پرش به محتوا

رحلت پیامبر(ص): تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۴: خط ۱۴:
  |عاملان = زنی یهودی یا دشمنان داخلی
  |عاملان = زنی یهودی یا دشمنان داخلی
  |نتایج =  
  |نتایج =  
  |پیامدها = [[واقعه سقیفه بنی‌ساعده]]
  |پیامدها = [[واقعه سقیفه بنی‌ساعده|واقعه سقیفه]]
  |تلفات =  
  |تلفات =  
  |واکنش‌ها = انکار رحلت توسط [[عمر بن خطاب]]
  |واکنش‌ها = انکار رحلت توسط [[عمر بن خطاب]]
  |مرتبط = [[حضرت محمد(ص)]]
  |مرتبط = [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|حضرت محمد(ص)]]
}}
}}
'''رحلت پیامبر(ص)''' از رویدادهای [[سال ۱۱ هجری قمری|سال ۱۱ق]] است که با وقوع آن مسلمانان دچار اختلاف شدند و همین مسئله تأثیرات زیادی بر سرنوشت آنان داشت. بحث از رحلت یا شهادت پیامبر و پیامدهای آن نیز از مباحث مهم تاریخ اسلام است. بر پایه روایاتی که در منابع روایی [[شیعه]] و [[اهل سنت و جماعت|سنّی]] نقل شده، [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] توسط زنی یهودی مسموم و شهید شد؛ اما برخی معتقدند پیامبر به مرگ طبیعی از دنیا رفته است. به گفتهٔ [[سید جعفر مرتضی عاملی|جعفر مرتضی عاملی]] عالم و پژوهشگر تاریخ اسلام، رسول خدا چند بار هدف [[ترور]] قرار گرفت و به سبب مسمومیت از دنیا رفت.
'''رحلت پیامبر(ص)''' از رویدادهای [[سال ۱۱ هجری قمری|سال ۱۱ق]] است که با وقوع آن مسلمانان دچار اختلاف شدند و همین مسئله تأثیرات زیادی بر سرنوشت آنان داشت. بحث از رحلت یا شهادت پیامبر و پیامدهای آن نیز از مباحث مهم تاریخ اسلام است. بر پایه روایاتی که در منابع روایی [[شیعه]] و [[اهل سنت و جماعت|سنّی]] نقل شده، [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] توسط زنی یهودی مسموم و شهید شد؛ اما برخی معتقدند پیامبر به مرگ طبیعی از دنیا رفته است. به گفتهٔ [[سید جعفر مرتضی عاملی|جعفر مرتضی عاملی]] عالم و پژوهشگر تاریخ اسلام، رسول خدا چند بار هدف [[ترور]] قرار گرفت و به سبب مسمومیت از دنیا رفت.
خط ۳۲: خط ۳۲:
در بین شیعه [[شیخ مفید]] و [[شیخ طوسی]] تاریخ آن را روز [[۲۸ صفر]] دانسته‌اند<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۱۸۹؛ شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۲.</ref> و [[شیخ عباس قمی]] آن را نظر بیشتر عالمان شیعه می‌داند.<ref>قمی، منتهی الامال، ۱۳۷۹ش، ج۱، ص۲۴۹.</ref> به گفتهٔ [[رسول جعفریان]] تاریخ‌پژوه شیعه هیچ روایتی برای این تاریخ وجود ندارد<ref>جعفریان، سیره رسول خدا(ص)، ۱۳۸۳ش، ص۶۸۲.</ref> و شیعیان به پیروی از مفید و طوسی این تاریخ را پذیرفته‌اند.<ref>جعفریان، سیره رسول خدا(ص)، ۱۳۸۳ش، ص۶۸۲.</ref>
در بین شیعه [[شیخ مفید]] و [[شیخ طوسی]] تاریخ آن را روز [[۲۸ صفر]] دانسته‌اند<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۱۸۹؛ شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۲.</ref> و [[شیخ عباس قمی]] آن را نظر بیشتر عالمان شیعه می‌داند.<ref>قمی، منتهی الامال، ۱۳۷۹ش، ج۱، ص۲۴۹.</ref> به گفتهٔ [[رسول جعفریان]] تاریخ‌پژوه شیعه هیچ روایتی برای این تاریخ وجود ندارد<ref>جعفریان، سیره رسول خدا(ص)، ۱۳۸۳ش، ص۶۸۲.</ref> و شیعیان به پیروی از مفید و طوسی این تاریخ را پذیرفته‌اند.<ref>جعفریان، سیره رسول خدا(ص)، ۱۳۸۳ش، ص۶۸۲.</ref>


اهل‌سنت واقعه درگذشت پیامبر را در ماه ربیع‌الاول و در روزهای [[۱ ربیع‌الاول|روز اول]]،<ref>ابن‌کثیر، البدایه و النهایه، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۲۵۴؛ سهیلی، الروض الانف، ۱۴۱۲ق، ج۷، ص۵۷۹.</ref>  [[۲ ربیع‌الاول|دوم]]<ref>طبری، تاریخ الطبری، ۱۳۸۷ق، ج۳، ص۲۰۰؛ سهیلی، الروض الانف، ۱۴۱۲ق، ج۷، ص۵۷۹.</ref> و گروهی نیز در روز دوازدهمِ<ref>ابن‌کثیر، البدایه و النهایه، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۲۷۶؛ واقدی، المغازی للواقدی، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۱۰۸۹؛ خلیفه بن خیاط، تاریخ خلیفة بن خیاط ۱۴۱۵ق، ص۴۶؛ مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۲۸۰.</ref> این ماه گزارش نموده‌اند و برخی همین را قول مشهور اهل‌سنت دانسته‌اند.<ref>تاری جلیل، «تاملی در تاریخ وفات پیامبر(ص)»، ص۱۲.</ref> اِربِلی [[مناقب‌نگاری|مناقب‌نگار]] شیعه نیز در [[کشف الغمة فی معرفة الائمة (کتاب)|کَشْفُ الغمه‏]] روایتی از [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]] نقل کرده که روز وفات پیامبر(ص) دوم ربیع‌الاول است،<ref>قمی، منتهی الامال، ۱۳۷۹ش، ج۱، ص۲۴۹.</ref> ولی شیخ عباس قمی آن را حمل بر [[تقیه]] کرده است.<ref>قمی، منتهی الامال، ۱۳۷۹ش، ج۱، ص۲۴۹.</ref> چنان‌که دو عالم دیگر شیعه، [[محمد بن یعقوب کلینی|کُلینی]] و [[محمد بن جریر بن رستم طبری|محمد بن جریر طبری]] نیز قائل به وقوع آن در [[۱۲ ربیع‌الاول]] هستند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۲ش، ج۴، ص۴۳۹؛ طبری، المسترشد، ۱۴۱۵ق، ص ۱۱۵.</ref>
اهل‌سنت واقعه درگذشت پیامبر را در ماه ربیع‌الاول و در روزهای [[۱ ربیع‌الاول|روز اول]]،<ref>ابن‌کثیر، البدایه و النهایه، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۲۵۴؛ سهیلی، الروض الانف، ۱۴۱۲ق، ج۷، ص۵۷۹.</ref>  [[۲ ربیع‌الاول|دوم]]<ref>طبری، تاریخ الطبری، ۱۳۸۷ق، ج۳، ص۲۰۰؛ سهیلی، الروض الانف، ۱۴۱۲ق، ج۷، ص۵۷۹.</ref> و گروهی نیز در روز دوازدهمِ<ref>ابن‌کثیر، البدایه و النهایه، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۲۷۶؛ واقدی، المغازی للواقدی، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۱۰۸۹؛ خلیفه بن خیاط، تاریخ خلیفة بن خیاط ۱۴۱۵ق، ص۴۶؛ مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۲۸۰.</ref> این ماه گزارش نموده‌اند و برخی همین را قول مشهور اهل‌سنت دانسته‌اند.<ref>تاری جلیل، «تاملی در تاریخ وفات پیامبر(ص)»، ص۱۲.</ref> اِربِلی [[مناقب‌نگاری|مناقب‌نگار]] شیعه نیز در [[کشف الغمة فی معرفة الائمة (کتاب)|کَشْفُ الغُمّه‏]] روایتی از [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]] نقل کرده که روز وفات پیامبر(ص) دوم ربیع‌الاول است،<ref>قمی، منتهی الامال، ۱۳۷۹ش، ج۱، ص۲۴۹.</ref> ولی شیخ عباس قمی آن را حمل بر [[تقیه]] کرده است.<ref>قمی، منتهی الامال، ۱۳۷۹ش، ج۱، ص۲۴۹.</ref> چنان‌که دو عالم دیگر شیعه، [[محمد بن یعقوب کلینی|کُلینی]] و [[محمد بن جریر بن رستم طبری|محمد بن جریر طبری]] نیز قائل به وقوع آن در [[۱۲ ربیع‌الاول]] هستند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۲ش، ج۴، ص۴۳۹؛ طبری، المسترشد، ۱۴۱۵ق، ص ۱۱۵.</ref>


منابعی همچون [[السیرة النبویة (ابن هشام)|السیرة النبویة]] نوشته ابن‌هشام (وفات [[سال ۲۱۸ هجری قمری|۲۱۸ق]])،<ref>ابن‌هشام، السیرة النبویة، دار المعرفة، ج۲، ص۶۴۹-۶۶۶.</ref> الطبقات الکبری نوشته محمد بن سعد (وفات: [[سال ۲۳۰ هجری قمری|۲۳۰ق]])،<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۱۲۹-۲۵۳.</ref> [[تاریخ یعقوبی (کتاب)|تاریخ یعقوبی]] نوشته [[احمد بن ابی‌یعقوب]] (وفات: [[سال ۲۸۴ هجری قمری|۲۸۴ق]])،<ref>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۱۱۳-۱۱۵.</ref> [[الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد (کتاب)|الاِرشاد]] نوشته [[شیخ مفید]] (وفات: [[سال ۴۱۳ هجری قمری|۴۱۳ق]])<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۱۷۹-۱۹۲.</ref> و [[الصحیح من سیرة النبی الاعظم (کتاب)|الصحیح من سیرة النبیّ الاعظم]] نوشته [[سید جعفر مرتضی عاملی|جعفر مرتضی عاملی]] (وفات: [[سال ۱۴۴۱ هجری قمری|۱۴۴۱ق]]) مشتمل بر مباحث مربوط به رحلت پیامبر(ص) هستند.<ref>عاملی، الصحیح من سیرة النبیّ الاعظم، ۱۳۸۵ش، ج۳۳، ص۱۲۵-۳۵۵ و ص۵-۲۳۰.</ref>
منابعی همچون [[السیرة النبویة (ابن هشام)|السیرة النبویة]] نوشته ابن‌هشام (وفات [[سال ۲۱۸ هجری قمری|۲۱۸ق]])،<ref>ابن‌هشام، السیرة النبویة، دار المعرفة، ج۲، ص۶۴۹-۶۶۶.</ref> الطبقات الکبری نوشته محمد بن سعد (وفات: [[سال ۲۳۰ هجری قمری|۲۳۰ق]])،<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۱۲۹-۲۵۳.</ref> [[تاریخ یعقوبی (کتاب)|تاریخ یعقوبی]] نوشته [[احمد بن ابی‌یعقوب]] (وفات: [[سال ۲۸۴ هجری قمری|۲۸۴ق]])،<ref>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۱۱۳-۱۱۵.</ref> [[الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد (کتاب)|الاِرشاد]] نوشته [[شیخ مفید]] (وفات: [[سال ۴۱۳ هجری قمری|۴۱۳ق]])<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۱۷۹-۱۹۲.</ref> و [[الصحیح من سیرة النبی الاعظم (کتاب)|الصحیح من سیرة النبیّ الاعظم]] نوشته [[سید جعفر مرتضی عاملی|جعفر مرتضی عاملی]] (وفات: [[سال ۱۴۴۱ هجری قمری|۱۴۴۱ق]]) مشتمل بر مباحث مربوط به رحلت پیامبر(ص) هستند.<ref>عاملی، الصحیح من سیرة النبیّ الاعظم، ۱۳۸۵ش، ج۳۳، ص۱۲۵-۳۵۵ و ص۵-۲۳۰.</ref>
خط ۳۹: خط ۳۹:
این رویداد تأثیر آشکار و مهمی در سرنوشت [[مسلمان|مسلمانان]] داشت.<ref>ر.ک: شهیدی، تاریخ تحلیلی اسلام، ۱۳۹۰ش، ص۱۰۶-۱۰۷.</ref> حوادثی مثل [[واقعه سقیفه بنی‌ساعده|نشست سقیفه]] برای انتخاب ابوبکر به عنوان خلیفه، [[واقعه هجوم به خانه حضرت فاطمه(س)|حمله به خانه فاطمه و علی]] و درگیری برای بیعت‌گرفتن برای ابوبکر، [[شهادت حضرت فاطمه(س)|شهادت فاطمه دختر پیامبر]]، و [[گردآوری قرآن]] از پیامدهای رحلت پیامبر دانسته شده است.{{مدرک}} به باور شیعیان سفارش‌‌های پیامبر در مورد جانشین علی به جای وی اجرا نگردید.<ref>ر.ک: شهیدی، تاریخ تحلیلی اسلام، ۱۳۹۰ش، ص۱۰۶-۱۰۷.</ref> و این اختلاف بر سر جانشینی پیامبر به نزاعی عمیق در جامعه اسلامی بدل شد و زمینه‌ساز ایجاد دو مذهب بزرگ شیعه و اهل سنت شد.{{مدرک}}  
این رویداد تأثیر آشکار و مهمی در سرنوشت [[مسلمان|مسلمانان]] داشت.<ref>ر.ک: شهیدی، تاریخ تحلیلی اسلام، ۱۳۹۰ش، ص۱۰۶-۱۰۷.</ref> حوادثی مثل [[واقعه سقیفه بنی‌ساعده|نشست سقیفه]] برای انتخاب ابوبکر به عنوان خلیفه، [[واقعه هجوم به خانه حضرت فاطمه(س)|حمله به خانه فاطمه و علی]] و درگیری برای بیعت‌گرفتن برای ابوبکر، [[شهادت حضرت فاطمه(س)|شهادت فاطمه دختر پیامبر]]، و [[گردآوری قرآن]] از پیامدهای رحلت پیامبر دانسته شده است.{{مدرک}} به باور شیعیان سفارش‌‌های پیامبر در مورد جانشین علی به جای وی اجرا نگردید.<ref>ر.ک: شهیدی، تاریخ تحلیلی اسلام، ۱۳۹۰ش، ص۱۰۶-۱۰۷.</ref> و این اختلاف بر سر جانشینی پیامبر به نزاعی عمیق در جامعه اسلامی بدل شد و زمینه‌ساز ایجاد دو مذهب بزرگ شیعه و اهل سنت شد.{{مدرک}}  


امروزه در کشورهای مختلف جهان در سالروز رحلت رسول خدا(ص)، [[سوگواری|مراسم سوگواری]] برپا می‌شود.<ref>[https://www.mehrnews.com/news/2998367/مراسم-سالروز-رحلت-پیامبر-اکرم-ص-در-خارج-از-کشور «مراسم سالروز رحلت پیامبر اکرم(ص) در خارج از کشور»]، خبرگزاری مهر.</ref> در ایران روز [[۲۸ صفر]] به عنوان روز رحلت پیامبر تعطیل رسمی است و شیعیان به همین مناسبت عزاداری می‌کنند.{{مدرک}}
در کشورهای مختلف جهان در سالروز رحلت رسول خدا(ص)، [[سوگواری|مراسم سوگواری]] برپا می‌شود.<ref>[https://www.mehrnews.com/news/2998367/مراسم-سالروز-رحلت-پیامبر-اکرم-ص-در-خارج-از-کشور «مراسم سالروز رحلت پیامبر اکرم(ص) در خارج از کشور»]، خبرگزاری مهر.</ref> در ایران روز [[۲۸ صفر]] به عنوان روز رحلت پیامبر تعطیل رسمی است و شیعیان به همین مناسبت عزاداری می‌کنند.{{مدرک}}


===ماجرای مسموم‌شدن پیامبر===
===ماجرای مسموم‌شدن پیامبر===