Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۳٬۹۵۷
ویرایش
مقام محمود: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
Mkhaghanif (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
Mkhaghanif (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:Maqam mahmood.jpeg|بندانگشتی|293x293px|قطعه خوشنویسی آیه ۷۹ [[سوره اسراء]]، که در آن مقام محمود به‌کاررفته است.]] | [[پرونده:Maqam mahmood.jpeg|بندانگشتی|293x293px|قطعه خوشنویسی آیه ۷۹ [[سوره اسراء]]، که در آن مقام محمود به‌کاررفته است.]] | ||
'''مقام مَحمود''' به‌معنای جایگاه عالی و ستوده، و | '''مقام مَحمود''' به‌معنای جایگاه عالی و ستوده، و مقاماتی است که [[خدا]] آن را به [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] به‌سبب [[تهجد|تهجّد]] و شب‌زنده‌داری عطا کرد. مفسران ذیل [[آیه ۷۹ سوره اسراء]]، این جایگاه را به [[شفاعت|مقام شفاعتِ]] پیامبر(ص) [[تفسیر قرآن|تفسیر]] کرده‌اند. | ||
برخی از مفسران مقام محمود را به‌معنای اِشراف پیامبر(ص) بر همه مخلوقات و نهایت نزدیکی او به خدا دانسته‌اند، که البته این دو معنا نیز شامل مقام شفاعت می‌شود. بر اساس فرازی از [[زیارت عاشورا]]، [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] نیز دارای مقام محمود است. | برخی از مفسران مقام محمود را به‌معنای اِشراف پیامبر(ص) بر همه مخلوقات و نهایت نزدیکی او به خدا دانسته‌اند، که البته این دو معنا نیز شامل مقام شفاعت می‌شود. بر اساس فرازی از [[زیارت عاشورا]]، [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] نیز دارای مقام محمود است. | ||
== متن و ترجمه == | ==متن و ترجمه== | ||
{{گفت و گو | {{گفت و گو | ||
|عرض=۱۰۰ | |عرض=۱۰۰ | ||
| خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
|و پاسی از شب را زنده بدار، تا برای تو [به منزله] نافله‌ای باشد، امید که پروردگارت تو را به مقامی ستوده برساند.}} | |و پاسی از شب را زنده بدار، تا برای تو [به منزله] نافله‌ای باشد، امید که پروردگارت تو را به مقامی ستوده برساند.}} | ||
== مقامی ستوده برای پیامبر(ص) == | ==مقامی ستوده برای پیامبر(ص)== | ||
عالمان و مفسران مسلمان مقام محمود را جایگاهی عالی و ستوده دانسته‌اند که خدا به سبب [[تهجد|تهجّد]] (شب‌خیزی و خواندنِ [[نماز شب]]<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۶، ص۶۷۰؛ طبرسی، تفسیر جوامع الجامع، تهران، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۳۴۱.</ref>) به [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] عطا کرده است.<ref> طوسی، التبیان، دار احیاء التراث العربی، ج۶، ص۵۱۰–۵۱۱؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۶، ص۶۷۱؛ فیض کاشانی، تفسیر الصافی، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۲۱۰؛ بحرانی، البرهان، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۵۶۹؛ عیاشی، کتاب التفسیر، ۱۳۸۰ش، ج۲، ص۳۱۴؛ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۱۷۸؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۰ش، ج۱۲، ص۲۳۲؛ جوادی آملی، تفسیر تسنیم، ۱۳۷۸ش، ج۴، ص۲۸۵؛ شبر، تفسیر القرآن الکریم، ۱۴۱۲ق، ص۲۸۶؛ فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۲۱، ص۳۸۶–۳۸۷؛ قرطبی، یوم الفزع الاکبر، مکتبة القرآن، ص۱۵۵.</ref> | عالمان و مفسران مسلمان مقام محمود را جایگاهی عالی و ستوده دانسته‌اند که خدا به سبب [[تهجد|تهجّد]] (شب‌خیزی و خواندنِ [[نماز شب]]<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۶، ص۶۷۰؛ طبرسی، تفسیر جوامع الجامع، تهران، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۳۴۱.</ref>) به [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] عطا کرده است.<ref> طوسی، التبیان، دار احیاء التراث العربی، ج۶، ص۵۱۰–۵۱۱؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۶، ص۶۷۱؛ فیض کاشانی، تفسیر الصافی، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۲۱۰؛ بحرانی، البرهان، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۵۶۹؛ عیاشی، کتاب التفسیر، ۱۳۸۰ش، ج۲، ص۳۱۴؛ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۱۷۸؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۰ش، ج۱۲، ص۲۳۲؛ جوادی آملی، تفسیر تسنیم، ۱۳۷۸ش، ج۴، ص۲۸۵؛ شبر، تفسیر القرآن الکریم، ۱۴۱۲ق، ص۲۸۶؛ فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۲۱، ص۳۸۶–۳۸۷؛ قرطبی، یوم الفزع الاکبر، مکتبة القرآن، ص۱۵۵.</ref> | ||
درباره معنای مقام محمود، اقوالی میان عالمان وجود دارد که [[شفاعت|مقام شفاعت]] در همه آنها مشترک است: | درباره معنای مقام محمود، اقوالی میان عالمان وجود دارد که [[شفاعت|مقام شفاعت]] در همه آنها مشترک است: | ||
* '''مقام شفاعت''': بسیاری از مفسران [[شیعه]]<ref>طوسی، التبیان، دار احیاء التراث العربی، ج۶، ص۵۱۲؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۶، ص۶۷۱؛ فیض کاشانی، تفسیر الصافی، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۲۱۱–۲۱۲؛ بحرانی، البرهان، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۵۷۰–۵۷۴؛ عیاشی، کتاب التفسیر، ۱۳۸۰ش، ج۲، ص۳۱۴؛ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۱۷۸؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۰ش، ج۱۲، ص۲۳۲؛ جوادی آملی، تفسیر تسنیم، ۱۳۷۸ش، ج۴، ص۲۸۵؛ شبر، تفسیر القرآن الکریم، ۱۴۱۲ق، ص۲۸۶.</ref> و [[اهل سنت و جماعت|سنی]]،<ref>فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۲۱، ص۳۸۷؛ قرطبی، یوم الفزع الاکبر، مکتبة القرآن، ص۱۵۵.</ref> با استفاده از [[حدیث|روایات]]، مقام محمود را همان مقام شفاعت می‌دانند. از جمله بر پایه روایتی، پیامبر(ص) منظور از مقام محمود در [[آیه]] ۷۹ [[سوره اسراء]] را همان مقامی دانسته که در آن برای امتش شفاعت می‌کند.<ref>ابن حنبل، مسند، دار صادر، ج۲، ص۴۴۱.</ref> یا در روایتی که از [[امام باقر(ع)]] یا [[امام صادق(ع)]] در تفسیر آیه مذکور نقل شده، مقام محمود به شفاعت تفسیر شده است.<ref> عیاشی، کتاب التفسیر، ۱۳۸۰ش، ج۲، ص۳۱۴.</ref> گروهی از مفسران، از این مقام، به شفاعت کبرا یاد کرده‌اند.<ref>طباطبایی، تفسیر المیزان، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۱۷۸؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۰ش، ج۱۲، ص۲۳۲؛ جوادی آملی، تفسیر تسنیم، ۱۳۷۸ش، ج۴، ص۲۸۵.</ref> به گفته [[سید محمدحسین حسینی تهرانی|سید محمدحسین تهرانی]] (۱۳۴۵-۱۴۱۶ق)، مقام شفاعتی {{یاد|مقام شفاعت پیامبر(ص) عام است از این‌رو پیامبران دیگر نیز مورد شفاعت او قرار می‌گیرند. (حسینی تهرانی، امام‌شناسی، ج۹، ص۱۶۴.)}} که خدا به پیامبر(ص) داده، از مقام محمود است.<ref> حسینی تهرانی، امام‌شناسی، ج۹، ص۱۶۴.</ref> از نظر او، در مقام محمود تمامِ جمال و کمال وجود دارد و این مقام به طور مطلق و بدون قید و شرطی به پیامبر(ص) داده شده است به این معنا که هر حمدی که از هر حامدی به هر محمودی تعلق گیرد مربوط به او است.<ref> حسینی تهرانی، امام‌شناسی، ج۹، ص۱۶۲.</ref> | *'''مقام شفاعت''': بسیاری از مفسران [[شیعه]]<ref>طوسی، التبیان، دار احیاء التراث العربی، ج۶، ص۵۱۲؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۶، ص۶۷۱؛ فیض کاشانی، تفسیر الصافی، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۲۱۱–۲۱۲؛ بحرانی، البرهان، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۵۷۰–۵۷۴؛ عیاشی، کتاب التفسیر، ۱۳۸۰ش، ج۲، ص۳۱۴؛ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۱۷۸؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۰ش، ج۱۲، ص۲۳۲؛ جوادی آملی، تفسیر تسنیم، ۱۳۷۸ش، ج۴، ص۲۸۵؛ شبر، تفسیر القرآن الکریم، ۱۴۱۲ق، ص۲۸۶.</ref> و [[اهل سنت و جماعت|سنی]]،<ref>فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۲۱، ص۳۸۷؛ قرطبی، یوم الفزع الاکبر، مکتبة القرآن، ص۱۵۵.</ref> با استفاده از [[حدیث|روایات]]، مقام محمود را همان مقام شفاعت می‌دانند. از جمله بر پایه روایتی، پیامبر(ص) منظور از مقام محمود در [[آیه]] ۷۹ [[سوره اسراء]] را همان مقامی دانسته که در آن برای امتش شفاعت می‌کند.<ref>ابن حنبل، مسند، دار صادر، ج۲، ص۴۴۱.</ref> یا در روایتی که از [[امام باقر(ع)]] یا [[امام صادق(ع)]] در تفسیر آیه مذکور نقل شده، مقام محمود به شفاعت تفسیر شده است.<ref> عیاشی، کتاب التفسیر، ۱۳۸۰ش، ج۲، ص۳۱۴.</ref> گروهی از مفسران، از این مقام، به شفاعت کبرا یاد کرده‌اند.<ref>طباطبایی، تفسیر المیزان، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۱۷۸؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۰ش، ج۱۲، ص۲۳۲؛ جوادی آملی، تفسیر تسنیم، ۱۳۷۸ش، ج۴، ص۲۸۵.</ref> به گفته [[سید محمدحسین حسینی تهرانی|سید محمدحسین تهرانی]] (۱۳۴۵-۱۴۱۶ق)، مقام شفاعتی {{یاد|مقام شفاعت پیامبر(ص) عام است از این‌رو پیامبران دیگر نیز مورد شفاعت او قرار می‌گیرند. (حسینی تهرانی، امام‌شناسی، ج۹، ص۱۶۴.)}} که خدا به پیامبر(ص) داده، از مقام محمود است.<ref> حسینی تهرانی، امام‌شناسی، ج۹، ص۱۶۴.</ref> از نظر او، در مقام محمود تمامِ جمال و کمال وجود دارد و این مقام به طور مطلق و بدون قید و شرطی به پیامبر(ص) داده شده است به این معنا که هر حمدی که از هر حامدی به هر محمودی تعلق گیرد مربوط به او است.<ref> حسینی تهرانی، امام‌شناسی، ج۹، ص۱۶۲.</ref> | ||
* '''اشراف بر مخلوقات''': گروهی از [[تفسیر قرآن|مفسران]]، مقام محمود را مقامی می‌دانند که [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] در آن مقام، بر همه مخلوقات اشراف دارد و هر چه -از جمله شفاعت- بخواهد، [[خدا]] به او می‌دهد.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۶، ص۶۷۱؛ ابن عربی، فتوحات مکیه، مؤسسة آل البیت لإحیاء التراث، ج۴، ص۵۷؛ عروسی حویزی، تفسیر نورالثقلین، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۲۰۶.</ref> | *'''اشراف بر مخلوقات''': گروهی از [[تفسیر قرآن|مفسران]]، مقام محمود را مقامی می‌دانند که [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] در آن مقام، بر همه مخلوقات اشراف دارد و هر چه -از جمله شفاعت- بخواهد، [[خدا]] به او می‌دهد.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۶، ص۶۷۱؛ ابن عربی، فتوحات مکیه، مؤسسة آل البیت لإحیاء التراث، ج۴، ص۵۷؛ عروسی حویزی، تفسیر نورالثقلین، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۲۰۶.</ref> | ||
* '''نهایت نزدیکی به خدا''': در [[تفسیر نمونه (کتاب)|تفسیر نمونه]]، این احتمال نیز مطرح شده که مقام محمود همان نهایتِ [[تقرب|قرب]] به پروردگار باشد که یکی از آثارش شفاعت کُبرا است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۰ش، ج۱۲، ص۲۳۱–۲۳۲.</ref> | *'''نهایت نزدیکی به خدا''': در [[تفسیر نمونه (کتاب)|تفسیر نمونه]]، این احتمال نیز مطرح شده که مقام محمود همان نهایتِ [[تقرب|قرب]] به پروردگار باشد که یکی از آثارش شفاعت کُبرا است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۰ش، ج۱۲، ص۲۳۱–۲۳۲.</ref> | ||
== مقام محمود برای امامان(ع) == | ==مقام محمود برای امامان(ع)== | ||
در برخی [[زیارت‌نامه|زیارت‌نامه‌ها]]، [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]]،<ref>طوسی، تهذیب الاحکام، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۳۰.</ref> [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]]<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۰۱، ص۲۹۲.</ref> و [[امام رضا علیه‌السلام|امام رضا(ع)]]<ref>صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۶۰۵؛ طوسی، تهذیب الاحکام، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۸۸.</ref> نیز دارای مقام محمود معرفی شده‌اند. در فرازی از [[زیارت عاشورا]] آمده است: «درخواست می‌کنم از خدا … که مرا در دنیا و [[آخرت]] با شما قرار دهد … و از او می‌خواهم که مرا به مقام محمود و ستوده‌ای که برای شما نزد خدا است برساند».<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۰۱، ص۲۹۲.</ref> | در برخی [[زیارت‌نامه|زیارت‌نامه‌ها]]، [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]]،<ref>طوسی، تهذیب الاحکام، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۳۰.</ref> [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]]<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۰۱، ص۲۹۲.</ref> و [[امام رضا علیه‌السلام|امام رضا(ع)]]<ref>صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۶۰۵؛ طوسی، تهذیب الاحکام، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۸۸.</ref> نیز دارای مقام محمود معرفی شده‌اند. در فرازی از [[زیارت عاشورا]] آمده است: «درخواست می‌کنم از خدا … که مرا در دنیا و [[آخرت]] با شما قرار دهد … و از او می‌خواهم که مرا به مقام محمود و ستوده‌ای که برای شما نزد خدا است برساند».<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۰۱، ص۲۹۲.</ref> | ||
به گفته [[ناصر مکارم شیرازی]] مفسر شیعه، اگرچه آیه ۷۹ سوره اسراء ناظر به [[پیامبر(ص)]] است؛ ولی بعید نیست حکم آن شامل دیگران نیز بشود؛ به این بیان که مؤمن اهل نماز شب نیز متناسب با مقدار تقرّبی که به خدا یافته، به بخشی از مقام شفاعت دست یابد و شفیع دیگران شود.<ref> مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۰ش، ج۱۲، ص۲۳۱–۲۳۲.</ref> | به گفته [[ناصر مکارم شیرازی]] مفسر شیعه، اگرچه آیه ۷۹ سوره اسراء ناظر به [[پیامبر(ص)]] است؛ ولی بعید نیست حکم آن شامل دیگران نیز بشود؛ به این بیان که مؤمن اهل نماز شب نیز متناسب با مقدار تقرّبی که به خدا یافته، به بخشی از مقام شفاعت دست یابد و شفیع دیگران شود.<ref> مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۰ش، ج۱۲، ص۲۳۱–۲۳۲.</ref> | ||
== جستارهای وابسته == | ==جستارهای وابسته== | ||
* [[فهرست کنیه‌ها و لقب‌های پیامبر(ص)]] | *[[فهرست کنیه‌ها و لقب‌های پیامبر(ص)]] | ||
* [[شفاعت]] | *[[شفاعت]] | ||
== پانویس == | ==پانویس== | ||
{{پانوشت}} | {{پانوشت}} | ||
== یادداشت == | ==یادداشت== | ||
{{یادداشت‌ها}} | {{یادداشت‌ها}} | ||
== منابع == | ==منابع== | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* ابن حنبل، احمد، مسند، بیروت، دار صادر، [بی‌تا]. | * ابن حنبل، احمد، مسند، بیروت، دار صادر، [بی‌تا]. | ||
| خط ۶۳: | خط ۶۳: | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
== پیوند به بیرون == | ==پیوند به بیرون== | ||
* [http://quran.azaruniv.ac.ir/article_14093.html تبیین مفهوم «مقام محمود» با بهره‌گیری از آیه 79 سوره اسراء] | *[http://quran.azaruniv.ac.ir/article_14093.html تبیین مفهوم «مقام محمود» با بهره‌گیری از آیه 79 سوره اسراء] | ||
{{کنیه‌ها و لقب‌ها}} | {{کنیه‌ها و لقب‌ها}} | ||
{{اصطلاحات قرآنی}} | {{اصطلاحات قرآنی}} | ||