پرش به محتوا

وصیت امام حسین(ع) به محمد بن حنفیه: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۵: خط ۵:
این وصیت بدون ذکر سلسله سند و با اختلاف در نقل، توسط [[ابن‌اعثم کوفی]]، اخطب خوارزم و محمد بن ابی طالب حائری گزارش شده است. همچنین علی بن مهدی طبری مامطیری و [[ابن‌شهرآشوب]] نیز بخشی از این وصیت را به عنوان سخن شفاهی امام حسین(ع) به [[عبدالله بن عباس|ابن‌عباس]] نقل کرده‌اند.
این وصیت بدون ذکر سلسله سند و با اختلاف در نقل، توسط [[ابن‌اعثم کوفی]]، اخطب خوارزم و محمد بن ابی طالب حائری گزارش شده است. همچنین علی بن مهدی طبری مامطیری و [[ابن‌شهرآشوب]] نیز بخشی از این وصیت را به عنوان سخن شفاهی امام حسین(ع) به [[عبدالله بن عباس|ابن‌عباس]] نقل کرده‌اند.


[[رسول جعفریان]] با توجه به نقل بدون سند این وصیت در [[الفتوح (کتاب)|کتاب الفتوح]]، این روایت را بدون سند دانسته و تضعیف کرده است. این رویکرد به دلیل جایگاه کتاب الفتوح و تایید مضمون وصیت توسط روایات دیگر مورد نقد قرار گرفته است. در نقل ابن اعثم و خوارزمی در کنار [[سیره نبوی|سیره پیامبر(ص)]] و [[سیره علوی|سیره امام علی(ع)]] به سیره خلفاء راشدین نیز اشاره شده است که به گفته [[سید مرتضی عسکری]] از تحریفات بوده و بعدا به کلام امام حسین(ع) اضافه شده است. [[محمدهادی یوسفی غروی|یوسفی غروی]] نیز به همین دلیل نقل ابن‌اعثم را ضعیف دانسته و گزارش ابن‌شهر آشوب را تقویت می‌کند.
[[رسول جعفریان]] با توجه به نقل بدون سند این وصیت در [[الفتوح (کتاب)|کتاب الفتوح]]، این روایت را بدون سند دانسته و تضعیف کرده است. این رویکرد به دلیل جایگاه کتاب الفتوح و تایید مضمون وصیت توسط روایات دیگر مورد نقد قرار گرفته است. در نقل ابن اعثم و خوارزمی در کنار [[سیره نبوی|سیره پیامبر(ص)]] و [[سیره علوی|سیره امام علی(ع)]] به سیره خلفای راشدین نیز اشاره شده است که به گفته [[سید مرتضی عسکری]] از تحریفات بوده و بعدا به کلام امام حسین(ع) اضافه شده است. [[محمدهادی یوسفی غروی|یوسفی غروی]] نیز به همین دلیل نقل ابن‌اعثم را ضعیف دانسته و گزارش ابن‌شهر آشوب را تقویت می‌کند.


فرازهای این وصیت همچون اشاره به اهداف اصلاح در امت، امر به معروف و نهی از منکر و عمل به سیره پیامبر(ص) در روایات دیگر نیز وجود دارد که آن را شاهدی بر صدور این وصیت از امام حسین(ع) دانسته‌اند.
فرازهای این وصیت همچون اشاره به اهداف اصلاح در امت، امر به معروف و نهی از منکر و عمل به سیره پیامبر(ص) در روایات دیگر نیز وجود دارد که آن را شاهدی بر صدور این وصیت از امام حسین(ع) دانسته‌اند.
خط ۲۲: خط ۲۲:
[[ابن‌اعثم کوفی]] (درگذشت: بعد از [[سال ۳۲۰ هجری قمری|۳۲۰ق]]) در [[الفتوح (کتاب)|کتاب الفتوح]]<ref>ابن‌اعثم کوفی، الفتوح، ۱۴۱۱ق، ج۵، ص۲۱.</ref>، اخطب خوارزم (درگذشت: [[سال ۵۶۷ هجری قمری|۵۶۷ق]]) در [[مقتل الحسین (خوارزمی)|مقتل خوارزمی]]<ref>اخطب خوارزم، مقتل الحسین(ع)، ۱۳۸۱ش، ج۱، ص۲۷۳.</ref> و محمد بن ابی طالب حائری (درگذشت: نیمه دوم قرن ۱۰ق) در [[تسلیة المجالس و زینة المجالس (کتاب)|تسلیة المجالس]]<ref>حسینی موسوی، تسلیة المجالس، ۱۴۱۸ق، ج۲، ص۱۶۰-۱۶۱.</ref> با اختلافاتی وصیت‌نامه امام حسین(ع) را گزارش کرده‌اند. مستند [[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]] در [[بحار الانوار (کتاب)|بحار]] گزارش تسلیة المجالس است.<ref>مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۴، ۳۲۷-۳۳۰.</ref> علی بن مهدی طبری مامطیری<ref>طبری مامطیری، نزهة الأبصار و محاسن الآثار، ۱۳۸۷ش، ص۴۰.</ref> (درگذشت: [[سال ۳۶۰ هجری قمری|۳۶۰ق]])‌ و [[ابن‌شهرآشوب|ابن شهرآشوب]]<ref>ابن شهرآشوب مازندرانی، مناقب آل أبی طالب(ع)، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۸۹.</ref> (درگذشت: [[سال ۵۸۸ هجری قمری|۵۸۸ق]]) نیز بخشی از این وصیت را به عنوان سخن شفاهی امام حسین(ع) به [[عبدالله بن عباس|ابن‌عباس]] نقل کرده‌اند.
[[ابن‌اعثم کوفی]] (درگذشت: بعد از [[سال ۳۲۰ هجری قمری|۳۲۰ق]]) در [[الفتوح (کتاب)|کتاب الفتوح]]<ref>ابن‌اعثم کوفی، الفتوح، ۱۴۱۱ق، ج۵، ص۲۱.</ref>، اخطب خوارزم (درگذشت: [[سال ۵۶۷ هجری قمری|۵۶۷ق]]) در [[مقتل الحسین (خوارزمی)|مقتل خوارزمی]]<ref>اخطب خوارزم، مقتل الحسین(ع)، ۱۳۸۱ش، ج۱، ص۲۷۳.</ref> و محمد بن ابی طالب حائری (درگذشت: نیمه دوم قرن ۱۰ق) در [[تسلیة المجالس و زینة المجالس (کتاب)|تسلیة المجالس]]<ref>حسینی موسوی، تسلیة المجالس، ۱۴۱۸ق، ج۲، ص۱۶۰-۱۶۱.</ref> با اختلافاتی وصیت‌نامه امام حسین(ع) را گزارش کرده‌اند. مستند [[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]] در [[بحار الانوار (کتاب)|بحار]] گزارش تسلیة المجالس است.<ref>مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۴، ۳۲۷-۳۳۰.</ref> علی بن مهدی طبری مامطیری<ref>طبری مامطیری، نزهة الأبصار و محاسن الآثار، ۱۳۸۷ش، ص۴۰.</ref> (درگذشت: [[سال ۳۶۰ هجری قمری|۳۶۰ق]])‌ و [[ابن‌شهرآشوب|ابن شهرآشوب]]<ref>ابن شهرآشوب مازندرانی، مناقب آل أبی طالب(ع)، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۸۹.</ref> (درگذشت: [[سال ۵۸۸ هجری قمری|۵۸۸ق]]) نیز بخشی از این وصیت را به عنوان سخن شفاهی امام حسین(ع) به [[عبدالله بن عباس|ابن‌عباس]] نقل کرده‌اند.


[[رسول جعفریان]] (زاده: [[سال ۱۳۴۳ هجری شمسی|۱۳۴۳ش]]) معتقد است وصیت امام حسین(ع) به محمد حنفیه در منابع تاریخی و روایی تنها توسط ابن‌اعثم نقل شده و سند صحیحی ندارد. به عقیده وی گزارش‌های دیگر این وصیت از این کتاب بوده است.<ref>جعفریان، تاملی در نهضت عاشورا، ۱۳۸۶ش، ص۳۰؛ جعفریان، [https://iqna.ir/fa/news/3840801/%D9%88%D8%B5%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%B9-%D8%A8%D9%87-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%AD%D9%86%D9%81%DB%8C%D9%87-%D8%B3%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%AA-%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF «وصیت امام حسین(ع) به محمد حنفیه سندیت ندارد»]، خبرگزاری ایکنا.</ref>در نقد این دیدگاه گفته شده است که الفتوح به اذعان جعفریان در آثارش کتاب معتبری است. علاوه بر آن ضعف سندی دلیل بر رد روایت نبوده و مضمون این وصیت با روایات دیگر مورد تایید قرار می‌گیرد.<ref>مروجی طبسی، [https://iqna.ir/fa/news/3842167/%D9%86%D9%82%D8%AF%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%B3%D8%AE%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%84-%D8%AC%D8%B9%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D9%88%D8%B5%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%B9-%D8%A8%D9%87-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%AD%D9%86%D9%81%DB%8C%D9%87 «نقدی بر سخنان رسول جعفریان درباره وصیت‌نامه امام حسین(ع) به محمد حنفیه»]، خبرگزاری ایکنا.</ref> به عقیده [[سید مرتضی عسکری]] (درگذشت: [[سال ۱۳۸۶ هجری شمسی|۱۳۸۶ش]])، عبارت سیره خلفاء راشدین که در نقل‌های ابن‌اعثم و خوارزمی وجود دارد، از تحریفاتی است که وارد این روایت شده است. چرا که تعبیر راشدین برای خلفاء در زمان‌های بعدی مرسوم شده و در زمان امام حسین(ع) متداول نبوده است.<ref>عسکری، معالم المدرستین، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۶۱.</ref> [[محمدهادی یوسفی غروی]] (زاده: [[سال ۱۳۲۷ هجری شمسی|۱۳۲۷ش]]) تاریخ‌پژوه معتقد است که با توجه به استعمال وصف راشدین برای [[خلفای راشدین|خلفا]] و قرائن دیگر نقل ابن‌اعثم را نمی‌توان صحیح دانست. به عقیده وی گزارش ابن شهرآشوب که در آن وصیت خطاب به [[عبدالله بن عباس|ابن‌عباس]] صورت گرفته قابل پذیرش است.<ref>یوسفی غروی، [https://fa.shafaqna.com/news/814512/%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%B3%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%AA-%D9%88-%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1-%D9%88%D8%B5%DB%8C%D8%AA-%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%AD%D8%B3%DB%8C/ «بررسی سندیت و اعتبار وصیت نامه امام حسین(ع) به محمد حنفیه و عبدالله بن عباس در گفت وگو با آیت الله یوسفی غروی»]، خبرگزاری شفقنا.</ref>
[[رسول جعفریان]] (زاده: [[سال ۱۳۴۳ هجری شمسی|۱۳۴۳ش]]) معتقد است وصیت امام حسین(ع) به محمد حنفیه در منابع تاریخی و روایی تنها توسط ابن‌اعثم نقل شده و سند صحیحی ندارد. به عقیده وی گزارش‌های دیگر این وصیت از این کتاب بوده است.<ref>جعفریان، تاملی در نهضت عاشورا، ۱۳۸۶ش، ص۳۰؛ جعفریان، [https://iqna.ir/fa/news/3840801/%D9%88%D8%B5%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%B9-%D8%A8%D9%87-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%AD%D9%86%D9%81%DB%8C%D9%87-%D8%B3%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%AA-%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF «وصیت امام حسین(ع) به محمد حنفیه سندیت ندارد»]، خبرگزاری ایکنا.</ref>در نقد این دیدگاه گفته شده است که الفتوح به اذعان جعفریان در آثارش کتاب معتبری است. علاوه بر آن ضعف سندی دلیل بر رد روایت نبوده و مضمون این وصیت با روایات دیگر مورد تایید قرار می‌گیرد.<ref>مروجی طبسی، [https://iqna.ir/fa/news/3842167/%D9%86%D9%82%D8%AF%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%B3%D8%AE%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%84-%D8%AC%D8%B9%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D9%88%D8%B5%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%B9-%D8%A8%D9%87-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%AD%D9%86%D9%81%DB%8C%D9%87 «نقدی بر سخنان رسول جعفریان درباره وصیت‌نامه امام حسین(ع) به محمد حنفیه»]، خبرگزاری ایکنا.</ref> به عقیده [[سید مرتضی عسکری]] (درگذشت: [[سال ۱۳۸۶ هجری شمسی|۱۳۸۶ش]])، عبارت سیره خلفای راشدین که در نقل‌های ابن‌اعثم و خوارزمی وجود دارد، از تحریفاتی است که وارد این روایت شده است. چرا که تعبیر راشدین برای خلفا در زمان‌های بعدی مرسوم شده و در زمان امام حسین(ع) متداول نبوده است.<ref>عسکری، معالم المدرستین، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۶۱.</ref> [[محمدهادی یوسفی غروی]] (زاده: [[سال ۱۳۲۷ هجری شمسی|۱۳۲۷ش]]) تاریخ‌پژوه معتقد است که با توجه به استعمال وصف راشدین برای [[خلفای راشدین|خلفا]] و قرائن دیگر نقل ابن‌اعثم را نمی‌توان صحیح دانست. به عقیده وی گزارش ابن شهرآشوب که در آن وصیت خطاب به [[عبدالله بن عباس|ابن‌عباس]] صورت گرفته قابل پذیرش است.<ref>یوسفی غروی، [https://fa.shafaqna.com/news/814512/%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%B3%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%AA-%D9%88-%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1-%D9%88%D8%B5%DB%8C%D8%AA-%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%AD%D8%B3%DB%8C/ «بررسی سندیت و اعتبار وصیت نامه امام حسین(ع) به محمد حنفیه و عبدالله بن عباس در گفت وگو با آیت الله یوسفی غروی»]، خبرگزاری شفقنا.</ref>


===جدول تطبیقی گزارش‌های وصیت‌نامه===
===جدول تطبیقی گزارش‌های وصیت‌نامه===
Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۵٬۱۸۵

ویرایش