پرش به محتوا

معجزه: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۶۱۹ بایت اضافه‌شده ،  ۲۷ ژوئیه
اضافه کردن متن و منبع
بدون خلاصۀ ویرایش
(اضافه کردن متن و منبع)
خط ۱: خط ۱:
{{اعتقادات شیعه}}
{{اعتقادات شیعه}}
'''مُعْجزه''' انجام کار خارق‌العاده برای اثبات [[نبوّت]] که با [[تحدی]] و عدم معارضه همراه است. معجزه را تصدیق عملی از سوی خدا دانسته‌اند که مردم با دیدن آن، به ارتباط غیبی شخص با خدا پی می‌برند.
'''مُعْجزه''' انجام کار خارق‌العاده (برخلاف طبیعت و عادت) برای اثبات [[نبوّت]] که مطابق با ادعای پیامبری و با [[تحدی]] (مبارزه طلبیدن) و عدم مقابله (معارضه) با آن همراه است. این امور را شرایط تحقق معجزه معرفی کرده‌اند. برخی معجزه را تصدیق عملی از سوی خدا دانسته‌اند که مردم با دیدن آن، به ارتباط غیبی شخص با خدا پی می‌برند.


به عقیده [[کلام امامیه|متکلمان شیعه]] معجزه منافاتی با [[اصل علیت]] ندارد. معجزه، کاری برخلاف عادت است که علت آن، یا علت طبیعی ناشناخته است یا علت فراطبیعی یا ترکیبی از هر دو.
تفاوت معجزه با ارهاص در این است که کار خارق العاده قبل از مبعوث شدن را ارهاص می‌گویند. تفاوت معجزه با کرامت در این است که کرامت همراه با ادعای نبوت نیست. تفاوت معجزه با سحر و امثال آن (جادو و شعبده بازی) در سه خصوصیت است. منشا معجزه الهی است اما سحر با تمرین به دست می‌آید و هدفی دنیایی را دنبال می‌کند و قابل شکست خوردن می‌باشد.
 
معجزه به دو نوع حسی و عقلی تقسیم می‌شود. به عقیده [[کلام امامیه|متکلمان شیعه]] معجزه منافاتی با [[اصل علیت]] ندارد. معجزه، کاری برخلاف عادت است که علت آن، یا علت طبیعی ناشناخته است یا علت فراطبیعی یا ترکیبی از هر دو.


در قرآن، معجزات بسیاری از [[پیامبران]] نقل شده که هر یک از آنها متناسب با زمانه ظهور آن پیامبر بوده و برخی از آنها حسی و برخی عقلی می‌باشند. مشهورترین معجزات پیامبران عبارتند از: [[ناقه صالح]]، زنده کردن مردگان توسط [[حضرت عیسی]]، تبدیل [[عصای موسی]] به اژدها، [[ید بیضا|ید بیضاء]]، [[سرد شدن آتش بر ابراهیم|زنده ماندن ابراهیم(ع) در آتش]] و [[قرآن کریم]].
در قرآن، معجزات بسیاری از [[پیامبران]] نقل شده که هر یک از آنها متناسب با زمانه ظهور آن پیامبر بوده و برخی از آنها حسی و برخی عقلی می‌باشند. مشهورترین معجزات پیامبران عبارتند از: [[ناقه صالح]]، زنده کردن مردگان توسط [[حضرت عیسی]]، تبدیل [[عصای موسی]] به اژدها، [[ید بیضا|ید بیضاء]]، [[سرد شدن آتش بر ابراهیم|زنده ماندن ابراهیم(ع) در آتش]] و [[قرآن کریم]].


==مفهوم‌شناسی==
==مفهوم‌شناسی==
معجزه کاری است که دیگران را عاجز می‌کند.<ref>تهانوی، موسوعه کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم، ۱۹۹۶م، ج۲، ص۱۵۷۵.</ref> در اصطلاح دینی و [[کلام|کلامی]]، امر خارق‌العاده‌ای است{{یاد|همچون زنده کردن مردگان توسط [[حضرت عیسی(ع)]]<ref>سوره آل عمران، آیه۴۹.</ref> یا سرد شدن آتش بر [[حضرت ابراهیم(ع)]].<ref>سوره انبیاء، آیه۶۹.</ref>}} که همراه با ادعای [[نبوت]] و [[تحدی]] توسط [[پیامبران]] انجام می‌شود و کسی توان مقابله با آن را ندارد.<ref>مفید، النکت الاعتقادیه، ۱۴۱۳ق، ص۳۵؛ جرجانی، التعریفات، ۱۴۱۲ق، ص۹۶.</ref>  
معجزه کاری است که دیگران را عاجز می‌کند.<ref>تهانوی، موسوعه کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم، ۱۹۹۶م، ج۲، ص۱۵۷۵.</ref> در اصطلاح دینی و [[کلام|کلامی]]، امر خارق‌العاده‌ای است{{یاد|همچون زنده کردن مردگان توسط [[حضرت عیسی(ع)]]<ref>سوره آل عمران، آیه۴۹.</ref> یا سرد شدن آتش بر [[حضرت ابراهیم(ع)]].<ref>سوره انبیاء، آیه۶۹.</ref>}} که همراه با ادعای [[نبوت]] و [[تحدی|تحدی(مبارزطلبی)]]، در راستای ادعای نبوت<ref>جمعی از نویسندگان، اندیشه اسلامی (۲)، ۱۴۰۱ش، ص۷۱.</ref> توسط [[پیامبران]] انجام می‌شود و کسی توان مقابله با آن را ندارد.<ref>مفید، النکت الاعتقادیه، ۱۴۱۳ق، ص۳۵؛ جرجانی، التعریفات، ۱۴۱۲ق، ص۹۶.</ref>  


معجزه در تعریفی عام‌تر، امر خارق‌العاده‌ای دانسته شده که به عنایت و اذن خاص الهی صورت می‌گیرد و هدف از آن اثبات منصب و مقامی الهی و مقدس همچون نبوت و [[امامت]] است. از این منظر، کارهای خارق‌العاده امامان به منظور اثبات امامت، معجزه نامیده می‌شوند.<ref>سید مرتضی، الذخیره فی علم الکلام، ۱۴۱۱ق، ص۳۳۲؛ مفید، النکت الاعتقادیه، ۱۴۱۳ق، ص۴۴؛ خویی، البیان فی تفسیر القرآن، منشورات انوار الهدی، ص۳۳؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۷، ص۲۲۲؛ ربانی گلپایگانی، کلام تطبیقی، ۱۳۸۵ش، ص۴۰-۴۱.</ref>  
معجزه در تعریفی عام‌تر، امر خارق‌العاده‌ای دانسته شده که به عنایت و اذن خاص الهی صورت می‌گیرد و هدف از آن اثبات منصب و مقامی الهی و مقدس همچون نبوت و [[امامت]] است. از این منظر، کارهای خارق‌العاده امامان به منظور اثبات امامت، معجزه نامیده می‌شوند.<ref>سید مرتضی، الذخیره فی علم الکلام، ۱۴۱۱ق، ص۳۳۲؛ مفید، النکت الاعتقادیه، ۱۴۱۳ق، ص۴۴؛ خویی، البیان فی تفسیر القرآن، منشورات انوار الهدی، ص۳۳؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۷، ص۲۲۲؛ ربانی گلپایگانی، کلام تطبیقی، ۱۳۸۵ش، ص۴۰-۴۱.</ref>  
خط ۱۵: خط ۱۷:
===تفاوت معجزه و ارهاص===
===تفاوت معجزه و ارهاص===
{{نوشتار اصلی|ارهاص}}
{{نوشتار اصلی|ارهاص}}
ارهاص، وقوع کارهای خارق العاده پیش از ادعای [[نبوت]] به منظور زمینه‌سازی برای اعلام نبوت است.<ref>فیاض لاهیجی، سرمایه ایمان در اصول اعتقادات، ۱۳۷۲ش، ص۹۴. </ref> اما معجزه همراه با [[تحدی]] و ادعای نبوت است.<ref>تفتازانی، شرح المقاصد، ۱۴۰۹ق، ج۵، ص۱۱.</ref>
ارهاص، وقوع کارهای خارق العاده پیش از مبعوث شدن به پیامبری به منظور زمینه‌سازی برای اعلام نبوت است.<ref>فیاض لاهیجی، سرمایه ایمان در اصول اعتقادات، ۱۳۷۲ش، ص۹۴؛ تفتازانی، شرح المقاصد، ۱۴۰۹ق، ج۵، ص۱۱. </ref> اما معجزه همراه با [[تحدی]] و ادعای نبوت است.<ref>تفتازانی، شرح المقاصد، ۱۴۰۹ق، ج۵، ص۱۱.</ref>


===تفاوت معجزه و کرامت===
===تفاوت معجزه و کرامت===
{{نوشتار اصلی|کرامت}}
{{نوشتار اصلی|کرامت}}
کرامت بروز یک امر خارق‌العاده از اولیای الهی بدون ادعای [[نبوت]] است در حالی که یکی از شروط معجزه، انجام کار خارق‌العاده به منظور اثبات نبوت (یا هر مقام و منصب الهی) است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۳، ص۴۵؛ خویی، البیان فی تفسیر القرآن، منشورات انوار الهدی، ص۳۳؛ ربانی گلپایگانی، کلام تطبیقی، ۱۳۸۵ش، ص۴۰-۴۱؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۷، ص۲۲۲؛ سجادی، فرهنگ معارف اسلامی، ۱۳۷۳ش، ج۳، ص۱۵۶۹؛ جرجانی، التعریفات، ۱۴۱۲ق، ص۷۹.</ref>
کرامت در ماهیت تفاوتی با معجزه ندارد و تنها تفاوت آنها در بدون ادعای [[نبوت]] بودن کرامت است در حالی که یکی از شروط معجزه، انجام کار خارق‌العاده به منظور اثبات نبوت (یا هر مقام و منصب الهی) است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۳، ص۴۵؛ خویی، البیان فی تفسیر القرآن، منشورات انوار الهدی، ص۳۳؛ ربانی گلپایگانی، کلام تطبیقی، ۱۳۸۵ش، ص۴۰-۴۱؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۷، ص۲۲۲؛ سجادی، فرهنگ معارف اسلامی، ۱۳۷۳ش، ج۳، ص۱۵۶۹؛ جرجانی، التعریفات، ۱۴۱۲ق، ص۷۹.</ref>


===تفاوت معجزه و سحر و جادو===
===تفاوت معجزه و سحر و جادو===
خط ۲۵: خط ۲۷:


تفاوت‌هایی از سوی [[کلام|متکلمان]] و [[فلسفه اسلامی|فلاسفه]] میان معجزه و کرامت از یک سو و [[سحر|سحر و جادو]] و کارهای از این دست بیان شده است. این تفاوت‌ها از چند جهت می‌باشد:
تفاوت‌هایی از سوی [[کلام|متکلمان]] و [[فلسفه اسلامی|فلاسفه]] میان معجزه و کرامت از یک سو و [[سحر|سحر و جادو]] و کارهای از این دست بیان شده است. این تفاوت‌ها از چند جهت می‌باشد:
*''منشأ فعل'': معجزه و کرامت، از عنایت [[خدا|خداوند]] به برخی از بندگان صالح خویش ناشی می‌شود و بر خلاف جادو و شعبده‌بازی و امثال آن قابل یادگیری و تمرین نیست.
*''منشأ فعل'': معجزه و کرامت، از عنایت [[خدا|خداوند]] به برخی از بندگان صالح خویش ناشی می‌شود و بر خلاف جادو و شعبده‌بازی و امثال آن قابل یادگیری و تمرین نیست.<ref>جمعی از نویسندگان، اندیشه اسلامی (۲)، ۱۴۰۱ش، ص۷۲.</ref>
*''هدف و انگیزه'': [[پیامبران]] و صاحبان کرامت، به دنبال اهداف الهی‌اند و از معجزه و کرامت برای اثبات حقانیت آموزه‌های متعالی دین خود استفاده می‌کنند؛ برخلاف جادوگران که بیشتر در پی شهرت و مال و مقام‌اند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۸، ص۳۵۸.</ref>
*''هدف و انگیزه'': [[پیامبران]] و صاحبان کرامت، به دنبال اهداف الهی‌اند و از معجزه و کرامت برای اثبات حقانیت آموزه‌های متعالی دین خود استفاده می‌کنند؛ برخلاف جادوگران که بیشتر در پی شهرت و مال و مقام‌اند<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۸، ص۳۵۸.</ref> و مردم را به خود دعوت می‌کنند تا به اهداف شخصی خود برسند.<ref>جمعی از نویسندگان، اندیشه اسلامی (۲)، ۱۴۰۱ش، ص۷۲.</ref>
*''خصوصیات عمل'': سحر و جادو، خصوصیاتی دارند که در معجزه و کرامت نیست؛ مانند قابل تکرار بودن جادو، احتمال ضرر رساندن به دیگران و شکست خوردن به دست شخصی دیگر.<ref>رضایی اصفهانی، پژوهشی در اعجاز علمی قرآن، ۱۳۸۱ش، ص۶۴ و۶۵.</ref>
*''خصوصیات عمل'': سحر و جادو، خصوصیاتی دارند که در معجزه و کرامت نیست؛ مانند قابل تکرار بودن جادو، احتمال ضرر رساندن به دیگران و شکست خوردن به دست شخصی دیگر.<ref>رضایی اصفهانی، پژوهشی در اعجاز علمی قرآن، ۱۳۸۱ش، ص۶۴ و۶۵.</ref>


خط ۸۶: خط ۸۸:
در این راستا، [[یعقوبی]] از [[امام صادق(ع)]] نقل کرده که خداوند متعال پیامبری را مبعوث نکرد مگر با آنچه بر اهل زمان او غلبه داشت: [[موسی بن عمران]] را بر قومی بر انگیخت که بیشتر آنها اهل سحر بودند؛ ازاین‌رو، پیامبرش را با آنچه سحرشان را نابود کند -مثلا [[عصای حضرت موسی|عصا]] و [[ید بیضاء]]، شکافتن دریا غیره- فرستاد. [[داود(ع)|داود]] را در زمانی که بیشتر مردمش اهل صنعت بودند مبعوث کرد؛ در نتیجه آهن را برای او نرم کرد. [[سلیمان(ع)|سلیمان]] را در زمانی برانگیخت که مردمش اهل ساختمان‌سازی و طلسمات وعجائب بودند؛ ازاین‌رو، باد و جن را به تسخیر او درآورد. [[عیسی(ع)|عیسی]] را در زمانی فرستاد که مردمش بیشتر به طبابت می‌پرداختند؛ در نتیجه، او را با زنده کردن مردگان و شفای کوری و پیسی مبعوث نمود. [[محمد(ص)]] را در زمانی که مردمش اهل کلام و سجع بودند، با معجزه [[قرآن]] برانگیخت.<ref>یعقوبی،‌دار صادر، ج۲، ص۳۴-۳۵.</ref>
در این راستا، [[یعقوبی]] از [[امام صادق(ع)]] نقل کرده که خداوند متعال پیامبری را مبعوث نکرد مگر با آنچه بر اهل زمان او غلبه داشت: [[موسی بن عمران]] را بر قومی بر انگیخت که بیشتر آنها اهل سحر بودند؛ ازاین‌رو، پیامبرش را با آنچه سحرشان را نابود کند -مثلا [[عصای حضرت موسی|عصا]] و [[ید بیضاء]]، شکافتن دریا غیره- فرستاد. [[داود(ع)|داود]] را در زمانی که بیشتر مردمش اهل صنعت بودند مبعوث کرد؛ در نتیجه آهن را برای او نرم کرد. [[سلیمان(ع)|سلیمان]] را در زمانی برانگیخت که مردمش اهل ساختمان‌سازی و طلسمات وعجائب بودند؛ ازاین‌رو، باد و جن را به تسخیر او درآورد. [[عیسی(ع)|عیسی]] را در زمانی فرستاد که مردمش بیشتر به طبابت می‌پرداختند؛ در نتیجه، او را با زنده کردن مردگان و شفای کوری و پیسی مبعوث نمود. [[محمد(ص)]] را در زمانی که مردمش اهل کلام و سجع بودند، با معجزه [[قرآن]] برانگیخت.<ref>یعقوبی،‌دار صادر، ج۲، ص۳۴-۳۵.</ref>


== آیا هر کار خارق‌العاده‌ای که در زمان یک پیامبر روی می‌دهد را می‌توان معجزه آن پیامبر نامید؟ ==
==آیا هر کار خارق‌العاده‌ای که در زمان یک پیامبر روی می‌دهد را می‌توان معجزه آن پیامبر نامید؟==


==مطالعه بیشتر==
==مطالعه بیشتر==
خط ۱۱۲: خط ۱۱۴:
* تهانوی، محمد علی، موسوعه کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم، بیروت، مکتبه لبنان ناشرون، چاپ اول، ۱۹۹۶م.
* تهانوی، محمد علی، موسوعه کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم، بیروت، مکتبه لبنان ناشرون، چاپ اول، ۱۹۹۶م.
* جرجانی، میر سید شریف، التعریفات، تهران، ناصر خسرو، ۱۴۱۲ق.
* جرجانی، میر سید شریف، التعریفات، تهران، ناصر خسرو، ۱۴۱۲ق.
* جمعی از نویسندگان، اندیشه اسلامی (۲)، قم، دفتر نشر معارف، چاپ پنجم، ۱۴۰۱ش.
* جوادی آملی، عبدالله، تبیین براهین اثبات خدا، قم، انتشارات اسراء، [بی‌تا].
* جوادی آملی، عبدالله، تبیین براهین اثبات خدا، قم، انتشارات اسراء، [بی‌تا].
* جوادی آملی، عبدالله، وحی و رهبری، انتشارات الزهرا، ۱۳۶۸ش.
* جوادی آملی، عبدالله، وحی و رهبری، انتشارات الزهرا، ۱۳۶۸ش.
confirmed، protected، templateeditor
۷۲۴

ویرایش