پرش به محتوا

نهج الحق و کشف الصدق (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۷: خط ۱۷:
| محل انتشارات = [[بیروت]]
| محل انتشارات = [[بیروت]]
}}
}}
'''نَهْجُ الحَقّ و کَشْفُ الصّدق''' کتابی [[علم کلام|کلامی]] به زبان عربی تألیف [[علامه حلی]] متوفای ۷۲۶ق و از کتاب‌های استدلالی اعتقادی [[شیعه]] است. نویسنده در این کتاب تلاش کرده تا موارد اختلاف [[اهل سنت]] با [[قرآن]] و سنت در [[اصول دین|اصول]] و [[فروع دین]] را بیان کند و حقانیت [[تشیع]] را با بیان ادلّه اثبات نماید. این کتاب علاوه بر مباحث اعتقادی، به بخشی از مباحث فقهی و [[اصول فقه]] هم پرداخته است. فضل بن روزبهان اصفهانی از اهل سنت، بر این کتاب نقدی نگاشته و آن را «[[ابطال نهج الباطل و اهمال کشف العاطل (کتاب)|اِبْطُال الْباطل و اِهْمالُ کَشْفِ العاطِل]]» نام نهاده؛ قاضی [[قاضی نورالله شوشتری|سید نوراللَّه شوشتری]] نیز کتاب او را نقض نموده و اثر خویش را «[[احقاق الحق]]» نامیده است. [[محمد حسن مظفر]] نیز در اثبات عقاید شیعیِ نهج الحق و نقد و رد دیدگاه‌های فضل بن روزبهان کتاب [[دلائل الصدق لنهج الحق]] را نگاشته است.
'''نَهْجُ الحَقّ و کَشْفُ الصّدق''' کتابی [[کلام اسلامی|کلامی]] به زبان عربی تألیف [[علامه حلی]] متوفای ۷۲۶ق و از کتاب‌های استدلالی اعتقادی [[شیعه]] است. نویسنده در این کتاب تلاش کرده تا موارد اختلاف [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] با [[قرآن]] و سنت در [[اصول دین|اصول]] و [[فروع دین]] را بیان کند و حقانیت [[شیعه|تشیع]] را با بیان ادلّه اثبات نماید. این کتاب علاوه بر مباحث اعتقادی، به بخشی از مباحث فقهی و [[اصول فقه]] هم پرداخته است. فضل بن روزبهان اصفهانی از اهل سنت، بر این کتاب نقدی نگاشته و آن را «[[ابطال نهج الباطل و اهمال کشف العاطل (کتاب)|اِبْطُال الْباطل و اِهْمالُ کَشْفِ العاطِل]]» نام نهاده؛ قاضی [[سید نورالله حسینی شوشتری|سید نوراللَّه شوشتری]] نیز کتاب روزبهان را نقض نموده و اثر خویش را «[[احقاق الحق و ازهاق الباطل (کتاب)|احقاق الحق]]» نامیده است. [[محمدحسن مظفر]] نیز در اثبات عقاید شیعیِ نهج الحق و نقد و رد دیدگاه‌های فضل بن روزبهان کتاب [[دلائل الصدق لنهج الحق (کتاب)|دلائل الصدق لنهج الحق]] را نگاشته است.
== درباره مؤلف ==
==درباره مؤلف==
{{اصلی|علامه حلی}}
{{اصلی|علامه حلی}}
'''ابومنصور جمال‌الدین، حسن بن یوسف بن مطهّر حلّی''' معروف به '''علامه حلّی'''، از بزرگ‌ترین عالمان [[شیعه]] است. پس از مرگ [[محقق حلی]] در سال ۶۷۶ [[قمری]] که [[مرجع تقلید|مرجعیت شیعیان]] را بر عهده داشت، مردم علامه حلی را برای این امر مهم مناسب یافتند و او در ۲۸ سالگی زعامت و مرجعیت شیعیان را بر عهده گرفت. مناظرات و آثار او موجب گرایش [[اولجایتو|سلطان محمد خدا بنده]] به [[تشیع]] و رواج مذهب شیعه در [[ایران]] گردید. علامه حلی دارای تالیفات بسیاری در علوم [[فقه]]، [[اصول]]، [[عقاید]]، [[فلسفه]]، [[منطق]]، [[دعا]] و... است.
'''ابومنصور جمال‌الدین، حسن بن یوسف بن مطهّر حلّی''' معروف به '''علامه حلّی'''، از بزرگ‌ترین عالمان [[شیعه]] است. پس از مرگ [[محقق حلی]] در سال ۶۷۶ قمری که [[مرجع تقلید|مرجعیت شیعیان]] را بر عهده داشت، مردم علامه حلی را برای این امر مهم مناسب یافتند و او در ۲۸ سالگی زعامت و مرجعیت شیعیان را بر عهده گرفت. مناظرات و آثار او موجب گرایش [[اولجایتو|سلطان محمد خدا بنده]] به تشیع و رواج مذهب شیعه در [[ایران]] گردید. علامه حلی دارای تالیفات بسیاری در علوم [[فقه]]، [[اصول]]، [[عقاید]]، [[فلسفه]]، [[منطق]]، [[دعا]] و... است.


== انگیزه نگارش ==
==انگیزه نگارش==
[[اولجایتو]] پس از آنکه به مذهب تشیع گروید از علامه حلی برای حضور در مقر حکومت دعوت کرد، از او درخواست نمود کتابی برایش بنویسد و در آن ادله عقلی و نقلی شیعه را بیان کند. علامه نیز در اجابت سلطان کتاب «نهج الحق و کشف الصدق» را تألیف کرد و برای سلطان هدیه برد.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ ق، ج۱۰، ص۲۲۹.</ref>علامه در پایان کتاب نیز تصریح کرده که این مجموعه مختصر به این سبب تنظیم کرده که نمونه‌هایی از مخالفت پیشوایان چهارگانه [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] با [[قرآن]] و سخنان [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|رسول خدا(ص)]] روشن شود و عامی متوجه بشود که [[تقلید (فقه)|تقلید]] از آنها جایز نیست و تقلید فقط باید از [[معصوم]] باشد که اشتباه و لغزش ندارد. <ref>علامه حلی، نهج الحق وكشف الصدق، ۱۹۸۲م، ج۱۷ ص۵۷۲.</ref> {{یاد| إنما اقتصرنا على هذا طلبا للاختصار. و لأنّ المطلوب بيان أنه لا يجوز للعامي أن يقلّد أمثال هؤلاء بل من يكون معصوما لا يجوز عليه الخطأ و لا الزلل و هو حاصل بذلك.}}
[[اولجایتو]] پس از آنکه به مذهب تشیع گروید از علامه حلی برای حضور در مقر حکومت دعوت کرد، از او درخواست نمود کتابی برایش بنویسد و در آن ادله عقلی و نقلی شیعه را بیان کند. علامه نیز در اجابت سلطان کتاب «نهج الحق و کشف الصدق» را تألیف کرد و برای سلطان هدیه برد.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ ق، ج۱۰، ص۲۲۹.</ref> علامه در پایان کتاب نیز تصریح کرده که این مجموعه مختصر به این سبب تنظیم کرده که نمونه‌هایی از مخالفت پیشوایان چهارگانه [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] با [[قرآن]] و سخنان [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|رسول خدا(ص)]] روشن شود و عامی متوجه بشود که [[تقلید (فقه)|تقلید]] از آنها جایز نیست و تقلید فقط باید از معصوم باشد که اشتباه و لغزش ندارد. <ref>علامه حلی، نهج الحق وكشف الصدق، ۱۹۸۲م، ج۱۷ ص۵۷۲.</ref> {{یاد| إنما اقتصرنا على هذا طلبا للاختصار. و لأنّ المطلوب بيان أنه لا يجوز للعامي أن يقلّد أمثال هؤلاء بل من يكون معصوما لا يجوز عليه الخطأ و لا الزلل و هو حاصل بذلك.}}


== محتوا==
==محتوا==
کتاب به طور کلی در هشت مسأله، مباحث مربوط به [[کلام|عقائد]]، [[اصول فقه]] و [[فقه]] را بیان کرده است.
کتاب به طور کلی در هشت مسأله، مباحث مربوط به [[کلام|عقائد]]، [[اصول فقه]] و [[فقه]] را بیان کرده است.


خط ۵۵: خط ۵۵:
آخرین فصل کتاب درباره برخی از اعتقادات امامیه درباره مسائل مرتبط با قضاوت است مانند: جایز نبودن قضاوت عامی (اهل سنت) و قضاوت زن، جواز قضاوت قاضی بر اساس علمش. مسأله پایانی این فصل درباره برده‌ای است که دو نفر مالک او هستند و هر یک می‌توانند به هر اندازه  از سهمشان(بدون اجازه شریکش) با او قرارداد مکاتبه تنظیم کنند{{یاد|عقد مکاتبه یک نوع قرار داد است که میان دو نفر بسته مى شود، و عبد موظف مى گردد، از طریق کسب آزاد، مالى تهیه کرده و به اقساطى که براى او قابل تحمل باشد به «مولا» بپردازد و آزادى خود را باز یابد، و دستور داده شده است که مجموع این اقساط، بیش از قیمت عبد نباشد. https://makarem.ir/main.aspx?reader=1&pid=61883&lid=0&mid=22835&catid=6509}} ولی [[ابوحنیفه]] و [[مالک بن انس بن مالک|مالک]] و [[محمد بن ادریس شافعی|شافعی]] بر خلاف حدیث پیامبر(ص) که فرمود النَّاسُ مُسَلَّطُونَ عَلَى أَمْوَالِهِمْ (مردمان بر اموال خویش تسلط دارند) این کار را صحیح ندانسته‌اند.<ref>علامه حلی، نهج الحق وكشف الصدق، ۱۹۸۲م، ج۱، ص۵۷۲.</ref>
آخرین فصل کتاب درباره برخی از اعتقادات امامیه درباره مسائل مرتبط با قضاوت است مانند: جایز نبودن قضاوت عامی (اهل سنت) و قضاوت زن، جواز قضاوت قاضی بر اساس علمش. مسأله پایانی این فصل درباره برده‌ای است که دو نفر مالک او هستند و هر یک می‌توانند به هر اندازه  از سهمشان(بدون اجازه شریکش) با او قرارداد مکاتبه تنظیم کنند{{یاد|عقد مکاتبه یک نوع قرار داد است که میان دو نفر بسته مى شود، و عبد موظف مى گردد، از طریق کسب آزاد، مالى تهیه کرده و به اقساطى که براى او قابل تحمل باشد به «مولا» بپردازد و آزادى خود را باز یابد، و دستور داده شده است که مجموع این اقساط، بیش از قیمت عبد نباشد. https://makarem.ir/main.aspx?reader=1&pid=61883&lid=0&mid=22835&catid=6509}} ولی [[ابوحنیفه]] و [[مالک بن انس بن مالک|مالک]] و [[محمد بن ادریس شافعی|شافعی]] بر خلاف حدیث پیامبر(ص) که فرمود النَّاسُ مُسَلَّطُونَ عَلَى أَمْوَالِهِمْ (مردمان بر اموال خویش تسلط دارند) این کار را صحیح ندانسته‌اند.<ref>علامه حلی، نهج الحق وكشف الصدق، ۱۹۸۲م، ج۱، ص۵۷۲.</ref>


== ویژگی‌ها==
==ویژگی‌ها==
گرچه مؤلف این کتاب را در اصول عقائد نوشته و از همه اصول بحث کرده است اما چون بیشترین توجه ایشان دفاع از مذهب [[امامیه]] بوده به بحث امامت مفصل‌تر پرداخته است.
گرچه مؤلف این کتاب را در اصول عقائد نوشته و از همه اصول بحث کرده است اما چون بیشترین توجه ایشان دفاع از مذهب [[امامیه]] بوده به بحث امامت مفصل‌تر پرداخته است.


خط ۶۱: خط ۶۱:
[[پرونده:ترجمه نهج الحق.jpg|بندانگشتی|150px|ترجمه کتاب نهج الحق]]
[[پرونده:ترجمه نهج الحق.jpg|بندانگشتی|150px|ترجمه کتاب نهج الحق]]


== پژوهش‌های پیرامون کتاب ==
==پژوهش‌های پیرامون کتاب==
[[فضل بن روزبهان]] اصفهانی بر این کتاب نقدی نگاشته و آن را «[[ابطال نهج الباطل و اهمال کشف العاطل (کتاب)|ابطال نهج الباطل و اهمال کشف العاطل]]» نام نهاده است. [[قاضی نورالله شوشتری|سید نوراللَّه شوشتری]] نیز کتاب او را نقض نموده است و اثر خویش را «[[احقاق الحق]]» نامیده است.<ref>حلی، ترجمه نهج الحق، ۱۳۷۹ش، ص۴۴.</ref>
[[فضل بن روزبهان]] اصفهانی بر این کتاب نقدی نگاشته و آن را «[[ابطال نهج الباطل و اهمال کشف العاطل (کتاب)|ابطال نهج الباطل و اهمال کشف العاطل]]» نام نهاده است. [[قاضی نورالله شوشتری|سید نوراللَّه شوشتری]] نیز کتاب او را نقض نموده است و اثر خویش را «[[احقاق الحق]]» نامیده است.<ref>حلی، ترجمه نهج الحق، ۱۳۷۹ش، ص۴۴.</ref>


[[محمد حسن مظفر]] نیز در اثبات عقاید شیعی نهج الحق و نقد و رد دیدگاه‌های فضل بن روزبهان کتاب [[دلائل الصدق لنهج الحق]] را نگاشته است.<ref>مظفر، دلائل الصدق، ۱۴۲۲ق، ص۵ و ۶.</ref>
[[محمد حسن مظفر]] نیز در اثبات عقاید شیعی نهج الحق و نقد و رد دیدگاه‌های فضل بن روزبهان کتاب [[دلائل الصدق لنهج الحق]] را نگاشته است.<ref>مظفر، دلائل الصدق، ۱۴۲۲ق، ص۵ و ۶.</ref>


== نسخه‌شناسی، ترجمه و چاپ ==
==نسخه‌شناسی، ترجمه و چاپ==
این کتاب چندین مرتبه به چاپ رسیده است که عبارتند از:
این کتاب چندین مرتبه به چاپ رسیده است که عبارتند از:
# در سال ۱۳۴۴ق در [[بغداد]] در ۲۰۳ صفحه.
#در سال ۱۳۴۴ق در [[بغداد]] در ۲۰۳ صفحه.
# در سال ۱۳۷۹ق در بغداد توسط مطبعة‌ دار السلام در ۵۹۰ صفحه.
#در سال ۱۳۷۹ق در بغداد توسط مطبعة‌ دار السلام در ۵۹۰ صفحه.
# در سال ۱۴۰۲ق در بیروت توسط‌دار الکتب اللبنانی در ۵۹۰ صفحه.
#در سال ۱۴۰۲ق در بیروت توسط‌دار الکتب اللبنانی در ۵۹۰ صفحه.
# در سال ۱۴۱۰ق توسط الشرکة العالمیة للکتاب با تحقیق فرج‌الله حسینی.
#در سال ۱۴۱۰ق توسط الشرکة العالمیة للکتاب با تحقیق فرج‌الله حسینی.
# نسخه‌ای که در سال ۱۴۰۸ق در [[قم]] توسط مؤسسه دار الهجرة، با تصحیح شیخ عین‌الله حسنی ارموی و با مقدمه رضا صدر در ۶۰۸ صفحه به چاپ رسیده و تاکنون چندین مرتبه تجدید چاپ شده است. مقدمه این نسخه در مورد شخصیت [[علامه حلی]] و آثار اوست. این نسخه شامل فهرست مصادر و مآخذ و فهرست مطالب است.
#نسخه‌ای که در سال ۱۴۰۸ق در [[قم]] توسط مؤسسه دار الهجرة، با تصحیح شیخ عین‌الله حسنی ارموی و با مقدمه رضا صدر در ۶۰۸ صفحه به چاپ رسیده و تاکنون چندین مرتبه تجدید چاپ شده است. مقدمه این نسخه در مورد شخصیت [[علامه حلی]] و آثار اوست. این نسخه شامل فهرست مصادر و مآخذ و فهرست مطالب است.


این کتاب را علیرضا کهنسال به فارسی ترجمه کرده است.<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/6901 نهج الحق و کشف الصدق]، کتابخانه دیجیتال نور.</ref>
این کتاب را علیرضا کهنسال به فارسی ترجمه کرده است.<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/6901 نهج الحق و کشف الصدق]، کتابخانه دیجیتال نور.</ref>


== پانویس ==
==پانویس==
{{پانوشت}}
{{پانوشت}}


== یادداشت ==
==یادداشت==
{{یادداشت‌ها}}
{{یادداشت‌ها}}
== منابع ==
==منابع==
{{ستون-شروع}}
{{ستون-شروع}}
* حلی، حسن بن یوسف، نهج الحق و کشف الصدق، قم،‌ دار الهجرة، ۱۴۲۱ق.
* حلی، حسن بن یوسف، نهج الحق و کشف الصدق، قم،‌ دار الهجرة، ۱۴۲۱ق.
Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۳٬۹۱۷

ویرایش