جبر و اختیار: تفاوت میان نسخه‌ها

جبر و اختیار (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۶ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۱۶

۴۵ بایت اضافه‌شده ، ۲۶ اوت

جز

بدون خلاصۀ ویرایش

دیداریویکی‌متن

Mkhaghanif

Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor

۴٬۵۰۸

ویرایش

@@ خط ۲۰: / خط ۲۰: @@
 سازگارسازی «[[علم ذاتی خدا|علم پیشین خداوند]]» و «اختیار انسان» از زمینه‌های گفت‌وگو درباره اختیارمندی انسان است. زیرا بر اساس باور توحیدی، خداوند پیش از خلقت، از آنچه واقع می‌شود و آنچه واقع نمی‌شود آگاه است و لازمه این باور آنست که حوادث و کائنات جبراً و قهراً باید به نحوی واقع شوند که با علم الهی مطابقت داشته باشند. در نتیجه اختیار انسان بی معنا خواهد شد.<ref>ر.ک. ملاصدرا، الحکمة المتعالیة فی الأسفار الأربعة، ۱۳۸۶ه، ج۶، ص۲۷۰–۲۷۱ و ص۲۸۱–۲۸۳؛ پلانتینجا الوین و دیگران، کلام فلسفی (مجموعه مقالات)، ۱۳۸۴ش، ص ۲۵۵–۲۸۲.</ref>
 ===توحید در خالقیت===
-بر اساس آموزه‌ [[توحید در خالقیت]]، قدرت خداوند مطلق و شامل همه اتفاقات هستی است. و خداوند خالق همه چیز از جمله افعال انسان است.  برداشت گروهی از مسلمان از برخی آیات قرآن مثل «[[آیه ۹۶ سوره صافات|وَاللَّهُ خَلَقَكُمْ وَمَا تَعْمَلُونَ]]»<ref>سوره صافات، آیه ۹۶.</ref> این بود که خداوند خالق رفتارهای انسانی است. پذیرش اختیار به معنای استقلال انسان‌ها در رفتارشان با آموزه قدرت مطلق و اراده فراگیر الهی ناسازگار به نظر می‌رسد.<ref>جعفری، جبر و اختیار، ۱۳۷۹ش، ص۲۲۷.</ref>
+بر اساس آموزه‌ [[توحید در خالقیت]]، قدرت خداوند مطلق و شامل همه چیز از جمله افعال انسان است. برداشت گروهی از مسلمان از برخی آیات قرآن مثل «[[آیه ۹۶ سوره صافات|وَاللَّهُ خَلَقَكُمْ وَمَا تَعْمَلُونَ]]»<ref>سوره صافات، آیه ۹۶.</ref> این بود که خداوند تنهاخالق رفتارهای انسانی است. پذیرش اختیار به معنای استقلال انسان‌ها در رفتارشان، با آموزه قدرت مطلق و اراده فراگیر الهی ناسازگار به نظر می‌رسد.<ref>جعفری، جبر و اختیار، ۱۳۷۹ش، ص۲۲۷.</ref>
 ===قضا و قدر و اختیار انسان===
-باور به قضا و قدر و پذیرش تقدیرگرایی از سوی گروه‌هایی از مسلمانان زمینه‌ساز این باور است که همه اتفاقات از پیش تعیین تکلیف شده و بدون تقدیر الهی هیچ اتفاقی نخواهد افتاد و انسان نیز نمی‌تواند بیرون از گستره تقدیرات کاری انجام دهد بنابر این اختیار به معنای انتخاب بین گزینه‌های گوناگون معنا نخواهد داشت.
+باور به قضا و قدر و پذیرش تقدیرگرایی از سوی گروه‌هایی از مسلمانان زمینه‌ساز این باور است که همه اتفاقات از پیش تعیین تکلیف شده و بدون تقدیر الهی هیچ اتفاقی نخواهد افتاد و انسان نیز نمی‌تواند بیرون از گستره تقدیرات کاری انجام دهد. برداشت‌های مختلف از قضا و قدر زمینه‌ساز بروز دو گرایش جبر و اختیار در عالم اسلام شد.<ref>مطهری، انسان و سرنوشت،‌ ۱۳۹۰، ص۳۷-۳۹.</ref>
 ==جبرگرایی و گرایش‌های آن==
 [[جبرگرایی]] یکی از گرایش‌های ارائه شده درباره تحلیل رفتار انسان است. جبرگرایان را در سه رویکرد کلامی، علمی و فلسفی دسته‌بندی کرده‌اند.