۵٬۳۴۰
ویرایش
حکیمه دختر امام جواد(ع): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ جعبه اطلاعات امامزاده | {{ جعبه اطلاعات امامزاده | ||
| نام = حکیمه دختر امام جواد(ع) | | نام = حکیمه دختر امام جواد (ع) | ||
| تصویر = | | تصویر = | ||
| اندازه تصویر = | | اندازه تصویر = | ||
| خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
| پدر =[[امام جواد(ع)]] | | پدر =[[امام جواد(ع)]] | ||
| مادر = | | مادر = | ||
| همسران = ابوعلی حسن | | همسران = ابوعلی حسن بن علی مرعش | ||
| فرزندان = حسین، زید، حمزه | | فرزندان = حسین، زید، حمزه | ||
| طول عمر = | | طول عمر = | ||
}} | }} | ||
'''حَکِیمَه دختر امام جواد(ع)''' <small>(درگذشت [[سال ۲۷۴ هجری قمری|۲۷۴ق]])</small> دختر امام جواد و [[سمانه مغربیه]] و خواهر امام هادی(ع) که [[امامان شیعه|چهار امام شیعه]] ([[امام جواد علیه‌السلام|امام جواد(ع)]]، [[امام هادی علیه‌السلام|امام هادی(ع)]]، [[امام حسن عسکری علیه‌السلام|امام عسکری(ع)]] و [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|امام مهدی(عج)]]) را درک کرده است. گفته‌اند او عهده‌دار آموزش و امور [[نرجس|نرجس خاتون]] مادر امام زمان(عج) و شاهد ولادت امام دوازدهم بود. بنابر منابع شیعه، حکیمه در زمان [[غیبت صغرا|غیبت صغری]]، امام مهدی را ملاقات کرده و رابط مردم با او بوده و برخی از روایات او را نقل کرده است. عالمان و مورخان [[شیعه]] از وی به نیکی یاد کرده و دیانتش را ستوده‌اند. مقبره وی در [[حرم عسکریین]] در [[سامرا]] است. | '''حَکِیمَه دختر امام جواد (ع)''' <small>(درگذشت [[سال ۲۷۴ هجری قمری|۲۷۴ق]])</small> دختر امام جواد و [[سمانه مغربیه]] و خواهر امام هادی (ع) که [[امامان شیعه|چهار امام شیعه]] ([[امام جواد علیه‌السلام|امام جواد (ع)]]، [[امام هادی علیه‌السلام|امام هادی (ع)]]، [[امام حسن عسکری علیه‌السلام|امام عسکری (ع)]] و [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|امام مهدی (عج)]]) را درک کرده است. گفته‌اند او عهده‌دار آموزش و امور [[نرجس|نرجس خاتون]] مادر امام زمان (عج) و شاهد ولادت امام دوازدهم بود. بنابر منابع شیعه، حکیمه در زمان [[غیبت صغرا|غیبت صغری]]، امام مهدی را ملاقات کرده و رابط مردم با او بوده و برخی از روایات او را نقل کرده است. عالمان و مورخان [[شیعه]] از وی به نیکی یاد کرده و دیانتش را ستوده‌اند. مقبره وی در [[حرم عسکریین]] در [[سامرا]] است. | ||
==نسب== | == نسب == | ||
{{تبارنامه امام جواد}} | |||
حکیمه دختر [[امام جواد(ع)]] است. زمان ولادتش در منابع تاریخی مشخص نیست ولی از آن‌جا که تاریخ ولادت برادرش [[امام هادی علیه‌السلام|امام هادی(ع)]] سا ل ۲۱۲ بوده و مطابق با گزارش‌های تاریخی، حکیمه خاتون از برادرش کوچک‌تر است، می‌توان تولد وی را در دهه دوم قرن سوم قمری یعنی مابین سال‌های ۲۱۳ تا ۲۲۰ تخمین زد.<ref>اعلمی حائری، تراجم اعلام النساء، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۲۶۴، ص۲۸۵.</ref> | حکیمه دختر [[امام جواد(ع)]] است. زمان ولادتش در منابع تاریخی مشخص نیست ولی از آن‌جا که تاریخ ولادت برادرش [[امام هادی علیه‌السلام|امام هادی (ع)]] سا ل ۲۱۲ بوده و مطابق با گزارش‌های تاریخی، حکیمه خاتون از برادرش کوچک‌تر است، می‌توان تولد وی را در دهه دوم قرن سوم قمری یعنی مابین سال‌های ۲۱۳ تا ۲۲۰ تخمین زد.<ref>اعلمی حائری، تراجم اعلام النساء، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۲۶۴، ص۲۸۵.</ref> | ||
مادر وی [[سمانه مغربیه]]، معروف به سیده است که مادر امام هادی(ع) و [[موسی مبرقع]] و دیگر فرزندان امام جواد(ع) نیز بود.<ref>قمی، منتهی الامال، ۱۳۸۲ش، ج۲، ص۴۹۷.</ref> | مادر وی [[سمانه مغربیه]]، معروف به سیده است که مادر امام هادی (ع) و [[موسی مبرقع]] و دیگر فرزندان امام جواد (ع) نیز بود.<ref>قمی، منتهی الامال، ۱۳۸۲ش، ج۲، ص۴۹۷.</ref> | ||
شوهر حکیمه خاتون ابوعلی حسن | شوهر حکیمه خاتون ابوعلی حسن بن علی مرعش بن‌عبیدالله بن ابی‌الحسن محمد اکبر بن محمدحسن بن حسین اصغر بن [[امام سجاد علیه‌السلام|امام سجاد (ع)]] بوده است. ثمره این ازدواج سه پسر به نام‌های حسین، زید و حمزه بود.<ref>محلاتی، ریاحین الشریعه، ۱۳۶۸ش، ج ۴، ص۱۵۷؛ محلاتی، مآثر الکبراء فی تاریخ سامراء، نجف، ج۲، ص۳۰۳؛ فخر رازی، الشجرة المبارکه فی أنساب الطالبیه، ۱۴۰۹ق، ص ۱۶۹،۱۷۰.</ref> | ||
==از نظر عالمان== | == از نظر عالمان == | ||
[[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]] در کتاب [[بحار الانوار (کتاب)|بحار الانوار]] | [[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]] در کتاب [[بحار الانوار (کتاب)|بحار الانوار]] دربارهٔ حکیمه خاتون می‌نویسد: در قُبّه شریفه که مقبره امام هادی (ع) و امام عسکری (ع) است، قبری منسوب به نجیبه، عالمه، فاضله، تقیه، رضیه، حکیمه، دختر امام جواد (ع) وجود دارد که نمی‌دانیم چرا با همه فضل و جلالت آشکاری که این بانوی گرامی دارد و محلّ اسرار [[امامت]] بوده، زیارتی برای او قید نشده است. سپس می‌گوید: سزاوار است که او را با الفاظی که مناسب مقام اوست، زیارت کنید.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج ۱۰۲، ص۷۹.</ref> | ||
[[عبدالله مامقانی]]، نام او را در زمره زنان راوی، ذکر کرده و می‌گوید: [[محمدباقر بهبهانی|وحید بهبهانی]] اعتراض کرده که چرا زیارتی برای او ذکر نکرده‌اند. عجیب‌تر این که [[شیخ مفید]]، نام حکیمه را در زمره فرزندان امام جواد(ع) ذکر نکرده و برخی کتب تاریخ و سیره و نَسَب نیز وی را یاد نکرده‌اند.<ref>مامقانی، تنقیح المقال، ۱۳۵۲ق، ج ۳، ص۷۶.</ref> [[شیخ مفید]] در نام بردن از فرزندان امام جواد(ع) به حکیمه تصریح نکرده است؛ اما در جای دیگری از [[الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد (کتاب)|کتاب الارشاد]]<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج ۲، ص۳۵۱.</ref> وی را در سلسله روات ذکر کرده و تصریح نموده که وی عمه امام عسکری(ع) بوده است. | [[عبدالله مامقانی]]، نام او را در زمره زنان راوی، ذکر کرده و می‌گوید: [[محمدباقر بهبهانی|وحید بهبهانی]] اعتراض کرده که چرا زیارتی برای او ذکر نکرده‌اند. عجیب‌تر این که [[شیخ مفید]]، نام حکیمه را در زمره فرزندان امام جواد (ع) ذکر نکرده و برخی کتب تاریخ و سیره و نَسَب نیز وی را یاد نکرده‌اند.<ref>مامقانی، تنقیح المقال، ۱۳۵۲ق، ج ۳، ص۷۶.</ref> [[شیخ مفید]] در نام بردن از فرزندان امام جواد (ع) به حکیمه تصریح نکرده است؛ اما در جای دیگری از [[الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد (کتاب)|کتاب الارشاد]]<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج ۲، ص۳۵۱.</ref> وی را در سلسله روات ذکر کرده و تصریح نموده که وی عمه امام عسکری (ع) بوده است. | ||
==ویژگی‌ها== | == ویژگی‌ها == | ||
حکیمه خاتون، چهار تن از [[امامان شیعه]] را درک کرده و در میان دختران [[امام جواد(ع)]] به وفور علم و فضل مشهور بود.<ref>قمی، منتهی الامال، ۱۳۸۲ش، ج ۲، ص۵۰۲.</ref> حکیمه از زنان راوی است و احادیثی از وی نقل شده<ref>محلاتی، ریاحین الشریعه، ۱۳۶۸ش، ج ۴، ص۱۵۴.</ref> که یکی از آن‌ها [[حرز امام جواد(ع)]] است.<ref>سید بن طاووس، مهج الدعوات و منهج العبادات، ۱۴۱۱ق، | حکیمه خاتون، چهار تن از [[امامان شیعه]] را درک کرده و در میان دختران [[امام جواد(ع)]] به وفور علم و فضل مشهور بود.<ref>قمی، منتهی الامال، ۱۳۸۲ش، ج ۲، ص۵۰۲.</ref> حکیمه از زنان راوی است و احادیثی از وی نقل شده<ref>محلاتی، ریاحین الشریعه، ۱۳۶۸ش، ج ۴، ص۱۵۴.</ref> که یکی از آن‌ها [[حرز امام جواد(ع)]] است.<ref>سید بن طاووس، مهج الدعوات و منهج العبادات، ۱۴۱۱ق، ص۳۶–۴۲.</ref> | ||
[[امام هادی(ع)]]، آموزش [[نرجس خاتون]] مادر [[امام زمان(عج) | [[امام هادی(ع)]]، آموزش [[نرجس خاتون]] مادر [[امام زمان(عج)]] را به حکیمه سپرد. دربارهٔ [[ازدواج]] امام عسکری (ع) با نرجس و ولادت امام دوازدهم شیعیان (عج)، روایات زیادی از وی، نقل شده است.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج ۶، ص۲۱۷.</ref> حکیمه در شب ولادت حضرت مهدی (عج) با درخواست امام عسکری (ع) در کنار نرجس حضور داشت و اولین فردی است که امام زمان (عج) را در آغوش گرفت و بوسید.<ref>قمی، منتهی الامال، ۱۳۸۲ش، ج ۲، ص۵۰۲.</ref> وی بارها آن حضرت را در زمان حیات امام عسکری ملاقات کرده و از سفیران و رابطان امام در زمان [[غیبت صغرا]] بوده است.<ref>مامقانی، تنقیح المقال، ۱۳۵۲ق، ج ۳، ص۷۶.</ref> | ||
[[پرونده:حکیمه خاتون.png|بندانگشتی|مرقد حکیمه خاتون در [[ضریح]] [[حرم عسکریین]]]] | [[پرونده:حکیمه خاتون.png|بندانگشتی|مرقد حکیمه خاتون در [[ضریح]] [[حرم عسکریین]]]] | ||
==درگذشت== | == درگذشت == | ||
تاریخ وفات حکیمه را بعضی از عالمان نامعلوم می‌دانند<ref> امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج ۶، ص۲۱۷.</ref> و دسته دیگر بدون ذکر مدرک قابل توجهی که بتوان بدان استناد نمود، [[سال ۲۷۴ قمری]] را به عنوان تاریخ وفات ذکر کرده‌اند.<ref>محلاتی، ریاحین الشریعه، ۱۳۶۸ش، ج ۴، ص۱۵۷.</ref> | تاریخ وفات حکیمه را بعضی از عالمان نامعلوم می‌دانند<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج ۶، ص۲۱۷.</ref> و دسته دیگر بدون ذکر مدرک قابل توجهی که بتوان بدان استناد نمود، [[سال ۲۷۴ قمری]] را به عنوان تاریخ وفات ذکر کرده‌اند.<ref>محلاتی، ریاحین الشریعه، ۱۳۶۸ش، ج ۴، ص۱۵۷.</ref> | ||
{{اصلی|حرم عسکریین}} | {{اصلی|حرم عسکریین}} | ||
مرقد وی در [[سامرا]] در [[ضریح]] [[حرم عسکریین]] واقع است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج ۱۰۲، ص۷۹.</ref> | مرقد وی در [[سامرا]] در [[ضریح]] [[حرم عسکریین]] واقع است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج ۱۰۲، ص۷۹.</ref> | ||
| خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
{{پانوشت}} | {{پانوشت}} | ||
== منابع == | |||
==منابع== | |||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
*[[اعلمی حائری]]، محمد حسین، تراجم اعلام النساء، بیروت، [[مؤسسة الاعلمی للمطبوعات]]، چاپ اول، ۱۴۱۷ق. | * [[اعلمی حائری]]، محمد حسین، تراجم اعلام النساء، بیروت، [[مؤسسة الاعلمی للمطبوعات]]، چاپ اول، ۱۴۱۷ق. | ||
*امین، محسن، [[اعیان الشیعه]]، بیروت، دارالتعارف للمطبوعات، ۱۴۰۶ق. | * امین، محسن، [[اعیان الشیعه]]، بیروت، دارالتعارف للمطبوعات، ۱۴۰۶ق. | ||
*قمی، شیخ عباس، [[منتهی الامال]]، قم، انتشارات هجرت، ۱۳۸۲ش. | * قمی، شیخ عباس، [[منتهی الامال]]، قم، انتشارات هجرت، ۱۳۸۲ش. | ||
*مامقانی، عبدالله، [[تنقیح المقال]]، نجف اشرف، مطبعه المرتضویه، ۱۳۵۲ ق، افست انتشارات جهان، تهران. | * مامقانی، عبدالله، [[تنقیح المقال]]، نجف اشرف، مطبعه المرتضویه، ۱۳۵۲ ق، افست انتشارات جهان، تهران. | ||
*مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی، [[بحارالانوار]]، مؤسسة الوفاء، بیروت، چاپ دوم، | * مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی، [[بحارالانوار]]، مؤسسة الوفاء، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۰۳ ق. | ||
*محلاتی، | * محلاتی، ذبیح‌الله، مآثر الکبراء فی تاریخ سامراء، نجف، مطبعة الزهراء، ۱۳۶۸ش. | ||
*محلاتی، | * محلاتی، ذبیح‌الله، [[ریاحین الشریعه]]، بی‌جا، دارالکتاب الاسلامیه، ۱۳۶۸ ش. | ||
* | * مفید، محمد بن محمد، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، قم، مؤسسة ال البیت علیهم السلام لإحیاء التراث، ۱۴۱۳ق. | ||
* فخر رازی، محمد بن عمر، الشجرة المبارکه فی أنساب الطالبیه، نشر مکتبه آیت‌الله مرعشی نجفی، قم، چاپ اول، ۱۴۰۹ق. | * فخر رازی، محمد بن عمر، الشجرة المبارکه فی أنساب الطالبیه، نشر مکتبه آیت‌الله مرعشی نجفی، قم، چاپ اول، ۱۴۰۹ق. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
| خط ۶۷: | خط ۶۶: | ||
{{زنان دانشمند شیعه}} | {{زنان دانشمند شیعه}} | ||
{{امام زمان علیه السلام}} | {{امام زمان علیه السلام}} | ||
{{زنان | {{زنان تأثیرگذار از نگاه شیعه}} | ||
{{سامرا}} | {{سامرا}} | ||
<onlyinclude>{{درجه‌بندی | <onlyinclude>{{درجه‌بندی | ||
| خط ۸۵: | خط ۸۴: | ||
| تاریخ خوبیدگی =<!--{{subst:#time:xij xiF xiY}}--> | | تاریخ خوبیدگی =<!--{{subst:#time:xij xiF xiY}}--> | ||
| تاریخ برتر شدن =<!--{{subst:#time:xij xiF xiY}}--> | | تاریخ برتر شدن =<!--{{subst:#time:xij xiF xiY}}--> | ||
| توضیحات = | | توضیحات = | ||
}}</onlyinclude> | }}</onlyinclude> | ||
[[رده:امامزادگان مدفون در عراق]] | |||
[[رده:راویان زن شیعه]] | |||
[[رده:راویان شیعه قرن ۳ (قمری)]] | |||
[[رده:زنان بنی‌هاشم]] | |||
[[رده:فرزندان امام جواد]] | [[رده:فرزندان امام جواد]] | ||
[[رده:مدفونان در حرم عسکریین]] | [[رده:مدفونان در حرم عسکریین]] | ||
[[رده:مقاله‌های با درجه اهمیت ج]] | [[رده:مقاله‌های با درجه اهمیت ج]] | ||
[[رده: | [[رده:مقاله‌های با رعایت شیوه‌نامه ارجاع]] | ||
[[رده:ملاقات‌کنندگان با امام مهدی قبل از غیبت صغری]] | [[رده:ملاقات‌کنندگان با امام مهدی قبل از غیبت صغری]] | ||