پرش به محتوا

آیه ۱۲۴ سوره طه: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴۴: خط ۴۴:


==معنای تنگی زندگی==
==معنای تنگی زندگی==
بر اساس یک پژوهش بیشتر مفسران معنای تنگی معیشت در آیه ۱۲۴ سوره طه را سختی معیشت در زندگی دنیا تفسیر کرده‌اند.<ref>موسوی مقدم، «[https://www.sid.ir/paper/221732/fa ارزیابی دیدگاه مفسران دربارهٔ معناشناسی «معیشت ضنک» در آیه ۱۲۴ طه]»، ص۷۵–۷۶.</ref>  این سختی زندگی خود را در بی‌برکتی،<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۳، ص۳۲۶.</ref> «[[بخل]] و خساست»،<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۳، ص۳۲۷؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۷، ص۵۵؛ طبرسی، جوامع الجامع، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۴۴۱.</ref>«گرفتاری به [[مال حرام]]»،<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۷، ص۵۵.</ref> کوتاهی عمر،<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۷، ص۵۵.</ref> تنگی قلب به واسطه دوری از [[ولایت امام علی(ع)]]،<ref>گنابادی، بیان السعاده، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۳۹.</ref>
مفسران معانی مختلفی برای تنگی معیشت بیان کرده‌اند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۳، ص۳۲۷؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۷، ص۵۵؛ طبرسی، جوامع الجامع، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۴۴۱؛ گنابادی، بیان السعاده، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۳۹؛ بحرانی، البرهان فی تفسیر القرآن، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۷۸۵؛ زمخشری، الکشاف، ۱۴۰۷ق، ج۳، ص۹۵؛ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۴، ص۲۵۵؛ رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۲۲، ص۱۱۱.</ref> برخی از روایات نیز آیه را ناظر به [[ناصبی|ناصبی‌ها]] و در زمان [[رجعت|رجعت اهل بیت(ع)]] بیان دانسته‌اند.<ref>قمی، تفسیر قمی، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۶۶؛ بحرانی، البرهان فی تفسیر القرآن، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۷۸۵.</ref> برخی مفسران نیز آن را ناظر به معیشت تنگ در [[آخرت]] دانسته و به مواردی چون [[عذاب قبر]]،<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۷، ص۵۵؛ بحرانی، البرهان فی تفسیر القرآن، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۷۸۶.</ref> غذاهای جهنمی،<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۷، ص۵۵.</ref> و تسلط مارهای جهنمی<ref>شاه‌عبدالعظیمی، تفسیر إثنی‌عشری، ۱۳۶۳ش، ج۸، ص۳۴۳.</ref> تفسیر کرده‌اند.
و ندیدن مسیر هدایت<ref>بحرانی، البرهان فی تفسیر القرآن، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۷۸۵.</ref> خود را نشان می‌دهد. که مهم‌ترین آن‌ها [[حرص]] و زیاده‌طلبی نسبت به نداشته‌ها و ترس نسبت به از دست‌دادن داشته‌ها است.<ref>زمخشری، الکشاف، ۱۴۰۷ق، ج۳، ص۹۵؛ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۴، ص۲۵۵؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۳، ص۳۲۸؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۷، ص۵۵، رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۲۲، ص۱۱۱.</ref>


مفسران درخصوص معنای معیشت تنگ در [[آخرت]] نیز آن را به مواردی چون [[عذاب قبر]]،<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۷، ص۵۵؛ بحرانی، البرهان فی تفسیر القرآن، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۷۸۶.</ref> غذاهای جهنمی،<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۷، ص۵۵.</ref> و تسلط مارهای جهنمی<ref>شاه‌عبدالعظیمی، تفسیر إثنی‌عشری، ۱۳۶۳ش، ج۸، ص۳۴۳.</ref> تفسیر کرده‌اند.
=== تنگی معیشت در دنیا و معنوی است ===
بر اساس یک پژوهش بیشتر مفسران معنای تنگی معیشت در آیه ۱۲۴ سوره طه را سختی معیشت در زندگی دنیا تفسیر کرده‌اند.<ref>موسوی مقدم، «[https://www.sid.ir/paper/221732/fa ارزیابی دیدگاه مفسران دربارهٔ معناشناسی «معیشت ضنک» در آیه ۱۲۴ طه]»، ص۷۵–۷۶.</ref> این سختی زندگی خود را در بی‌برکتی،<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۳، ص۳۲۶.</ref> [[بخل]] و خساست،<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۳، ص۳۲۷؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۷، ص۵۵؛ طبرسی، جوامع الجامع، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۴۴۱.</ref> گرفتاری به [[مال حرام]]،<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۷، ص۵۵.</ref> کوتاهی عمر،<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۷، ص۵۵.</ref> تنگی قلب به واسطه دوری از [[ولایت امام علی(ع)]]،<ref>گنابادی، بیان السعاده، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۳۹.</ref> و ندیدن مسیر هدایت<ref>بحرانی، البرهان فی تفسیر القرآن، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۷۸۵.</ref> خود را نشان می‌دهد. که مهم‌ترین آن‌ها [[حرص]] و زیاده‌طلبی نسبت به نداشته‌ها و ترس نسبت به از دست‌دادن داشته‌ها است.<ref>زمخشری، الکشاف، ۱۴۰۷ق، ج۳، ص۹۵؛ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۴، ص۲۵۵؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۳، ص۳۲۸؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۷، ص۵۵، رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۲۲، ص۱۱۱.</ref>


از آنجایی که کلمه «معیشت» در آیه به صورت نکره آمده، از نظر برخی از پژوهشگران بدین معنا است که این نوع از زندگی دارای سختی‌هایی غیرقابل تصور و ناشناخته است.<ref>موسوی مقدم، «[https://www.sid.ir/paper/221732/fa ارزیابی دیدگاه مفسران دربارهٔ معناشناسی «معیشت ضنک» در آیه ۱۲۴ طه]»، ص۷۴.</ref> اما ایشان بر این باورند که با جمع‌بندی همه نظرات می‌توان تنگی معیشت را به معنای «نداشتن سکون و آرامش پایدار در زندگی» دانست که در هر زمانی، خودش را به گونه‌ای نمایش می‌دهد.<ref>موسوی مقدم، «[https://www.sid.ir/paper/221732/fa ارزیابی دیدگاه مفسران دربارهٔ معناشناسی «معیشت ضنک» در آیه ۱۲۴ طه]»، ص۸۱.</ref>
از آنجایی که کلمه «معیشت» در آیه به صورت نکره آمده، از نظر برخی از پژوهشگران بدین معنا است که این نوع از زندگی دارای سختی‌هایی غیرقابل تصور و ناشناخته است.<ref>موسوی مقدم، «[https://www.sid.ir/paper/221732/fa ارزیابی دیدگاه مفسران دربارهٔ معناشناسی «معیشت ضنک» در آیه ۱۲۴ طه]»، ص۷۴.</ref> اما ایشان بر این باورند که با جمع‌بندی همه نظرات می‌توان تنگی معیشت را به معنای «نداشتن سکون و آرامش پایدار در زندگی» دانست که در هر زمانی، خودش را به گونه‌ای نمایش می‌دهد.<ref>موسوی مقدم، «[https://www.sid.ir/paper/221732/fa ارزیابی دیدگاه مفسران دربارهٔ معناشناسی «معیشت ضنک» در آیه ۱۲۴ طه]»، ص۸۱.</ref> [[مولوی]]، عارف و شاعر ایرانی نیز تنگی معیشت را دلتنگی می‌داند که از آه مظلوم در وجود ظالم حاصل شده است.<ref>تاجدینی، فرهنگ نمادها و نشانه‌ها در اندیشه مولانا، ۱۳۸۳ش، ص۳۵۴.</ref>


==شبهه کوری در آخرت==
بر این اساس کافران حتی اگر ثروتمند و غنی باشند، با این حال باز هم بر خلاف مؤمن، همواره در نارضایتی نسبت به آنچه دارند و دل بستگی به آنچه ندارند، به سر می‌برند.<ref>علامه طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۴۱۷ق، ج۱۴، ص۲۲۴.</ref> زیرا بر اساس تفسیر [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]]، مفسّر و فیلسوف شیعه، منظور خداوند در آیه مورد بحث، تنگی در معیشت مادی نیست.<ref>علامه طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۴۱۷ق، ج۱۴، ص۲۲۴.</ref>  
با توجه به آیه ۱۲۴ در خصوص کوری گناهکاران در آخرت، این سؤال پیش می‌آید که برخی از آیات [[قرآن]] نظیر آیه [[۱۴ سوره اسراء]] و [[آیه ۵۳ سوره کهف]] از بینابودن گناهکاران در قیامت برای دیدن [[نامه اعمال]] و [[آتش دوزخ]] خبر می‌دهد.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۳، ص۳۳۰.</ref>


در پاسخ به این سؤال مفسران معتقدند که منظور از کوری در این آیه آن است که راهی به سوی سعادت و [[بهشت]] نخواهند یافت.<ref>علامه طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۴۱۷ق، ج۱۴، ص۲۲۴.</ref>
== کوری در آخرت ==
 
مفسران معتقدند که منظور از کوری در این آیه آن است که راهی به سوی سعادت و [[بهشت]] نخواهند یافت.<ref>علامه طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۴۱۷ق، ج۱۴، ص۲۲۴.</ref> چنان‌که در روایتی از [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] کوری ایشان را کوری از طریق حق تعریف کرده است.<ref>بحرانی، البرهان فی تفسیر القرآن، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۷۸۷.</ref> برخی دیگر از مفسران گفته‌اند آنها تنها نسبت به خوبی‌ها کور هستند و بدی‌های قیامت را خواهند دید.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۳، ص۳۳۰.</ref> نظیر آنکه [[سلطان محمد گنابادی]]، در تفسیر [[بیان السعادة فی مقامات العبادة (کتاب)|بیان السعاده]]، کوری ایشان را کوری از [[ولایت امام علی(ع)]]، نشانه‌های حق و نعمت‌های آخرت دانسته است.<ref>گنابادی، بیان السعاده، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۳۹.</ref>
همچنانکه در روایتی از [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] کوری ایشان را کوری از طریق حق تعریف کرده است.<ref>بحرانی، البرهان فی تفسیر القرآن، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۷۸۷.</ref>
 
برخی دیگر از مفسران میان کوری دنیا و آخرت فرق گذاشته و گفته‌اند آنها تنها نسبت به خوبی‌ها کور هستند و بدی‌ها را خواهند دید.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۳، ص۳۳۰.</ref> نظیر آنکه [[سلطان محمد گنابادی]]، در تفسیر [[بیان السعادة فی مقامات العبادة (کتاب)|بیان السعاده]]، کوری ایشان را کوری از [[ولایت امام علی(ع)]]، نشانه‌های حق و نعمت‌های آخرت دانسته است.<ref>گنابادی، بیان السعاده، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۳۹.</ref>
 
[[مولوی]]، عارف و شاعر ایرانی نیز تنگی معیشت را دلتنگی می‌داند که از آه مظلوم در وجود ظالم حاصل شده و اینگونه می‌سراید:<ref>تاجدینی، فرهنگ نمادها و نشانه‌ها در اندیشه مولانا، ۱۳۸۳ش، ص۳۵۴.</ref>
{{شعر|نستعلیق}}
{{ب|نعط من اعرض هنا عن ذکرنا|عیشة ضنک و نجزی بالعمی}}
{{ب|دزد چون مال کسان را می‌برد|قبض و دلتنگی دلش را می‌خلد}}
{{ب|او همی‌گوید «عجب این قبض چیست»|قبض آن مظلوم کز شرّت گریست}}
{{پایان شعر}}
 
==شبهه ثروتمندی کافران==
با توجه به اینکه آیه ۱۲۴ سوره طه اعراض‌کنندگان از یاد خدا را به تنگی معیشت وعده داده است، دو سؤال پیش می‌آید: اول آنکه این معنا با آیاتی نظیر آیه ۵۵ و ۸۵ [[سوره توبه]] یا [[آیه ۱۳۱ سوره طه]] که از آسایش زندگی کافران خبر می‌دهد در تضاد بوده و دوم آنکه تجربه بشری نشان می‌دهد که بسیاری از انسان‌های کافر در آسوده‌ترین معیشت‌ها به سر می‌برند.<ref>برای این منظور نگاه کنید به نجفی، تفسیر آسان، ۱۳۹۸ق، ص۱۳۱؛ مغنیه، تفسیر کاشف، ۱۴۲۴ق، ج۵، ص۲۵۲.</ref>
 
بیشتر مفسران در پاسخ به این پرسش به معانی مختلف تنگی معیشت اشاره کرده‌اند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۳، ص۳۲۷؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۷، ص۵۵؛ طبرسی، جوامع الجامع، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۴۴۱؛ گنابادی، بیان السعاده، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۳۹؛ بحرانی، البرهان فی تفسیر القرآن، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۷۸۵؛ زمخشری، الکشاف، ۱۴۰۷ق، ج۳، ص۹۵؛ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۴، ص۲۵۵؛ رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۲۲، ص۱۱۱.</ref>
به عنوان نمونه [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]]، مفسّر و فیلسوف شیعه، بر این باور است که منظور خداوند در آیه مورد بحث، تنگی در معیشت مادی نیست. بدین معنا که کافر چه فقیر باشد و چه غنی، برخلاف مؤمن، همواره در نارضایتی نسبت به آنچه دارد و دل بستگی به آنچه ندارد، به سر می‌برد.<ref>علامه طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۴۱۷ق، ج۱۴، ص۲۲۴.</ref>
 
برخی از روایات نیز دلالت آیه را نسبت به [[ناصبی|نواصب]] و در زمان [[رجعت|رجعت اهل بیت(ع)]] بیان داشته‌اند.<ref>قمی، تفسیر قمی، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۶۶؛ بحرانی، البرهان فی تفسیر القرآن، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۷۸۵.</ref>


==پانویس==
==پانویس==
Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۴٬۴۷۰

ویرایش