حدیث قدسی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{الگو:کتاب‌شناسی ناقص}} | {{الگو:کتاب‌شناسی ناقص}} | ||
'''حدیث قُدسی''' کلامی است که [[پیامبر اکرم(ص)]] آن را از [[خداوند]] نقل می‌کند و به آن '''حدیث ربانی''' و '''حدیث الهی''' نیز می‌گویند. در این احادیث، معنی و مضمون از خداوند و الفاظ از پیامبر(ص) است. مضمون مورد نظر ممکن است به واسطه فرشته و یا الهام و یا القا در خواب به پیامبر(ص) منتقل شده باشد. این احادیث معمولا با کلماتی مانند «قال الله» یا «یقول الله» شروع می‌شوند. حدیث قدسی با قرآن تفاوت دارد؛ زیرا قرآن از لحاظ مفهوم و لفظ از جانب خداوند | '''حدیث قُدسی''' کلامی است که [[پیامبر اکرم(ص)]] آن را از [[خداوند]] نقل می‌کند و به آن '''حدیث ربانی''' و '''حدیث الهی''' نیز می‌گویند. در این احادیث، معنی و مضمون از خداوند و الفاظ از پیامبر(ص) است. مضمون مورد نظر ممکن است به واسطه فرشته و یا الهام و یا القا در خواب به پیامبر(ص) منتقل شده باشد. این احادیث معمولا با کلماتی مانند «قال الله» یا «یقول الله» شروع می‌شوند. حدیث قدسی با قرآن تفاوت دارد؛ زیرا قرآن از لحاظ مفهوم و لفظ از جانب خداوند است ولی حدیث قدسی فقط مضمونش از جانب خداوند است، در جنبه‌های مربوط به معجزه‌بودن یا بعضی از مفاهیم نیز بین قرآن و حدیث قدسی تفاوت وجود دارد. اقوالی که به [[پیامبران]] گذشته منسوب است نیز در جمع احادیث قدسی قرار می‌گیرند، و در برخی روایات، این احادیث از انبیای سابق نقل شده‌اند. مضمون احادیث قدسی بیشتر اخلاقی و عرفانی است. | ||
مهم‌ترین بحث و اختلاف نظر درباره این احادیث، وحیانی بودن یا نبودن الفاظ آنهاست. بیشتر این احادیث از پیامبر اکرم(ص) به واسطه [[انس بن مالک]]، [[ابوهریره]]، [[ابن عباس]] و [[حضرت علی(ع)]] نقل شده‌اند. | مهم‌ترین بحث و اختلاف نظر درباره این احادیث، وحیانی بودن یا نبودن الفاظ آنهاست. بیشتر این احادیث از پیامبر اکرم(ص) به واسطه [[انس بن مالک]]، [[ابوهریره]]، [[ابن عباس]] و [[حضرت علی(ع)]] نقل شده‌اند. | ||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
# حکم لمس و قرائت آن؛ | # حکم لمس و قرائت آن؛ | ||
# جواز قرائت آن در [[نماز]]؛ | # جواز قرائت آن در [[نماز]]؛ | ||
# محتویات آن.<ref>قاری، ص۳۱۳؛ ابوالبقاء، قسم ۴، ص۳۷ـ۳۸؛ تهانوی، ج۱، ص۶۲۹ـ ۶۳۰؛ قاسمی، ص۶۵؛ ابوشهبه، ص۲۱۶ـ۲۱۷</ref> | # محتویات آن.<ref>قاری، ص۳۱۳؛ ابوالبقاء، قسم ۴، ص۳۷ـ۳۸؛ تهانوی، کشاف اصطلاحات الفنون والعلوم، ناشر: مكتبة لبنان ناشرون، ج۱، ص۶۲۹ـ ۶۳۰؛ قاسمی، ص۶۵؛ ابوشهبه، ص۲۱۶ـ۲۱۷</ref> | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
درون مایه اصلی احادیث قدسی، مطالب عرفانی و اخلاقی، [[تهذیب نفس]]، تشویق به [[اخلاص]] و [[توبه]] و [[استغفار]]، ذکر فضائل کارهای نیک، ترغیب به مجالست با افراد صالح و حُسن معاشرت با مردمان، انجام دادن [[امر به معروف و نهی از منکر]]، بیان فضل و کرم و جود الهی در پاداش دادن به بندگان، سرگذشت انبیای سلف و مطالبی از این قبیل است.<ref>بلوشی، ص۳۹ـ۴۱</ref> در حوزه احکام فقهی، در این نوع احادیث، تشریع هیچ امر واجبی ذکر نشده و تنها بر [[ثواب]] و [[عقاب]] اعمال و اهمیت جایگاه کارهای دینی و عموماً [[مستحب]] تأکید شده است. در منابع شیعی، برخی احادیث قدسی که متضمن اثبات [[امامت]] و حقانیت [[امامان شیعه|ائمه(ع)]] هستند، جداگانه طبقه بندی شده‌اند.<ref>حرّعاملی، ص۲۰۱ـ۳۱۵؛</ref> | درون مایه اصلی احادیث قدسی، مطالب عرفانی و اخلاقی، [[تهذیب نفس]]، تشویق به [[اخلاص]] و [[توبه]] و [[استغفار]]، ذکر فضائل کارهای نیک، ترغیب به مجالست با افراد صالح و حُسن معاشرت با مردمان، انجام دادن [[امر به معروف و نهی از منکر]]، بیان فضل و کرم و جود الهی در پاداش دادن به بندگان، سرگذشت انبیای سلف و مطالبی از این قبیل است.<ref>بلوشی، ص۳۹ـ۴۱</ref> در حوزه احکام فقهی، در این نوع احادیث، تشریع هیچ امر واجبی ذکر نشده و تنها بر [[ثواب]] و [[عقاب]] اعمال و اهمیت جایگاه کارهای دینی و عموماً [[مستحب]] تأکید شده است. در منابع شیعی، برخی احادیث قدسی که متضمن اثبات [[امامت]] و حقانیت [[امامان شیعه|ائمه(ع)]] هستند، جداگانه طبقه بندی شده‌اند.<ref>حرّعاملی، ص۲۰۱ـ۳۱۵؛</ref> | ||
با توجه به درون مایه احادیث قدسی، مهم‌ترین قلمرو تحت تأثیر آنها، مکتوبات عرفانی و اخلاقی بوده و اساساً بخش درخور توجهی از آموزه‌های صوفیه تحت تأثیر این گونه احادیث شکل گرفته یا بعداً مستند به آنها شده است.<ref>هجویری، ص۲۹، ۱۵۵، ۴۰۷، ۴۴۶؛نجم رازی، ص۱۸۵</ref> بعدها بیشترین کاربرد این احادیث در آثار [[محی الدین ابن عربی]] ملاحظه می‌شود.<ref>الفتوحات المکیة، سفر۲، ص۱۸۶، سفر۶، ص۲۳۴، سفر۱۰، ص۱۵۱، سفر۸، ص۲۹۴</ref> اما استفاده از احادیث قدسی به آثار عرفانی و اخلاقی منحصر نشده و در برخی آثار فقهی<ref>مسلم بن حجاج، ج ۲، ص۹؛شهید ثانی، ج ۲، ص۷۵؛طباطبائی، ج ۱، ص۳۲۹؛شوکانی، ج ۴، ص۳۰۰</ref> و حتی پاره‌ای کتاب‌های [[اصول فقه]]<ref>شهید اول، قسم ۱، ص۷۵؛تهرانی، ج ۲، ص۱۴۰؛میرزای قمی، ج ۱، ص۴۰۹</ref> نیز استشهاد به آنها دیده می‌شود. | با توجه به درون مایه احادیث قدسی، مهم‌ترین قلمرو تحت تأثیر آنها، مکتوبات عرفانی و اخلاقی بوده و اساساً بخش درخور توجهی از آموزه‌های صوفیه تحت تأثیر این گونه احادیث شکل گرفته یا بعداً مستند به آنها شده است.<ref>هجویری، ص۲۹، ۱۵۵، ۴۰۷، ۴۴۶؛نجم رازی، ص۱۸۵</ref> بعدها بیشترین کاربرد این احادیث در آثار [[محی الدین ابن عربی]] ملاحظه می‌شود.<ref>الفتوحات المکیة، سفر۲، ص۱۸۶، سفر۶، ص۲۳۴، سفر۱۰، ص۱۵۱، سفر۸، ص۲۹۴</ref> اما استفاده از احادیث قدسی به آثار عرفانی و اخلاقی منحصر نشده و در برخی آثار فقهی<ref>مسلم بن حجاج، ج ۲، ص۹؛شهید ثانی، ج ۲، ص۷۵؛طباطبائی، المیزان، منشورات اسماعیلیان، ج ۱، ص۳۲۹؛شوکانی، ج ۴، ص۳۰۰</ref> و حتی پاره‌ای کتاب‌های [[اصول فقه]]<ref>شهید اول، قسم ۱، ص۷۵؛تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۸ق، ج ۲، ص۱۴۰؛میرزای قمی، ج ۱، ص۴۰۹</ref> نیز استشهاد به آنها دیده می‌شود. | ||
بخشی از این احادیث متضمن گفتگوی خدا در روز [[قیامت]] با بهشتیان و دوزخیان یا فرشتگان است.<ref>علّوش، ص۶۲۴ـ۷۴۹، ۸۲۳ـ۸۷۹</ref> بخشی هم متضمن سخنانی است که [[پیامبر اکرم(ص)]] در شب [[معراج]] دریافت کرده که «اسرار [[وحی]]» تلقی شده،<ref>تهانوی، ج ۱، ص۶۲۹</ref> همچنان که ادعیه شب معراج هم تحت عنوان «ادعیةالسر» گردآوری شده است.<ref>آقابزرگ | بخشی از این احادیث متضمن گفتگوی خدا در روز [[قیامت]] با بهشتیان و دوزخیان یا [[فرشته|فرشتگان]] است.<ref>علّوش، ص۶۲۴ـ۷۴۹، ۸۲۳ـ۸۷۹</ref> بخشی هم متضمن سخنانی است که [[پیامبر اکرم(ص)]] در شب [[معراج]] دریافت کرده که «اسرار [[وحی]]» تلقی شده،<ref>تهانوی، ج ۱، ص۶۲۹</ref> همچنان که ادعیه شب معراج هم تحت عنوان «ادعیةالسر» گردآوری شده است.<ref>آقابزرگ طهرانی،الذریعه، ۱۴۰۸ق، ج ۱، ص۳۹۶ـ۳۹۸</ref> | ||
==وحیانی بودن== | ==وحیانی بودن== | ||