بهشت زهرا: تفاوت میان نسخه‌ها

→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر

بهشت زهرا (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۲ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۱۹:۳۹

۱۰٬۴۰۸ بایت اضافه‌شده ، ۲۲ ژوئن

اصلاح نشانی وب

دیداریویکی‌متن

Shia

Automoderated users، confirmed، movedable، protected، templateeditor

۱٬۹۵۳

ویرایش

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-[[پرونده:Behesht zahra-bab azahra.jpg|بندانگشتی|400x400px|باب الزهرا، ورودی شرقی آرامستان بهشت‌زهرا]]
+{{جعبه اطلاعات بنای مذهبی|عنوان=بهشت زهرا (س)|تصویر=Behesht zahra-bab azahra.jpg|اندازه تصویر=290|بنيانگذار=|تأسیس=[[سال ۱۳۴۹ هجری شمسی|۱۳۴۹ش]]|کاربری=زیارتگاه، گورستان، خدمات غسل و کفن|مکان=[[تهران]]|نام‌های دیگر=|وقایع مرتبط=|ظرفیت=|وضعیت=|مساحت=|امکانات=|شماره ثبت=|معمار=|سبک=|بازسازی=|وبگاه=https://beheshtezahra.tehran.ir/|توضیح_تصویر=باب الزهرا، ورودی شرقی آرامستان بهشت‌زهرا}}'''بهشت زهرا (س)''' بزرگترین [[قبرستان|گورستان]] [[ایران]] است که در جنوب شهر [[تهران]] قرار دارد. این قبرستان در پی سازمان‌دهی گورستان‌های پایتخت‌ ایران در سال [[سال ۱۳۴۹ هجری شمسی|۱۳۴۹ش]] مورد بهره‌برداری قرار گرفت. این قبرستان به مروز زمان گسترش یافت و با تغییر نام به «سازمان بهشت زهرا(س)» دارای بخش‌ها و واحدهای گوناگون شد. بخش وسیعی از بهشت زهرا محل دفن شهدای [[نظام جمهوری اسلامی ایران|جمهوری اسلامی ایران]] است و یادمان‌هایی نیز در آن احداث شده است. [[مرقد امام خمینی]] در غرب بهشت زهرا قرار دارد.
-'''بهشت زهرا''' [[قبرستان|گورستانی]] بزرگ در جنوب [[تهران]] است که در پی سازمان‌دهی گورستان‌های پایتخت در سال ۱۳۴۹ش مورد بهره‌برداری قرار گرفت. این قبرستان به مروز زمان گسترش یافت و با تغییر نام به «سازمان بهشت زهرا(س)» دارای بخش‌ها و واحدهای گوناگون شد. بخش وسیعی از بهشت زهرا محل دفن شهدای [[نظام جمهوری اسلامی ایران|جمهوری اسلامی ایران]] است و یادمان‌هایی نیز در آن احداث شده است. [[مرقد امام خمینی]] در غرب بهشت زهرا قرار دارد. تعدادی از [[نماز جمعه تهران|نماز جمعه های تهران]] در بهشت زهرا برگزار شده است.
-==تاریخچه==
+==اهمیت و جایگاه==
-طراحی گورستان بهشت زهرا در سال ۱۳۴۵ش برای پایان‌دادن تعدد قبرستان‌های پایتخت و ایجاد سازمانی واحد برای خدمات لازم و دقیق بر موازین شرعی و بهداشتی در جنوب تهران در قطعه‌زمینی به وسعت ۳۱۴ هکتار در مسیر تهران-[[قم]] احداث شد<ref>خاوری، بهشت زهرا(س)، دانشنامه جهان اسلام، ۱۳۷۷ش، ج۴، ص۸۲۲.</ref> و در سال ۱۳۴۹ش مورد بهره‌برداری قرار گرفت.<ref>[https://beheshtezahra.tehran.ir/Default.aspx?tabid=76 سازمان بهشت زهرا(س)]، شهرداری تهران.</ref> در بهمن‌ سال ۱۳۷۶ش حدود ۱۱۰ هکتار زمین در ناحیه شمال و شمال شرق بهشت زهرا(س)، به آن اضافه شد.
+بهشت زهرا، نام گورستانی است که در جنوب تهران و ابتدای جاده تهران به قم قرار دارد و تحت مدیریت شهرداری تهران است.‌ هدف از ساخت این قبرستان، ایجاد سازمانی واحد برای خدمات لازم و دقیق بر موازین شرعی و بهداشتی و همینطور، جلوگیری از تعدد گورستان‌ها در شهر بزرگ تهران بود. تنها [[غسالخانه]] شهر تهران در این قبرستان قرار دارد.<ref>خاوری، «بهشت زهرا(س)»، دانشنامه جهان اسلام، ۱۳۷۷ش، ج۴، ص۸۲۲.</ref> این گورستان، تنها گورستان فعال شهر تهران<ref>«معرفي سازمان»، سایت سازمان بهشت حضرت زهرا (س).</ref> و بزرگترین گورستان ایران است.<ref>«بهشت زهرا؛ بزرگ‌ترین آرامستان ایران»، تهرانیکا.</ref>
-در سال ۱۳۸۷ش قطعه زمین دیگری به وسعت ۱۶۰ هکتار در بخش شرقی آرامستان و در محدوده باقرشهر و کهریزک به آن اضافه شد.<ref>[https://www.isna.ir/news/91081609767/بهشت-زهرا-س-و-آمارهایی-که-محرمانه-مانده-است بهشت زهرا(س) و آمارهایی که محرمانه مانده است!]، خبرگزاری ایسنا.</ref>
-===سازمان بهشت زهرا===
-با گذشت زمان و تغییر شرایط اجتماعی و اقتصادی و تصویب اسانامه جدید گورستان‌های شهر تهران در وزارت کشور ایران در [[سال ۱۳۶۹ هجری شمسی|سال ۱۳۶۹ش]] نام آن به «سازمان بهشت زهرا(س)» تغییر کرد.<ref>خاوری، بهشت زهرا(س)، دانشنامه جهان اسلام، ۱۳۷۷ش، ج۴، ص۸۲۲.</ref>
-==توسعه و گسترش==
+این گورستان، دارای بخش‌های مختلفی است که شامل پایانه آمبولانس‌ها، بخش اطلاع‌رسانی، دفتر آگهی روزنامه، مقابر خانوادگی، نمایندگی ثبت احوال، فروشگاه، رستوران، سالن‌های پذیرایی و گلزار شهداست.<ref>خاوری، «بهشت زهرا(س)»، دانشنامه جهان اسلام، ۱۳۷۷ش، ج۴، ص۸۲۲.</ref> وجود بخش [[گلزار شهدا]]، این مکان را به محلی مقدس در باور بخش عمده‌ای از مردم تهران مبدل کرده است.<ref name=":0">«معرفي سازمان»، سایت سازمان بهشت حضرت زهرا (س).</ref> برخی از [[نماز جمعه تهران|نماز جمعه‌های تهران]] به مناسبت‌های مختلف در بهشت زهرا و مرقد امام خمینی برگزار شده است.<ref>«اقامه اولین نماز جمعه پس از پیروزی انقلاب»، پرتال امام خمینی.</ref>
-پس از [[انقلاب اسلامی ایران]] و با گسترش شهر [[تهران]]، فعالیت سازمان بهشت زهرا نیز توسعه یافت و واحدها و بخش خدماتی متعددی ایجاد گردید.<ref>خاوری، بهشت زهرا(س)، دانشنامه جهان اسلام، ۱۳۷۷ش، ج۴، ص۸۲۲.</ref> بخش وسیعی از بهشت زهرا در سال‌های نخستین [[جنگ ایران و عراق]] به سازمان بنیاد شهید و امور ایثارگران واگذار شد که محل دفن شهدا گردید و امروزه به «گلزار شهدا» مشهور است.<ref>خاوری، بهشت زهرا(س)، دانشنامه جهان اسلام، ۱۳۷۷ش، ج۴، ص۸۲۳.</ref>
-===قطعات مهم بهشت زهرا===
+== تاریخچه ==
+[[پرونده:خبر افتتاح بهشت زهرا.webp|بندانگشتی|خبر افتتاح گورستان بهشت زهرا در تهران]]
+طراحی گورستان بهشت زهرا در سال ۱۳۴۵ش انجام شد و در این طرح قطعه‌زمینی به وسعت ۳۱۴ هکتار در نزدیکی [[حرم عبدالعظیم حسنی|حرم شاه عبدالعظیم حسنی]] انتخاب شد و بنای گورستان پس از خریداری زمین‌ها، احداث شد. این گورستان در سال ۱۳۴۹ش با دفن اولین میت، مورد بهره‌برداری قرار گرفت.<ref>خاوری، «بهشت زهرا(س)»، دانشنامه جهان اسلام، ۱۳۷۷ش، ج۴، ص۸۲۲.</ref> نام این گورستان در ابتدا پایتخت بود<ref>بلوکی، «بالاخره بهشت زهرا پر شد»، ۱۳۸۷ش، ص ۸۱.</ref> اما چند روز پیش از افتتاح، به پیشنهاد [[سید احمد خوانساری]] از [[فهرست مراجع تقلید شیعه|مراجع تقلید شیعه]]،<ref>«بهشت زهرا؛ بزرگ‌ترین آرامستان ایران»، تهرانیکا.</ref> و همزمان با [[ایام فاطمیه]] به بهشت زهرا (سلام‌الله علیها) تغییر نام یافت.<ref>بلوکی، «بالاخره بهشت زهرا پر شد»، ۱۳۸۷ش، ص ۸۱.</ref> با گذشت زمان و تغییر شرایط اجتماعی و اقتصادی، در [[سال ۱۳۶۹ هجری شمسی|سال ۱۳۶۹ش]] نام این گورستان به «سازمان بهشت زهرا(س)» تغییر کرد و اساسنامه آن نیز مورد تصحیح قرار گرفت.<ref>خاوری، «بهشت زهرا(س)»، دانشنامه جهان اسلام، ۱۳۷۷ش، ج۴، ص۸۲۲.</ref>
+در بهمن‌ سال [[سال ۱۳۷۶ هجری شمسی|۱۳۷۶ش]]،‌ طرح توسعه یکم بهشت‌زهرا اجرایی شد و طی آن ۱۱۰ هکتار زمین در ناحیه شمال و شمال شرق به این گورستان اضافه شد و یکسال بعد به بهره‌برداری رسید. در سال [[سال ۱۳۸۷ هجری شمسی|۱۳۸۷ش]]، طرح توسعه دوم بهشت زهرا با اضافه شدن ۱۶۰ هکتار دیگر در بخش شرقی آغاز شد که در سال [[سال ۱۳۸۸ هجری شمسی|۱۳۸۸ش]] به بهره‌برداری رسید.<ref>«معرفي سازمان»، سایت سازمان بهشت حضرت زهرا (س).</ref>
+== توسعه و گسترش ==
 [[پرونده:Naqshe behesht zahra.jpg|بندانگشتی|400px|نقشه آرامستان بهشت زهرا]]
-برخی از قطعات مهم بهشت‌زهرا چنین است:
+پس از [[انقلاب اسلامی ایران]]، فعالیت سازمان بهشت زهرا نیز توسعه یافت و واحدها و بخش خدماتی متعددی ایجاد گردید.<ref>خاوری، «بهشت زهرا(س)»، دانشنامه جهان اسلام، ۱۳۷۷ش، ج۴، ص۸۲۲.</ref> بخش وسیعی از بهشت زهرا در سال‌های نخستین [[جنگ ایران و عراق]] به سازمان [[بنیاد شهید و امور ایثارگران]] واگذار شد که محل دفن شهدا گردید و امروزه به «گلزار شهدا» مشهور است.‌<ref>خاوری، «بهشت زهرا(س)»، دانشنامه جهان اسلام، ۱۳۷۷ش، ج۴، ص۸۲۳.</ref>
-====قطعه ۴۴====
+===قطعات بهشت زهرا===
-بیش از ۴ هزار شهید گمنام در بهشت زهرا مدفن دارند. مزار ۲ هزار و ۵۰۰ نفر از آن‌ها در قطعه ۴۴ است. قبور این قطعه به صورت یکدست است. روی همه قبور فرزند روح الله درج شده است.<ref>{{یادکرد وب| نشانی =https://www.yashahid.com/88215| عنوان = راهنمای مزارگردی در قطعه شهدای بهشت‌ زهرا| ناشر = پایگاه اطلاع‌رسانی گلزار شهدای تهران}}</ref>
+بهشت زهرا از قطعه‌های متعددی برای دفن اموات تشکیل شده است. این قطعه‌ها در متراژهای ۶ تا ۱۲ هزار متر مربعی تقسیم بندی شده‌اند و علاوه بر قطعه‌های عمومی، آرامگاه‌های خانوادگی و گلزارهای شهیدان نیز در این قبرستان تعبیه شده است.<ref>خاوری، «بهشت زهرا(س)»، دانشنامه جهان اسلام، ۱۳۷۷ش، ج۴، ص۸۲۳.</ref>
-====قطعه ۵۰====
+از میان قطعه‌های بهشت‌زهرا، قطعه ۲۵ به برگزاری فعالیت‌های فرهنگی و تبلیغی بنیاد شهید اختصاص یافته است که شامل موزه شهدا می‌باشد و سالنی برای قرائت [[دعای ندبه]] در آنجا ساخته شده است. قطعه شماره ۸۸ بهشت زهرا به دفن شخصیت‌های عملی، هنری و ادبی اختصاص یافته است.<ref>خاوری، «بهشت زهرا(س)»، دانشنامه جهان اسلام، ۱۳۷۷ش، ج۴، ص۸۲۳.</ref>‌ قطعه ۵۰ گلزار شهدای تهران، محل دفن [[شهدای مدافع حرم]] اعم از ایرانی‌ها، [[لشکر فاطمیون|فاطمیون]] و [[لشکر زینبیون|زینبیون]]، شهدای ترور مجلس، شهدای رسانه، شهدای آتش نشان، [[شهدای منا]]، شهدای [[یگان صابرین]] و [[مدافعان وطن]] است.<ref>«چه کسی به داد مشکلات قطعه ۵۰ گلزار شهدا می‌رسد؟»، خبرگزاری تسنیم.</ref> قطعه ۴۴ بهشت زهرا، گلزار شهدای گمنام است که ۱.۷۵۰ [[شهید گمنام]] [[دفاع مقدس]] را در خود جای داده است.<ref>«ساماندهی قطعه شهدای گمنام در بهشت زهرا»، خبرگزاری همشهری.</ref>
-این قطعه واقع در حدفاصل دو خیابان لاله ۴ و لاله ۶ قرار گرفته است.<ref>{{یادکرد وب| نشانی =https://www.tasnimnews.com/fa/news/1398/08/15/2134826| عنوان = چه کسی به داد مشکلات قطعه ۵۰ گلزار شهدا می‌رسد؟| ناشر = خبرگزاری تسنیم}}</ref> بخشی از قطعه ۵۰، مزار تعدادی از شهدای مدافع حرم است که به شهدای خان طومان مشهور هستند. دی ماه ۹۴ بود که ۱۳ نفر از نیروهای یگان ویژه فاتحین تهران در منطقه خان طومان سوریه به جمع شهدای مدافع حرم پیوستند.
-در بخش دیگری از این قطعه شهدای آتش نشان آرام گرفته‌اند. در صبح روز پنجشنبه ۳۰ دی ۱۳۹۵ ساختمان پلاسکو دچار حریق شد. در پی وقوع این آتش‌سوزی ساختمان پلاسکو به‌طور کامل فرو ریخت. ساختمان پلاسکو در حالی پس از ۳٫۵ ساعت سوختن، فروریخت که تعداد زیادی مأمور آتش‌نشانی در حال مهار آتش‌سوزی، در بیرون و داخل ساختمان بودند و عده‌ای از آن‌ها زیر آوارِ ناشی از فروریختن ساختمان ماندند.
-همچنین در این قطعه شهدای [[مدافعان حرم|مدافع حرم]] فاطمیون و زینبیون، شهدای [[ترور]] مجلس، شهدای مدافع حرم ارتش و سپاه و بسیج، شهدای هشت سال دفاع مقدس، شهدای رسانه، شهدای منا، شهدای یگان صابرین و مدافعان وطن آرمیده‌اند.<ref>{{یادکرد وب| نشانی =https://www.tasnimnews.com/fa/news/1398/08/15/2134826| عنوان = چه کسی به داد مشکلات قطعه ۵۰ گلزار شهدا می‌رسد؟| ناشر = خبرگزاری تسنیم}}</ref>
+==مدفونان==
+بر اساس آمارهای مربوط به سال ۱۳۸۸ش، این گورستان بیش از ۱ میلیون متوفی در خود دفن کرده است.<ref name=":0" /> مجموع شهیدانی که تا سال ۱۴۰۲ش در این قبرستان دفن شده‌اند،‌ بیش از ۳۰ هزار نفر است که حدود ۴۴۵۰ نفر از آنان گمنام هستند.<ref>«چند شهید در بهشت زهرای تهران دفن شده‌اند؟»، خبرگزاری مهر.</ref> از میان عالمان، روحانیان و مشاهیر [[شیعه]] که در بهشت زهرا دفن شده‌اند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
+{{ستون-شروع|۲|فاصله=۲|جداساز=۳}}
+*[[سید روح‌الله موسوی خمینی]]<ref>خاوری، «بهشت زهرا(س)»، دانشنامه جهان اسلام، ۱۳۷۷ش، ج۴، ص۸۲۳.</ref>
+*[[سید محمد حسینی بهشتی]]<ref>«گزارشی از برخی شهدای شاخص بهشت زهرای تهران»، ۱۳۹۰ش، ص۲۸.</ref>
+*[[سید احمد خمینی]]<ref>«حیرت خارجی‌ها از حرم آیت‌الله خمینی(ره)»، خبرگزاری ایسنا.</ref>
+*[[سید محمود طالقانی]]<ref>«گزارشی از برخی شهدای شاخص بهشت زهرای تهران»، ۱۳۹۰ش، ص۲۸.</ref>
+*[[سید محمود دعایی]]<ref>«سید محمود دعایی درگذشت»، خبرگزاری عصر ایران.</ref>
+*[[محمدعلی رجایی|محمدعلی رجائی]]<ref>«گزارشی از برخی شهدای شاخص بهشت زهرای تهران»، ۱۳۹۰ش، ص۲۸.</ref>
+*[[محمدجواد باهنر]]<ref>«گزارشی از برخی شهدای شاخص بهشت زهرای تهران»، ۱۳۹۰ش، ص۲۸.</ref>
+*[[محمود بروجردی]]<ref>«حیرت خارجی‌ها از حرم آیت‌الله خمینی(ره)»، خبرگزاری ایسنا.</ref>
+*[[اکبر هاشمی رفسنجانی]]<ref>«حیرت خارجی‌ها از حرم آیت‌الله خمینی(ره)»، خبرگزاری ایسنا.</ref>
+*[[آرمان علی‌وردی]]<ref>«شهید آرمان علی وردی»، سامانه گلزار شهدا.</ref>
+*[[مرتضی آوینی]]<ref>«گزارشی از برخی شهدای شاخص بهشت زهرای تهران»، ۱۳۹۰ش، ص۲۸.</ref>
+*[[حبیب‌الله چایچیان]]<ref>«پیکر «حبیب الله چایچیان» تشییع شد+عکس»، خبرگزاری تسنیم.</ref>
+*[[حسینعلی راشد]]<ref>راشد، یاد پدر، ۱۳۸۷ش، ص۴۳.</ref>
+*[[سید علی اندرزگو]]<ref>«گزارشی از برخی شهدای شاخص بهشت زهرای تهران»، ۱۳۹۰ش، ص۲۸.</ref>
+*[[سید حسن حسینی]]<ref>«گزارشي از مراسم تشييع پيكر دكتر سيد حسن حسيني»، خبرگزاری همشهری.</ref>
+*[[سید علی‌نقی فیض‌الاسلام]]<ref>«فیض الاسلام که بود؟»، جی‌پلاس.</ref>
+*[[علی صیاد شیرازی]]<ref>«گزارشی از برخی شهدای شاخص بهشت زهرای تهران»، ۱۳۹۰ش، ص۲۸.</ref>
+*[[عبدالمحمد آیتی]]<ref>«پیکر «عبدالمحمد آیتی» شنبه تشییع می‌شود»، خبرگزاری فارس.</ref>
+*[[محمدسرور رجایی]]<ref>«محمدسرور رجایی بر اثر ابتلا به کرونا درگذشت»، وب‌گاه نوید شاهد.</ref>
+*[[مصطفی چمران]]<ref>«گزارشی از برخی شهدای شاخص بهشت زهرای تهران»، ۱۳۹۰ش، ص۲۸.</ref>
+*[[حسین فهمیده]]<ref>«گزارشی از برخی شهدای شاخص بهشت زهرای تهران»، ۱۳۹۰ش، ص۲۸.</ref>
+{{پایان}}
-====قطعه ۲۹====
+== یادمان‌ها ==
-این قطعه، مدفن بسیاری از مسئولان، دیپلمات‌ها و نظامیان بلندپایه و افراد سرشناس است که در مدت انقلاب اسلامی ایران جان خود را از دست داده‌اند. قبر شهید علی صیاد شیرازی و سید مرتضی آوینی در این قطعه قرار دارد. همچنین در این قطعه یادبودهایی برای شهید احمد کاظمی، شهید سعید سیاح طاهری و... وجود دارد. قبر دیپلمات‌های کشته شده در حادثه تروریستی مزارشریف نیز در این قطعه است.
+[[پرونده:یادمان شهدای حج خونین.jpg|بندانگشتی|بنای یادمان شهدای حج خونین در بهشت زهرا تهران]]
-====قطعه ۳۳====
+برخی از یادمان‌های ساخته‌شده در بهشت زهرا عبارتند از:
-در این قطعه، تعدادی از مبارزان مشهور که در درگیری با حکومت شاهنشاهی پهلوی کشته شده یا در زندان زمان پهلوی اعدام شدند، به‌خاک سپرده شده‌اند.
+*بنای یادمان جایگاه سخنرانی [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] در [[۱۲ بهمن]] سال [[۱۳۵۷ش]]، که در قطعه ۱۷ قرار دارد.<ref>خاوری، «بهشت زهرا(س)»، دانشنامه جهان اسلام، ۱۳۷۷ش، ج۴، ص۸۲۳.</ref>
-====قطعه ۲۴====
+*[[حرم امام خمینی]]، محل دفن سید روح‌الله خمینی است که در سال ۱۳۶۸ در کنار گلزار شهدا دفن شد.<ref>خاوری، «بهشت زهرا(س)»، دانشنامه جهان اسلام، ۱۳۷۷ش، ج۴، ص۸۲۳.</ref>
-در این قطعه، بسیاری از فرماندهان شهید جنگ ایران و عراق مدفون شده‌اند.
+*بنای یادبود آرامگاه شهدای حادثه هفتم تیر در قطعهٔ ۲۴ و آرامگاه [[سید روح‌الله موسوی خمینی| حضرت امام خمینی]] در غرب بهشت زهرا قرار دارد.<ref>خاوری، «بهشت زهرا(س)»، دانشنامه جهان اسلام، ۱۳۷۷ش، ج۴، ص۸۲۳.</ref>
+*بنای یادبود شهدای [[حج خونین]] (قتل‌عام حاجیان در [[سال ۱۳۶۶ش]] توسط آل سعود)، که در قطعه ۲۶ قرار دارد.<ref>«گزارشی از برخی شهدای شاخص بهشت زهرای تهران»، ۱۳۹۰ش، ص۲۸.</ref>
+*بنای یادمان [[محسن حججی]] در قطعه ۲۹ گلزار شهدای بهشت زهرا قرار دارد.<ref>«یادمان شهید حججی در قطعه ۲۹ بهشت زهرا(س) رونمایی شد»، خبرگزاری مهر.</ref>
-==یادمان‌ها==
+==مطالعه بیشتر==
-برخی از یادمان‌های ساخته‌شده در بهشت زهرا عبارتند از:
-* بنای یادمان جایگاه سخنرانی [[سید روح‌الله موسوی خمینی| امام خمینی]] در [[۱۲ بهمن]] سال [[۱۳۵۷ش]]، که در قطعه ۱۷ قرار دارد.<ref>[https://beheshtezahra.tehran.ir/جزئیات-خبر/ArticleId/757 یادمان سخنرانی تاریخی حضرت امام خمینی(رحمت الله علیه)رونمایی شد]، سازمان بهشت زهرا.</ref>
+*«[https://rch.ac.ir/article/Details/12216?بهشت-زهرا بهشت زهرا(س)]»، دانشنامه جهان اسلام.
-*بنای یادبود آرامگاه شهدای حادثه هفتم تیر در قطعهٔ ۲۴ و آرامگاه [[سید روح‌الله موسوی خمینی| حضرت امام خمینی]] در غرب بهشت زهرا قرار دارد.<ref>خاوری، بهشت زهرا(س)، دانشنامه جهان اسلام، ۱۳۷۹ش، ج۴، ص۸۲۳.</ref>
+*«[https://beheshtezahra.tehran.ir/جزئیات-خبر/ArticleId/757 یادمان سخنرانی تاریخی حضرت امام خمینی(رحمت الله علیه)رونمایی شد]»، سایت سازمان بهشت زهرا.
-* بنای یادبود شهدای [[حج خونین]] (قتل‌عام حاجیان در [[سال ۱۳۶۶ش]] توسط آل سعود)، که در قطعه ۲۶ قرار دارد.
-== پانویس ==
+==پانویس==
 {{پانوشت}}
-== منابع ==
+==منابع==
 {{منابع}}
-* «بهشت زهرا(س) و آمارهایی که محرمانه مانده است!». خبرگزاری ایسنا، تاریخ انتشار: ۱۶ آبان ۱۳۹۱ش.
+*بلوکی، مرتضی، «بالاخره بهشت زهرا پر شد»، در مجله گزارش، شماره ۲۰۰، شهریور ۱۳۸۷ش.
-* «چه کسی به داد مشکلات قطعه ۵۰ گلزار شهدا می‌رسد؟». خبرگزاری تسنیم، تاریخ انتشار: ۱۵ آبان ۱۳۹۸ش.
+*خاوری، حاجیه خان، «بهشت زهرا(س)» در دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۷۷ش.
-* خاوری، حاجیه خان، بهشت زهرا(س)، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاددائرةالمعارف اسلامی، ۱۳۷۷ش.
+*راشد، بتول،‌‌ «یاد پدر»، در با راست قامتان پهنۀ اندرز: یادنامۀ راشد، به کوشش جعفر پژوم، تهران: انتشارات سخن، ۱۳۸۷ش.
-* «راهنمای مزارگردی در قطعه شهدای بهشت‌ زهرا»، پایگاه اطلاع‌رسانی گلزار شهدای تهران، تاریخ انتشار: ۱۴ مهر ۱۳۹۸ش.
+*«گزارشی از برخی شهدای شاخص بهشت زهرای تهران»،‌ در مجله امتداد، شماره ۳۵، آذر ۱۳۸۷ش.
-* [https://beheshtezahra.tehran.ir/Default.aspx?tabid=76 «سازمان بهشت زهرا»]، سایت سازمان بهشت زهرا، تاریخ بازدید: ۱۴ اسفند ۱۴۰۰ش.
+*«[https://beheshtezahra.tehran.ir/تاریخچه معرفي سازمان]»، سایت سازمان بهشت حضرت زهرا (س)، تاریخ درج مطلب: بی‌تا، تاریخ بازدید: ۲ تیر ۱۴۰۳ش.
-* «یادمان سخنرانی تاریخی حضرت امام خمینی(رحمت الله علیه)رونمایی شد/ بهشت زهرا(سلام الله علیها)اولین پایگاه مردمی فرماندهی انقلاب» ‎(فارسی)‎. شهرداری تهران.
+*«[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1398/08/15/2134826/چه-کسی-به-داد-مشکلات-قطعه-50-گلزار-شهدا-می-رسد چه کسی به داد مشکلات قطعه ۵۰ گلزار شهدا می‌رسد؟]»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: ۱۵‌ آبان ۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید: ۲ تیر ۱۴۰۳ش.
+*«[https://www.hamshahrionline.ir/news/15389/ساماندهی-قطعه-شهدای-گمنام-در-بهشت-زهرا ساماندهی قطعه شهدای گمنام در بهشت زهرا]»، خبرگزاری همشهری، تاریخ درج مطلب: ۲۰ بهمن ۱۳۸۵ش، تاریخ بازدید: ۲ تیر ۱۴۰۳ش.
+*«[https://www.mehrnews.com/news/4471621/یادمان-شهید-حججی-در-قطعه-۲۹-بهشت-زهرا-س-رونمایی-شد یادمان شهید حججی در قطعه ۲۹ بهشت زهرا(س) رونمایی شد]»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: ۸ آذر ۱۳۹۷ش، تاریخ بازدید: ۲ تیر ۱۴۰۳ش.
+*«[https://www.mehrnews.com/news/6026978/چند-شهید-در-بهشت-زهرای-تهران-دفن-شده-اند چند شهید در بهشت زهرای تهران دفن شده‌اند؟]»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: ۲۸‌ بهمن‌ ۱۴۰۲ش، تاریخ بازدید: ۲ تیر ۱۴۰۳ش.
+*«[https://www.isna.ir/news/97031306631/حیرت-خارجی-ها-از-حرم-آیت-الله-خمینی-ره حیرت خارجی‌ها از حرم آیت‌الله خمینی(ره)]»، خبرگزاری ایسنا، تاریخ درج مطلب: ۱۵ خرداد ۱۳۹۷ش، تاریخ بازدید: ۲ تیر ۱۴۰۳ش.
+*«[https://www.asriran.com/fa/news/843075/سید-محمود-دعایی-درگذشت سید محمود دعایی درگذشت]»، خبرگزاری عصر ایران، تاریخ درج مطلب: ۱۵ خرداد ۱۴۰۱ش، تاریخ بازدید: ۲ تیر ۱۴۰۳ش.
+*«[https://www.golzar.info/329177/ شهید آرمان علی وردی]»، سامانه گلزار شهدا، تاریخ درج مطلب: بی‌تا، تاریخ بازدید: ۲ تیر ۱۴۰۳ش.
+*«[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1396/09/10/1589036/پیکر-حبیب-الله-چایچیان-تشییع-شد-عکس پیکر «حبیب الله چایچیان» تشییع شد+عکس]»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: ۱۰‌‌ آذر ۱۳۹۶ش، تاریخ بازدید: ۲ تیر ۱۴۰۳ش.
+*«[https://navideshahed.com/fa/news/511616 محمد سرور رجایی بر اثر ابتلا به کرونا درگذشت]»، وب‌گاه نوید شاهد، نشر:۸مرداد ۱۴۰۰ش، بازدید:۹مرداد ۱۴۰۰ش.
+*«[https://images.hamshahrionline.ir/hamnews/1383/830118/world/litew.htm گزارشي از مراسم تشييع پيكر دكتر سيد حسن حسيني]»، خبرگزاری همشهری، تاریخ درج مطلب: ۱۸ فروردین ۱۳۸۳ش، تاریخ بازدید: ۲ تیر ۱۴۰۳ش.
+*«[https://www.jamaran.news/بخش-جی-پلاس-70/1503915-فیض-الاسلام-که-بود-علت-اینکه-او-را-اربعینی-می-دانند-چیست-روش-وی-در-شرح-صحیفه-سجادیه-چگونه-است-علت-نوشتن-کتابی-درباره-حضرت-زینب-چه-بود فیض الاسلام که بود؟]»، جی‌پلاس، تاریخ درج مطلب: ۱۷‌ فروردین ۱۴۰۰ش، تاریخ بازدید: ۲ تیر ۱۴۰۳ش.
+*«[https://farsnews.ir/news/13920620001260/پیکر-عبدالمحمد-آیتی-شنبه-تشییع-می‌شود پیکر «عبدالمحمد آیتی» شنبه تشییع می‌شود]«،‌ خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: ۲۱ شهریور ۱۳۹۲ش، تاریخ بازدید: ۲ تیر ۱۴۰۳ش.
+*«[https://tehranica.info/information/cemeteries/بهشت-زهرا/ بهشت زهرا؛ بزرگ‌ترین آرامستان ایران]»، تهرانیکا، تاریخ درج مطلب: ۲۶ اردیبهشت ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۲ تیر ۱۴۰۳ش.
+*«[http://www.imam-khomeini.ir/fa/c75_20809/ اقامه اولین نماز جمعه پس از پیروزی انقلاب]»، پرتال امام خمینی، تاریخ درج مطلب: ۲۵‌ شهریور ۱۳۹۲ش، تاریخ بازدید: ۲ تیر ۱۴۰۳ش.
 {{پایان}}
-== پیوند به بیرون==
-* منبع مقاله: [https://rch.ac.ir/article/Details/12216?بهشت-زهرا دانشنامه جهان اسلام]
 {{قبرستان‌های شیعه}}