سوره نور: تفاوت میان نسخه‌ها

[[خداوند]] در آیه ۶ تا ۱۰ [[سوره نور]] به بیان حکم [[لعان]] می‌پردازد.<ref>قمی، تفسیر القمی، ۱۳۶۳ش، ج۲، ص۹۸؛ طوسی، التبیان، بیروت، ج۷، ص۴۱۰.</ref> اکثر مفسران [[شأن نزول]] آیه را مربوط به یکی از [[صحابه]] به نام هلال بن امیه دانسته‌اند که با حضور نزد [[پیامبر(ص)]] مدعی شد که همسر خود را در حال ارتکاب عمل [[زنا]] با شخص دیگر دیده است و برای ادعای خود شاهدی ندارد. پیامبر(ص) تصمیم گرفت که [[حد]] قذف را بر هلال جاری کند که آیات فوق نازل شد و طبق آن راهکاری عادلانه برای حل این مسئله بیان گردید.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱۴، ص۳۸۳.</ref> این موضوع با عنوان لعان یکی از ابواب [[فقه]] اسلامی است که با اجرای آن زوجین از هم جدا و بر یکدیگر حرام همیشگی می‌شوند.<ref>مغنیه، التفسیر الکاشف، ۱۴۲۴ش، ج۵، ص۴۰۰.</ref> و حد قذف و حد زنا از آنها برداشته می‌شود.<ref>بیضاوی، أنوار التنزیل، ۱۴۱۸ق، ج۴، ص۱۰۰.</ref>

[[قرآن کریم]] از آیه یازدهم سوره نور به ماجرای [[تهمت]] به یکی از مسلمانان اشاره می‌کند و آنان را به دلیل این عمل سرزنش می‌کند. از آیات قرآن بدون توجه به تفاسیر و شأن نزولی که برای آن ذکر کرده‌اند، می‌توان دریافت فردی که به او تهمت زده شده فردی مشهور و از اعضای خانواده پیامبر(ص) بوده و تهمت‌زنندگان گروهی از مردم بوده‌اند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۷۴ش، ج۱۵، ص۱۲۷ـ۱۲۸.</ref> برای این آیات دو شأن نزول ذکر شده است: ۱. تهمت‌زدن برخی منافقان به [[عایشه دختر ابو بکر|عایشه]]، پس از بازگشت [[مسلمانان]] از [[غزوه بنی مصطلق|غزوه بنی مُصطَلِق]]<ref>تفصیل روایت را بنگرید به: ابن هشام، سیره النبویه، ج۲، ص۲۹۷-۳۰۲ واقدی، المغازی، ص۴۲۶-۴۳۵؛ بخاری، صحیح بخاری، ج ۵، ص۲۲۳-۲۲۷؛ </ref><ref>برای نقد این دیدگاه ر.ک به: العاملی، الصحیح من سیره النبی الاعظم، ج۱۲، ص۷۷-۷۸، ۸۱، ۹۷ و طباطبایی، المیزان، ج۱۵، ص۱۰۱-۱۳۰؛ مکارم شیرازی، الامثل، ج۱۱، ص۴۰و۴۱</ref> ۲. تهمت‌زدن [[عایشه]] به [[ماریه قبطیه]].<ref>قمی، تفسیر قمی، ج۲، ص۹۹؛ یوسفی غروی، موسوعه التاریخ الاسلامی، ج۳، ص۳۵۰؛ عاملی، الصحیح من سیره النبی الاعظم، ج۱۲، ص۳۲۰، ۳۲۶</ref><ref>برای نقد این دیدگاه ر.ک به: سبحانی، فروغ ابدیت، ص۶۶۶؛ حسینیان مقدم، بررسی تاریخی تفسیری حادثه افک، ص۱۷۲؛ مکارم شیرازی، الامثل، ج۱۱، ص۴۱</ref> در این آیات ضمن اینکه تهمت‌زنندگان به عذابی بزرگ تهدید شده‌اند، مومنان نیز از اینکه شایعات را بدون دلیل و بررسی باور کنند نهی شده‌اند.<ref>مکارم شیرازی، الامثل، ج۱۱، ص۴۶</ref>

{{عربی|«ا'''للَّهُ نُورُ‌ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْ‌ضِ ۚ مَثَلُ نُورِ‌هِ کمِشْکاةٍ فِیهَا مِصْبَاحٌ ۖ الْمِصْبَاحُ فِی زُجَاجَةٍ ۖ الزُّجَاجَةُ کأَنَّهَا کوْکبٌ دُرِّ‌ی یوقَدُ مِن شَجَرَ‌ةٍ مُّبَارَ‌کةٍ زَیتُونَةٍ لَّا شَرْ‌قِیةٍ وَلَا غَرْ‌بِیةٍ یکادُ زَیتُهَا یضِیءُ وَلَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نَارٌ‌ ۚ نُّورٌ‌ عَلَیٰ نُورٍ‌ ۗ یهْدِی اللَّهُ لِنُورِ‌هِ مَن یشَاءُ ۚ وَیضْرِ‌بُ اللَّهُ الْأَمْثَالَ لِلنَّاسِ ۗ وَاللَّهُ بِکلِّ شَیءٍ عَلِیمٌ'''﴿۳۵﴾»|ترجمه=خدا نور آسمان‌ها و زمین است. مَثَل نور او چون چراغدانی است که در آن چراغی، و آن چراغ در شیشه‌ای است. آن شیشه گویی اختری درخشان است که از درختِ خجسته زیتونی که نه شرقی است و نه غربی، افروخته می‌شود. نزدیک است که روغنش -هرچند بدان آتشی نرسیده باشد- روشنی بخشد. روشنی بر روی روشنی است. خدا هر که را بخواهد با نور خویش هدایت می‌کند و این مَثَل‌ها را خدا برای مردم می‌زند و خدا به هر چیزی داناست.|آدرس=...|اندازه=110%}}

در برخی از [[تفسیر|تفاسیر]] با توجه به روایات نقل‌شده، این [[آیه]] را بر [[اهل بیت|اهل بیت پیامبر(ص)]] تطبیق داده‌اند. در [[تفسیر شبر]] از [[امام رضا(ع)]] روایت شده که ما مشکاتی هستیم که چراغ محمد در آن قرار دارد و خداوند با ولایتِ ما هر که را بخواهد هدایت می‌کند.<ref>تفسیر شبر، ص۳۴۲</ref> در [[تفسیر المیزان]] نیز از [[امام صادق]] درباره آیه نور چنین آمده است: این مَثلی است که خدا برای ما اهل بیت زده که [[پیامبر(ص)]] و [[ائمه]] از نشانه‌های خدایند؛ نشانه‌هایی که مردم به وسیله آنها به سوی [[توحید]] و مصالح دین و شرایع اسلام و [[مستحبات]] و [[واجبات]] هدایت می‌شوند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۷۴ش، ج۱۵، ص۱۹۵</ref> [[علامه طباطبائی]] این روایت را از قبیل اشاره به بعضی مصادیق می‌داند که با فضیلت‌ترین و برترین مصادیق هستند و معتقد است [[آیه]] در ظاهر شامل غیر اهل بیت(ع) نیز می‌شود و [[انبیا]]، اوصیا و اولیا را هم شامل می‌گردد و قطعاً تمام مومنان را در برنمی‌گیرد.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۷۴ش، ج۱۵، ص۱۹۵</ref>

 

از‌آنجا که مهم‌ترین مسأله‌ای که در این سوره، تعقیب شده مسأله عفت عمومی است به یکی از اموری (آداب ورود به جایگاه خصوصی پدر و مادر )که با این مسأله ارتباط دارد پرداخته و خصوصیات آن را در این آیه  تشریح می‌کند.بدیهی است این دستور متوجه اولیای اطفال است که آنها را وادار به انجام این برنامه کنند، چرا که آنها هنوز به حد [[بلوغ]] نرسیده‌اند تا مشمول تکالیف الهی باشند.ضمنا اطلاق آیه، هم شامل کودکان پسر و هم کودکان دختر می‌شود.  <ref>مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج۱۴،ص۵۷۴.</ref>

إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ آمَنُوا بِالله وَرَسُولِهِ وَإِذَا كَانُوا مَعَهُ عَلَىٰ أَمْرٍ جَامِعٍ لَمْ يَذْهَبُوا حَتَّىٰ يَسْتَأْذِنُوهُ ۚ إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَأْذِنُونَكَ أُولَٰئِكَ الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِاللهِ وَرَسُولِهِ ۚ فَإِذَا اسْتَأْذَنُوكَ لِبَعْضِ شَأْنِهِمْ فَأْذَنْ لِمَنْ شِئْتَ مِنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمُ اللهَ ۚ إِنَّ اللهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ''''''(آیه ۶۲) '''''

ترجمه:مؤمنان واقعی کسانی هستند که به خدا و رسولش ایمان آورده‌اند و هنگامی که در کار مهمّی با او باشند، بی‌اجازه او جایی نمی‌روند؛ کسانی که از تو اجازه می‌گیرند، براستی به خدا و پیامبرش ایمان آورده‌اند! در این صورت، هر گاه برای بعضی کارهای مهمّ خود از تو اجازه بخواهند، به هر یک از آنان که می‌خواهی (و صلاح می‌بینی) اجازه ده، و برایشان از خدا [[استغفار|آمرزش]] بخواه که خداوند آمرزنده و مهربان است!

[[علامه طباطبایی]] در تفسیر آیه گفته که منظور از مومنان کسانی هستند که از ایمان حقیقی بهره‌مند هستند و به یگانگی خداوند یقین دارند و در پرتو این ایمان جانشان آرام است و دل‌هایشان در گرو پیامبر خداست؛ چنین مومنانی در امور مهم اجتماعی وعمومی مانند جنگ و تصمیمات مهم دیگر که نیازمند به تدبر و اندیشه و مشورت است هیچگاه بدون کسب اجازه  از پیامبر هیچ اقدامی نمی‌کنند. <ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۳ق، اعلمی بیروت، ج۱۵، ص۱۶۶.

</ref>

برخی از مفسران نکاتی را از آیه استفاده کرده‌اند مانند: حضور در كنار رهبرى، براى حل مشكلات، نشانه‌ى ايمان، و ترك آن نشانه‌ى نفاق يا ضعف ايمان است. ممنوعیت خود محوری و خودمختاری در مسائل تشكيلاتى، كه بر اساس همفكرى و مشورت، تصميم گرفته مى‌شود، ضرورت وجود رهبر و پیروی از او در زندگى اجتماعى، ضرورت همراهی [[ایمان]] با تسلیم واطاعت از رهبری، ضرورتارج نهادن به نظام اجتماعی وکارهای گروهی. <ref>قرائتی، محسن، تفسیر نور، مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، ۱۳۸۳ش، ج۶، ص۲۱۹.

</ref>