محدثه (لقب): تفاوت میان نسخه‌ها

'''مُحَدَّثه''' از القاب [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت زهرا(س)]] و به معنای کسی است که [[فرشته|فرشتگان]] با او سخن می‌گویند.

 

محدَّث بودن [[امامان شیعه|امامان]] و حضرت زهرا(س) از عقاید شیعیان دانسته شده و برخی با عدم درک درست از این باور، شیعیان را متهم به قبول نبوت برای امامان کرده‌اند.

این در حالی است که به گفته محققان اصل امکان همصحبتی با ملائکه برای غیر پیامبران، مورد اتفاق [[شیعه|شیعیان]] و [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] بوده و تنها نسبت به مصادیق آن اختلاف نظر دارند.

در روایات شیعی، لقب «محدَّثه» (به تشدید و فتح دال) برای [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت زهرا(س)]] بیان شده<ref>شیخ صدوق، علل الشرایع، ۱۳۸۶ق، ج۱، ص۱۸۲؛ طبری، دلائل الامامه، ص۸۱، ح۲۰؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۴، ص۲۰۶، ح۲۳.</ref> و یکی از اسماء نه‌گانه ایشان به حساب آمده است.<ref>شیخ صدوق، الأمالی، ۱۳۷۶ش‏، ص۵۹۲.</ref> علاوه بر آن، روایات مربوط به [[مصحف فاطمه(س)|مصحف فاطمه]] نیز به گونه‌های مختلف به مسئله محدَّثه بودن حضرت زهرا(س)، تصریح داشته<ref>نگاه کنید به الصفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۱۵۲؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۸، ص۲۷۰، ح۳۴؛ مهدوی راد، «مصحف فاطمه»، ص۷۳.</ref> و در [[زیارت‌نامه|زیارتنامه]] حضرت نیز از ایشان با عنوان «الْمُحَدَّثَةُ الْعَلِیمَةُ» یاد شده است.<ref>قمی، مفاتیح الجنان‏، بی تا، ص۳۱۷.</ref>

مطابق با روایات شیعی، لقب محدَّثه، اختصاصی به حضرت زهرا(س) نداشته و این لقب برای [[حضرت مریم(س)]]، [[مادر حضرت موسی(ع)]] و [[ساره]] نیز به کار رفته است.<ref>مجلسی، ۱۴۰۳ق، بحارالانوار، ج۴۳، ص۷۹؛ رحمانی همدانی، فاطمه زهرا علیها السلام شادمانی دل پیامبر، ۱۳۸۱ش، ص۲۴۵.</ref>

محدَّثه (به تشدید و فتح دال): به معنای کسی است که به او سخن گفته می‌شود<ref>رحمانی همدانی، فاطمه زهرا علیها السلام شادمانی دل پیامبر، ۱۳۸۱ش، ص۲۴۴(پاورقی).</ref> و به گفته [[عبدالحسین امینی|علامه امینی]]، فقیه و مورخ شیعه، اصطلاح محدَّث برای کسی به کار می‌رود که [[پیامبران|پیامبر]] نیست اما [[فرشته|فرشتگان]] با او سخن می‌گویند.<ref>علامه امینی، الغدیر فی الکتاب و السنة و الأدب‏، ۱۴۱۶ق‏، ج۵، ص۶۷.</ref>

برخی نیز محدِّثه (به تشدید و کسر دال) که به معنای «سخن گوینده» است را نیز از القاب حضرت زهرا(س) دانسته‌اند. چرا که ایشان با مادرش در عالم رحم سخن گفته است.<ref>رحمانی همدانی، فاطمه زهرا علیها السلام شادمانی دل پیامبر، ۱۳۸۱ش، ص۲۴۴(پاورقی).</ref>

«از آن جهت حضرت فاطمه(س) را محدَّثه نامیدند که ملائکه از آسمان فرود آمده همان گونه که با حضرت مریم(س) صحبت می‌کردند، با آن حضرت نیز صحبت می‌نمودند و می‌گفتند: ای فاطمه! خداوند تو را برگزیده و پاک و طاهر کرده و بر دیگر زنان برگزیده جهان برتری داده است. ای فاطمه! در پیشگاه پروردگارت خضوع کن، سجده نما و با رکوع کنندگان رکوع بنما». فاطمه(س) با آنان صحبت کرده آنان به او حدیث می‌گفتند. شبی به آنها فرمود: مگر مریم دختر عمران بر دیگر زنان جهان برتری داده نشده است؟ فرشتگان پاسخ دادند: مریم(س) بانوی زنان جهان در عصر خود بود. ولی خداوند تو را بانوی زنان جهان، هم در این زمان و هم در زمان مریم(س)، و بانوی زنان اوّلین و آخرین قرار داده است.» | منبع = <small> شیخ صدوق، علل الشرایع، ۱۳۸۶ق، ج۱، ص۱۸۲..</small> | تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px |رنگ حاشیه= #۶۶۷۷۸۸|حاشیه= ۵px|اندازه خط = ۱۵px|رنگ پس‌زمینه =#F4FFF4| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = وسط}}

{{اصلی|الهام}}[[عبدالحسین امینی|علامه امینی]]، اعتقاد به محدَّث بودن حضرت زهرا(س) و [[امامان معصوم(ع)]] را از عقاید [[شیعیان]] دانسته و اصل امکان سخن گفتن ملائکه با غیر پیامبران را مورد اتفاق و مورد قبول هر دو گروه شیعه و [[اهل سنت و جماعت|سنی]] می‌داند.<ref>علامه امینی، الغدیر فی الکتاب و السنة و الأدب‏، ۱۴۱۶ق‏، ج۵، ص۶۷–۶۸.</ref> وی تصریح می کند که اختلاف در این مسئله تنها در مصادیق این افراد است که به عنوان نمونه شیعیان بر خلاف [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]]، [[عمر بن خطاب]] را محدَّث نمی‌دانند.<ref>علامه امینی، الغدیر فی الکتاب و السنة و الأدب‏، ۱۴۱۶ق‏، ج۵، ص۶۸–۷۰.</ref>  

برخی نیز همچون [[عبدالله قصیمی]]، نویسنده سلفی سعودی، در کتاب «الصراع بین الاسلام و الوثنیّة» به همین جهت، شیعیان را متهم به قبول مقام نبوت برای امامان و حضرت زهرا(س) کرده‌اند که علامه امینی ضمن پاسخ به این اتهام از وی با عنوان ریشه نفاق و دروغ‌گوی چیره‌دست [[حجاز]] یاد کرده است.<ref>علامه امینی، الغدیر فی الکتاب و السنة و الأدب‏، ۱۴۱۶ق‏، ج۵، ص۷۸.</ref>

 

برخی روایات شیعی، در پاسخ به این سؤال که آیا ممکن است کسی غیر از [[پیامبران]] با ملائکه هم صحبت شود؟ به آیاتی از قبیل [[آیه ۴۲ سوره آل عمران]]، آیات ۷۱–۷۳ [[سوره هود]] و [[آیه ۷ سوره قصص]] اشاره کرده‌اند که در این آیات، به سخن گفتن فرشتگان با برخی از زنان پاکدامن در امّت‌های پیشین اشاره شده است.<ref>رحمانی همدانی، فاطمه زهرا علیها السلام شادمانی دل پیامبر، ۱۳۸۱ش، ص۱۴۷–۱۴۸؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۳، ص۷۹.</ref>

* رحمانی همدانی، فاطمه زهرا علیها السلام شادمانی دل پیامبر، ترجمه سید حسن افتخارزاده‏، تهران، دفتر تحقیقات و انتشارات بدر، ۱۳۸۱ش‏.

* شیخ صدوق، محمد بن علی‏، الأمالی، تهران، کتابچی، ۱۳۷۶ش‏.

* علامه امینی، عبد الحسین، الغدیر فی الکتاب و السنة و الأدب‏، قم، مرکز الغدیر للدراسات الاسلامیه، ‏۱۴۱۶ق‏.

* قمی، عباس، مفاتیح الجنان‏، قم، نشر اسوه، بی تا.