۱۷٬۸۲۳
ویرایش
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (added Category:مقالههای جدید using HotCat) |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۸: | خط ۸: | ||
شهرت این عبارت سبب شد تا مصرع «زگهواره تا گور دانش بجوی» به عنوان ترجمه آن، در مراکز آموزشی [[ایران]] نقش بسته و آن را از سرودههای [[ابوالقاسم فردوسی]] قلمداد کنند، در حالی که چنین نیست. | شهرت این عبارت سبب شد تا مصرع «زگهواره تا گور دانش بجوی» به عنوان ترجمه آن، در مراکز آموزشی [[ایران]] نقش بسته و آن را از سرودههای [[ابوالقاسم فردوسی]] قلمداد کنند، در حالی که چنین نیست. | ||
== مسئله حدیث بودن عبارت == | ==مسئله حدیث بودن عبارت== | ||
بسیاری از مؤلفان، در سدههای گذشته، عبارت «اُطلُبوا العِلمَ مِنَ المَهدِ إلَی اللَّحْدِ» را به عنوان روایتی از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|رسول اکرم (ص)]] نقل کردهاند. به عنوان مثال | بسیاری از مؤلفان، در سدههای گذشته، عبارت «اُطلُبوا العِلمَ مِنَ المَهدِ إلَی اللَّحْدِ» را به عنوان روایتی از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|رسول اکرم (ص)]] نقل کردهاند. به عنوان مثال | ||
[[ابوالقاسم پاینده]]، نویسنده و مترجم ایرانی، در کتاب [[نهج الفصاحه (کتاب)|نهج الفصاحه]]، آن را به عنوان کلمات قصار نبی اکرم (ص) آورده<ref>پاینده، نهج الفصاحه، ۱۳۸۲ش، ص۲۱۸.</ref> | [[ابوالقاسم پاینده]]، نویسنده و مترجم ایرانی، در کتاب [[نهج الفصاحه (کتاب)|نهج الفصاحه]]، آن را به عنوان کلمات قصار نبی اکرم (ص) آورده<ref>پاینده، نهج الفصاحه، ۱۳۸۲ش، ص۲۱۸.</ref> | ||
و [[خواجه نصیرالدین طوسی|خواجه نصیر الدین طوسی]]، در کتاب [[آداب المتعلّمین]]، از این عبارت به عنوان «اثر المعروف» [روایت مشهور] یاد کرده است.<ref>نصیرالدین طوسی، آداب المتعلّمین، ۱۴۱۶ق، ص۱۱۲.</ref> | و [[خواجه نصیرالدین طوسی|خواجه نصیر الدین طوسی]]، در کتاب [[آداب المتعلمین (کتاب)|آداب المتعلّمین]]، از این عبارت به عنوان «اثر المعروف» [روایت مشهور] یاد کرده است.<ref>نصیرالدین طوسی، آداب المتعلّمین، ۱۴۱۶ق، ص۱۱۲.</ref> | ||
علاوه بر آنها، [[محمدمحسن فیض کاشانی|فیض کاشانی]]،<ref>فیض کاشانی، الوافی، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۱۲۶.</ref> حاجی خلیفه (مورخ سده یازدهم)،<ref>حاجی خلیفه، کشف الظنون عن أسامی الکتب و الفنون، بی تا، ج۱، ص۵۱.</ref> حقّی بروسوی (صاحب تفسیر روح البیان)،<ref>حقی بروسوی، تفسیر روح البیان، بیتا، ج۵، ص۲۷۴.</ref> | علاوه بر آنها، [[محمدمحسن فیض کاشانی|فیض کاشانی]]،<ref>فیض کاشانی، الوافی، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۱۲۶.</ref> حاجی خلیفه (مورخ سده یازدهم)،<ref>حاجی خلیفه، کشف الظنون عن أسامی الکتب و الفنون، بی تا، ج۱، ص۵۱.</ref> حقّی بروسوی (صاحب تفسیر روح البیان)،<ref>حقی بروسوی، تفسیر روح البیان، بیتا، ج۵، ص۲۷۴.</ref> نیز به روایت بودن این عبارت تصریح کردهاند. | ||
نیز به روایت بودن این عبارت تصریح کردهاند. | |||
در این میان برخی از | در این میان برخی از محققان اذعان کردهاند که این عبارت را در متون روایی ندیدهاند<ref>منتظری، از آغاز تا انجام در گفتگوی دو دانشجو، ۱۳۸۸ش، ص۲۹.</ref> و برخی دیگر نیز تصریح کردهاند که چنین عبارتی در منابع روایی نبوده و نظر مؤلفانی که از آن با عنوان روایت یاد کردهاند را غیر محققانه دانستهاند.<ref>جمعی از نویسندگان، دانش نامه عقاید اسلامی، ۱۳۸۵ش، ج۳، ص۱۵؛ ری شهری، العلم و الحکمة فی الکتاب و السّنة، ۱۴۲۲ق، ص۲۱۸ و ۲۱۹.</ref> | ||
== مضمون عبارت == | ==مضمون عبارت== | ||
هر چند مناقشاتی در خصوص روایت بودن عبارت «اُطلُبوا العِلمَ مِنَ المَهدِ إلَی اللَّحْدِ» وجود دارد اما مضمون و محتوای آن خالی از اشکال بوده و روایات دیگری در کتب معتبر وجود دارد که محتوای آنها مشابه با همین عبارت است. | هر چند مناقشاتی در خصوص روایت بودن عبارت «اُطلُبوا العِلمَ مِنَ المَهدِ إلَی اللَّحْدِ» وجود دارد اما مضمون و محتوای آن خالی از اشکال بوده و روایات دیگری در کتب معتبر وجود دارد که محتوای آنها مشابه با همین عبارت است. | ||
به عنوان نمونه، [[امام موسی کاظم علیهالسلام|امام کاظم (ع)]] در روایتی از [[امام علی علیهالسلام|امام علی (ع)]] یکی از اوصاف [[مؤمن|مؤمنان]] را چنین بیان میفرماید: | به عنوان نمونه، [[امام موسی کاظم علیهالسلام|امام کاظم (ع)]] در روایتی از [[امام علی علیهالسلام|امام علی (ع)]] یکی از اوصاف [[مؤمن|مؤمنان]] را چنین بیان میفرماید: «در تمام زندگی خود از آموختن دانش سیر نمیشود.»{{یاد|«لَا یَشْبَعُ مِنَ الْعِلْمِ دَهْرَه» (کلینی، کافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۱۹.)}} | ||
«در تمام زندگی خود از آموختن دانش سیر نمیشود.»{{یاد|«لَا یَشْبَعُ مِنَ الْعِلْمِ دَهْرَه» (کلینی، کافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۱۹.)}} | |||
== در فرهنگ فارسی == | ==در فرهنگ فارسی== | ||
[[File:زگهواره تا گور دانش بجوی.jpg|thumb|نقش بستن عبارت زگهواره تا گور دانش بجوی بر روی دیوار مدرسه در ایران]] | [[File:زگهواره تا گور دانش بجوی.jpg|thumb|نقش بستن عبارت زگهواره تا گور دانش بجوی بر روی دیوار مدرسه در ایران]] | ||
انتساب عبارت «اطلبوا العلم من المهد الی اللحد» به [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام (ص)]] به گونهای شهرت داشته است که در زبان فارسی به این صورت به نظم درآمده است:<ref>فهندژسعدی، [https://ensani.ir/fa/article/469013/آگاهی-های-تازه-درباره-ی-ز-گهواره-تا-گور-دانش-بجوی-و-سراینده-ی-آن «آگاهیهای تازه دربارهٔ «ز گهواره تا گور دانش بجوی» و سرایندهٔ آن»]، ص۱۵۰.</ref> | انتساب عبارت «اطلبوا العلم من المهد الی اللحد» به [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام (ص)]] به گونهای شهرت داشته است که در زبان فارسی به این صورت به نظم درآمده است:<ref>فهندژسعدی، [https://ensani.ir/fa/article/469013/آگاهی-های-تازه-درباره-ی-ز-گهواره-تا-گور-دانش-بجوی-و-سراینده-ی-آن «آگاهیهای تازه دربارهٔ «ز گهواره تا گور دانش بجوی» و سرایندهٔ آن»]، ص۱۵۰.</ref> | ||
خط ۳۲: | خط ۳۰: | ||
و سالهاست که در و دیوار مدارس و مراکز آموزشی در [[ایران]] مورد استفاده قرار میگیرد.<ref>فهندژسعدی، [https://ensani.ir/fa/article/469013/آگاهی-های-تازه-درباره-ی-ز-گهواره-تا-گور-دانش-بجوی-و-سراینده-ی-آن «آگاهیهای تازه دربارهٔ «ز گهواره تا گور دانش بجوی» و سرایندهٔ آن»]، ص۱۵۰.</ref> | و سالهاست که در و دیوار مدارس و مراکز آموزشی در [[ایران]] مورد استفاده قرار میگیرد.<ref>فهندژسعدی، [https://ensani.ir/fa/article/469013/آگاهی-های-تازه-درباره-ی-ز-گهواره-تا-گور-دانش-بجوی-و-سراینده-ی-آن «آگاهیهای تازه دربارهٔ «ز گهواره تا گور دانش بجوی» و سرایندهٔ آن»]، ص۱۵۰.</ref> | ||
هر چند مصرع دوم از این بیت در [[ | هر چند مصرع دوم از این بیت در [[لغتنامه دهخدا]] ذیل واژه گور، به [[سعدی]] نسبت داده شده است،<ref>حکمت شیرازی، [https://ensani.ir/fa/article/197396/یادداشت-هایی-از-عصر-پهلوی-32-آموزش-بزرگسالان-بخش-خاطرات- «یادداشتهایی از عصر پهلوی: آموزش بزرگسالان»]، ص۷۳۴–۷۳۹</ref>اما به دلیل استحکام لفظ و نیز تناسب موسیقایی که با شاهنامه [[ابوالقاسم فردوسی|فردوسی]] دارد، عموم نویسندگان آن را از سرودههای وی میدانند.<ref>ناطقی بلخابی، [https://ensani.ir/fa/article/46729/نقش-حدیث-در-غنای-ادب-فارسی «نقش حدیث در غنای ادب فارسی»]، ص۱۴۰؛ جمعی از نویسندگان، دانش نامه عقاید اسلامی، ۱۳۸۵ش، ج۳، ص۱۴.</ref> | ||
تحقیقات نشان داده است که انتساب این بیت به شاعران کهن ایرانی نادرست بوده و زمان سرایش این بیت به سال ۱۳۱۵ش بازمیگردد.<ref>فهندژسعدی، [https://ensani.ir/fa/article/469013/آگاهی-های-تازه-درباره-ی-ز-گهواره-تا-گور-دانش-بجوی-و-سراینده-ی-آن «آگاهیهای تازه دربارهٔ «ز گهواره تا گور دانش بجوی» و سرایندهٔ آن»]، ص۱۵۰.</ref> | تحقیقات نشان داده است که انتساب این بیت به شاعران کهن ایرانی نادرست بوده و زمان سرایش این بیت به سال ۱۳۱۵ش بازمیگردد.<ref>فهندژسعدی، [https://ensani.ir/fa/article/469013/آگاهی-های-تازه-درباره-ی-ز-گهواره-تا-گور-دانش-بجوی-و-سراینده-ی-آن «آگاهیهای تازه دربارهٔ «ز گهواره تا گور دانش بجوی» و سرایندهٔ آن»]، ص۱۵۰.</ref> | ||
== پانویس == | ==پانویس== | ||
{{پانوشت}} | {{پانوشت}} | ||
== یادداشت == | ==یادداشت== | ||
{{یادداشتها}} | {{یادداشتها}} | ||
== منابع == | ==منابع== | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* پاینده، ابو القاسم، نهج الفصاحة، تهران، دنیای دانش، ۱۳۸۲ش. | * پاینده، ابو القاسم، نهج الفصاحة، تهران، دنیای دانش، ۱۳۸۲ش. |
ویرایش