Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۴٬۴۶۰
ویرایش
قبیله حمیر: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
←حمیریان بعد از ظهور اسلام
Mkhaghanif (بحث | مشارکتها) |
|||
| خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
==دین حمیری‌ها== | ==دین حمیری‌ها== | ||
* '''مسیحیت''': در عهد [[قسطنطین دوم]] (حك: ۳۳۷ـ۳۴۰میلادی) ، امپراتور روم، پادشاه حمیر تحت تأثیر تئوفیلوس هندی، مبشر مسیحی، به [[مسیحیت|آیین مسیحی]] گروید و مسیحیت در [[یمن]] انتشار یافت و [[کلیسا|كلیساهایی]] در [[ظفار]] و [[عدن]] ساخته شد.<ref>جوادعلی، ج۲، ص۵۲۶؛صالح احمدعلی، ص۳۰.</ref> در زمان فرمانروایی [[ذمر علی یهبر|ذَمَر علی یهَبِر]] (حكومت: ۳۴۰ـ ۳۶۰ میلادی) ، چون [[سد مأرب]] برای دومین‌بار خراب شد،<ref>جوادعلی، ج۲، ص۵۲۶.</ref> [[حبشه|حبشی ها]] فرصت را غنیمت شمردند و به تحریك امپراتور روم‌شرقی و به انگیزه رسیدن به تفوق تجاری، ترویج آیین مسیحیت و مقابله با نفوذ [[ساسانیان]] به یمن حمله كردند.<ref>د. اسلام، چاپ اول، ذیل مادّه؛ر.ک: حتّی، ص۶۰.</ref> | *'''مسیحیت''': در عهد [[قسطنطین دوم]] (حك: ۳۳۷ـ۳۴۰میلادی) ، امپراتور روم، پادشاه حمیر تحت تأثیر تئوفیلوس هندی، مبشر مسیحی، به [[مسیحیت|آیین مسیحی]] گروید و مسیحیت در [[یمن]] انتشار یافت و [[کلیسا|كلیساهایی]] در [[ظفار]] و [[عدن]] ساخته شد.<ref>جوادعلی، ج۲، ص۵۲۶؛صالح احمدعلی، ص۳۰.</ref> در زمان فرمانروایی [[ذمر علی یهبر|ذَمَر علی یهَبِر]] (حكومت: ۳۴۰ـ ۳۶۰ میلادی) ، چون [[سد مأرب]] برای دومین‌بار خراب شد،<ref>جوادعلی، ج۲، ص۵۲۶.</ref> [[حبشه|حبشی ها]] فرصت را غنیمت شمردند و به تحریك امپراتور روم‌شرقی و به انگیزه رسیدن به تفوق تجاری، ترویج آیین مسیحیت و مقابله با نفوذ [[ساسانیان]] به یمن حمله كردند.<ref>د. اسلام، چاپ اول، ذیل مادّه؛ر.ک: حتّی، ص۶۰.</ref> | ||
* '''یهودیت''': آغاز گرایش حمیر به دین [[یهودیت|یهود]] و كنار گذاشتن بت‌پرستی، به دعوت [[اسعد تبع|اسعد تبّع]] و دو عالم یهودی صورت گرفت كه وی آنها را از [[یثرب]] به [[یمن]] برده بود. گفته شده است كه اسعد قصد ویرانی [[کعبه]] را داشت اما آن دو او را برحذر داشتند.<ref>ابن‌هشام، ۱۳۵۵، ج۱، ص۱۹ـ۲۰، ۲۷ـ۲۸؛طبری، تاریخ، ج۲، ص۱۰۷ـ ۱۰۹؛مسعودی، مروج، ج۲، ص۱۹۸.</ref> | *'''یهودیت''': آغاز گرایش حمیر به دین [[یهودیت|یهود]] و كنار گذاشتن بت‌پرستی، به دعوت [[اسعد تبع|اسعد تبّع]] و دو عالم یهودی صورت گرفت كه وی آنها را از [[یثرب]] به [[یمن]] برده بود. گفته شده است كه اسعد قصد ویرانی [[کعبه]] را داشت اما آن دو او را برحذر داشتند.<ref>ابن‌هشام، ۱۳۵۵، ج۱، ص۱۹ـ۲۰، ۲۷ـ۲۸؛طبری، تاریخ، ج۲، ص۱۰۷ـ ۱۰۹؛مسعودی، مروج، ج۲، ص۱۹۸.</ref> | ||
* '''بت پرستی''': در اواخر سده چهارم میلادی [[بت پرستی]] در حمیر جای خود را به آیین [[یهود]] داد.<ref>د. اسلام، چاپ دوم، ذیل "Al-Yaman.۳. (a) ".</ref> [[تبان اسعد|ابوکرِب تُبان اَسْعَد]] (یا اسعد تُبَّع، حك: ح ۳۸۵ـ۴۲۰ میلادی) ، پادشاه حمیر، هنگام لشكركشی به [[یثرب]] و اقامت در آنجا، به دین [[یهود]] گروید. حمیر و قبایل متحد آن، پیش از گرایش به [[ادیان توحیدی]]، در جایی به نام بَلْخَع، [[بت نسر|بت نَسْر]] را پرستش می‌كردند.<ref>ابن‌كلبی، ۱۳۳۲، ص۱۱، ۵۷ـ۵۸؛ابن‌حبیب، ۱۴۰۵، ص۳۲۸؛یاقوت حموی، ذیل «بلخع» و «نسر» .</ref> بت نَسْر از آنِ [[ذوالکلاع]]، از طوایف حمیر، بود.<ref>ابن‌هشام، ۱۳۵۵، ج۱، ص۸۲؛طبری، جامع، ذیل نوح: ۲۳.</ref> | *'''بت پرستی''': در اواخر سده چهارم میلادی [[بت پرستی]] در حمیر جای خود را به آیین [[یهود]] داد.<ref>د. اسلام، چاپ دوم، ذیل "Al-Yaman.۳. (a) ".</ref> [[تبان اسعد|ابوکرِب تُبان اَسْعَد]] (یا اسعد تُبَّع، حك: ح ۳۸۵ـ۴۲۰ میلادی) ، پادشاه حمیر، هنگام لشكركشی به [[یثرب]] و اقامت در آنجا، به دین [[یهود]] گروید. حمیر و قبایل متحد آن، پیش از گرایش به [[ادیان توحیدی]]، در جایی به نام بَلْخَع، [[بت نسر|بت نَسْر]] را پرستش می‌كردند.<ref>ابن‌كلبی، ۱۳۳۲، ص۱۱، ۵۷ـ۵۸؛ابن‌حبیب، ۱۴۰۵، ص۳۲۸؛یاقوت حموی، ذیل «بلخع» و «نسر» .</ref> بت نَسْر از آنِ [[ذوالکلاع]]، از طوایف حمیر، بود.<ref>ابن‌هشام، ۱۳۵۵، ج۱، ص۸۲؛طبری، جامع، ذیل نوح: ۲۳.</ref> | ||
==اصحاب اُخدود== | ==اصحاب اُخدود== | ||
| خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
همچنین در [[سال نهم هجری]] ، هیئتی از حمیر به ریاست [[نافع بن زید حمیری]] به نزد پیامبر (ص) رفتند.<ref>ابن‌حجر عسقلانی، ج۸، ص۷۵ـ۷۶.</ref> و از آن حضرت درباره احكام دین پرسش كردند.<ref>ر.ک:طبری، جامع، ذیل بقره: ۲۲۳.</ref> احادیثی نیز منسوب به پیامبراكرم (ص) در ستایش حمیر روایت شده‌است.<ref>ر.ک:ابن حنبل، ج۲، ص۲۷۸، ج۵، ص۲۷۲؛شریف رضی، ص۳۳۹ـ۳۴۰.</ref> گروههایی از حمیریان در فتوحات [[شام]] در زمان [[عمر]] (۱۳ـ۲۳) شركت كردند.<ref>ر.ک:مروزی، ص۲۵۹؛ابن‌عساكر، ج۲، ص۱۴۸، ۱۵۱ـ۱۵۲.</ref> عمر دیوانی برای اداره امور سپاهیان حمیر تشكیل داد.<ref>ابن‌سعد، ج۳، ص۲۹۸؛بلاذری، ص۴۵۲.</ref> | همچنین در [[سال نهم هجری]] ، هیئتی از حمیر به ریاست [[نافع بن زید حمیری]] به نزد پیامبر (ص) رفتند.<ref>ابن‌حجر عسقلانی، ج۸، ص۷۵ـ۷۶.</ref> و از آن حضرت درباره احكام دین پرسش كردند.<ref>ر.ک:طبری، جامع، ذیل بقره: ۲۲۳.</ref> احادیثی نیز منسوب به پیامبراكرم (ص) در ستایش حمیر روایت شده‌است.<ref>ر.ک:ابن حنبل، ج۲، ص۲۷۸، ج۵، ص۲۷۲؛شریف رضی، ص۳۳۹ـ۳۴۰.</ref> گروههایی از حمیریان در فتوحات [[شام]] در زمان [[عمر]] (۱۳ـ۲۳) شركت كردند.<ref>ر.ک:مروزی، ص۲۵۹؛ابن‌عساكر، ج۲، ص۱۴۸، ۱۵۱ـ۱۵۲.</ref> عمر دیوانی برای اداره امور سپاهیان حمیر تشكیل داد.<ref>ابن‌سعد، ج۳، ص۲۹۸؛بلاذری، ص۴۵۲.</ref> | ||
پس از فتوحات | پس از [[فتوحات اسلامی]]، دسته‌هایی از طوایف حمیر در شهرهای فتح‌شده،<ref>مطیعی، ج۱۵، ص۴۷۰.</ref> در شام به‌ویژه در شهر [[حمص]]، [[مصر]]،<ref>ر.ک:ابن‌كلبی، ۱۴۰۸، ج۲، ص۵۳۶، ۵۴۱، ۵۴۳ـ۵۴۵؛خلیفة‌بن خیاط، ص۲۶۷؛ابن‌درید، ج۲، ص۳۶۳؛سمعانی، ج۲، ص۱۹۳، ج۳، ص۵۲۸.</ref> [[بصره]]،<ref>ابن‌كلبی، ۱۴۰۸، ج۲، ص۵۴۵.</ref> [[كوفه]]،<ref>سمعانی، ج۱، ص۲۹۹؛نووی، ج۳، ص۳۱۰.</ref> و شهرهای [[اندلس]]<ref>ابن‌حزم، ص۴۳۳ـ۴۳۶.</ref> سكنا گزیدند. | ||
در [[جنگ صفین]] ([[سال ۳۷ قمری]]) ،برخی از حمیریان جزو سپاه [[حضرت علی (ع)]]<ref>ر.ک:ابن‌كلبی، ۱۴۰۸، ج۲، ص۵۴۳؛نصربن مزاحم، ص۱۱۷.</ref> و در مقابل، بسیاری از آنان با [[معاویه]] همراه بودند. [[ذوالکلاع|ذوالكَلاع]]، از امرای معاویه، گروهی بزرگ از حمیریان را فرماندهی كرد.<ref>ابن‌كلبی، نسب مَعَدّ والیمن‌الكبیر، ج۲، ص۵۴۰ـ۵۴۱، ۵۴۳؛نصربن مزاحم، ص۲۲۷، ۲۹۰ـ۲۹۱، ۲۹۷؛ابن ابی‌الحدید، ج۴، ص۲۸، ج۵، ص۲۲۷ـ۲۲۸، ۲۳۷.</ref> به گفته [[سید مرتضی علم الهدی]]،<ref>علم‌الهدی،ج ۴، ص۶۱.</ref> مخالفت با حضرت علی(ع) در میان حمیریان شایع بود. | در [[جنگ صفین]] ([[سال ۳۷ قمری]]) ،برخی از حمیریان جزو سپاه [[حضرت علی (ع)]]<ref>ر.ک:ابن‌كلبی، ۱۴۰۸، ج۲، ص۵۴۳؛نصربن مزاحم، ص۱۱۷.</ref> و در مقابل، بسیاری از آنان با [[معاویه]] همراه بودند. [[ذوالکلاع|ذوالكَلاع]]، از امرای معاویه، گروهی بزرگ از حمیریان را فرماندهی كرد.<ref>ابن‌كلبی، نسب مَعَدّ والیمن‌الكبیر، ج۲، ص۵۴۰ـ۵۴۱، ۵۴۳؛نصربن مزاحم، ص۲۲۷، ۲۹۰ـ۲۹۱، ۲۹۷؛ابن ابی‌الحدید، ج۴، ص۲۸، ج۵، ص۲۲۷ـ۲۲۸، ۲۳۷.</ref> به گفته [[سید مرتضی علم الهدی]]،<ref>علم‌الهدی،ج ۴، ص۶۱.</ref> مخالفت با حضرت علی(ع) در میان حمیریان شایع بود. | ||
| خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
مؤلفان اسلامی كتابهایی درباره حمیر تألیف كرده‌اند، نظیر، امثال حمیر از ابن‌كلبی هشام‌بن محمد.<ref>ابن‌ندیم، ص۱۰۹.</ref> | مؤلفان اسلامی كتابهایی درباره حمیر تألیف كرده‌اند، نظیر، امثال حمیر از ابن‌كلبی هشام‌بن محمد.<ref>ابن‌ندیم، ص۱۰۹.</ref> | ||
برخی از این آثار كه باقی‌مانده‌اند، عبارت‌اند از: | برخی از این آثار كه باقی‌مانده‌اند، عبارت‌اند از: | ||
# التیجان درباره ملوك حمیر، از عبدالملك‌بن‌هشام (<small>متن کتاب در پیوند به بیرون</small>) ؛ | #التیجان درباره ملوك حمیر، از عبدالملك‌بن‌هشام (<small>متن کتاب در پیوند به بیرون</small>) ؛ | ||
# الاكلیل درباره انساب و پادشاهان حمیر، از حسن‌بن هَمْدانی (<small>متن کتاب در پیوند به بیرون</small>) ؛ | #الاكلیل درباره انساب و پادشاهان حمیر، از حسن‌بن هَمْدانی (<small>متن کتاب در پیوند به بیرون</small>) ؛ | ||
# ملوك حمیر و اقیال الیمن از نَشوان‌بن سعید حمیری. | #ملوك حمیر و اقیال الیمن از نَشوان‌بن سعید حمیری. | ||
==علما، ادبا، شعرای حمیر== | ==علما، ادبا، شعرای حمیر== | ||
| خط ۷۲: | خط ۷۲: | ||
*[[سید اسماعیل بن محمد حمیری]] معروف به سید حمیری از شعرای بزرگ [[اهل بیت]].<ref> سید رضی، ص۴۳.</ref> | *[[سید اسماعیل بن محمد حمیری]] معروف به سید حمیری از شعرای بزرگ [[اهل بیت]].<ref> سید رضی، ص۴۳.</ref> | ||
== پانویس == | ==پانویس== | ||
<div class="reflist4" style="height: 220px; overflow: auto; padding: 3px" > | <div class="reflist4" style="height: 220px; overflow: auto; padding: 3px"> | ||
{{پانوشت}} | {{پانوشت}} | ||
== یادداشت == | ==یادداشت== | ||
{{یادداشت‌ها}} | {{یادداشت‌ها}} | ||
</div> | </div> | ||
== منابع == | ==منابع== | ||
<div class="reflist4" style="height: 220px; overflow: auto; padding: 3px" > | <div class="reflist4" style="height: 220px; overflow: auto; padding: 3px"> | ||
{{ستون-شروع}} | {{ستون-شروع}} | ||
* ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج‌البلاغة، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره ۱۳۸۵ـ۱۳۸۷/ ۱۹۶۵ـ۱۹۶۷، چاپ افست بیروت،بی‌تا. | * ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج‌البلاغة، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره ۱۳۸۵ـ۱۳۸۷/ ۱۹۶۵ـ۱۹۶۷، چاپ افست بیروت،بی‌تا. | ||
| خط ۱۳۷: | خط ۱۳۷: | ||
* یعقوبی، تاریخ. | * یعقوبی، تاریخ. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
=== منابع انگلیسی === | ===منابع انگلیسی=== | ||
{{چپ‌چین}} | {{چپ‌چین}} | ||
* EI۱, s.v. "Himyar (by J. H. Mordtmann). | * EI۱, s.v. "Himyar (by J. H. Mordtmann). | ||
| خط ۱۴۹: | خط ۱۴۹: | ||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||
* منبع مقاله: [http://rch.ac.ir/article/Details?id=8082 دانشنامه جهان اسلام] | *منبع مقاله: [http://rch.ac.ir/article/Details?id=8082 دانشنامه جهان اسلام] | ||
*کتاب [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/6787 الاکلیل من اخبار الیمن و انساب حمیر، نوشته حسن بن احمد بن حایک، نشر دارالمناهل] | *کتاب [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/6787 الاکلیل من اخبار الیمن و انساب حمیر، نوشته حسن بن احمد بن حایک، نشر دارالمناهل] | ||
*کتاب [https://ia600508.us.archive.org/15/items/atiyjan/atiyjan.pdf التیجان فی ملوک حمیر، ابن منبه] | *کتاب [https://ia600508.us.archive.org/15/items/atiyjan/atiyjan.pdf التیجان فی ملوک حمیر، ابن منبه] | ||