مفسد فی الارض: تفاوت میان نسخه‌ها
←مصادیق
(←مصادیق) |
|||
| خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
*[[سید روح‌الله خمینی|امام خمینی]] (۱۲۸۱-۱۳۶۸ش) فقیه شیعه و بنیانگذار [[نظام جمهوری اسلامی ایران|نظام جمهوری اسلامی]]، مفسد فی‌الارض را با محارب یکی دانسته است. از نظر او محارب کسی است که سلاحش را برای ترساندن مردم و افساد در زمین، عریان و تجهیز می‌کند.<ref>امام خمینی، تحریر الوسیله، ۱۳۹۰ق، ج۲، ص۴۹۲.</ref> | *[[سید روح‌الله خمینی|امام خمینی]] (۱۲۸۱-۱۳۶۸ش) فقیه شیعه و بنیانگذار [[نظام جمهوری اسلامی ایران|نظام جمهوری اسلامی]]، مفسد فی‌الارض را با محارب یکی دانسته است. از نظر او محارب کسی است که سلاحش را برای ترساندن مردم و افساد در زمین، عریان و تجهیز می‌کند.<ref>امام خمینی، تحریر الوسیله، ۱۳۹۰ق، ج۲، ص۴۹۲.</ref> | ||
*به‌باور [[محمد مؤمن قمی]] (۱۳۱۶-۱۳۹۷ش) از فقهای شیعه، مفسد فی‌الارض در آیه موضوعیت دارد و محاربه یکی از مصادیق افساد فی‌الارض به شمار می‌رود، بنابراین هر گاه عنوان «افساد فی‌الارض» محقق شود، اگرچه خالی از عنوان محاربه باشد، مجازات‌های چهارگانه مذکور در آیه (قتل، به دار آویختن، قطع دست و پای مخالف هم، یا تبعید) بر آن مترتب می‌گردد.<ref>مؤمن قمی، کلمات سدیده، ۱۴۱۵ق، ص۴۰۹.</ref> | *به‌باور [[محمد مؤمن قمی]] (۱۳۱۶-۱۳۹۷ش) از فقهای شیعه، مفسد فی‌الارض در آیه موضوعیت دارد و محاربه یکی از مصادیق افساد فی‌الارض به شمار می‌رود، بنابراین هر گاه عنوان «افساد فی‌الارض» محقق شود، اگرچه خالی از عنوان محاربه باشد، مجازات‌های چهارگانه مذکور در آیه (قتل، به دار آویختن، قطع دست و پای مخالف هم، یا تبعید) بر آن مترتب می‌گردد.<ref>مؤمن قمی، کلمات سدیده، ۱۴۱۵ق، ص۴۰۹.</ref> | ||
*به‌گفته [[محمد فاضل لنکرانی]] (۱۳۱۰ش-۱۳۸۶ش) مرجع تقلید، نسبت بین مفسد فی‌الارض و محارب، عموم و خصوص مطلق است؛ یعنی هر محاربی مفسد فی‌الارض است، اما هر مفسدی محارب نیست و بر هر مفسدی، مجازات محارب جاری نمی‌شود.<ref>لنکرانی، تفصیل الشریعة، ۱۴۲۲ق، ص۴۲۸.</ref> | *به‌گفته [[محمد فاضل لنکرانی]] (۱۳۱۰ش-۱۳۸۶ش) مرجع تقلید، نسبت بین مفسد فی‌الارض و محارب، عموم و خصوص مطلق است؛ یعنی هر محاربی مفسد فی‌الارض است، اما هر مفسدی محارب نیست و بر هر مفسدی، مجازات محارب جاری نمی‌شود.<ref>لنکرانی، تفصیل الشریعة، ۱۴۲۲ق، ص۴۲۸.</ref> | ||
*[[ناصر مکارم شیرازی]] (زاده ۱۳۰۵ش) مرجع تقلید، معتقد است که مفسد فی‌الارض و محارب دو مفهوم جداگانه‌اند؛ مثلاً کسی که مواد مخدر را در سطح وسیع منتشر می‌کند مفسد فی‌الارض است، اما محارب نیست؛ چون سلاحی نکشیده است، اما کسی که حتی برای یک بار مردم را با اسلحه تهدید کند محارب است، ولی مفسد فی‌الارض نیست، مگر اینکه این کار تکرار شود.<ref>[https://makarem.ir/main.aspx?typeinfo=21&lid=0&catid=46774&mid=261400 «وجه تفاوت افساد فی‌الارض و محاربه»]، سایت اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله مکارم شیرازی.</ref> | *[[ناصر مکارم شیرازی]] (زاده ۱۳۰۵ش) مرجع تقلید، معتقد است که مفسد فی‌الارض و محارب دو مفهوم جداگانه‌اند؛ مثلاً کسی که مواد مخدر را در سطح وسیع منتشر می‌کند مفسد فی‌الارض است، اما محارب نیست؛ چون سلاحی نکشیده است، اما کسی که حتی برای یک بار مردم را با اسلحه تهدید کند محارب است، ولی مفسد فی‌الارض نیست، مگر اینکه این کار تکرار شود.<ref>[https://makarem.ir/main.aspx?typeinfo=21&lid=0&catid=46774&mid=261400 «وجه تفاوت افساد فی‌الارض و محاربه»]، سایت اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله مکارم شیرازی.</ref> | ||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
[[مجتهد|فقیهان]] اموری را به‌عنوان مصادیق افساد فی‌الارض برشمرده‌اند که برخی از آنها عبارتند از: | [[مجتهد|فقیهان]] اموری را به‌عنوان مصادیق افساد فی‌الارض برشمرده‌اند که برخی از آنها عبارتند از: | ||
*برخی فقها با توجه به مجازات‌هایی که در روایات برای بعضی جُرم‌ها در نظر گرفته شده، اموری نظیر آتش زدن خانه و اموال دیگران،<ref>علامه حلی، مختلف الشیعة، ۱۴۱۹ق، ج۹، ص۳۵۳.</ref> آدم‌ربایی،<ref>علامه حلی، مختلف الشیعة، ۱۴۱۹ق، ج۹، ص۳۳۷.</ref> عادت بر کشتن [[اهل ذمه]]،<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۹۸۶؛ شهید ثانی، مسالک الافهام، ۱۴۲۳ق، ج۱۵، ص۱۴۲.</ref> را از مصادیق افساد فی‌الارض دانسته‌اند. | *برخی فقها با توجه به مجازات‌هایی که در روایات برای بعضی جُرم‌ها در نظر گرفته شده، اموری نظیر آتش زدن خانه و اموال دیگران،<ref>علامه حلی، مختلف الشیعة، ۱۴۱۹ق، ج۹، ص۳۵۳.</ref> آدم‌ربایی،<ref>علامه حلی، مختلف الشیعة، ۱۴۱۹ق، ج۹، ص۳۳۷.</ref> عادت بر کشتن [[اهل ذمه]]،<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۹۸۶؛ شهید ثانی، مسالک الافهام، ۱۴۲۳ق، ج۱۵، ص۱۴۲.</ref> را از مصادیق افساد فی‌الارض دانسته‌اند. | ||
*به نظر [[محمد فاضل لنکرانی]]، کلیه جرایم مستوجب قتل مانند [[زنای محصنه]]، [[زنا|زنای]] با [[محارم]]، [[لواط]] | *به نظر [[محمد فاضل لنکرانی]]، کلیه جرایم مستوجب قتل مانند [[زنای محصنه]]، [[زنا|زنای]] با [[محارم]]، [[لواط]] از مصادیق افساد فی‌الارض محسوب می‌شوند.<ref>فاضل لنکرانی، تفصیل الشریعة: الحدود، ۱۴۲۲ق، ص۶۳۹.</ref> | ||
*ماده ۲۸۶ قانون مجازات اسلامی ایران، مصوب ۱۳۹۲ش، اموری مانند جنایت علیه تمامیت جسمانی افراد، جرایم علیه امنیت داخلی یا خارجی کشور، نشر اکاذیب، اخلال در نظام اقتصادی کشور، احراق و تخریب، دایر کردن مراکز فساد و فحشا یا معاونت در آنها، به گونه‌ای که موجب اخلال شدید در نظم عمومی کشور شود، ناامنی یا خسارت عمده به تمامیت جسمانی افراد یا اموال عمومی و خصوصی، و اشاعه فساد و فحشا را از مصادیق افساد فی‌الارض دانسته است.<ref>[https://rc.majlis.ir/fa/law/show/845048 «قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ش»]، سایت مرکز پژوهش های جلس شورای اسلامی.</ref> | *ماده ۲۸۶ قانون مجازات اسلامی ایران، مصوب ۱۳۹۲ش، اموری مانند جنایت علیه تمامیت جسمانی افراد، جرایم علیه امنیت داخلی یا خارجی کشور، نشر اکاذیب، اخلال در نظام اقتصادی کشور، احراق و تخریب، دایر کردن مراکز فساد و فحشا یا معاونت در آنها، به گونه‌ای که موجب اخلال شدید در نظم عمومی کشور شود، ناامنی یا خسارت عمده به تمامیت جسمانی افراد یا اموال عمومی و خصوصی، و اشاعه فساد و فحشا را از مصادیق افساد فی‌الارض دانسته است.<ref>[https://rc.majlis.ir/fa/law/show/845048 «قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ش»]، سایت مرکز پژوهش های جلس شورای اسلامی.</ref> | ||
*برخی نیز اقداماتی مانند تشکیل باندهای فحشا و منکَر و قاچاق مواد مخدر و امثال این امور را که موجب خروج بخشی از جامعه از حالت اعتدال می‌گردد را از مصادیق افساد فی‌الارض دانسته‌اند.<ref>فرح‌زادی و فتح‌اللهی، «مقایسه محاربه با مفاهیم مشابه»، ص۱۱۴.</ref> | *برخی نیز اقداماتی مانند تشکیل باندهای فحشا و منکَر و قاچاق مواد مخدر و امثال این امور را که موجب خروج بخشی از جامعه از حالت اعتدال می‌گردد را از مصادیق افساد فی‌الارض دانسته‌اند.<ref>فرح‌زادی و فتح‌اللهی، «مقایسه محاربه با مفاهیم مشابه»، ص۱۱۴.</ref> | ||
* در قانون مجازات اسلامی در ایران، مصوب ۱۳۹۲ش، افساد فی‌الارض در جرایم اقتصادی به رسمیت شناخته شد<ref>میرخلیلی و حیدری، «بررسی مبانی فقهی اعدام مجرمان اقتصادی»، ص۸۵.</ref> و برای مبارزه با مفاسد اقتصادی، آثار کیفری چون عدم امکان تعلیق و تعویق مجازات و تأکید بر اجرای آن و همچنین مجازات اعدام در نظر گرفته شد.<ref>[https://rc.majlis.ir/fa/law/show/845048 «قانون مجازات اسلامی، مصوب ۱۳۹۲ش، ماده ۴۷ و ۲۸۶»]، سایت مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.</ref> برخی از پژوهشگران تعیین مجازات اعدام برای مفسدان اقتصادی را فاقد پشتوانه فقهی دانسته و بر این نظرند که این مجازات، برای مبارزه با مفاسد اقتصادی، بازدارندگی ایجاد نمی‌کند.<ref>میرخلیلی و حیدری، «بررسی مبانی فقهی اعدام مجرمان اقتصادی»، ص۹۴.</ref> | *در قانون مجازات اسلامی در ایران، مصوب ۱۳۹۲ش، افساد فی‌الارض در جرایم اقتصادی به رسمیت شناخته شد<ref>میرخلیلی و حیدری، «بررسی مبانی فقهی اعدام مجرمان اقتصادی»، ص۸۵.</ref> و برای مبارزه با مفاسد اقتصادی، آثار کیفری چون عدم امکان تعلیق و تعویق مجازات و تأکید بر اجرای آن و همچنین مجازات اعدام در نظر گرفته شد.<ref>[https://rc.majlis.ir/fa/law/show/845048 «قانون مجازات اسلامی، مصوب ۱۳۹۲ش، ماده ۴۷ و ۲۸۶»]، سایت مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.</ref> برخی از پژوهشگران تعیین مجازات اعدام برای مفسدان اقتصادی را فاقد پشتوانه فقهی دانسته و بر این نظرند که این مجازات، برای مبارزه با مفاسد اقتصادی، بازدارندگی ایجاد نمی‌کند.<ref>میرخلیلی و حیدری، «بررسی مبانی فقهی اعدام مجرمان اقتصادی»، ص۹۴.</ref> | ||
==مجازات== | ==مجازات== | ||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
==جستارهای وابسته== | ==جستارهای وابسته== | ||
* [[محاربه]] | *[[محاربه]] | ||
* [[بغی]] | *[[بغی]] | ||
*[[آیه محاربه]] | *[[آیه محاربه]] | ||