انتفاضه صفر عراق: تفاوت میان نسخه‌ها

'''إنتفاضه صَفَر عراق''' قیام [[شیعه|شیعیان]] [[عراق]] در قالب [[پیاده‌روی اربعین]] بر ضد حکومت [[حزب بعث عراق|حزب بعث]] در [[ صفر]] سال ۱۳۹۷ هجری قمری (برابر با ۱۹۷۷م - ۱۳۵۵ش) بود.

حزب بعث برگزاری مراسم‌های مذهبی را محدود و هر نوع برقراری [[موکب]] و [[ پیاده‌روی اربعین (آیین)|پیاده‌روی به سمت کربلا]] را ممنوع اعلام کرد. با این وجود مردم [[نجف]] در [[۱۵ صفر]] ۱۳۹۷ق آماده برگزاری مراسم پیاده‌روی اربعین شدند. کاروان سی‌هزار نفری به سمت [[ کربلا|کربلاء]] حرکت کرد. این حرکت از ابتدا با برخورد حکومت مواجه شد و تعدادی [[شهادت| شهید]] شدند. در نهایت، در مسیر [[نجف]] به کربلا، با حمله نیروهای ارتش، هزاران نفر بازداشت شدند. تعدادی کشته شدند، برخی به [[اعدام]] و برخی دیگر به حبس ابد محکوم گردیدند.

[[حزب بعث عراق|حزب بعث]] در سال ۱۹۶۸م قدرت را در [[عراق]] به دست گرفت.<ref>ویلی، نهضت اسلامی شیعیان عراق، ۱۳۷۳ش، ص۷۰.</ref> و یک سال بعد محدودیت‌های گسترده‌ای در برگزاری مراسم مذهبی [[شیعه| شیعیان]] به‌وجود آورد. این محدودیت‌ها سبب شد درگیری‌های مختلفی میان مردم و حکومت بر سر انجام مراسم‌های مذهبی شکل بگیرد.<ref>المؤمن، سنوات الجمر، ۲۰۰۴م، ص۱۶۴.</ref>  

در [[ دهه محرم |دهه اول محرم]] ۱۹۷۷م، محدودیت‌ها بسیار افزایش یافت. ماشین‌ها توسط مأموران حکومتی تفتیش می‌شد و هر نوع وسیله‌ متعلق به [[ سوگواری |عزاداری]] مصادره می‌گردید. برخی نقل کرده‌اند مأموران حکومتی غذاهایی را که برای زائران آماده شده بود، نیز می‌گرفتند.<ref>کاظم، ارقام و آراء حول نظام البعث فی العراق، ۱۹۸۲م، ص۱۵۹.</ref>

در [[شب عاشورا]]ی ۱۹۷۷م تعدادی از جوانان شیعه، تصمیم به [[عزاداری]] گرفتند. حکومت اطلاع یافت و ده‌ها نفر را بازداشت و زندانی کرد. مردم تصمیم گرفتند که در شب [[۲۵ محرم]] مصادف با [[شهادت]] [[امام سجاد علیه‌السلام| امام سجاد(ع)]]، بیرون آمده و تظاهرات کنند. پس از مشورت با [[سید محمدباقر صدر]]، این حرکت به [[اربعین حسینی| اربعین امام حسین(ع)]] موکول شد.<ref>[http://burathanews.com/arabic/studies/16712 الطالقانی، «دراسة حول انتفاضة صفر المجیدة عام ۱۹۷۷ میلادیة»]، سایت براثا.</ref>

در ۱۵ صفر ۱۳۹۷ق برابر با ۱۹۷۷م جمعیت بزرگی از مردم که قصد [[ پیاده‌روی اربعین (آیین)|پیاده‌روی اربعین]] و [[زیارت امام حسین(ع)]] را داشتند، در [[حرم امام علی(ع)]] در نجف تجمع کردند.<ref>الأسدی، موجز تاریخ العراق السیاسی الحدیث، ۲۰۰۱م، ص۱۰۱.</ref> برخی محققان تعداد این زائران را ۳۰ هزار نفر دانسته‌اند.<ref>ویلی، نهضت اسلامی شیعیان عراق، ۱۳۷۳ش، ص۸۰.</ref> جمعیت با وجود جلوگیری قوای نظامی، حرکت و در ده کیلومتری نجف توقف کردند. در اطراف اردوگاه، ماشین‌های نظامی حضور پیدا کردند.<ref>الأسدی، موجز تاریخ العراق السیاسی الحدیث، ۲۰۰۱م، ص۱۰۱.</ref> در طول مسیر و روزهای قبل، درگیری‌های پراکنده‌ای شکل گرفته بود.<ref>[https://hawzah.net/fa/Magazine/View/6444/8160/107522 الموسوی، «انتفاضه اربعین»]پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.</ref> در پنجاه کیلومتری کربلا، درگیری دیگری رخ داد و چهار نفر از مردم به شهادت رسیدند.<ref>الأسدی، موجز تاریخ العراق السیاسی الحدیث، ۲۰۰۱م، ص۱۰۲.</ref> مردم با وجود درگیری و شهادت برخی افراد، به مسیر خود ادامه دادند. در نهایت، نیروهای نظامی وارد عمل شده و حدود ۱۶ تن را کشته و هزاران نفر را بازداشت کرد.<ref>ویلی، نهضت اسلامی شیعیان عراق، ۱۳۷۳ش، ص۸۱.</ref> از بازداشتی‌ها، هشت نفر اعدام شدند و شانزده نفر از جمله [[سید محمدباقر حکیم]] به حبس ابد محکوم شد.<ref>الأسدی، موجز تاریخ العراق السیاسی الحدیث، ۲۰۰۱م، ص۱۰۳.</ref> همچنین برای برخی افراد که از [[عراق]] فرار کرده بودند، نیز حکم اعدام غیابی صادر شد؛ از جمله این افراد [[سید مرتضی عسکری]]، [[سید محمدحسین فضل‌الله]]، [[محمدمهدی شمس‌الدین| شیخ محمدمهدی شمس‌الدین]] و [[محمدمهدی آصفی| شیخ محمدمهدی آصفی]] بودند.<ref>ویلی، نهضت اسلامی شیعیان عراق، ۱۳۷۳ش، ص۸۲.</ref>

[[پیاده‌روی اربعین]] از نجف تا کربلا حرکت و مراسمی مذهبی بوده است.<ref>[http://burathanews.com/arabic/studies/16712 الطالقانی، «دراسة حول انتفاضة صفر المجیدة عام ۱۹۷۷ میلادیة»]، سایت براثا.</ref> با این حال پیاده‌روی و حرکت موکب‌های (هیئت‌ها) زیارتی در آن سال‌ها و با آن شرایط، نوعی اعتراض و مبارزه با حکومت قلمداد می‌شد.<ref>[https://hawzah.net/fa/Magazine/View/6444/8160/107522 الموسوی، «انتفاضه اربعین»]پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه</ref>

[[امام خمینی]] و [[سید عبدالله موسوی شیرازی]] انتفاضه صَفَر عراق را تأیید کردند.<ref>المؤمن، سنوات الجمر، ۲۰۰۴م، ص۱۷۰.</ref> سید محمدباقر صدر، [[سید محمدباقر حکیم]] را به‌نمایندگی خود به میان زائران فرستاد<ref>المؤمن، سنوات الجمر، ۲۰۰۴م، ص۱۶۹.</ref> تا موجب تقویت روحیه آنان گردد و آنان را بر اهداف اصلی، راهنمایی کند.<ref>[http://burathanews.com/arabic/studies/16712 الطالقانی، «دراسة حول انتفاضة صفر المجیدة عام ۱۹۷۷ میلادیة»]، سایت براثا.</ref> محمدباقر حکیم زمانی که به میان مردم در مسیر نجف به کربلا رفت به آنان دلگرمی داده و تأکید کرد که تا آخر در کنار آن‌ها خواهد ماند.<ref>[http://www.nasiriyah.org/ara/post/25271 الموسوی، «نفحات من انتفاضة صفر عام ۱۹۷۷م»]،‌ شبکة اخبار الناصریة.</ref> محققان، نقش روحانیون [[نجف]] را در این انتفاضه بسیار پررنگ دانسته‌اند.<ref>ویلی، نهضت اسلامی شیعیان عراق، ۱۳۷۳ش، ص۸۱.</ref>