پرش به محتوا

حماس: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۲۳ بایت اضافه‌شده ،  ۷ اوت
اصلاح نشانی وب
بدون خلاصۀ ویرایش
(اصلاح نشانی وب)
خط ۷: خط ۷:
| نام          = حَرِکَة المُقاوِمَة الاسلامیة
| نام          = حَرِکَة المُقاوِمَة الاسلامیة
| نام بومی    =  
| نام بومی    =  
| رهبر(ان)    = عبدالعزیز الرنتیسی • خالد مشعل • [[اسماعیل هنیه]]، [[یحیی السنوار]]
| رهبر(ان)    = عبدالعزیز الرنتیسی • خالد مشعل • [[اسماعیل هنیه]]، [[یحیی سنوار]]
| رئیس        =  
| رئیس        =  
| رهبر فعلی    =  
| رهبر فعلی    =  
خط ۴۳: خط ۴۳:
==حماس عضوی از جبهه مقاومت==
==حماس عضوی از جبهه مقاومت==
{{اصلی|محور مقاومت}}
{{اصلی|محور مقاومت}}
حَماس با نام کامل جنبش مقاومت اسلامی (به عربی: حَرِکَة المُقاوِمَة الاِسْلامیة) جنبشی سنی‌مذهب و از شاخه‌های [[اخوان المسلمین|اخوان‌المسلمین]] در [[فلسطین]]<ref>مالکی، «حماس، جنبش»، ص۷۹.</ref> و بزرگ‌ترین گروه شبه‌نظامی اسلام‌گرای فلسطینی است<ref>«گروه اسلامگرای حماس چیست؟»، بی‌بی‌سی فارسی.</ref> که با هدف آزادسازی سرزمین‌های اشغال‌شده فلسطین تشکیل شد.<ref>مالکی، «حماس، جنبش»، ص۷۹.</ref> براساس منشور حماس، یکی از اهداف اصلی این گروه، نابودی رژیم صهیونیستی عنوان شده و ضمن جدایی یهودیان از صهیونیست‌ها، بر عدم دشمنی با [[یهودیت|یهودیان]] تأکید شده است.<ref>فایضی، «[https://tabyincenter.ir/19010/%d9%85%d9%86%d8%b7%d9%82%d9%87-%d8%a7%db%8c/ مقایسه دو میثاق‌نامه حماس]»، اندیشکده راهبردی تبیین.</ref>
حَماس با نام کامل جنبش مقاومت اسلامی (به عربی: حَرِکَة المُقاوِمَة الاِسْلامیة) جنبشی سنی‌مذهب و از شاخه‌های [[اخوان المسلمین|اخوان‌المسلمین]] در [[فلسطین]]<ref>مالکی، «حماس، جنبش»، ص۷۹.</ref> و بزرگ‌ترین گروه شبه‌نظامی اسلام‌گرای فلسطینی است<ref>«گروه اسلامگرای حماس چیست؟»، بی‌بی‌سی فارسی.</ref> که با هدف آزادسازی سرزمین‌های اشغال‌شده فلسطین تشکیل شد.<ref>مالکی، «حماس، جنبش»، ص۷۹.</ref> براساس منشور حماس، یکی از اهداف اصلی این گروه، نابودی رژیم صهیونیستی عنوان شده و ضمن جدایی یهودیان از صهیونیست‌ها، بر عدم دشمنی با [[یهودیت|یهودیان]] تأکید شده است.<ref>فایضی، «[https://tabyincenter.ir/19010/منطقه-ای/ مقایسه دو میثاق‌نامه حماس]»، اندیشکده راهبردی تبیین.</ref>


جنبش حماس اولویت فعالیت خود را بر تربیت افراد، خانواده و جامعه قرار داده است تا زمینه را برای تشکیل دولت اسلامی در فلسطین فراهم سازد. حماس در آغاز شکل‌گیری ایده‌ای برای مقابله با [[اشغال فلسطین]] نداشت؛ امّا بعدتر وارد مبارزه مسلحانه شد.<ref>رشوان، دلیل الحرکات الاسلامیه، مرکز الدراسات السیاسیة والاستراتیجیة، ص۱۴۷.</ref>‌
جنبش حماس اولویت فعالیت خود را بر تربیت افراد، خانواده و جامعه قرار داده است تا زمینه را برای تشکیل دولت اسلامی در فلسطین فراهم سازد. حماس در آغاز شکل‌گیری ایده‌ای برای مقابله با [[اشغال فلسطین]] نداشت؛ امّا بعدتر وارد مبارزه مسلحانه شد.<ref>رشوان، دلیل الحرکات الاسلامیه، مرکز الدراسات السیاسیة والاستراتیجیة، ص۱۴۷.</ref>‌
خط ۷۰: خط ۷۰:
گفته شده جنبش مقاومت حماس در [[۱۸ آذر]] سال [[سال ۱۳۶۶ هجری شمسی|۱۳۶۶ش]]/ ۹ دسامبر ۱۹۸۷م همزمان با آغاز تظاهرات مردم فلسطین بر ضد رژیم اسرائیل‌ (انتفاضه اول){{یاد|در ۱۷ آ‌ذر ۱۳۶۶ش، بر اثر برخورد خوردوی اسرائیلی با چند خودروی فلسطینی، شماری از کارگران فلسطینی کشته شدند. این حادثه عامل جدی تحریک احساسات دینی و ملی مردم و شکل‌گیری تظاهرات مردمی بر ضد اسرائیل (انتفاضه اول) شد.(مالکی، «حماس، جنبش»، ص۸۰.)}} در فلسطین شکل گرفت.<ref>مالکی، «حماس، جنبش»، ص۸۰.</ref> به نقل سایت الجزیره، حماس در دسامبر ۱۹۸۶م توسط شیخ احمد یاسین و بعضی از اعضای اخوان‌المسلمین همچون عبدالعزیز رنتیسی و محمود زهار تأسیس شد؛ اما تأسیسش در سال ۱۹۸۷م اعلام شد.<ref>«[https://www.aljazeera.net/encyclopedia/2014/2/10/حركة-المقاومة-الإسلامية-حماس حرکة المقاومة الاسلامیة]»، الجزیرة.</ref>  
گفته شده جنبش مقاومت حماس در [[۱۸ آذر]] سال [[سال ۱۳۶۶ هجری شمسی|۱۳۶۶ش]]/ ۹ دسامبر ۱۹۸۷م همزمان با آغاز تظاهرات مردم فلسطین بر ضد رژیم اسرائیل‌ (انتفاضه اول){{یاد|در ۱۷ آ‌ذر ۱۳۶۶ش، بر اثر برخورد خوردوی اسرائیلی با چند خودروی فلسطینی، شماری از کارگران فلسطینی کشته شدند. این حادثه عامل جدی تحریک احساسات دینی و ملی مردم و شکل‌گیری تظاهرات مردمی بر ضد اسرائیل (انتفاضه اول) شد.(مالکی، «حماس، جنبش»، ص۸۰.)}} در فلسطین شکل گرفت.<ref>مالکی، «حماس، جنبش»، ص۸۰.</ref> به نقل سایت الجزیره، حماس در دسامبر ۱۹۸۶م توسط شیخ احمد یاسین و بعضی از اعضای اخوان‌المسلمین همچون عبدالعزیز رنتیسی و محمود زهار تأسیس شد؛ اما تأسیسش در سال ۱۹۸۷م اعلام شد.<ref>«[https://www.aljazeera.net/encyclopedia/2014/2/10/حركة-المقاومة-الإسلامية-حماس حرکة المقاومة الاسلامیة]»، الجزیرة.</ref>  


رهبری اولیه این جنبش برعهده گروه هفت‌نفره‌ای به ریاست شیخ احمد یاسین بود.<ref>مالکی، «حماس، جنبش»، ص۸۰.</ref> احمد یاسین که از دوازده‌سالگی در اثر یک سانحه فلج شده و بر روی صندلی چرخ‌دار می‌نشست،<ref>«[https://www.irna.ir/news/5329678/%D8%AE%D9%84%D8%A7%D8%B5%D9%87-%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%B4%DB%8C%D8%AE-%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF-%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B1-%D8%AC%D9%86%D8%A8%D8%B4-%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%88%D9%85%D8%AA-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C خلاصه ای از زندگینامه شیخ احمد یاسین بنیانگذار جنبش مقاومت اسلامی فلسطین]»، ایرنا.</ref> سال‌ها رهبری این گروه را برعهده داشت. او در سال ۲۰۰۴م توسط نیروهای اسرائیلی [[ترور]] شد. عبدالعزیز رِنتیسی، رهبر بعدی حماس نیز در همان سال کشته شد. سپس خالد مشعل رهبری حماس را برعهده گرفت و در سال ۲۰۱۷م، [[اسماعیل هنیه]] رهبر این گروه شد.<ref>«گروه اسلامگرای حماس چیست؟»، بی‌بی‌سی فارسی.</ref> پس از ترور هنیه در مرداد ۱۴۰۳ش، [[یحیی سنوار|یحیی سِنوار]] به عنوان رئیس‌دفتر سیاسی حماس انتخاب شد.
رهبری اولیه این جنبش برعهده گروه هفت‌نفره‌ای به ریاست شیخ احمد یاسین بود.<ref>مالکی، «حماس، جنبش»، ص۸۰.</ref> احمد یاسین که از دوازده‌سالگی در اثر یک سانحه فلج شده و بر روی صندلی چرخ‌دار می‌نشست،<ref>«[https://www.irna.ir/news/5329678/خلاصه-ای-از-زندگینامه-شیخ-احمد-یاسین-بنیانگذار-جنبش-مقاومت-اسلامی خلاصه ای از زندگینامه شیخ احمد یاسین بنیانگذار جنبش مقاومت اسلامی فلسطین]»، ایرنا.</ref> سال‌ها رهبری این گروه را برعهده داشت. او در سال ۲۰۰۴م توسط نیروهای اسرائیلی [[ترور]] شد. عبدالعزیز رِنتیسی، رهبر بعدی حماس نیز در همان سال کشته شد. سپس خالد مشعل رهبری حماس را برعهده گرفت و در سال ۲۰۱۷م، [[اسماعیل هنیه]] رهبر این گروه شد.<ref>«گروه اسلامگرای حماس چیست؟»، بی‌بی‌سی فارسی.</ref> پس از ترور هنیه در مرداد ۱۴۰۳ش، [[یحیی سنوار|یحیی سِنوار]] به عنوان رئیس‌دفتر سیاسی حماس انتخاب شد.<ref>[https://www.aljazeera.net/news/2024/8/6/عاجل-حماس-السنوار-رئيسا-للحركة-خلفا «السنوار رئيسا لحماس خلفا لهنية»]، الجزیره.</ref>
 


در سال ۲۰۰۵م، گروه حماس با پیروزی در انتخابات فلسطین، به‌عنوان اولین گروه اسلام‌گرای جهان عرب در انتخابات پیروز و وارد عرصه سیاست شد. این گروه بعدها در سال ۲۰۰۷م و پس از درگیری با نیروهای فتح به رهبری [[محمود عباس]]، توانست بر گروه فتح پیروز شده و بخش [[نوار غزه]] را به عنوان سرزمین تجزیه‌شده از فلسطین، به کنترل سیاسی خود درآورد.<ref>«گروه اسلامگرای حماس چیست؟»، بی‌بی‌سی فارسی.</ref>
در سال ۲۰۰۵م، گروه حماس با پیروزی در انتخابات فلسطین، به‌عنوان اولین گروه اسلام‌گرای جهان عرب در انتخابات پیروز و وارد عرصه سیاست شد. این گروه بعدها در سال ۲۰۰۷م و پس از درگیری با نیروهای فتح به رهبری [[محمود عباس]]، توانست بر گروه فتح پیروز شده و بخش [[نوار غزه]] را به عنوان سرزمین تجزیه‌شده از فلسطین، به کنترل سیاسی خود درآورد.<ref>«گروه اسلامگرای حماس چیست؟»، بی‌بی‌سی فارسی.</ref>
خط ۷۸: خط ۷۹:
===میثاق‌نامه‌ها===
===میثاق‌نامه‌ها===
حماس، در ۱۸ اوت ۱۹۸۸م برابر با ۲۷ مرداد ۱۳۶۷ش میثاق‌نامه‌ای ۳۶ ماده‌ای منتشر و اهداف و راهبردهای خود را اعلام کرد.<ref>«[https://www.aljazeera.net/encyclopedia/2017/5/2/ميثاق-حركة-المقاومة-الإسلامية-حماس-1988 میثاق حرکة المقاومة الاسلامیة حماس (۱۹۸۸)]»، خبرگزاری الجزیرة.</ref> گفته شده مواضع این اساسنامه با مواضع سابق اخوان‌المسلمین تفاوت چندانی ندارد.<ref>مالکی، «حماس، جنبش»، ص۸۱.</ref> ماهیت اسلامی فلسطین و مقابله با [[اسرائیل|رژیم صهیونیستی]] محور اصلی و راهبردی اساسنامه حماس شمرده شده است.<ref>مالکی، «حماس، جنبش»، ص۸۱.</ref>
حماس، در ۱۸ اوت ۱۹۸۸م برابر با ۲۷ مرداد ۱۳۶۷ش میثاق‌نامه‌ای ۳۶ ماده‌ای منتشر و اهداف و راهبردهای خود را اعلام کرد.<ref>«[https://www.aljazeera.net/encyclopedia/2017/5/2/ميثاق-حركة-المقاومة-الإسلامية-حماس-1988 میثاق حرکة المقاومة الاسلامیة حماس (۱۹۸۸)]»، خبرگزاری الجزیرة.</ref> گفته شده مواضع این اساسنامه با مواضع سابق اخوان‌المسلمین تفاوت چندانی ندارد.<ref>مالکی، «حماس، جنبش»، ص۸۱.</ref> ماهیت اسلامی فلسطین و مقابله با [[اسرائیل|رژیم صهیونیستی]] محور اصلی و راهبردی اساسنامه حماس شمرده شده است.<ref>مالکی، «حماس، جنبش»، ص۸۱.</ref>
تأکید بر اسلامی بودن جنبش، تأکید بر دولت اسلامی و قانون اساسی براساس شریعت اسلام، تعلق فلسطین به تمام امت اسلامی تا روز قیامت و کوتاه نیامدن از آن، تأکید بر جهاد به عنوان امری اسلامی و تأکید بر آزادی کل سرزمین فلسطین از جمله مواردی است که در اساسنامه حماس آمده است.<ref>نگاه کنید به: فایضی، «[https://tabyincenter.ir/19010/%d9%85%d9%86%d8%b7%d9%82%d9%87-%d8%a7%db%8c/ مقایسه دو میثاق‌نامه حماس]»، اندیشکده راهبردی تبیین؛ «[https://www.aljazeera.net/encyclopedia/2017/5/2/ميثاق-حركة-المقاومة-الإسلامية-حماس-1988 میثاق حرکة المقاومة الاسلامیة حماس (۱۹۸۸)]»، خبرگزاری الجزیرة.</ref> در ماده هشتم میثاق‌نامه، شعار حماس همان شعار اخوان‌المسلمین ذکر شده است.{{یاد|شعار حماس در ماده هشتم میثاق حماس: «الله غایتنا، والرسول قدوتنا، والقرآن دستورنا، والجهاد سبیلنا، والموت فی سبیل‌الله أسمی أمانینا؛ خداوند هدف ما، پیامبر الگوی ما، قرآن قانون اساسی ما، جهاد راه ما و مرگ در راه خدا، والاترین آرزوی ماست».(«[https://www.aljazeera.net/encyclopedia/2017/5/2/ميثاق-حركة-المقاومة-الإسلامية-حماس-1988 میثاق حرکة المقاومة الاسلامیة حماس (۱۹۸۸)]»، خبرگزاری الجزیرة.)}}
تأکید بر اسلامی بودن جنبش، تأکید بر دولت اسلامی و قانون اساسی براساس شریعت اسلام، تعلق فلسطین به تمام امت اسلامی تا روز قیامت و کوتاه نیامدن از آن، تأکید بر جهاد به عنوان امری اسلامی و تأکید بر آزادی کل سرزمین فلسطین از جمله مواردی است که در اساسنامه حماس آمده است.<ref>نگاه کنید به: فایضی، «[https://tabyincenter.ir/19010/منطقه-ای/ مقایسه دو میثاق‌نامه حماس]»، اندیشکده راهبردی تبیین؛ «[https://www.aljazeera.net/encyclopedia/2017/5/2/ميثاق-حركة-المقاومة-الإسلامية-حماس-1988 میثاق حرکة المقاومة الاسلامیة حماس (۱۹۸۸)]»، خبرگزاری الجزیرة.</ref> در ماده هشتم میثاق‌نامه، شعار حماس همان شعار اخوان‌المسلمین ذکر شده است.{{یاد|شعار حماس در ماده هشتم میثاق حماس: «الله غایتنا، والرسول قدوتنا، والقرآن دستورنا، والجهاد سبیلنا، والموت فی سبیل‌الله أسمی أمانینا؛ خداوند هدف ما، پیامبر الگوی ما، قرآن قانون اساسی ما، جهاد راه ما و مرگ در راه خدا، والاترین آرزوی ماست».(«[https://www.aljazeera.net/encyclopedia/2017/5/2/ميثاق-حركة-المقاومة-الإسلامية-حماس-1988 میثاق حرکة المقاومة الاسلامیة حماس (۱۹۸۸)]»، خبرگزاری الجزیرة.)}}


در [[۱۱ اردیبهشت]] [[سال ۱۳۹۶ هجری شمسی|۱۳۹۶ش]]/[[۱ مه|۱ می]] ۲۰۱۷م میثاق یا سند سیاسی دوم حماس در دوحه رونمایی و منتشر شد که تفاوت‌هایی با میثاق اول دارد.<ref>«[https://tabyincenter.ir/18997/%d9%85%d9%86%d8%b7%d9%82%d9%87-%d8%a7%db%8c/ واکاوی سند سیاسی جدید حماس]»، وبگاه اندیشکده راهبردی تبیین؛ فایضی، «[https://tabyincenter.ir/19010/%d9%85%d9%86%d8%b7%d9%82%d9%87-%d8%a7%db%8c/ مقایسه دو میثاق‌نامه حماس]»، اندیشکده راهبردی تبیین.</ref>
در [[۱۱ اردیبهشت]] [[سال ۱۳۹۶ هجری شمسی|۱۳۹۶ش]]/[[۱ مه|۱ می]] ۲۰۱۷م میثاق یا سند سیاسی دوم حماس در دوحه رونمایی و منتشر شد که تفاوت‌هایی با میثاق اول دارد.<ref>«[https://tabyincenter.ir/18997/منطقه-ای/ واکاوی سند سیاسی جدید حماس]»، وبگاه اندیشکده راهبردی تبیین؛ فایضی، «[https://tabyincenter.ir/19010/منطقه-ای/ مقایسه دو میثاق‌نامه حماس]»، اندیشکده راهبردی تبیین.</ref>


==تک‌نگاری==
==تک‌نگاری==
خط ۱۰۴: خط ۱۰۵:
* مالکی، محمد «[https://rch.ac.ir/article/Details?id=7893 حماس، جنبش]»، در دانشنامه جهان اسلام (ج۱۴)، تهران، بنیاد دایرةالمعارف اسلامی، چاپ اول، ۱۳۸۹ش.
* مالکی، محمد «[https://rch.ac.ir/article/Details?id=7893 حماس، جنبش]»، در دانشنامه جهان اسلام (ج۱۴)، تهران، بنیاد دایرةالمعارف اسلامی، چاپ اول، ۱۳۸۹ش.
* «[https://www.aljazeera.net/encyclopedia/2017/5/2/ميثاق-حركة-المقاومة-الإسلامية-حماس-1988 میثاق حرکة المقاومة الاسلامیة حماس (۱۹۸۸)]»، خبرگزاری الجزیرة، تاریخ درج مطلب: ۲ می ۲۰۱۷م، تاریخ بازدید: ۲۹ مهر ۱۴۰۲ش.
* «[https://www.aljazeera.net/encyclopedia/2017/5/2/ميثاق-حركة-المقاومة-الإسلامية-حماس-1988 میثاق حرکة المقاومة الاسلامیة حماس (۱۹۸۸)]»، خبرگزاری الجزیرة، تاریخ درج مطلب: ۲ می ۲۰۱۷م، تاریخ بازدید: ۲۹ مهر ۱۴۰۲ش.
* «[https://tabyincenter.ir/18997/%d9%85%d9%86%d8%b7%d9%82%d9%87-%d8%a7%db%8c/ واکاوی سند سیاسی جدید حماس]»، وبگاه اندیشکده راهبردی تبیین، تاریخ درج مطلب: ۱۴  اردیبهشت ۱۳۹۶ش، تاریخ بازدید: ۲۹ مهر ۱۴۰۲ش.
* «[https://tabyincenter.ir/18997/منطقه-ای/ واکاوی سند سیاسی جدید حماس]»، وبگاه اندیشکده راهبردی تبیین، تاریخ درج مطلب: ۱۴  اردیبهشت ۱۳۹۶ش، تاریخ بازدید: ۲۹ مهر ۱۴۰۲ش.
* [https://www.isna.ir/news/1402071610458 «واکنش دیپلمات صهیونیست به عملیات «بی‌سابقه» حماس»]، خبرگزاری ایسنا، تاریخ درج مطلب: ۱۶ مهر ۱۴۰۲ش، تاریخ بازدید: ۲۰ مهر ۱۴۰۲ش.
* [https://www.isna.ir/news/1402071610458 «واکنش دیپلمات صهیونیست به عملیات «بی‌سابقه» حماس»]، خبرگزاری ایسنا، تاریخ درج مطلب: ۱۶ مهر ۱۴۰۲ش، تاریخ بازدید: ۲۰ مهر ۱۴۰۲ش.
* «[https://fa.alalam.ir/news/6721038 لحظه به لحظه با سومین روز از عملیات طوفان الاقصی]»، شبکه العالم، تاریخ درج مطلب: ۱۷ مهر ۱۴۰۲ش، تاریخ بازدید: ۲۴ مهر ۱۴۰۲ش.
* «[https://fa.alalam.ir/news/6721038 لحظه به لحظه با سومین روز از عملیات طوفان الاقصی]»، شبکه العالم، تاریخ درج مطلب: ۱۷ مهر ۱۴۰۲ش، تاریخ بازدید: ۲۴ مهر ۱۴۰۲ش.
* [https://www.aljazeera.net/news/2024/8/6/عاجل-حماس-السنوار-رئيسا-للحركة-خلفا «السنوار رئيسا لحماس خلفا لهنية»]، الجزیره، تاریخ درج مطلب: ۶ اوت ۲۰۲۴م، تاریخ بازدید: ۷ اوت ۲۰۲۴م.
{{پایان}}
{{پایان}}