پرش به محتوا

بهتان: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
خط ۳۵: خط ۳۵:
{{جعبه نقل قول|امام رضا(ع) از آبای خویش نقل می‌نمایند که پیغمبر اکرم(ص) فرمودند:
{{جعبه نقل قول|امام رضا(ع) از آبای خویش نقل می‌نمایند که پیغمبر اکرم(ص) فرمودند:
اگر کسی به مؤمنی یا مؤمنه‌ای بهتان بزند، یا نسبت به او سخنی بگوید که در او نیست، خداوند او را در روز قیامت بر تلّی از آتش به پا می‌دارد تا از تبعات بهتانی که درباره برادر مؤمون یا خواهر مؤمنه‌اش گفته است خارج شود.<ref>شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا(ع)، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۳۷.</ref>|عرض=33%|رنگ پس‌زمینه=#c0c3f0|عنوان=ایستادن روی تَلِّ آتش|تراز=چپ}}
اگر کسی به مؤمنی یا مؤمنه‌ای بهتان بزند، یا نسبت به او سخنی بگوید که در او نیست، خداوند او را در روز قیامت بر تلّی از آتش به پا می‌دارد تا از تبعات بهتانی که درباره برادر مؤمون یا خواهر مؤمنه‌اش گفته است خارج شود.<ref>شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا(ع)، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۳۷.</ref>|عرض=33%|رنگ پس‌زمینه=#c0c3f0|عنوان=ایستادن روی تَلِّ آتش|تراز=چپ}}
بهتان [[حرام]] و حرمتش غلیظ‌تر و شدیدتر از غیبت دانسته شده است.<ref>شیخ انصاری، کتاب المکاسب، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۱۸۲.</ref> [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]]، ([[سال ۱۲۸۱ هجری شمسی|۱۲۸۱]]- [[سال ۱۳۶۰ هجری شمسی|۱۳۶۰ش]])، در تفسیر [[آیه ۵۸ سوره احزاب]]، بهتان و افترا را از جمله گناهانی می‌داند که عقل انسان، زشتی آن را بدون نیاز به صدور نهیی از جانب خدا درک می‌کند.<ref>علامه طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۶، ص۳۳۹.</ref>  
بهتان [[حرام]] و حرمتش غلیظ‌تر و شدیدتر از غیبت دانسته شده است.<ref>شیخ انصاری، کتاب المکاسب، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۱۸۲.</ref> [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]]، ([[سال ۱۲۸۱ هجری شمسی|۱۲۸۱]]- [[سال ۱۳۶۰ هجری شمسی|۱۳۶۰ش]])، در تفسیر [[آیه ۵۸ سوره احزاب]]، بهتان و افترا را از جمله گناهانی می‌داند که عقل انسان، زشتی آن را بدون نیاز به صدور نهیی از جانب خدا درک می‌کند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۶، ص۳۳۹.</ref>  
به عقیده [[سید عبدالحسین دستغیب]]، [[شهید محراب]]، بهتان حرام و گناهان کبیره‌ای است که دلیل بر کبیره بودن آن حکم عقل است.<ref>دستغیب، گناهان کبیره، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۳۶۶.</ref> وی قائل شده است که حرمت غیبت به طریق اولویت بر حرمت بهتان دلالت دارد؛ چراکه بهتان در بردارنده و مرکب از دو رذیله اخلاقی دروغ و غیبت است<ref>دستغیب، گناهان کبیره، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۳۶۶.</ref> و از این جهت حرمت بهتان از حرمت غیبت شدیدتر است.<ref>دستغیب، گناهان کبیره، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۳۶۶.</ref> [[سید محمد صدر]]، از [[فهرست مراجع تقلید شیعه|مراجع تقلید شیعه]] ساکن [[عراق]] در [[قرن چهاردهم هجری شمسی|قرن چهاردهم شمسی]]، در کتاب [[ما وراء الفقه (کتاب)|ما وراء الفقه]] با همین استدلال قائل به حرام بودن بهتان شده است.<ref>صدر، ما وراء الفقه، ۱۴۳۰ق، ج۳، ص۱۱۳.</ref> [[شیخ مرتضی انصاری|شیخ انصاری]]، از [[مجتهد|فقیهان]] قرن سیزدهم قمری، در کتاب [[مکاسب (کتاب)|المکاسب]] معتقد است برای گناه بهتان، سه نوع [[عذاب الهی]] قابل تصور است دو عذاب برای هریک از دروغ و غیبت و یک عذاب دیگر برای مجموع آن دو گناه.<ref>شیخ انصاری، کتاب المکاسب، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۱۸۲.</ref>
به عقیده [[سید عبدالحسین دستغیب]]، [[شهید محراب]]، بهتان حرام و گناهان کبیره‌ای است که دلیل بر کبیره بودن آن حکم عقل است.<ref>دستغیب، گناهان کبیره، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۳۶۶.</ref> وی قائل شده است که حرمت غیبت به طریق اولویت بر حرمت بهتان دلالت دارد؛ چراکه بهتان در بردارنده و مرکب از دو رذیله اخلاقی دروغ و غیبت است<ref>دستغیب، گناهان کبیره، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۳۶۶.</ref> و از این جهت حرمت بهتان از حرمت غیبت شدیدتر است.<ref>دستغیب، گناهان کبیره، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۳۶۶.</ref> [[سید محمد صدر]]، از [[فهرست مراجع تقلید شیعه|مراجع تقلید شیعه]] ساکن [[عراق]] در [[قرن چهاردهم هجری شمسی|قرن چهاردهم شمسی]]، در کتاب [[ما وراء الفقه (کتاب)|ما وراء الفقه]] با همین استدلال قائل به حرام بودن بهتان شده است.<ref>صدر، ما وراء الفقه، ۱۴۳۰ق، ج۳، ص۱۱۳.</ref> [[شیخ مرتضی انصاری|شیخ انصاری]]، از [[مجتهد|فقیهان]] قرن سیزدهم قمری، در کتاب [[مکاسب (کتاب)|المکاسب]] معتقد است برای گناه بهتان، سه نوع [[عذاب الهی]] قابل تصور است دو عذاب برای هریک از دروغ و غیبت و یک عذاب دیگر برای مجموع آن دو گناه.<ref>شیخ انصاری، کتاب المکاسب، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۱۸۲.</ref>


==بهتان در قرآن کریم==
==بهتان در قرآن کریم==
موارد زیر از مصادیقی است که برای بهتان در قرآن کریم ذکر شده است:
موارد زیر از مصادیقی است که برای بهتان در قرآن کریم ذکر شده است:
#نسبت دادن گناه خود به دیگری: [[آیه ۱۱۲ سوره نساء]]{{یاد|وَمَنْ يَكْسِبْ خَطِيئَةً أَوْ إِثْمًا ثُمَّ يَرْمِ بِهِ بَرِيئًا فَقَدِ احْتَمَلَ بُهْتَانًا وَإِثْمًا مُبِينًا؛ و هر کس خطا یا گناهی از او سر زند و تهمت به بی‌گناهی بندد مرتکب بهتان و گناه بزرگ و آشکاری شده است.}} یکی از محل‌های بهتان را در مواقعی ذکر می‌کند که فردی از روی عمد، [[گناه|معصیت]] (انجام دادن عملى كه مى‌داند نبايد انجام داد)<ref>علامه طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۵، ص۷۶.</ref> یا گناهی را انجام داده است و به دیگری نسبت می‌دهد که از آن با عنوان گناه آشکار یاد شده است. به عقیده [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]]، ([[سال ۱۲۸۱ هجری شمسی|۱۲۸۱]]- [[سال ۱۳۶۰ هجری شمسی|۱۳۶۰ش]])، در کتاب [[المیزان فی تفسیر القرآن (کتاب)|المیزان]]، این‌ قبیل از بهتان زدن‌ها نامردی و ترور شخصیتی افراد در جامعه است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۵، ص۷۷.</ref>
#نسبت دادن گناه خود به دیگری: [[آیه ۱۱۲ سوره نساء]]{{یاد|وَمَنْ يَكْسِبْ خَطِيئَةً أَوْ إِثْمًا ثُمَّ يَرْمِ بِهِ بَرِيئًا فَقَدِ احْتَمَلَ بُهْتَانًا وَإِثْمًا مُبِينًا؛ و هر کس خطا یا گناهی از او سر زند و تهمت به بی‌گناهی بندد مرتکب بهتان و گناه بزرگ و آشکاری شده است.}} یکی از محل‌های بهتان را در مواقعی ذکر می‌کند که فردی از روی عمد، [[گناه|معصیت]] (انجام دادن عملى كه مى‌داند نبايد انجام داد)<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۵، ص۷۶.</ref> یا گناهی را انجام داده است و به دیگری نسبت می‌دهد که از آن با عنوان گناه آشکار یاد شده است. به عقیده [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]]، ([[سال ۱۲۸۱ هجری شمسی|۱۲۸۱]]- [[سال ۱۳۶۰ هجری شمسی|۱۳۶۰ش]])، در کتاب [[المیزان فی تفسیر القرآن (کتاب)|المیزان]]، این‌ قبیل از بهتان زدن‌ها نامردی و ترور شخصیتی افراد در جامعه است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۵، ص۷۷.</ref>
#نسبت ناروا به یکی از [[همسران پیامبر(ص)]]: در [[آیه ۱۶ سوره نور]] که به [[حادثه افک|حادثۀ اِفْک]] معروف است به یکی از همسران پیامبر(ص) نسبت فحشا زده شد؛ ولی قرآن خانواده ایشان را از این نسبت، مبرا دانسته و مسلمانان را از دامن زدن به این‌گونه حرفای بی اساس، منع و به مقابله با آن دعوت نمود.{{یاد|وَ لَوْلَا إِذْ سَمِعْتُمُوهُ قُلْتُم مَّا يَكُونُ لَنَا أَن نَّتَكَلَّمَ بِهَذَا سُبْحَانَكَ هَذَا بُهْتَانٌ عَظِيمٌ؛ چرا وقتی آن‌را شنیدید نگفتید: برای ما سزاوار نیست که در این [موضوع[ سخن بگوییم. [خداوندا] منزهی تو، این بهتان بزرگ است.}}
#نسبت ناروا به یکی از [[همسران پیامبر(ص)]]: در [[آیه ۱۶ سوره نور]] که به [[حادثه افک|حادثۀ اِفْک]] معروف است به یکی از همسران پیامبر(ص) نسبت فحشا زده شد؛ ولی قرآن خانواده ایشان را از این نسبت، مبرا دانسته و مسلمانان را از دامن زدن به این‌گونه حرفای بی اساس، منع و به مقابله با آن دعوت نمود.{{یاد|وَ لَوْلَا إِذْ سَمِعْتُمُوهُ قُلْتُم مَّا يَكُونُ لَنَا أَن نَّتَكَلَّمَ بِهَذَا سُبْحَانَكَ هَذَا بُهْتَانٌ عَظِيمٌ؛ چرا وقتی آن‌را شنیدید نگفتید: برای ما سزاوار نیست که در این [موضوع[ سخن بگوییم. [خداوندا] منزهی تو، این بهتان بزرگ است.}}
#بهتان حیله‌ای برای بازپس‌گیری [[مهریه]] زنان: [[آیه قنطار|آیه ۲۰ سوره نساء]] با اشاره به رفتار مردان در دوران جاهلیت، در متهم کردن همسر خود به اعمال منافی عفت، رفتار مذکور را [[ظلم]] و [[گناه|گناهی]] واضح و بزرگ معرفی کرده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۳، ص۳۲۲؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۳، ص۴۱.</ref>
#بهتان حیله‌ای برای بازپس‌گیری [[مهریه]] زنان: [[آیه قنطار|آیه ۲۰ سوره نساء]] با اشاره به رفتار مردان در دوران جاهلیت، در متهم کردن همسر خود به اعمال منافی عفت، رفتار مذکور را [[ظلم]] و [[گناه|گناهی]] واضح و بزرگ معرفی کرده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۳، ص۳۲۲؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۳، ص۴۱.</ref>
confirmed، protected، templateeditor
۴٬۱۶۴

ویرایش