۵٬۹۴۱
ویرایش
کوفه: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
(ویکی سازی) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
*'''ترکیب جمعیتی''' | *'''ترکیب جمعیتی''' | ||
کوفه، مثل [[مکه]]، [[مدینه]] و حتی [[دمشق]]، شهری با قبایل و مردم عرب نبود، بلکه مردمی از مناطق مختلف در آن ساکن بودند<ref>جعفری، تشیع در مسیر تاریخ، ۱۳۸۶ش، ص۱۲۷.</ref> و ۱۵ تا ۲۰ هزار نفر از کسانی که در ابتدای تاسیس کوفه در آن ساکن شدند، از نواحی دوردست بودند. به دستور [[عمر بن خطاب]] جمعیت کوفه به هفت گروه تقسیم شد: | کوفه، مثل [[مکه]]، [[مدینه]] و حتی [[دمشق]]، شهری با قبایل و مردم عرب نبود، بلکه مردمی از مناطق مختلف در آن ساکن بودند<ref>جعفری، تشیع در مسیر تاریخ، ۱۳۸۶ش، ص۱۲۷.</ref> و ۱۵ تا ۲۰ هزار نفر از کسانی که در ابتدای تاسیس کوفه در آن ساکن شدند، از نواحی دوردست بودند. به دستور [[عمر بن خطاب]] جمعیت کوفه به هفت گروه تقسیم شد: | ||
# [[کنانه]] با هم‌پیمانانشان. | #[[کنانه]] با هم‌پیمانانشان. | ||
# [[قضاعه]]، غسان بجیله، [[خثعم]]، کنده، [[حضرموت]] و اَزد از قبایل یمنی. | #[[قضاعه]]، غسان بجیله، [[خثعم]]، کنده، [[حضرموت]] و اَزد از قبایل یمنی. | ||
# [[قبیله مذحج|مذحج]]، [[قبیله حمیر|حِمْیر]]، [[قبیله همدان|هَمدان]] و هم‌پیمانان آنها. | #[[قبیله مذحج|مذحج]]، [[قبیله حمیر|حِمْیر]]، [[قبیله همدان|هَمدان]] و هم‌پیمانان آنها. | ||
# [[تمیم]]، رهاب و [[هوزان]]. | #[[تمیم]]، رهاب و [[هوزان]]. | ||
# [[اسد]]، [[غطفان]]، [[محارب]]، [[نمر]]، [[ضبیعه]] و [[تغلب]]. | #[[اسد]]، [[غطفان]]، [[محارب]]، [[نمر]]، [[ضبیعه]] و [[تغلب]]. | ||
# [[ایاد]]، [[عک]]، [[عبدالقیس]]، [[اهل الحجر]] و [[حمراء]]. | #[[ایاد]]، [[عک]]، [[عبدالقیس]]، [[اهل الحجر]] و [[حمراء]]. | ||
# قبیله یمنی [[طی]].<ref>جعفری، تشیع در مسیر تاریخ، ص۱۲۸-۱۳۱</ref> | #قبیله یمنی [[طی]].<ref>جعفری، تشیع در مسیر تاریخ، ص۱۲۸-۱۳۱</ref> | ||
این ترکیب قبایل در دوره [[خلافت امام علی(ع)]] تغییر کرد و پس از آن در دوره حکومت [[زیاد بن ابیه]] در [[سال ۵۰ هجری قمری]] هم دچار تغییر شد. | این ترکیب قبایل در دوره [[خلافت امام علی(ع)]] تغییر کرد و پس از آن در دوره حکومت [[زیاد بن ابیه]] در [[سال ۵۰ هجری قمری]] هم دچار تغییر شد. | ||
| خط ۸۸: | خط ۸۸: | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
|- | |- | ||
! فرماندار !! دوره فرمانداری | !فرماندار!!دوره فرمانداری | ||
|- | |- | ||
|[[سعد بن ابی وقاص]]|| در ابتدای تاسیس کوفه، [[عمر بن خطاب]] وی را به حکومت این شهر منصوب کرد؛ [[عثمان]] نیز مدتی او را در این سمت منصوب وسپس او را عزل کرد. | |[[سعد بن ابی وقاص]]||در ابتدای تاسیس کوفه، [[عمر بن خطاب]] وی را به حکومت این شهر منصوب کرد؛ [[عثمان]] نیز مدتی او را در این سمت منصوب وسپس او را عزل کرد. | ||
|- | |- | ||
| [[مغیرة بن شعبه]]|| عمر بن خطاب او را منصوب و عثمان او را عزل کرد، چون [[معاویه]] عهده‌دار [[خلافت]] شد، مغیرة را به حکومت کوفه گمارد و او پیوسته در کوفه بود تا این که در [[سال ۵۰ هجری قمری|سال ۵۰ قمری]] در گذشت. | |[[مغیرة بن شعبه]]||عمر بن خطاب او را منصوب و عثمان او را عزل کرد، چون [[معاویه]] عهده‌دار [[خلافت]] شد، مغیرة را به حکومت کوفه گمارد و او پیوسته در کوفه بود تا این که در [[سال ۵۰ هجری قمری|سال ۵۰ قمری]] در گذشت. | ||
|- | |- | ||
| [[عمار بن یاسر]]|| عمر او را به زمامداری کوفه گمارد. | |[[عمار بن یاسر]]||عمر او را به زمامداری کوفه گمارد. | ||
|- | |- | ||
| [[ولید بن عقبه]]|| عثمان در [[سال ۲۵ هجری قمری|سال ۲۵ قمری]] پس از [[سعد بن ابی وقاص]]، او را به حکومت گمارد. | |[[ولید بن عقبه]]||عثمان در [[سال ۲۵ هجری قمری|سال ۲۵ قمری]] پس از [[سعد بن ابی وقاص]]، او را به حکومت گمارد. | ||
|- | |- | ||
| [[سعید بن العاص]]|| [[عثمان]] بعد از بر کنار کردن [[ولید بن عقبه]] او را به حکومت کوفه منصوب کرد و مردم کوفه در [[سال ۳۴ هجری قمری|سال ۳۴ قمری]] او را بیرون کردند و خواستند [[ابو موسی اشعری]] حاکم کوفه شود، لذا نامه‌ای به عثمان نوشتند. او نیز ابو موسی اشعری را منصوب کرد. | |[[سعید بن العاص]]||[[عثمان]] بعد از بر کنار کردن [[ولید بن عقبه]] او را به حکومت کوفه منصوب کرد و مردم کوفه در [[سال ۳۴ هجری قمری|سال ۳۴ قمری]] او را بیرون کردند و خواستند [[ابو موسی اشعری]] حاکم کوفه شود، لذا نامه‌ای به عثمان نوشتند. او نیز ابو موسی اشعری را منصوب کرد. | ||
|- | |- | ||
| [[ابو موسی اشعری]]|| در [[سال ۱۷ هجری قمری|سال ۱۷ قمری]] [[عمر بن خطاب|عمر]]، او را به حکومت [[بصره]] گمارد و چون [[عثمان]] به زمامداری رسید، وی را در این مقام ابقا و سپس عزل کرد. ابو موسی به کوفه رفت. مردم کوفه پس از اینکه سعید بن العاص را اخراج کردند، از عثمان خواستند تا ابو موسی را به زمامداری کوفه بگمارد، عثمان نیز او را به حکومت کوفه منصوب کرد. ابو موسی تا زمان کشته شدن عثمان در کوفه باقی ماند، چون [[حضرت علی(ع)]] به خلافت رسید، او را در این منصب ابقا فرمود و پس از مدتی [[جنگ جمل]] پیش آمد و حضرت علی(ع) شخصی را نزد مردم کوفه فرستاد تا از آنها بخواهد ایشان را در [[جنگ جمل]] یاری کنند. ولی ابو موسی از آنها خواست تا از جنگ خودداری کنند از این‌رو [[حضرت علی(ع)]] او را از کار بر کنار کرد. | |[[ابو موسی اشعری]]||در [[سال ۱۷ هجری قمری|سال ۱۷ قمری]] [[عمر بن خطاب|عمر]]، او را به حکومت [[بصره]] گمارد و چون [[عثمان]] به زمامداری رسید، وی را در این مقام ابقا و سپس عزل کرد. ابو موسی به کوفه رفت. مردم کوفه پس از اینکه سعید بن العاص را اخراج کردند، از عثمان خواستند تا ابو موسی را به زمامداری کوفه بگمارد، عثمان نیز او را به حکومت کوفه منصوب کرد. ابو موسی تا زمان کشته شدن عثمان در کوفه باقی ماند، چون [[حضرت علی(ع)]] به خلافت رسید، او را در این منصب ابقا فرمود و پس از مدتی [[جنگ جمل]] پیش آمد و حضرت علی(ع) شخصی را نزد مردم کوفه فرستاد تا از آنها بخواهد ایشان را در [[جنگ جمل]] یاری کنند. ولی ابو موسی از آنها خواست تا از جنگ خودداری کنند از این‌رو [[حضرت علی(ع)]] او را از کار بر کنار کرد. | ||
|- | |- | ||
| [[عقبه بن عمرو]]|| [[حضرت علی(ع)]] وی را جانشین خود در کوفه قرار داد و هنگامی که به [[جنگ صفین]] رفت او را عزل کرد. | |[[عقبه بن عمرو]]||[[حضرت علی(ع)]] وی را جانشین خود در کوفه قرار داد و هنگامی که به [[جنگ صفین]] رفت او را عزل کرد. | ||
|- | |- | ||
| [[عمارة بن شهاب]]|| در [[سال ۳۶ قمری]] کارگزار حضرت علی(ع) در کوفه بود. | |[[عمارة بن شهاب]]||در [[سال ۳۶ قمری]] کارگزار حضرت علی(ع) در کوفه بود. | ||
|} | |} | ||
| خط ۱۴۸: | خط ۱۴۸: | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
|- | |- | ||
! فرمانداران !! دوره فرمانداری | !فرمانداران!!دوره فرمانداری | ||
|- | |- | ||
| [[زیاد ابن ابیه]]|| [[معاویه]] او را به حکومت [[بصره]] و کوفه گمارد، و تازمان مرگ در [[سال ۵۳ قمری|سال ۵۳ قمری]] عهده‌دار حکومت آنجا بود. | |[[زیاد ابن ابیه]]||[[معاویه]] او را به حکومت [[بصره]] و کوفه گمارد، و تازمان مرگ در [[سال ۵۳ قمری|سال ۵۳ قمری]] عهده‌دار حکومت آنجا بود. | ||
|- | |- | ||
| [[ضحاک بن قیس]]|| در [[سال ۵۳ قمری]] [[معاویه]] پس از مرگ [[زیاد بن ابیه]]، او را منصوب کرد. او نیز رفت و مردم را به بیعت با [[عبدالله بن زبیر]] دعوت کرد و با [[مروان بن حکم]] جنگید و در [[سال ۶۵ هجری قمری|سال ۶۵ قمری]] در مرج راهط کشته شد. | |[[ضحاک بن قیس]]||در [[سال ۵۳ قمری]] [[معاویه]] پس از مرگ [[زیاد بن ابیه]]، او را منصوب کرد. او نیز رفت و مردم را به بیعت با [[عبدالله بن زبیر]] دعوت کرد و با [[مروان بن حکم]] جنگید و در [[سال ۶۵ هجری قمری|سال ۶۵ قمری]] در مرج راهط کشته شد. | ||
|- | |- | ||
| [[سعد بن زید]]|| او از قبیله [[خزاعه]] بود. معاویه، او را منصوب کرد. | |[[سعد بن زید]]||او از قبیله [[خزاعه]] بود. معاویه، او را منصوب کرد. | ||
|- | |- | ||
| [[عبد الرحمن بن عبدالله]]||وی فرزند ام حکم، خواهر [[معاویه بن ابی سفیان]] بود. دایی‌اش معاویه در [[سال ۵۷ قمری]] او را به حکومت کوفه منصوب کرد. او اخلاق پسندیده‌ای نداشت لذا مردم کوفه او را بیرون کردند. | |[[عبد الرحمن بن عبدالله]]||وی فرزند ام حکم، خواهر [[معاویه بن ابی سفیان]] بود. دایی‌اش معاویه در [[سال ۵۷ قمری]] او را به حکومت کوفه منصوب کرد. او اخلاق پسندیده‌ای نداشت لذا مردم کوفه او را بیرون کردند. | ||
|- | |- | ||
| [[نعمان بن بشیر]]|| وی آخرین کسی به شمار می‌رود که از سوی [[معاویه بن ابی سفیان]]، عهده‌دار زمامداری کوفه شد. وی در [[سال ۶۵ هجری قمری|سال ۶۵ قمری]] به قتل رسید. | |[[نعمان بن بشیر]]||وی آخرین کسی به شمار می‌رود که از سوی [[معاویه بن ابی سفیان]]، عهده‌دار زمامداری کوفه شد. وی در [[سال ۶۵ هجری قمری|سال ۶۵ قمری]] به قتل رسید. | ||
|- | |- | ||
| [[عبید الله بن زیاد]]|| [[یزید بن معاویه]] زمانی او را به حکومت کوفه منصوب کرد، که در [[سال ۶۰ هجری قمری|سال ۶۰ قمری]] [[مسلم بن عقیل]] به منظور دعوت مردم برای یاری رساندن [[امام حسین(ع)]] به کوفه آمد. | |[[عبید الله بن زیاد]]||[[یزید بن معاویه]] زمانی او را به حکومت کوفه منصوب کرد، که در [[سال ۶۰ هجری قمری|سال ۶۰ قمری]] [[مسلم بن عقیل]] به منظور دعوت مردم برای یاری رساندن [[امام حسین(ع)]] به کوفه آمد. | ||
|- | |- | ||
| [[عمرو بن حریث]]|| وی از سوی [[زیاد بن ابیه]]، عهده‌دار حکومت کوفه شد و هر گاه زیاد از کوفه بیرون می‌رفت، او را جانشین خود قرار می‌داد، وی جانشین [[عبیدالله بن زیاد]] نیز بود. | |[[عمرو بن حریث]]||وی از سوی [[زیاد بن ابیه]]، عهده‌دار حکومت کوفه شد و هر گاه زیاد از کوفه بیرون می‌رفت، او را جانشین خود قرار می‌داد، وی جانشین [[عبیدالله بن زیاد]] نیز بود. | ||
|- | |- | ||
| [[عامر بن مسعود]]|| او پس از مرگ [[یزید]] به انتخاب مردم کوفه، زمامداری کوفه را به دست گرفت، تا اینکه عبدالله بن زبیر به عنوان [[خلیفه]] تعیین شد. و وی از طرف [[عبدالله بن زبیر]] به حکومت کوفه منصوب شد. | |[[عامر بن مسعود]]||او پس از مرگ [[یزید]] به انتخاب مردم کوفه، زمامداری کوفه را به دست گرفت، تا اینکه عبدالله بن زبیر به عنوان [[خلیفه]] تعیین شد. و وی از طرف [[عبدالله بن زبیر]] به حکومت کوفه منصوب شد. | ||
|- | |- | ||
| [[عبد الله بن یزید]]|| وی از سوی عبدالله بن زبیر به حکومت [[مکه]] رسید، سپس زمامداری کوفه را به وی واگذار کرد. | |[[عبد الله بن یزید]]||وی از سوی عبدالله بن زبیر به حکومت [[مکه]] رسید، سپس زمامداری کوفه را به وی واگذار کرد. | ||
|- | |- | ||
| [[عبدالله بن مطیع]]|| عبدالله بن زبیر او را به حکومت کوفه منصوب کرد، و [[مختار]] او را از کوفه بیرون کرد وی به مکه بازگشت. | |[[عبدالله بن مطیع]]||عبدالله بن زبیر او را به حکومت کوفه منصوب کرد، و [[مختار]] او را از کوفه بیرون کرد وی به مکه بازگشت. | ||
|- | |- | ||
| [[مختار بن ابوعبید ثقفی]]|| با شکست [[عبدالله بن مطیع]] حاکم کوفه شد و هر گاه مختار به [[مداین]] می‌رفت [[سائب بن مالک اشعری]] را به حکومت کوفه می‌گمارد. | |[[مختار بن ابوعبید ثقفی]]||با شکست [[عبدالله بن مطیع]] حاکم کوفه شد و هر گاه مختار به [[مداین]] می‌رفت [[سائب بن مالک اشعری]] را به حکومت کوفه می‌گمارد. | ||
|- | |- | ||
| [[مصعب بن زبیر]]|| در ۶۷ ه.ق [[عبدالله بن زبیر]] او را به حکمرانی [[بصره]] گمارد، سپس با شکست دادن مختار حکمرانی کوفه را نیز به او واگذار کرد. | |[[مصعب بن زبیر]]||در ۶۷ ه.ق [[عبدالله بن زبیر]] او را به حکمرانی [[بصره]] گمارد، سپس با شکست دادن مختار حکمرانی کوفه را نیز به او واگذار کرد. | ||
|} | |} | ||
| خط ۲۴۸: | خط ۲۴۸: | ||
مرقد [[مسلم بن عقیل]] و [[هانی بن عروه]] و [[مختار ثقفی]] در کنار [[مسجد کوفه]] است. | مرقد [[مسلم بن عقیل]] و [[هانی بن عروه]] و [[مختار ثقفی]] در کنار [[مسجد کوفه]] است. | ||
==علم و هنر در کوفه == | ==علم و هنر در کوفه== | ||
[[امام صادق(ع)]] در اواخر عمر خود دو سال در کوفه زیست و موجب گسترش مکتب فقهی و حدیثی کوفه شد. بر اساس کتاب تاریخ الکوفة، [[امام صادق(ع)]] در زمان حکومت [[سفاح]] به کوفه رفت و برای دو سال در آنجا در بین بنی‌عبدالقیس منزل گزید. در این مدت شیعیان از هر طرف به نزد وی آمده و از علم او بهره می‌گرفته‌اند. بنابر آنچه از محمد بن معروف هلالی نقل شده، فراوانی جمعیت در اطراف امام صادق(ع) چنان بوده که او نتوانسته با امام دیدار کند. بنابر نقل حسن وشاء، حدود نهصد نفر در [[مسجد کوفه]]، احادیثی از امام صادق(ع) را بازگو می‌کرده‌اند.<ref>برقی، تاریخ الکوفه، ۱۴۲۴ق، ص۴۶۶.</ref> | [[امام صادق(ع)]] در اواخر عمر خود دو سال در کوفه زیست و موجب گسترش مکتب فقهی و حدیثی کوفه شد. بر اساس کتاب تاریخ الکوفة، [[امام صادق(ع)]] در زمان حکومت [[سفاح]] به کوفه رفت و برای دو سال در آنجا در بین بنی‌عبدالقیس منزل گزید. در این مدت شیعیان از هر طرف به نزد وی آمده و از علم او بهره می‌گرفته‌اند. بنابر آنچه از محمد بن معروف هلالی نقل شده، فراوانی جمعیت در اطراف امام صادق(ع) چنان بوده که او نتوانسته با امام دیدار کند. بنابر نقل حسن وشاء، حدود نهصد نفر در [[مسجد کوفه]]، احادیثی از امام صادق(ع) را بازگو می‌کرده‌اند.<ref>برقی، تاریخ الکوفه، ۱۴۲۴ق، ص۴۶۶.</ref> | ||
| خط ۲۶۹: | خط ۲۶۹: | ||
همچنین در بخش دیگری از روایات به موقعیت کوفه پس از [[ظهور امام زمان(عج)]] اشاره شده و این شهر پایتخت امام دوازدهم شیعیان پس از [[ظهور]] معرفی شده است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج ۵۳، ص۱۱.</ref> | همچنین در بخش دیگری از روایات به موقعیت کوفه پس از [[ظهور امام زمان(عج)]] اشاره شده و این شهر پایتخت امام دوازدهم شیعیان پس از [[ظهور]] معرفی شده است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج ۵۳، ص۱۱.</ref> | ||
== پانویس == | ==پانویس== | ||
{{پانوشت}} | {{پانوشت}} | ||
== منابع == | ==منابع== | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* «[https://hawzah.net/fa/Magazine/View/6444/8140/107172/%DA%A9%D9%88%D9%81%D9%87-%D9%88-%DA%A9%D9%88%D9%81%DB%8C%D8%A7%D9%86 کوفه و کوفیان]»، پایگاه اطلاع رسانی حوزه. | * «[https://hawzah.net/fa/Magazine/View/6444/8140/107172/%DA%A9%D9%88%D9%81%D9%87-%D9%88-%DA%A9%D9%88%D9%81%DB%8C%D8%A7%D9%86 کوفه و کوفیان]»، پایگاه اطلاع رسانی حوزه. | ||
| خط ۳۱۲: | خط ۳۱۲: | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
== پیوند به بیرون == | ==پیوند به بیرون== | ||
* [http://www.ensani.ir/storage/Files/20120426172709-5190-20.pdf بررسی انتخاب کوفه به عنوان مرکز خلافت اسلامی] | *[http://www.ensani.ir/storage/Files/20120426172709-5190-20.pdf بررسی انتخاب کوفه به عنوان مرکز خلافت اسلامی] | ||
* [http://ensani.ir/fa/content/37265/default.aspx جغرافیای تاریخی کوفه] | *[http://ensani.ir/fa/content/37265/default.aspx جغرافیای تاریخی کوفه] | ||
* [http://ensani.ir/fa/content/38552/default.aspx کوفه و تحولات سیاسی صدر اسلام] | *[http://ensani.ir/fa/content/38552/default.aspx کوفه و تحولات سیاسی صدر اسلام] | ||
* [http://www.ensani.ir/storage/Files/20120329120121-2129-139.pdf مردم کوفه از زبان امیرالمؤمنان علی(ع)] | *[http://www.ensani.ir/storage/Files/20120329120121-2129-139.pdf مردم کوفه از زبان امیرالمؤمنان علی(ع)] | ||
* [http://www.masjed-alkufa.net/fa/ سایت مسجد کوفه] | *[http://www.masjed-alkufa.net/fa/ سایت مسجد کوفه] | ||
* [http://shiastudies.com/fa/10758/%D8%AD%D9%88%D8%B2%D9%87-%D8%B9%D9%84%D9%85%D9%8A%D9%87-%DA%A9%D9%88%D9%81%D9%87-%D9%88%D8%AA%D8%A3%D9%84%D9%8A%D9%81%D8%A7%D8%AA-%D9%BE%D9%8A%D8%B1%D8%A7%D9%85%D9%88%D9%86-%D9%85%D9%87%D8%AF%D9%88/ حوزه علمیه کوفه و تالیفات پیرامون مهدویت] | *[http://shiastudies.com/fa/10758/%D8%AD%D9%88%D8%B2%D9%87-%D8%B9%D9%84%D9%85%D9%8A%D9%87-%DA%A9%D9%88%D9%81%D9%87-%D9%88%D8%AA%D8%A3%D9%84%D9%8A%D9%81%D8%A7%D8%AA-%D9%BE%D9%8A%D8%B1%D8%A7%D9%85%D9%88%D9%86-%D9%85%D9%87%D8%AF%D9%88/ حوزه علمیه کوفه و تالیفات پیرامون مهدویت] | ||
{{تشیع در عراق}} | {{تشیع در عراق}} | ||
{{شهرهای مقدس شیعیان}} | {{شهرهای مقدس شیعیان}} | ||
{{اسیران کربلا}} | {{اسیران کربلا}} | ||
<onlyinclude>{{درجه‌بندی | <onlyinclude>{{درجه‌بندی | ||
| پیوند = <!--ندارد، ناقص، کامل-->کامل | | پیوند = <!--ندارد، ناقص، کامل-->کامل | ||