پرش به محتوا

نماز جمعه: تفاوت میان نسخه‌ها

اصلاح ارقام، اصلاح نشانی وب
بدون خلاصۀ ویرایش
(اصلاح ارقام، اصلاح نشانی وب)
خط ۶۶: خط ۶۶:
نمازهای جمعه معمولاً در [[مسجد جامع]] هر شهر برگزار می‌شوند که گاه به نام‌هایی چون مسجد اعظم، مسجد جماعت، مسجد جمعه و مسجد آدینه نیز خوانده می‌شود.<ref>کلینی، کافی، ۱۴۰۱ق، ج۴، ص۱۷۶؛ ماوردی، الاحکام السلطانیة و الولایات الدینیة، ۱۴۰۹ق، ص۱۶۴.</ref> جامع خواندن این مساجد به سبب برگزار شدن اجتماعاتی مانند نماز جمعه در آن بوده است.<ref>کاسانی، کتاب بدائع الصنائع فی ترتیب الشرائع، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۱۱۳.</ref> در برخی شهرها نیز مکانی به نام [[مصلی|مُصَلّا]] ساخته شده است که نمازهای جمعه در آن برگزار می‌شود؛ مثل [[مصلای امام خمینی (تهران)|مصلای بزرگ تهران]]، [[مصلای قدس قم|مصلای قدس]] در قم و [[مصلای شهید مزاری]] در [[کابل]].
نمازهای جمعه معمولاً در [[مسجد جامع]] هر شهر برگزار می‌شوند که گاه به نام‌هایی چون مسجد اعظم، مسجد جماعت، مسجد جمعه و مسجد آدینه نیز خوانده می‌شود.<ref>کلینی، کافی، ۱۴۰۱ق، ج۴، ص۱۷۶؛ ماوردی، الاحکام السلطانیة و الولایات الدینیة، ۱۴۰۹ق، ص۱۶۴.</ref> جامع خواندن این مساجد به سبب برگزار شدن اجتماعاتی مانند نماز جمعه در آن بوده است.<ref>کاسانی، کتاب بدائع الصنائع فی ترتیب الشرائع، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۱۱۳.</ref> در برخی شهرها نیز مکانی به نام [[مصلی|مُصَلّا]] ساخته شده است که نمازهای جمعه در آن برگزار می‌شود؛ مثل [[مصلای امام خمینی (تهران)|مصلای بزرگ تهران]]، [[مصلای قدس قم|مصلای قدس]] در قم و [[مصلای شهید مزاری]] در [[کابل]].
===خطبه‌های نماز جمعه===
===خطبه‌های نماز جمعه===
نماز جمعه با دو خطبه آغاز می‌شود که در واقع جانشین دو رکعت اول [[نماز ظهر]] هستند.<ref>سید مرتضی، رسائل الشریف المرتضی، قم، ج۳، ص۴۱؛ رافعی قزوینی، فتح العزیز شرح الوجیز، بیروت، ج۴، ص۵۷۶؛ نووی، المجموع، بیروت، ج۴، ص۵۱۳؛ مقایسه کنید با: حرعاملی، وسائل الشیعه، قم، ج۷، ص۳۱۲-۳۱۳.</ref> به نظر بیشتر [[مرجع تقلید|مراجع تقلید]] خطبه‌های جمعه باید پس از [[ظهر شرعی]] ایراد شود.<ref>علامه حلّی، تذکرة الفقهاء، ۱۴۱۴ق، ج۴، ص۶۸-۶۹؛ حائری، صلاة الجمعه، قم، ۱۴۰۹ق، ص۱۹۳-۱۹۹.</ref> به نظر مشهور فقهای شیعه خطبه دست کم باید مشتمل بر حمد خدا، [[صلوات]] بر [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]]، وعظ و توصیه به [[تقوا]] و قرائت سوره‌ای کوچک از [[قرآن]] باشد.<ref>سلاّر دیلمی، المراسم العلویة فی الاحکام النبویة، ۱۴۱۴ق، ص۷۷؛ حر عاملی، وسائل الشیعه، قم، ج۷، ص۳۴۴؛ توضیح‌المسائل مراجع، ۱۳۷۸ش، ج۱، ص۸۷۸-۸۷۹.</ref> نمازگزاران باید انجام دادن هر کاری را که آنان را از شنیدن خطبه‌ها باز می‌دارد مانند صحبت کردن یا [[نماز]] خواندن ترک کنند.<ref>سرخسی، المبسوط، قاهره، ج۲، ص۲۹-۳۰؛ حلی، السرائر، قم، ج۱، ص۲۹۱-۲۹۵؛ نووی، روضة الطالبین و عمدة المفتین، بیروت، ج۱، ص۵۷۳؛ خوئی، منهاج الصالحین، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۱۸۷؛ توضیح‌المسائل مراجع، ۱۳۷۸ش، ج۱، ص۸۸۸، ۸۹۲.</ref> به گفته [[مرتضی مطهری|مرتضی مطهری]] قرآن از این دو خطبه با این‌که منبر و سخنرانی است، مانند نماز تعبیر به «ذکر الله» کرده است.<ref>مطهری، آشنایی با قرآن، ۱۳۹۰ش، ج۷، ص۸۸.</ref>
نماز جمعه با دو خطبه آغاز می‌شود که در واقع جانشین دو رکعت اول [[نماز ظهر]] هستند.<ref>سید مرتضی، رسائل الشریف المرتضی، قم، ج۳، ص۴۱؛ رافعی قزوینی، فتح العزیز شرح الوجیز، بیروت، ج۴، ص۵۷۶؛ نووی، المجموع، بیروت، ج۴، ص۵۱۳؛ مقایسه کنید با: حرعاملی، وسائل الشیعه، قم، ج۷، ص۳۱۲-۳۱۳.</ref> به نظر بیشتر [[مرجع تقلید|مراجع تقلید]] خطبه‌های جمعه باید پس از [[ظهر شرعی]] ایراد شود.<ref>علامه حلّی، تذکرة الفقهاء، ۱۴۱۴ق، ج۴، ص۶۸-۶۹؛ حائری، صلاة الجمعه، قم، ۱۴۰۹ق، ص۱۹۳-۱۹۹.</ref> به نظر مشهور فقهای شیعه خطبه دست کم باید مشتمل بر حمد خدا، [[صلوات]] بر [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]]، وعظ و توصیه به [[تقوا]] و قرائت سوره‌ای کوچک از [[قرآن]] باشد.<ref>سلاّر دیلمی، المراسم العلویة فی الاحکام النبویة، ۱۴۱۴ق، ص۷۷؛ حر عاملی، وسائل الشیعه، قم، ج۷، ص۳۴۴؛ توضیح‌المسائل مراجع، ۱۳۷۸ش، ج۱، ص۸۷۸-۸۷۹.</ref> نمازگزاران باید انجام دادن هر کاری را که آنان را از شنیدن خطبه‌ها باز می‌دارد مانند صحبت کردن یا [[نماز]] خواندن ترک کنند.<ref>سرخسی، المبسوط، قاهره، ج۲، ص۲۹-۳۰؛ حلی، السرائر، قم، ج۱، ص۲۹۱-۲۹۵؛ نووی، روضة الطالبین و عمدة المفتین، بیروت، ج۱، ص۵۷۳؛ خوئی، منهاج الصالحین، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۱۸۷؛ توضیح‌المسائل مراجع، ۱۳۷۸ش، ج۱، ص۸۸۸، ۸۹۲.</ref> به گفته [[مرتضی مطهری]] قرآن از این دو خطبه با این‌که منبر و سخنرانی است، مانند نماز تعبیر به «ذکر الله» کرده است.<ref>مطهری، آشنایی با قرآن، ۱۳۹۰ش، ج۷، ص۸۸.</ref>


در حدیثی از [[امام رضا علیه‌السلام|امام رضا]] آمده است که: دو خطبه قرار داده شد تا در یکی [[تحمید|حمد]] و تقدیس الهی باشد و در دیگری نیازها، هشدارها، [[دعا|دعاها]]، اوامر و دستوراتی را که با صلاح و فساد جامعه اسلامی در ارتباط است به آنها اعلام نماید.<ref>حرعاملی، وسائل الشیعه،
در حدیثی از [[امام رضا علیه‌السلام|امام رضا]] آمده است که: دو خطبه قرار داده شد تا در یکی [[تحمید|حمد]] و تقدیس الهی باشد و در دیگری نیازها، هشدارها، [[دعا|دعاها]]، اوامر و دستوراتی را که با صلاح و فساد جامعه اسلامی در ارتباط است به آنها اعلام نماید.<ref>حرعاملی، وسائل الشیعه،
خط ۱۰۴: خط ۱۰۴:
==نماز جمعه در ایران==
==نماز جمعه در ایران==
{{اصلی|نماز جمعه تهران|نماز جمعه اصفهان}}
{{اصلی|نماز جمعه تهران|نماز جمعه اصفهان}}
[[عبدالجلیل قزوینی رازی|عبدالجلیل قزوینی]] نویسنده شیعی در قرن ششم قمری گزارش کرده است که نماز جمعه در همه شهرهای شیعه‌نشین بر پا می‌شود و برای نمونه شهرهای قم، [[آوه (شهر)|آوه]]، [[کاشان]]، [[ورامین]] و دیار مازندران را نام برده است.<ref>رازی قزوینی، نقض، ۱۳۹۱ش، ص۴۲۹.</ref>
[[عبدالجلیل قزوینی رازی|عبدالجلیل قزوینی]] نویسنده شیعی در قرن ششم قمری گزارش کرده است که نماز جمعه در همه شهرهای شیعه‌نشین بر پا می‌شود و برای نمونه شهرهای قم، [[آوه (شهر)|آوه]]، [[کاشان]]، [[ورامین]] و دیار مازندران را نام برده است.<ref>رازی قزوینی، نقض، ۱۳۹۱ش، ص۴۲۹.</ref>


==='''دوره صفویه'''===
===دوره صفویه===
نماز جمعه از دوره حکومت [[شاه اسماعیل اول|شاه اسماعیل اول صفوی]] (۹۰۵-۹۳۰) به تدریج در جامعه شیعی [[ایران]] گسترش یافت. علت این امر از یک سو انتقاد [[حکومت عثمانی]] از شیعیان به سبب برگزارنکردن نماز جمعه و از سوی دیگر تلاش علمای شیعه، به ویژه [[محقق کرکی]]، برای اشاعه نماز جمعه در ایران بود.<ref>منتظری، البدر الزاهر فی صلاة الجمعة و المسافر، ۱۳۶۲ش، ص۷؛ جعفریان، نماز جمعه: زمینه‌های تاریخی، ۱۳۷۲ش، ص۲۶-۲۷.</ref> از آنجا که سنّت اقامه نماز جمعه در میان شیعیان چندان رایج نبود و در میان علما مخالفان جدّی داشت<ref>از جمله شیخ ابراهیم قطیفی (درگذشت: ۹۵۰ق).</ref> رسمیت بخشیدن به آن در جامعه شیعی ایران به تدریج صورت گرفت.<ref>جابری، صلاة الجمعه: تاریخیاً و فقهیاً، ۱۳۷۶ش، ص۵۰-۵۴؛ جعفریان، نماز جمعه: زمینه‌های تاریخی، ۱۳۷۲ش، ص۲۸.</ref> بحث و مناقشه درباره حکم نماز جمعه در زمان [[غیبت امام مهدی(عج)|غیبت امام معصوم]] و [[وجوب]] و [[حرمت]] آن در عهد شاه سلیمان اول صفوی (حکومت: ۱۰۷۷ یا ۱۰۷۸-۱۱۰۵) به جایی رسید که وی مجلسی از فقها را با حضور وزیر اعظم خود ترتیب داد تا درباره حکم نماز جمعه به نتیجه‌ای واحد برسند.<ref>قزوینی، تتمیم امل الآمل، ۱۴۰۷ق، ص۱۷۲-۱۷۳.</ref>
نماز جمعه از دوره حکومت [[شاه اسماعیل اول|شاه اسماعیل اول صفوی]] (۹۰۵-۹۳۰) به تدریج در جامعه شیعی [[ایران]] گسترش یافت. علت این امر از یک سو انتقاد [[حکومت عثمانی]] از شیعیان به سبب برگزارنکردن نماز جمعه و از سوی دیگر تلاش علمای شیعه، به ویژه [[محقق کرکی]]، برای اشاعه نماز جمعه در ایران بود.<ref>منتظری، البدر الزاهر فی صلاة الجمعة و المسافر، ۱۳۶۲ش، ص۷؛ جعفریان، نماز جمعه: زمینه‌های تاریخی، ۱۳۷۲ش، ص۲۶-۲۷.</ref> از آنجا که سنّت اقامه نماز جمعه در میان شیعیان چندان رایج نبود و در میان علما مخالفان جدّی داشت<ref>از جمله شیخ ابراهیم قطیفی (درگذشت: ۹۵۰ق).</ref> رسمیت بخشیدن به آن در جامعه شیعی ایران به تدریج صورت گرفت.<ref>جابری، صلاة الجمعه: تاریخیاً و فقهیاً، ۱۳۷۶ش، ص۵۰-۵۴؛ جعفریان، نماز جمعه: زمینه‌های تاریخی، ۱۳۷۲ش، ص۲۸.</ref> بحث و مناقشه درباره حکم نماز جمعه در زمان [[غیبت امام مهدی(عج)|غیبت امام معصوم]] و [[وجوب]] و [[حرمت]] آن در عهد شاه سلیمان اول صفوی (حکومت: ۱۰۷۷ یا ۱۰۷۸-۱۱۰۵) به جایی رسید که وی مجلسی از فقها را با حضور وزیر اعظم خود ترتیب داد تا درباره حکم نماز جمعه به نتیجه‌ای واحد برسند.<ref>قزوینی، تتمیم امل الآمل، ۱۴۰۷ق، ص۱۷۲-۱۷۳.</ref>


[[شاه طهماسب اول]] (حکومت:۹۳۰-۹۸۴ق) به توصیه محقق کرکی برای هر شهری امام جمعه انتخاب کرد.<ref>آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه، ۱۴۰۴ق، قسم۱، ص۱۷۶؛ جابری، صلاة الجمعه: تاریخیاً و فقهیاً، ۱۳۷۶ش، ص۵۰-۵۱.</ref> در زمان شاه عباس اول (حکومت: ۹۹۶- ۱۰۳۸) رسماً منصب امامتِ جمعه ایجاد شد.<ref>آقا بزرگ طهرانی، الذریعة ۱۴۰۳ق، ج۲۵، ص۲۸.</ref> معمولاً [[شیخ‌الاسلام|شیخ الاسلام]] هر شهر این منصب را داشت، اما گاه عالمانی که شیخ الاسلام نبودند مانند [[فیض کاشانی]] (درگذشت: ۱۰۹۱) به درخواست شاه، امامت جمعه را برعهده می‌گرفتند.<ref>جعفریان، صفویه در عرصه دین، ۱۳۷۹ش، ج۳، ص۲۳۷.</ref>
[[شاه طهماسب اول]] (حکومت:۹۳۰-۹۸۴ق) به توصیه محقق کرکی برای هر شهری امام جمعه انتخاب کرد.<ref>آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه، ۱۴۰۴ق، قسم۱، ص۱۷۶؛ جابری، صلاة الجمعه: تاریخیاً و فقهیاً، ۱۳۷۶ش، ص۵۰-۵۱.</ref> در زمان شاه عباس اول (حکومت: ۹۹۶- ۱۰۳۸) رسماً منصب امامتِ جمعه ایجاد شد.<ref>آقا بزرگ طهرانی، الذریعة ۱۴۰۳ق، ج۲۵، ص۲۸.</ref> معمولاً [[شیخ‌الاسلام|شیخ الاسلام]] هر شهر این منصب را داشت، اما گاه عالمانی که شیخ الاسلام نبودند مانند [[فیض کاشانی]] (درگذشت: ۱۰۹۱) به درخواست شاه، امامت جمعه را برعهده می‌گرفتند.<ref>جعفریان، صفویه در عرصه دین، ۱۳۷۹ش، ج۳، ص۲۳۷.</ref>


نخستین نماز جمعه را در عصر صفوی محقق کرکی در [[مسجد جامع اصفهان|مسجد جامع عتیق اصفهان]] اقامه کرد.<ref>جعفریان، صفویه در عرصه دین، فرهنگ و سیاست، ۱۳۷۹ش، ج۱، ص۲۶۹.</ref> از دیگر امامان جمعه مهم این دوره [[شیخ بهایی]] (درگذشت: ۱۰۳۰ یا ۱۰۳۱)، [[میرداماد]] (درگذشت: ۱۰۴۱ق)، [[محمدتقی مجلسی]] (درگذشت: ۱۰۷۰)، [[علامه مجلسی|محمدباقر مجلسی]] (درگذشت: ۱۱۱۰ یا ۱۱۱۱)، [[محمدباقر سبزواری]] (درگذشت: ۱۰۹۰) و [[لطف‌الله اصفهانی]] (درگذشت: ۱۰۳۲) بودند.<ref> مجلسی، لوامع صاحبقرانی، ۱۳۷۴ش، ج۴، ص۵۱۳؛ خوانساری، جامع المدارک، ۱۳۵۵ق، ج۲، ص۶۸-۷۸، ۱۲۲-۱۲۳؛ بحرانی، لؤلؤة البحرین، قم، ص۶۱، ۹۵، ۱۳۶، ۴۴۵.</ref> در دوره صفوی تألیف کتاب‌هایی حاوی خطبه‌های نماز جمعه متداول شد که کتاب «بساتین الخطبا» نوشته [[میرزا عبدالله افندی]] (درگذشت: ح ۱۱۳۰) از مشهورترین آنهاست.<ref> نگاه کنید به بحرانی، لؤلؤة البحرین، قم، ص۱۰۰، ۱۲۷؛ آقابزرگ طهرانی، الذریعة، ۱۴۰۳ق، ج۷، ص۱۸۳-۱۸۷.</ref>
نخستین نماز جمعه را در عصر صفوی محقق کرکی در [[مسجد جامع اصفهان|مسجد جامع عتیق اصفهان]] اقامه کرد.<ref>جعفریان، صفویه در عرصه دین، فرهنگ و سیاست، ۱۳۷۹ش، ج۱، ص۲۶۹.</ref> از دیگر امامان جمعه مهم این دوره [[شیخ بهایی]] (درگذشت: ۱۰۳۰ یا ۱۰۳۱)، [[میرداماد]] (درگذشت: ۱۰۴۱ق)، [[محمدتقی مجلسی]] (درگذشت: ۱۰۷۰ق)، [[علامه مجلسی|محمدباقر مجلسی]] (درگذشت: ۱۱۱۰ یا ۱۱۱۱ق)، [[محمدباقر سبزواری]] (درگذشت: ۱۰۹۰) و [[لطف‌الله اصفهانی]] (درگذشت: ۱۰۳۲) بودند.<ref> مجلسی، لوامع صاحبقرانی، ۱۳۷۴ش، ج۴، ص۵۱۳؛ خوانساری، جامع المدارک، ۱۳۵۵ق، ج۲، ص۶۸-۷۸، ۱۲۲-۱۲۳؛ بحرانی، لؤلؤة البحرین، قم، ص۶۱، ۹۵، ۱۳۶، ۴۴۵.</ref> در دوره صفوی تألیف کتاب‌هایی حاوی خطبه‌های نماز جمعه متداول شد که کتاب «بساتین الخطبا» نوشته [[میرزا عبدالله افندی]] (درگذشت: ح ۱۱۳۰) از مشهورترین آنهاست.<ref> نگاه کنید به بحرانی، لؤلؤة البحرین، قم، ص۱۰۰، ۱۲۷؛ آقابزرگ طهرانی، الذریعة، ۱۴۰۳ق، ج۷، ص۱۸۳-۱۸۷.</ref>


==='''دوره قاجار'''===
===دوره قاجار===
امامت جمعه در دوره [[قاجار]] (۱۲۱۰-۱۳۴۴ق) همچون دوره صفویه منصبی حکومتی بود.<ref>منتظری، البدر الزاهر فی صلاة الجمعة و المسافر، ۱۳۶۲ش، ص۷.</ref> توجه به نام بسیاری از ائمه جمعه شهرهای بزرگ در دوره [[افشاریه]] (۱۱۴۸-۱۲۱۰ق) و قاجاریه نشان می‌دهد که منصب امامت جمعه در این دوران جنبه موروثی یافته بوده است و برخی خاندان‌ها آن را برعهده داشته‌اند،<ref>آقا بزرگ طهرانی، الذریعة، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۷۶-۸۸؛ ج۳، ص۲۵۲ ،۳۰۱، ۳۷۰-۳۷۱؛ ج۴، ص۳۲۲؛ ج۶، ص۵-۶، ۱۰۰؛ ج۹، ص۷۸۵، ۱۰۸۷- ۱۰۸۸؛ رضانژاد، صلاة الجمعه، ۱۴۱۵ق، ص۱۲۳-۱۴۵.</ref> از جمله [[خاندان خاتون آبادی]] در [[تهران]]، [[خاندان مجلسی]] در [[اصفهان]]، و [[محمد مقیم یزدی]] در [[یزد]].<ref>یزدی، الحجة فی وجوب صلوة الجمعة، چاپ جواد مدرسی، ص۵۰.</ref>
امامت جمعه در دوره [[قاجار]] (۱۲۱۰-۱۳۴۴ق) همچون دوره صفویه منصبی حکومتی بود.<ref>منتظری، البدر الزاهر فی صلاة الجمعة و المسافر، ۱۳۶۲ش، ص۷.</ref> توجه به نام بسیاری از ائمه جمعه شهرهای بزرگ در دوره [[افشاریه]] (۱۱۴۸-۱۲۱۰ق) و قاجاریه نشان می‌دهد که منصب امامت جمعه در این دوران جنبه موروثی یافته بوده است و برخی خاندان‌ها آن را برعهده داشته‌اند،<ref>آقا بزرگ طهرانی، الذریعة، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۷۶-۸۸؛ ج۳، ص۲۵۲ ،۳۰۱، ۳۷۰-۳۷۱؛ ج۴، ص۳۲۲؛ ج۶، ص۵-۶، ۱۰۰؛ ج۹، ص۷۸۵، ۱۰۸۷- ۱۰۸۸؛ رضانژاد، صلاة الجمعه، ۱۴۱۵ق، ص۱۲۳-۱۴۵.</ref> از جمله [[خاندان خاتون آبادی]] در [[تهران]]، [[خاندان مجلسی]] در [[اصفهان]]، و [[محمد مقیم یزدی]] در [[یزد]].<ref>یزدی، الحجة فی وجوب صلوة الجمعة، چاپ جواد مدرسی، ص۵۰.</ref>


==='''دوره پهلوی'''===
===دوره پهلوی===
در دوران [[پهلوی]] (۱۳۰۴-۱۳۵۷ش) امامان جمعه به ویژه در شهرهایی مانند تهران چون ارتباط رسمی با حکومت داشتند غالباً از مقبولیت مردمی برخوردار نبودند و اقامه نماز جمعه نیز چندان رونق نداشت.<ref>یزدی، وظایف روحانیت، ۱۳۷۵ش، ص۸۴.</ref> گفتنی است که برخی فقیهان شیعه بر پایه فتوای خود اقدام به برپایی نماز جمعه می‌کردند، آن را اقامه می‌کردند که با اقبال بیشتری مواجه می‌شد.<ref>برای نمونه رک: کشوری، فرزانگان خوانسار، ۱۳۷۸ش، ص۱۳۳.</ref> از جمله در قم [[سید محمدتقی خوانساری]]،  [[محمد علی اراکی|محمدعلی اراکی]] و [[سید احمد شبیری زنجانی]] در [[مسجد امام حسن عسکری (قم)|مسجد امام حسن عسکری(ع)]] نماز را قامه می‌کردند،<ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، نشر موسسه کتاب شناسی شیعه، ج۲، ص۶۲۵.</ref> [[سید محمدتقی غضنفری]] در شهر خوانسار از حدود سال ۱۳۱۰ق تا زمان رحلتش ۱۳۵۰ قمری، [[حسینعلی منتظری]] در نجف‌آباد، [[رحیم ارباب|حاج آقا رحیم ارباب]]<ref>جمعی از پژوهشگران حوزه علمیه قم، گلشن ابرار، ۱۳۸۵ش، ج ۳، ص۳۵۲.</ref> و [[سید جلال‌الدین طاهری]] در اصفهان،<ref>[http://www.imam-khomeini.ir/fa/c75_20803/ آیت‌الله طاهری: باید از حکومتی کردن نماز جمعه پرهیز کرد]. پرتال امام خمینی.</ref> و [[علامه طهرانی|سید محمدحسین طهرانی]] در تهران.{{مدرک}}
در دوران [[پهلوی]] (۱۳۰۴-۱۳۵۷ش) امامان جمعه به ویژه در شهرهایی مانند تهران چون ارتباط رسمی با حکومت داشتند غالباً از مقبولیت مردمی برخوردار نبودند و اقامه نماز جمعه نیز چندان رونق نداشت.<ref>یزدی، وظایف روحانیت، ۱۳۷۵ش، ص۸۴.</ref> گفتنی است که برخی فقیهان شیعه بر پایه فتوای خود اقدام به برپایی نماز جمعه می‌کردند، آن را اقامه می‌کردند که با اقبال بیشتری مواجه می‌شد.<ref>برای نمونه رک: کشوری، فرزانگان خوانسار، ۱۳۷۸ش، ص۱۳۳.</ref> از جمله در قم [[سید محمدتقی خوانساری]]،  [[محمد علی اراکی|محمدعلی اراکی]] و [[سید احمد شبیری زنجانی]] در [[مسجد امام حسن عسکری (قم)|مسجد امام حسن عسکری(ع)]] نماز را قامه می‌کردند،<ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، نشر موسسه کتاب شناسی شیعه، ج۲، ص۶۲۵.</ref> [[سید محمدتقی غضنفری]] در شهر خوانسار از حدود سال ۱۳۱۰ق تا زمان رحلتش ۱۳۵۰ قمری، [[حسینعلی منتظری]] در نجف‌آباد، [[رحیم ارباب|حاج آقا رحیم ارباب]]<ref>جمعی از پژوهشگران حوزه علمیه قم، گلشن ابرار، ۱۳۸۵ش، ج ۳، ص۳۵۲.</ref> و [[سید جلال‌الدین طاهری]] در اصفهان،<ref>[http://www.imam-khomeini.ir/fa/c75_20803/ آیت‌الله طاهری: باید از حکومتی کردن نماز جمعه پرهیز کرد]. پرتال امام خمینی.</ref> و [[علامه طهرانی|سید محمدحسین طهرانی]] در تهران.{{مدرک}}


خط ۱۲۷: خط ۱۲۶:


مردم سایر شهرها نیز تقاضای تعیین امام جمعه کردند. با گسترش اقامه نماز جمعه در ایران، امام خمینی به پیشنهاد آیت‌اللّه خامنه‌ای که در آن زمان رئیس‌جمهور بود مسئولیت ساماندهی و پیگیری مسائل مربوط به نماز جمعه را به مرکزی در [[قم]] سپرد و در ۱۳۷۱ با حکم آیت‌اللّه خامنه‌ای در مقام [[رهبر جمهوری اسلامی ایران|رهبر جمهوری اسلامی]] شورایی با عضویت نه تن از روحانیان به نام [[شورای سیاستگذاری ائمه جمعه]] مسئولیت این کار را بر عهده گرفت.<ref>شورای سیاستگذاری ائمه جمعه، ۱۳۸۲ش، ص۲.</ref>
مردم سایر شهرها نیز تقاضای تعیین امام جمعه کردند. با گسترش اقامه نماز جمعه در ایران، امام خمینی به پیشنهاد آیت‌اللّه خامنه‌ای که در آن زمان رئیس‌جمهور بود مسئولیت ساماندهی و پیگیری مسائل مربوط به نماز جمعه را به مرکزی در [[قم]] سپرد و در ۱۳۷۱ با حکم آیت‌اللّه خامنه‌ای در مقام [[رهبر جمهوری اسلامی ایران|رهبر جمهوری اسلامی]] شورایی با عضویت نه تن از روحانیان به نام [[شورای سیاستگذاری ائمه جمعه]] مسئولیت این کار را بر عهده گرفت.<ref>شورای سیاستگذاری ائمه جمعه، ۱۳۸۲ش، ص۲.</ref>
==دانشنامه نماز جمعه==
{{اصلی|دانشنامه نماز جمعه}}
دانشنامه نماز جمعه، دانشنامه‌ای است که به معرفی موضوعات مرتبط با نماز جمعه با رویکرد دانشنامه‌ای می‌پردازد. این مجموعه به شورای سیاست‌گذاری ائمه جمعه وابسته است و موضوعاتی همچون مفاهیم، افراد مؤثر در نماز جمعه، بناها و آثار مرتبط را پوشش می‌هد.<ref>[https://jomepedia.ir/معرفی-دانشنامه-نمازجمعه/ «معرفی دانشنامه نماز جمعه»]، وبگاه دانشنامه نماز جمعه.</ref>


==نگارخانه==
==نگارخانه==
خط ۲۴۹: خط ۲۵۱:
*[https://www.irna.ir/news/9321416/ آخرین نماز جمعه آیت‌الله جوادی آملی.] خبرگزاری ایرنا، تاریخ درج مطلب ۱۶ آذر ۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید: ۹ مرداد ۱۴۰۳ش.
*[https://www.irna.ir/news/9321416/ آخرین نماز جمعه آیت‌الله جوادی آملی.] خبرگزاری ایرنا، تاریخ درج مطلب ۱۶ آذر ۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید: ۹ مرداد ۱۴۰۳ش.
* [https://hawzah.net/fa/Article/View/117100/ سبک زندگی اولین شهید محراب]، پایگاه حوزه نیوز، تاریخ درج مطلب: ۱۱ آبان ۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید: ۹ مرداد ۱۴۰۳ش.
* [https://hawzah.net/fa/Article/View/117100/ سبک زندگی اولین شهید محراب]، پایگاه حوزه نیوز، تاریخ درج مطلب: ۱۱ آبان ۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید: ۹ مرداد ۱۴۰۳ش.
*
* [https://javadi.esra.ir/fa/w/تفسیر-سوره-جمعه-جلسه-10-1397/01/28-# «تفسیر سوره جمعه  آیت‌الله جوادی جلسه ۱۰ (۱۳۹۷/۰۱/۲»]، بنیاد اسرا، تاریخ بازدید: ۹ مرداد ۱۴۰۳ش.
[https://javadi.esra.ir/fa/w/تفسیر-سوره-جمعه-جلسه-10-1397/01/28-# «تفسیر سوره جمعه  آیت‌الله جوادی جلسه 10 (1397/01/]، بنیاد اسرا، تاریخ بازدید: ۹ مرداد ۱۴۰۳ش.
* [https://jomepedia.ir/معرفی-دانشنامه-نمازجمعه/ «معرفی دانشنامه نماز جمعه»]، وبگاه دانشنامه نماز جمعه، تاریخ بازدید:‌ ۱۴ مرداد ۱۴۰۳ش.
{{پایان}}
{{پایان}}


خط ۲۶۶: خط ۲۶۸:
  | کپی‌کاری = <!--از منبع مردود، از منبع خوب، ندارد-->ندارد
  | کپی‌کاری = <!--از منبع مردود، از منبع خوب، ندارد-->ندارد
  | استناد به منابع مناسب = <!--ندارد، ناقص، کامل-->کامل
  | استناد به منابع مناسب = <!--ندارد، ناقص، کامل-->کامل
| شناسه= <!--ندارد، ناقص، کامل-->کامل
  | جانبداری = <!--دارد، ندارد-->ندارد
  | جانبداری = <!--دارد، ندارد-->ندارد
  | رسا بودن = <!--ندارد، دارد-->دارد
  | رسا بودن = <!--ندارد، دارد-->دارد