سوره مدثر: تفاوت میان نسخه‌ها
←متن و ترجمه
| خط ۷: | خط ۷: | ||
==معرفی== | ==معرفی== | ||
* '''نامگذاری''' | *'''نامگذاری''' | ||
این [[سوره]] را به این دلیل '''مُدَّثِّر''' می‌نامند که با ««یا أَیهَا الْمُدَّثِّرُ» آغاز می‌شود. مدثر یعنی کسی که بر خود جامه (لباس) پیچیده است. این [[آیه]] خطاب به [[پیامبر(ص)]] است و اشاره به این دارد که پیامبر از تکان روحی آغاز [[وحی]]، احساس سرما می‌کرد و به همسرش می‌گفت مرا بپوشان. خداوند در آیات آغازین این سوره به پیامبر (ص) دستور می‌دهد که برخیزد و مردم را هشدار دهد.<ref>دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۱۲۵۹.</ref>[[علامه طباطبایی]] پس از نقل نظراتی درباره معنای «مدثر» احتمال لباس پوشیدن پیامبر(ص) برای خواب را به ذهن نزدیک تر می داند. <ref>طباطبایی، المیزان، ج۲۰، ص۷۹. | این [[سوره]] را به این دلیل '''مُدَّثِّر''' می‌نامند که با ««یا أَیهَا الْمُدَّثِّرُ» آغاز می‌شود. مدثر یعنی کسی که بر خود جامه (لباس) پیچیده است. این [[آیه]] خطاب به [[پیامبر(ص)]] است و اشاره به این دارد که پیامبر از تکان روحی آغاز [[وحی]]، احساس سرما می‌کرد و به همسرش می‌گفت مرا بپوشان. خداوند در آیات آغازین این سوره به پیامبر (ص) دستور می‌دهد که برخیزد و مردم را هشدار دهد.<ref>دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۱۲۵۹.</ref>[[علامه طباطبایی]] پس از نقل نظراتی درباره معنای «مدثر» احتمال لباس پوشیدن پیامبر(ص) برای خواب را به ذهن نزدیک تر می داند. <ref>طباطبایی، المیزان، ج۲۰، ص۷۹. | ||
</ref> | </ref> | ||
* '''مکان و ترتیب نزول''' | *'''مکان و ترتیب نزول''' | ||
سوره مدّثّر جزو [[سوره‌های مکی]] و در [[ترتیب نزول]] چهارمین سوره‌ای است که بر [[پیامبر(ص)]] [[نزول قرآن|نازل]] شده است. این سوره در [[چینش کنونی قرآن|چینش کنونی]] [[مصحف|مُصحف]] هفتاد و چهارمین سوره است<ref>معرفت، آموزش علوم قرآن، ۱۳۷۱ش، ج۱، ص۱۶۷.</ref> و در [[جزء (قرآن)|جزء]] ۲۹ قرآن جای دارد. | سوره مدّثّر جزو [[سوره‌های مکی]] و در [[ترتیب نزول]] چهارمین سوره‌ای است که بر [[پیامبر(ص)]] [[نزول قرآن|نازل]] شده است. این سوره در [[چینش کنونی قرآن|چینش کنونی]] [[مصحف|مُصحف]] هفتاد و چهارمین سوره است<ref>معرفت، آموزش علوم قرآن، ۱۳۷۱ش، ج۱، ص۱۶۷.</ref> و در [[جزء (قرآن)|جزء]] ۲۹ قرآن جای دارد. | ||
* '''تعداد آیات و کلمات''' | *'''تعداد آیات و کلمات''' | ||
[[سوره]] مدثر ۵۶ [[آیه]]، ۲۵۶ کلمه و ۱۰۳۶ حرف دارد. این سوره جزو [[مفصلات|سوره‌های مفصلات]] (دارای آیات کوتاه) و از سوره‌های نسبتاً کوتاه است.<ref>دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۱۲۵۹.</ref> | [[سوره]] مدثر ۵۶ [[آیه]]، ۲۵۶ کلمه و ۱۰۳۶ حرف دارد. این سوره جزو [[مفصلات|سوره‌های مفصلات]] (دارای آیات کوتاه) و از سوره‌های نسبتاً کوتاه است.<ref>دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۱۲۵۹.</ref> | ||
| خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
==داستان ساحرخواندن پیامبر(ص)== | ==داستان ساحرخواندن پیامبر(ص)== | ||
بنابر [[روایات]] و منابع تفسیری، آیاتی از سوره مدثر درباره [[ولید بن مغیره|وَلید بن مُغِیرَه]] نازل شده است. این شأن نزول دو گونه نقل شده است: | بنابر [[روایات]] و منابع تفسیری، آیاتی از سوره مدثر درباره [[ولید بن مغیره|وَلید بن مُغِیرَه]] نازل شده است. این شأن نزول دو گونه نقل شده است: | ||
# [[قریش|قُرَیش]] در [[دارالندوه|دارُ النَّدوَه]] جمع شدند [تا در مورد مقابله با [[پیامبر(ص)]] تصمیم بگیرند] و ولید که به عقل و درایت مشهور بود آنان را به این ترغیب کرد که حرف‌هایشان را درباه پیامبر(ص) یکی کنند. قریش تصمیم داشتند آن حضرت را شاعر یا کاهن یا دیوانه بخوانند؛ اما ولید بن مغیره گفت هیچ‌کدام اینها مناسب او نیست؛ چراکه آیات [[قرآن]] را نه شبیه شعر، نه شبیه [[کهانت]] و نه شبیه به دیوانگی دید، بلکه او پیامبر(ص) را ساحر خواند. قریشیان از دار الندوه خارج نمی‌شدند مگر اینکه در برخورد با پیامبر(ص) می‌گفتند: ای ساحر! ای ساحر! این رفتار، پیامبر(ص) را ناراحت کرد و [[خداوند]] آیات یازدهم تا بیست و پنجم را نازل کرد.<ref>برای شرح مفصل داستان رجوع کنید به: مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج۲۵، ص۲۲۱ و ۲۲۲.</ref> | #[[قریش|قُرَیش]] در [[دارالندوه|دارُ النَّدوَه]] جمع شدند [تا در مورد مقابله با [[پیامبر(ص)]] تصمیم بگیرند] و ولید که به عقل و درایت مشهور بود آنان را به این ترغیب کرد که حرف‌هایشان را درباه پیامبر(ص) یکی کنند. قریش تصمیم داشتند آن حضرت را شاعر یا کاهن یا دیوانه بخوانند؛ اما ولید بن مغیره گفت هیچ‌کدام اینها مناسب او نیست؛ چراکه آیات [[قرآن]] را نه شبیه شعر، نه شبیه [[کهانت]] و نه شبیه به دیوانگی دید، بلکه او پیامبر(ص) را ساحر خواند. قریشیان از دار الندوه خارج نمی‌شدند مگر اینکه در برخورد با پیامبر(ص) می‌گفتند: ای ساحر! ای ساحر! این رفتار، پیامبر(ص) را ناراحت کرد و [[خداوند]] آیات یازدهم تا بیست و پنجم را نازل کرد.<ref>برای شرح مفصل داستان رجوع کنید به: مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج۲۵، ص۲۲۱ و ۲۲۲.</ref> | ||
# [[پیامبر(ص)]] در [[حجر اسماعیل|حِجر اسماعیل]] می‌نشت و قرآن می‌خواند. روزی قریش از ولید بن مغیره خواستند نظرش را درباره آنچه پیامبر(ص) می‌خواند بگوید. ولید برای شنیدن قرآن به پیامبر(ص) نزدیک شد و به پیامبر گفت از سروده‌هایت برایم بخوان. پیامبر(ص) آن را کلام [[الله|الهی]] بیان کرد و از [[سوره فصلت|سوره حم سجده]] (سوره فصلت) آیاتی را برای او خواند. مو بر بدن ولید راست شد {{یاد| تعبیر ولید در پاسخ به ابوجهل این است: «ما صبوت إلى دينه ولكني سمعت كلاما صعبا تقشعر منه الجلود»من به دين او نگرويده‌ام و لی از او كلامى شنيدم كه از سنگينى و دشوارى پوست بر بدن جمع مى‌شود.}}و بدون رفتن به سوی قریش، مستقیماً به خانه رفت. قریش گمان کردند او به محمد(ص) ایمان آورده پس به نزد [[ابوجهل]] رفتند و ماجرا را گفتند. ابوجهل درباره قرآن از ولید پرسید آیا کلام محمد(ص) شعر است یا خطابه که ولید هر دو را رد کرد و تا فردا مهلت خواست تا نظرش را بگوید. ولید بن مغیره نهایتاً پیامبر(ص) را ساحر خواند و گفت: بگویید کلام محمد سِحر است؛ برای اینکه دل انسان را مُسَخَّر می‌کند. به همین جهت آیات هشتم تا یازدهم در این باره نازل شد.<ref>برای شرح مفصل داستان رجوع کنید به: طباطبایی، المیزان، ۱۹۷۴م، ج۲۰، ص۹۲.</ref> | #[[پیامبر(ص)]] در [[حجر اسماعیل|حِجر اسماعیل]] می‌نشت و قرآن می‌خواند. روزی قریش از ولید بن مغیره خواستند نظرش را درباره آنچه پیامبر(ص) می‌خواند بگوید. ولید برای شنیدن قرآن به پیامبر(ص) نزدیک شد و به پیامبر گفت از سروده‌هایت برایم بخوان. پیامبر(ص) آن را کلام [[الله|الهی]] بیان کرد و از [[سوره فصلت|سوره حم سجده]] (سوره فصلت) آیاتی را برای او خواند. مو بر بدن ولید راست شد {{یاد| تعبیر ولید در پاسخ به ابوجهل این است: «ما صبوت إلى دينه ولكني سمعت كلاما صعبا تقشعر منه الجلود»من به دين او نگرويده‌ام و لی از او كلامى شنيدم كه از سنگينى و دشوارى پوست بر بدن جمع مى‌شود.}}و بدون رفتن به سوی قریش، مستقیماً به خانه رفت. قریش گمان کردند او به محمد(ص) ایمان آورده پس به نزد [[ابوجهل]] رفتند و ماجرا را گفتند. ابوجهل درباره قرآن از ولید پرسید آیا کلام محمد(ص) شعر است یا خطابه که ولید هر دو را رد کرد و تا فردا مهلت خواست تا نظرش را بگوید. ولید بن مغیره نهایتاً پیامبر(ص) را ساحر خواند و گفت: بگویید کلام محمد سِحر است؛ برای اینکه دل انسان را مُسَخَّر می‌کند. به همین جهت آیات هشتم تا یازدهم در این باره نازل شد.<ref>برای شرح مفصل داستان رجوع کنید به: طباطبایی، المیزان، ۱۹۷۴م، ج۲۰، ص۹۲.</ref> | ||
==آیات مشهور== | ==آیات مشهور== | ||
* '''كُلُّ نَفْسٍ بِمَا كَسَبَتْ رَ‌هِينَةٌ إِلَّا أَصْحَابَ الْيَمِينِ''' (آیه ۳۸ و ۳۹) | *'''كُلُّ نَفْسٍ بِمَا كَسَبَتْ رَ‌هِينَةٌ إِلَّا أَصْحَابَ الْيَمِينِ''' (آیه ۳۸ و ۳۹) | ||
ترجمه: هر كسى در گرو دستاورد خويش است، مگر [[اصحاب یمین]]. | ترجمه: هر كسى در گرو دستاورد خويش است، مگر [[اصحاب یمین]]. | ||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
* '''مَا سَلَكَكُمْ فِي سَقَرَ قَالُوا لَمْ نَكُ مِنَ الْمُصَلِّينَ...''' (آیه ۴۲ـ۴۶) | *'''مَا سَلَكَكُمْ فِي سَقَرَ قَالُوا لَمْ نَكُ مِنَ الْمُصَلِّينَ...''' (آیه ۴۲ـ۴۶) | ||
ترجمه: [بهشتیان می‌پرسند] چه چيز شما را در آتش درآورد؟ گويند: از نمازگزاران نبوديم و بينوايان را غذا نمى‌داديم،و پیوسته با اهل باطل همنشین و همصدا بودیم، و روز جزا را دروغ مى‌شمرديم. | ترجمه: [بهشتیان می‌پرسند] چه چيز شما را در آتش درآورد؟ گويند: از نمازگزاران نبوديم و بينوايان را غذا نمى‌داديم،و پیوسته با اهل باطل همنشین و همصدا بودیم، و روز جزا را دروغ مى‌شمرديم. | ||
[[امام علی(ع)]] در [[خطبه]] ۱۹۹ [[نهج البلاغه]] درباره اهمیت [[نماز]]، به این [[آیه]] استناد می‌کند.<ref>نهج البلاغه صبحی صالح، ۱۴۱۴ق، خطبه ۱۹۹، ص ۳۱۶.</ref> در [[تفسیر المیزان]] آمده‌است مراد از صلاة در واژه «مُصَلّین» توجه به درگاه خداوند به منظور انجام عبادتی خاص است براین اساس شامل تمام نماز‌ها در ادیان وشریعت‌های آسمانی و حق می شود هر چند ممکن است از نظر کمیت و کیفیت با هم اختلاف داشته باشند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۹۷۴م، ج۲۰، ص۹۷.</ref> در برخی از روایات نیز «مصلین» به معنای پیروان امامانی است که خداوند آنان را به عنوان سابقون و مقربین{{یاد| السَّابِقُونَ السَّابِقُونَ. أُولئِكَ الْمُقَرَّبُونَ سوره واقعه آیه ۱۰}} معرفی کرده است و جهنمیان به دلیل اینکه پیرو [[امامان شیعه|ائمه علیهم السلام ]] نبودند، در عذاب‌اند. در این صورت واژه صلاة به معنای پیرو است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۲۹ق، ج۲، ص۳۸۲.</ref> | [[امام علی(ع)]] در [[خطبه]] ۱۹۹ [[نهج البلاغه]] درباره اهمیت [[نماز]]، به این [[آیه]] استناد می‌کند.<ref>نهج البلاغه صبحی صالح، ۱۴۱۴ق، خطبه ۱۹۹، ص ۳۱۶.</ref> در [[تفسیر المیزان]] آمده‌است مراد از صلاة در واژه «مُصَلّین» توجه به درگاه خداوند به منظور انجام عبادتی خاص است براین اساس شامل تمام نماز‌ها در ادیان وشریعت‌های آسمانی و حق می شود هر چند ممکن است از نظر کمیت و کیفیت با هم اختلاف داشته باشند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۹۷۴م، ج۲۰، ص۹۷.</ref> در برخی از روایات نیز «مصلین» به معنای پیروان امامانی است که خداوند آنان را به عنوان سابقون و مقربین{{یاد| السَّابِقُونَ السَّابِقُونَ. أُولئِكَ الْمُقَرَّبُونَ سوره واقعه آیه ۱۰}} معرفی کرده است و جهنمیان به دلیل اینکه پیرو [[امامان شیعه|ائمه علیهم السلام]] نبودند، در عذاب‌اند. در این صورت واژه صلاة به معنای پیرو است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۲۹ق، ج۲، ص۳۸۲.</ref> | ||
==فضیلت و خواص== | ==فضیلت و خواص== | ||
| خط ۵۱: | خط ۵۱: | ||
همچنین در [[تفسیر البرهان]] از [[رسول خدا(ص)]] نقل شده است هر کس در قرائت سوره مدثر مداومت ورزد، پاداش بزرگی خواهد داشت و اگر [[حفظ قرآن]] را از خداوند طلب کند، نمی‌میرد تا اینکه قرآن را حفظ می‌شود. همین مضمون از [[امام صادق(ع)]] نیز نقل شده است.<ref>رجوع کنید به: بحرانی، البرهان، ۱۴۱۶ق، ج۵، ص۵۲۱.</ref> | همچنین در [[تفسیر البرهان]] از [[رسول خدا(ص)]] نقل شده است هر کس در قرائت سوره مدثر مداومت ورزد، پاداش بزرگی خواهد داشت و اگر [[حفظ قرآن]] را از خداوند طلب کند، نمی‌میرد تا اینکه قرآن را حفظ می‌شود. همین مضمون از [[امام صادق(ع)]] نیز نقل شده است.<ref>رجوع کنید به: بحرانی، البرهان، ۱۴۱۶ق، ج۵، ص۵۲۱.</ref> | ||
==متن و ترجمه== | == متن و ترجمه سوره مدثر == | ||
{{سوره ۰۷۴ با ترجمه}} | {{سوره ۰۷۴ با ترجمه}} | ||
{{سوره‌های قرآن|۷۴|[[سوره مزمل]]|[[سوره قیامه]]}} | {{سوره‌های قرآن|۷۴|[[سوره مزمل]]|[[سوره قیامه]]}} | ||
| خط ۶۵: | خط ۶۵: | ||
{{پانوشت}} | {{پانوشت}} | ||
== یادداشت == | ==یادداشت== | ||
{{یادداشت‌ها}} | {{یادداشت‌ها}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
* قرآن کریم، ترجمه محمدمهدی فولادوند، تهران، دارالقرآن الکریم، ۱۴۱۸ق/۱۳۷۶ش. | *قرآن کریم، ترجمه محمدمهدی فولادوند، تهران، دارالقرآن الکریم، ۱۴۱۸ق/۱۳۷۶ش. | ||
* نهج البلاغه صبحی صالح، قم، انتشارات هجرت، ۱۴۱۴ق. | *نهج البلاغه صبحی صالح، قم، انتشارات هجرت، ۱۴۱۴ق. | ||
* بحرانی، سیدهاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، تحقیق: قسم الدراسات الاسلامیة مؤسسة البعثة قم، تهران، بنیاد بعثت، چاپ اول، ۱۴۱۶ق. | *بحرانی، سیدهاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، تحقیق: قسم الدراسات الاسلامیة مؤسسة البعثة قم، تهران، بنیاد بعثت، چاپ اول، ۱۴۱۶ق. | ||
* دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ج۲، به کوشش بهاءالدین خرمشاهی، تهران، دوستان-ناهید، ۱۳۷۷ش. | *دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ج۲، به کوشش بهاءالدین خرمشاهی، تهران، دوستان-ناهید، ۱۳۷۷ش. | ||
* صفایی، ع. ح، «قرآن و ادب فارسی»، در: سایت دانشنامه موضوعی قرآن، تاریخ بازدید: ۲۵ آبان ۱۳۹۵. | *صفایی، ع. ح، «قرآن و ادب فارسی»، در: سایت دانشنامه موضوعی قرآن، تاریخ بازدید: ۲۵ آبان ۱۳۹۵. | ||
* طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، چاپ دوم، ۱۹۷۴م. | *طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، چاپ دوم، ۱۹۷۴م. | ||
* طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، چاپ اول، ۱۴۱۵ق. | *طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، چاپ اول، ۱۴۱۵ق. | ||
* کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، به تحقیق دار الحدیث، قم، دار الحدیث، چاپ اول، ۱۴۲۹ق. | *کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، به تحقیق دار الحدیث، قم، دار الحدیث، چاپ اول، ۱۴۲۹ق. | ||
* معرفت، محمدهادی، آموزش علوم قرآن، [بی‌جا]، مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ اول، ۱۳۷۱ش. | *معرفت، محمدهادی، آموزش علوم قرآن، [بی‌جا]، مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ اول، ۱۳۷۱ش. | ||
* مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامية، چاپ اول، ۱۳۷۴ش. | *مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامية، چاپ اول، ۱۳۷۴ش. | ||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||
* [http://tanzil.ir/#74:1 قرائت سوره مدثر] | *[http://tanzil.ir/#74:1 قرائت سوره مدثر] | ||
{{قرآن کریم}} | {{قرآن کریم}} | ||
{{سوره‌های مفصلات}} | {{سوره‌های مفصلات}} | ||