر قبر آنان نهی کرده، مشرک بودن والدین پیامبر را منتفی دانسته‌، چراکه پیامبر قبر پدر و مادر خود را [[زیارت]] می‌کرده است.<ref>محدث قمی، سفینة البحار، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۱۷۱.</ref>

===دیدگاه اهل سنت===

از نظر [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] والدین و اجداد پیامبر (ص) مشرک بوده‌اند: [[سیوطی]] از علمای اهل سنت با استناد به دو روایت درباره [[شأن نزول]] آیات ۱۱۳ {{یادداشت|{{متن قرآن|مَا کانَ لِلنَّبِی وَالَّذِينَ آمَنُواْ أَن يسْتَغْفِرُواْ لِلْمُشْرِکينَ وَلَوْ کانُواْ أُوْلِی قُرْبَی مِن بَعْدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُمْ أَنَّهُمْ أَصْحَابُ الْجَحِيمِ|ترجمه=بر پیامبر و کسانی که ایمان آورده‏‌اند سزاوار نیست که برای مشرکان پس از آنکه برایشان آشکار گردید که آنان اهل دوزخ‌اند، طلب آمرزش کنند؛ هرچند خویشاوند [آنان] باشند|سوره=توبه|آیه=۱۱۳}}}} و ۱۱۴ [[سوره توبه]] {{یادداشت|{{متن قرآن|وَمَا کانَ اسْتِغْفَارُ إِبْرَاهِيمَ لِأَبِيهِ إِلاَّ عَن مَّوْعِدَةٍ وَعَدَهَا إِياهُ فَلَمَّا تَبَيَّنَ لَهُ أَنَّهُ عَدُوٌّ لِلّهِ تَبَرَّأَ مِنْهُ إِنَّ إِبْرَاهِيمَ لأوَّاهٌ حَلِيمٌ| ترجمه=و طلب آمرزش ابراهیم برای پدرش جز به سبب وعده‏‌ای که ابراهیم به او داده بود نبود؛ [ولی] هنگامی که برای ابراهیم روشن شد وی دشمن خداست از او بیزاری جست. راستی ابراهیم دلسوزی بردبار بود|سوره=توبه|آیه=۱۱۴}}}} به مشرک بودن مادر پیامبر(ص) اشاره کرده است.<ref>سیوطی، الدر المنثور، ۱۴۰۴ق، ج۳، ص۲۸۳ و ۲۸۴.</ref>  

[[علامه امینی]] شأن نزول آیات مذکور را به نقل از [[امام علی(ع)]] در رابطه با مردی دانسته که برای پدر و مادر مشرک‌اش [[استغفار]] می‌کرد و از نظر او ربطی به استغفار برای ابوطالب یا آمنه ندارند.<ref>امینی، الغدیر، ۱۳۹۱ش، ج۸، ص۱۲.</ref> همچنین گفته است که برخی همچون طبری<ref> نگاه کنید به: طبری، جامع البیان، ۱۴۱۲ق، ج۱۱، ص۳۳.</ref> آمرزش‌خواهی در این آیات را به نمازگزاردن بر مرده، تفسیر کرده‌اند.<ref> نک: امینی، الغدیر، ۱۳۹۱ش، ج۸، ص۱۹-۲۰.</ref> علامه امینی احتمال ساختگی بودن این روایات را نیز مطرح کرده است.<ref>امینی، الغدیر، ۱۳۹۱ش، ج۸، ص۱۸.</ref>

کتاب «ام النبی(ص)» به زبان عربی درباره زندگی حضرت آمنه است. نگارنده کتاب عایشه بنت‌الشاطی(متولد ۱۳۳۱ق/۱۹۱۳م) نویسنده معاصر اهل مصر است.<ref>سجادی، آمنه مادر پیامبر، مقدمه چاپ سوم، </ref> کتاب ام‌النبی از کتاب‌های مجموعه «تراجم سیّدات بیت النبوة» است که بنت‌الشاطی درباره زنان خاندان پیامبر منتشر کرده است.<ref>[http://adabarabi.ir/home/book/701053 تراجم سيدات بيت النبوة - تراجم سیدات بیت النبوة]</ref> جایگاه آمنه، نسب او، وفات عبدالله، تولد پیامبر و وفات آمنه از بخش‌های این کتاب است. سید محمدتقی سجادی کتاب ام النبی را به عنوان «آمنه مادر پیامبر(ص)» را به فارسی ترجمه کرده که نخستین بار در سال  ۱۳۵۹ش منتشر شده است<ref>سجادی، آمنه مادر پیامبر، مقدمه چاپ سوم، </ref> و مؤسسه انتشارات نبوی آن را در سال  ۱۳۷۹ش برای سومین بار در ۲۰۳ صفحه منتشر کرده است. همچنین احمد صادقی اردستانی کتاب مذکور را با عنوان «آمنه مادر پیامبر(ص)» ترجمه کرده و انتشارات بوستان کتاب آن را در ۲۳۲ منتشر نموده است.<ref>[http://www.bustaneketab.com/Public/NewsView.aspx?ID=503 «همزمان با اکران فیلم محمد رسول الله(ص): کتاب « آمنه مادر پیامبر(ص)» توسط بوستان کتاب منتشر شد.»]</ref>