اسماء بن خارجه فزاری: تفاوت میان نسخه‌ها
اصلاحات برخی عبارات
جز (اصلاح تیترها، اصلاح فاصله پرانتزها، اصلاح بعضی عبارات) |
(اصلاحات برخی عبارات) |
||
| خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
زمانی که عبیدالله، [[مختار بن ابی عبید ثقفی]] (شهادت ۶۷ق) را زندان و قسم یاد کرد که او را می‌کُشد، اسماء بن خارجه و [[عروة بن مغیرة]] در زندان به دیدن مختار رفته و او را از اقدامات تحریک‌کننده عبیدالله، برحذر داشتند.<ref>بلاذری، أنساب الأشراف، ۱۴۰۰ق، ج۵، ص۳۸۵.</ref> ولی این امر سبب نشد که مختار نقش او را در واقعه کربلا فراموش کند. بنابراین پس از تسلط مختار بر کوفه و زمانی که هنگام انتقام از شرکت‌کنندگان و تاثیرگذاران در [[واقعه کربلا|واقعه کربلا]] فرا رسید، مختار در سخنانی از اسماء یاد و او را تهدید کرد. این خبر که به گوش اسماء رسید، با توجه به عزم جزم مختار که از [[سجع]] سخنانش هویدا بود، درنگ را جایز ندید و گریخت<ref>.بلاذری، أنساب الأشراف، ۱۴۱۷ق، ج۶، ص۴۱۰-۴۱۱</ref> مختار نیز خانه او و پسرعموهایش را خراب کرد<ref>ابن اعثم، الفتوح، ۱۴۱۱ق، ج۶، ص۲۵۴.</ref> اسماء هم تا شکست مختار، به کوفه بازنگشت.<ref>ابن قتیبه دینوری، اخبار الطوال، ۱۳۶۸ش، ص۳۰۳.</ref> | زمانی که عبیدالله، [[مختار بن ابی عبید ثقفی]] (شهادت ۶۷ق) را زندان و قسم یاد کرد که او را می‌کُشد، اسماء بن خارجه و [[عروة بن مغیرة]] در زندان به دیدن مختار رفته و او را از اقدامات تحریک‌کننده عبیدالله، برحذر داشتند.<ref>بلاذری، أنساب الأشراف، ۱۴۰۰ق، ج۵، ص۳۸۵.</ref> ولی این امر سبب نشد که مختار نقش او را در واقعه کربلا فراموش کند. بنابراین پس از تسلط مختار بر کوفه و زمانی که هنگام انتقام از شرکت‌کنندگان و تاثیرگذاران در [[واقعه کربلا|واقعه کربلا]] فرا رسید، مختار در سخنانی از اسماء یاد و او را تهدید کرد. این خبر که به گوش اسماء رسید، با توجه به عزم جزم مختار که از [[سجع]] سخنانش هویدا بود، درنگ را جایز ندید و گریخت<ref>.بلاذری، أنساب الأشراف، ۱۴۱۷ق، ج۶، ص۴۱۰-۴۱۱</ref> مختار نیز خانه او و پسرعموهایش را خراب کرد<ref>ابن اعثم، الفتوح، ۱۴۱۱ق، ج۶، ص۲۵۴.</ref> اسماء هم تا شکست مختار، به کوفه بازنگشت.<ref>ابن قتیبه دینوری، اخبار الطوال، ۱۳۶۸ش، ص۳۰۳.</ref> | ||
===معرفی شیعیان نامدار به حجاج=== | ===معرفی شیعیان نامدار به حجاج=== | ||
اسماء پس از شروع امارت [[حجاج بن یوسف ثقفی]] بر کوفه (۷۵ق)، پدرزن حاکم جدید نیز شد<ref>ابن حبیب، المحبر، دار الافاق الجدیده، ص۴۴۳.</ref> و به [[دار الخلافه]] رفت و آمد داشت.<ref>بلاذری، أنساب الأشراف، ۱۴۱۷ق، ج۷، ص۸۲.</ref> زمانی که حجاج شورشیان بر [[عثمان بن عفان]] و شیعیان امام علی(ع) را جستجو، دستگیر و به شهادت می‌رساند، اسماء برخی | اسماء پس از شروع امارت [[حجاج بن یوسف ثقفی]] بر کوفه (۷۵ق)، پدرزن حاکم جدید نیز شد<ref>ابن حبیب، المحبر، دار الافاق الجدیده، ص۴۴۳.</ref> و به [[دار الخلافه]] رفت و آمد داشت.<ref>بلاذری، أنساب الأشراف، ۱۴۱۷ق، ج۷، ص۸۲.</ref> زمانی که حجاج شورشیان بر [[عثمان بن عفان]] و شیعیان امام علی(ع) را جستجو، دستگیر و به شهادت می‌رساند، اسماء برخی شورشیان و بعضی شیعیان برجسته مانند [[کمیل بن زیاد نخعی]] را به حجاج (درگذشت ۹۵ق) معرفی نمود.<ref>طبری، تاریخ طبری، ۱۳۸۷ق، ج۴، ص۴۰۴.</ref> | ||
==دیگر نقش‌های سیاسی اسماء== | ==دیگر نقش‌های سیاسی اسماء== | ||
در زمان امارت [[عبدالله بن مطیع]] (درگذشت ۷۳ق) که از سوی [[عبدالله بن زبیر]] (درگذشت ۷۳ق) بر کوفه حکم می‌راند نیز اسماء بن خارجه، در دارالخلافه حضور داشت و طرف [[مشورت]] امیر وقت بود.<ref>طبری، تاریخ طبری، ۱۳۸۷، ج۶، ص۳۱.</ref> | در زمان امارت [[عبدالله بن مطیع]] (درگذشت ۷۳ق) که از سوی [[عبدالله بن زبیر]] (درگذشت ۷۳ق) بر کوفه حکم می‌راند نیز اسماء بن خارجه، در دارالخلافه حضور داشت و طرف [[مشورت]] امیر وقت بود.<ref>طبری، تاریخ طبری، ۱۳۸۷، ج۶، ص۳۱.</ref> | ||
| خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
اسماء دارای دخترانی نیز بود. مشهورترین آنها هند است که یکی از کنیه‌های پدرش؛ ابوهند به او اختصاص دارد.<ref>ذهبی، تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و الأعلام، ۱۴۱۳ق، ج۵، ص۷۲.</ref> او که در منابع زیبا و ترانه سرا توصیف شده <ref>زرکلی، الأعلام قاموس تراجم لأشهر الرجال و النساء من العرب و المستعربین و المستشرقین، ۱۹۸۹م، ج۸، ص۹۶.</ref> با سه تن از حاکمان کوفه یعنی عبیدالله بن زیاد<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۰۰ق، ج۵، ص۳۸۰؛ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۱۲، ص۲۳.</ref>، [[بشر بن مروان بن حکم]] و [[حجاج بن یوسف ثقفی]] [[ازدواج]] کرد.<ref>ابن حبیب، المحبر، دار الافاق الجدیده، ص۴۴۳.</ref> به نظر می رسد، اعمال عبیدالله بن زیاد تاثیری در عشق هند نداشته چرا که از او نقل شده که روز [[قیامت]] مشتاق است تا بار دیگر همسرش را ملاقات کند.<ref>زرکلی، الأعلام قاموس تراجم لأشهر الرجال و النساء من العرب و المستعربین و المستشرقین، ۱۹۸۹م، ج۸، ص۹۶.</ref> حتی حجاج که به بهانه تربیت عبدالملک؛ فرزند هند و بشر بن مروان<ref>بلاذری، أنساب الأشراف، ۱۴۱۷ق، ج۶، صص۳۲۰ ، ۳۲۸.</ref> با هند ازدواج کرده بود،<ref>بلاذری، أنساب الأشراف، ۱۴۱۷ق، ج۱۳، ص۳۷۷.</ref> به دلیل اظهار علاقه هند به عبیدالله او را طلاق داد.<ref>زرکلی، الأعلام قاموس تراجم لأشهر الرجال و النساء من العرب و المستعربین و المستشرقین، ۱۹۸۹م، ج۸، ص۹۶-۹۷.</ref> | اسماء دارای دخترانی نیز بود. مشهورترین آنها هند است که یکی از کنیه‌های پدرش؛ ابوهند به او اختصاص دارد.<ref>ذهبی، تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و الأعلام، ۱۴۱۳ق، ج۵، ص۷۲.</ref> او که در منابع زیبا و ترانه سرا توصیف شده <ref>زرکلی، الأعلام قاموس تراجم لأشهر الرجال و النساء من العرب و المستعربین و المستشرقین، ۱۹۸۹م، ج۸، ص۹۶.</ref> با سه تن از حاکمان کوفه یعنی عبیدالله بن زیاد<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۰۰ق، ج۵، ص۳۸۰؛ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۱۲، ص۲۳.</ref>، [[بشر بن مروان بن حکم]] و [[حجاج بن یوسف ثقفی]] [[ازدواج]] کرد.<ref>ابن حبیب، المحبر، دار الافاق الجدیده، ص۴۴۳.</ref> به نظر می رسد، اعمال عبیدالله بن زیاد تاثیری در عشق هند نداشته چرا که از او نقل شده که روز [[قیامت]] مشتاق است تا بار دیگر همسرش را ملاقات کند.<ref>زرکلی، الأعلام قاموس تراجم لأشهر الرجال و النساء من العرب و المستعربین و المستشرقین، ۱۹۸۹م، ج۸، ص۹۶.</ref> حتی حجاج که به بهانه تربیت عبدالملک؛ فرزند هند و بشر بن مروان<ref>بلاذری، أنساب الأشراف، ۱۴۱۷ق، ج۶، صص۳۲۰ ، ۳۲۸.</ref> با هند ازدواج کرده بود،<ref>بلاذری، أنساب الأشراف، ۱۴۱۷ق، ج۱۳، ص۳۷۷.</ref> به دلیل اظهار علاقه هند به عبیدالله او را طلاق داد.<ref>زرکلی، الأعلام قاموس تراجم لأشهر الرجال و النساء من العرب و المستعربین و المستشرقین، ۱۹۸۹م، ج۸، ص۹۶-۹۷.</ref> | ||
===نقش علمی، فرهنگی و سیاسی نسل اسماء=== | ===نقش علمی، فرهنگی و سیاسی نسل اسماء=== | ||
نسل اسماء بن خارجه بعدها در [[کوفه]] مشهور و حائز مراتب علمی، فرهنگی و سیاسی شدند. در بعد علمی از آنجا که خود اسماء از محدثان اهل سنت<ref>ذهبی، تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و الأعلام، ۱۴۱۳ق، ج۵، ص۷۲.</ref> و نه شیعه<ref>نمازی شاهرودی، مستدرکات علم رجال الحدیث، حیدری، ج۱، ص۶۰۳.</ref> بود و افرادی همچون فرزندش مالک و علی بن ربیعه از او حدیث نقل کرده‌اند،<ref>ذهبی، تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و الأعلام، ۱۴۱۳ق، ج۵، ص۷۲.</ref> برخی | نسل اسماء بن خارجه بعدها در [[کوفه]] مشهور و حائز مراتب علمی، فرهنگی و سیاسی شدند. در بعد علمی از آنجا که خود اسماء از محدثان اهل سنت<ref>ذهبی، تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و الأعلام، ۱۴۱۳ق، ج۵، ص۷۲.</ref> و نه شیعه<ref>نمازی شاهرودی، مستدرکات علم رجال الحدیث، حیدری، ج۱، ص۶۰۳.</ref> بود و افرادی همچون فرزندش مالک و علی بن ربیعه از او حدیث نقل کرده‌اند،<ref>ذهبی، تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و الأعلام، ۱۴۱۳ق، ج۵، ص۷۲.</ref> برخی نوادگان او نیز در زمره محدثان قرار گرفتند. برای نمونه می‌توان به محمد فرزند ام حبیب دختر اسماء بن خارجه و عیسی بن طلحة بن عبیدالله اشاره کرد که از [[محدثان]] و [[ثقه|ثقات]] [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] بود.<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۵، ص۱۲۵.</ref> از دیگر شخصیت‌های فرهنگی این خاندان، ابراهیم بن محمد بن حارث بن اسماء بن خارجه معروف به [[ابواسحاق فزاری|ابو اسحاق فزاری]] و از محدثان اهل سنت است<ref>شبستری، الفائق فی رواة و اصحاب الامام الصادق(ع)، ۱۴۱۸ق، ج۱، ص۶۰.</ref> و ایشان او را به رغم [[فقاهت]]، فضل، [[وثاقت]] و اهل خیر بودن، [[محدث|محدثی]] پرخطا شمرده‌اند.<ref>ابن قتیبه، المعارف، ۱۹۹۲م، ص۵۱۴؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۷، ص۳۳۹؛ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۱۳، ص۱۷۳.</ref> [[ابوعبدالله مروان بن معاویة بن حارث بن أسماء]] پسر عموی ابراهیم نیز در میان عالمان [[علم رجال]] [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] [[ثقه]] شناخته شده است.<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۷، ص۲۳۸؛ ابن حزم اندلسی، جمهرة أنساب العرب، ۱۳۶۲ش، ص۲۵۷-۲۵۸.</ref> | ||
در بعد سیاسی نیز می توان به محمد [[ذوالشامه]] اشاره کرد. پدر او عمرو بن ولید بن عقبة بن ابی معیط و مادرش یکی از دختران اسماء بن خارجه بود. او از سوی [[مسلمة بن عبدالملک]]، امیر کوفه گردید (۱۰۲ق).<ref>بلاذری، أنساب الأشراف، ۱۴۱۷ق، ج۹، ص۳۴۶.</ref> | در بعد سیاسی نیز می توان به محمد [[ذوالشامه]] اشاره کرد. پدر او عمرو بن ولید بن عقبة بن ابی معیط و مادرش یکی از دختران اسماء بن خارجه بود. او از سوی [[مسلمة بن عبدالملک]]، امیر کوفه گردید (۱۰۲ق).<ref>بلاذری، أنساب الأشراف، ۱۴۱۷ق، ج۹، ص۳۴۶.</ref> | ||