پرش به محتوا

سوره ص: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
 
خط ۷: خط ۷:


==معرفی سوره==
==معرفی سوره==
* '''نامگذاری'''
*'''نامگذاری'''
شروع این سوره با حرف مقطعه «ص» دلیل نام‌گذاری این سوره به نام '''«صاد»''' است.<ref>شیخ‌الاسلامی، آشنایی با سوره‌های قرآن، ۱۳۷۷ش، ص۶۸.</ref>
شروع این سوره با حرف مقطعه «ص» دلیل نام‌گذاری این سوره به نام '''«صاد»''' است.<ref>شیخ‌الاسلامی، آشنایی با سوره‌های قرآن، ۱۳۷۷ش، ص۶۸.</ref>


* '''محل و ترتیب نزول'''
*'''محل و ترتیب نزول'''
سوره صاد جزو [[سوره‌های مکی و مدنی|سوره‌های مکی]] و در [[فهرست ترتیبی سوره‌های قرآن|ترتیب نزول]]، سی و هشتمین سوره‌ای است که بر [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] نازل شد. این سوره در چینش کنونی [[مصحف]] نیز سی و هشتمین سوره است<ref>معرفت، آموزش علوم قرآن، ۱۳۷۱ش، ج۲، ص۱۶۶.</ref> و در [[جزء (قرآن)|جزء]] ۲۳ [[قرآن]] جای دارد.
سوره صاد جزو [[سوره‌های مکی و مدنی|سوره‌های مکی]] و در [[فهرست ترتیبی سوره‌های قرآن|ترتیب نزول]]، سی و هشتمین سوره‌ای است که بر [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] نازل شد. این سوره در چینش کنونی [[مصحف]] نیز سی و هشتمین سوره است<ref>معرفت، آموزش علوم قرآن، ۱۳۷۱ش، ج۲، ص۱۶۶.</ref> و در [[جزء (قرآن)|جزء]] ۲۳ [[قرآن]] جای دارد.


* '''تعداد آیات و دیگر ویژگی‌ها'''
*'''تعداد آیات و دیگر ویژگی‌ها'''
سوره صاد ۸۸ آیه، ۷۳۵ کلمه و ۳۰۶۱ حرف دارد. این سوره از نظر حجمی از [[سوره‌های مثانی|سوره‌های مَثانی]] قرآن و در حدود یک [[حزب]] است. سوره صاد بیستمین سوره‌ای است که با حروف مقطعه آغاز می‌شود. آیه ۲۴ این سوره، سجده مستحب دارد (یعنی هنگام قرائت یا شنیدن آن، مستحب است فرد سجده کند).<ref>خرمشاهی، «سوره ص»، ج۲، ص۱۲۴۸.</ref> سوره صاد را مکملی برای [[سوره صافات]] دانسته‌اند؛ چراکه ساختار مطالبش شباهت بسیاری با ساختار سورۀ صافات دارد.<ref>مکارم شیرازی، برگزیده تفسیر نمونه، ۱۳۸۲ش، ج۴، ص۱۷۱.</ref>
سوره صاد ۸۸ آیه، ۷۳۵ کلمه و ۳۰۶۱ حرف دارد. این سوره از نظر حجمی از [[سوره‌های مثانی|سوره‌های مَثانی]] قرآن و در حدود یک [[حزب]] است. سوره صاد بیستمین سوره‌ای است که با حروف مقطعه آغاز می‌شود. آیه ۲۴ این سوره، سجده مستحب دارد (یعنی هنگام قرائت یا شنیدن آن، مستحب است فرد سجده کند).<ref>خرمشاهی، «سوره ص»، ج۲، ص۱۲۴۸.</ref> سوره صاد را مکملی برای [[سوره صافات]] دانسته‌اند؛ چراکه ساختار مطالبش شباهت بسیاری با ساختار سورۀ صافات دارد.<ref>مکارم شیرازی، برگزیده تفسیر نمونه، ۱۳۸۲ش، ج۴، ص۱۷۱.</ref>


خط ۲۰: خط ۲۰:


محتوای این سوره را در چند بخش می‌توان خلاصه کرد:
محتوای این سوره را در چند بخش می‌توان خلاصه کرد:
* توحید و [[نبوت]] پیامبر اسلام(ص) و لجاجت [[شرک|مشرکان]] در برابر او؛
*توحید و [[نبوت]] پیامبر اسلام(ص) و لجاجت [[شرک|مشرکان]] در برابر او؛
* لزوم تدبّر در [[قرآن]] و اظهارات مشرکان درباره قرآن؛
*لزوم تدبّر در [[قرآن]] و اظهارات مشرکان درباره قرآن؛
* اشاره به تاریخ ۹ نفر از پیامبران خدا به‌ویژه [[داوود (پیامبر)|داوود(ع)]]، [[سلیمان (پیامبر)|سلیمان(ع)]] و [[ایوب (پیامبر)|ایوب(ع)]]؛
*اشاره به تاریخ ۹ نفر از پیامبران خدا به‌ویژه [[داوود (پیامبر)|داوود(ع)]]، [[سلیمان (پیامبر)|سلیمان(ع)]] و [[ایوب (پیامبر)|ایوب(ع)]]؛
* وصف حال دو گروه پرهیزکاران و بدکاران و سرنوشت کفار در [[قیامت]] و جنگ و ستیز [[جهنم|دوزخیان]] با یکدیگر؛
*وصف حال دو گروه پرهیزکاران و بدکاران و سرنوشت کفار در [[قیامت]] و جنگ و ستیز [[جهنم|دوزخیان]] با یکدیگر؛
* [[آفرینش انسان]] و مقام والای او و سجده کردن [[فرشته|فرشتگان]] برای آدم؛
*[[آفرینش انسان]] و مقام والای او و سجده کردن [[فرشته|فرشتگان]] برای آدم؛
* داستان [[شیطان]] و [[آدم (پیامبر)|آدم(ع)]] و سوگند او بر اغوای بشر؛
*داستان [[شیطان]] و [[آدم (پیامبر)|آدم(ع)]] و سوگند او بر اغوای بشر؛
* تهدید همۀ دشمنان لجوج و تسلی پیامبر اسلام(ص).<ref>مکارم شیرازی، برگزیده تفسیر نمونه، ۱۳۸۲ش، ج۴، ص۱۷۱؛ صفوی، «سوره ص»، ص ۷۵۰.</ref>
*تهدید همۀ دشمنان لجوج و تسلی پیامبر اسلام(ص).<ref>مکارم شیرازی، برگزیده تفسیر نمونه، ۱۳۸۲ش، ج۴، ص۱۷۱؛ صفوی، «سوره ص»، ص ۷۵۰.</ref>
{{سوره ص}}
{{سوره ص}}


خط ۳۶: خط ۳۶:


===داستان‌های پیامبران===
===داستان‌های پیامبران===
* تکذیب [[پیامبران]] توسط اقوامی مانند قوم [[نوح (پیامبر)|نوح]]، [[قوم عاد|عاد]]، [[ثمود]]، [[قوم لوط|لوط]]، [[اصحاب الایکه]]
*تکذیب [[پیامبران]] توسط اقوامی مانند قوم [[نوح (پیامبر)|نوح]]، [[قوم عاد|عاد]]، [[ثمود]]، [[قوم لوط|لوط]]، [[اصحاب الایکه]]
* داستان داوود: امکانات متعدد [[داوود (پیامبر)|داوود]]، تسبیح‌گویی کوه‌ها و پرندگان همراه او، استواری پادشاهی او، دادخواهی دو مدعی از داوود برای داوری و شنیدن سخن یک طرف دعوا توسط داوود، [[استغفار]] داوود، [[خلافت]] داوود در زمین. (آیات ۱۷-۲۷)
*داستان داوود: امکانات متعدد [[داوود (پیامبر)|داوود]]، تسبیح‌گویی کوه‌ها و پرندگان همراه او، استواری پادشاهی او، دادخواهی دو مدعی از داوود برای داوری و شنیدن سخن یک طرف دعوا توسط داوود، [[استغفار]] داوود، [[خلافت]] داوود در زمین. (آیات ۱۷-۲۷)
* داستان سلیمان: عرضه اسب‌های اصیل بر سلیمان، توجه [[سلیمان (پیامبر)|سلیمان]] به اسب‌ها و فراموش کردن [[نماز]] و دستور به [[رد الشمس]]،<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۷، ص۲۰۲-۲۰۳؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱۹، ص۲۷۱-۲۷۹.</ref> افکندن جسد (فرزند سلیمان) بر تخت سلیمان، <ref>طباطبائی، المیزان، الناشر
*داستان سلیمان: عرضه اسب‌های اصیل بر سلیمان، توجه [[سلیمان (پیامبر)|سلیمان]] به اسب‌ها و فراموش کردن [[نماز]] و دستور به [[رد الشمس]]،<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۷، ص۲۰۲-۲۰۳؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱۹، ص۲۷۱-۲۷۹.</ref> افکندن جسد (فرزند سلیمان) بر تخت سلیمان، <ref>طباطبائی، المیزان، الناشر
منشورات اسماعيليان، ج۱۷، ص۲۰۴</ref>[[توبه]] و استغفار سلیمان، [[دعا]] برای بهره‌مندی از حکومت و پادشاهی بی‌نظیر، تسخیر باد و [[شیطان|شیاطین]]، بنایی و غواصی شیاطین برای سلیمان. (آیات ۳۰-۴۰)  
منشورات اسماعيليان، ج۱۷، ص۲۰۴</ref>[[توبه]] و استغفار سلیمان، [[دعا]] برای بهره‌مندی از حکومت و پادشاهی بی‌نظیر، تسخیر باد و [[شیطان|شیاطین]]، بنایی و غواصی شیاطین برای سلیمان. (آیات ۳۰-۴۰)




*ایوب: رنج و بلای [[ایوب (پیامبر)|ایوب]]، کوبیدن پا بر زمین و درآمدن چشمه، بازبخشیدن اولاد و اموال او، زدن همسر با بسته ترکه به جای صد ضربه و نشکستن سوگند. (آیات ۴۱-۴۴)
*ایوب: رنج و بلای [[ایوب (پیامبر)|ایوب]]، کوبیدن پا بر زمین و درآمدن چشمه، بازبخشیدن اولاد و اموال او، زدن همسر با بسته ترکه به جای صد ضربه و نشکستن سوگند. (آیات ۴۱-۴۴)
* یادکردن بندگان خالص خدا [[ابراهیم (پیامبر)|ابراهیم]]، [[اسحاق (پیامبر)|اسحاق]]، [[یعقوب (پیامبر)|یعقوب]]، [[اسماعیل (پیامبر)|اسماعیل]]، [[الیسع (پیامبر)|الیسع]]، [[ذوالکفل|ذاالکفل]].‌ (آیات ۴۵-۴۸)<ref>صفوی،«سوره ص»، ص۷۵۰-۷۵۱.</ref>
*یادکردن بندگان خالص خدا [[ابراهیم (پیامبر)|ابراهیم]]، [[اسحاق (پیامبر)|اسحاق]]، [[یعقوب (پیامبر)|یعقوب]]، [[اسماعیل (پیامبر)|اسماعیل]]، [[الیسع (پیامبر)|الیسع]]، [[ذوالکفل|ذاالکفل]].‌ (آیات ۴۵-۴۸)<ref>صفوی،«سوره ص»، ص۷۵۰-۷۵۱.</ref>


=== آفرینش آدم و گفتگوی خدا با ابلیس ===
===آفرینش آدم و گفتگوی خدا با ابلیس===
آیات ۷۱ تا ۸۵ سوره ص، به داستان آفرینش [[آدم (پیامبر)|آدم]] و دستور [[خدا|خداوند]] به [[فرشته|ملائکه]] برای [[سجده]] به آدم(ع) و سرپیچی شیطان می‌پردازد.
آیات ۷۱ تا ۸۵ سوره ص، به داستان آفرینش [[آدم (پیامبر)|آدم]] و دستور [[خدا|خداوند]] به [[فرشته|ملائکه]] برای [[سجده]] به آدم(ع) و سرپیچی شیطان می‌پردازد.


* '''آفرینش آدم:''' آیات ۷۱ تا ۷۴ این سوره به گفتگوی خداوند با [[فرشته|فرشتگان]] درباره آفرینش آدم، امر کردن فرشتگان برای سجده به آدم و سرپیچی [[ابلیس]] از  سجده بر آدم می‌پردازد.  
*'''آفرینش آدم:''' آیات ۷۱ تا ۷۴ این سوره به گفتگوی خداوند با [[فرشته|فرشتگان]] درباره آفرینش آدم، امر کردن فرشتگان برای سجده به آدم و سرپیچی [[ابلیس]] از  سجده بر آدم می‌پردازد.
* '''دلیل ابلیس برای سرپیچی:''' در آیات بعد (۷۵ تا ۷۶) خداوند دلیل سرپیچی شیطان را از سجده بر آدم می‌پرسد و او در پاسخ برتری خلقت خود را که از آتش است بر خلقت آدم که از گِل است، دلیل این کار خود می‌داند. [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] در تفسیر این سخن خداوند که «آدم را با دستان خود ساختم»؛ گفته‌است این عبارت به اثبات شرافت برای آدم است؛ چراکه خداوند هر چیزی را برای چیز دیگری خلق کرد اما انسان را برای خود آفریده‌است و اگر كلمه" يد" را تثنيه آورد، و فرمود:" يدى- دو دستم" با اينكه می‌توانست مفرد بياورد براى اين است كه به كنايه بفهماند: در خلقت او اهتمام تام داشتم، چون ما انسان‌ها هم برای انجام کارها هر دو دست خود را به كار می‌بنديم كه نسبت به آن اهتمام بيشترى داشته باشيم، پس جمله" خلقت بيدى" نظير جمله" مِمَّا عَمِلَتْ أَيْدِينا" است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۷، ص۲۲۵-۲۲۶.</ref> وی اطاعت نکردن شیطان از خداوند را نیز به این دلیل می‌داند که شیطان مالکیت مطلق خداوند را قبول نداشت و از همین رو، دستور سجده به آدم را ناصحیح دانست و اطاعت نکرد که همین ریشه همه [[گناه|گناهان]] است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۷، ص۲۲۶.</ref>
*'''دلیل ابلیس برای سرپیچی:''' در آیات بعد (۷۵ تا ۷۶) خداوند دلیل سرپیچی شیطان را از سجده بر آدم می‌پرسد و او در پاسخ برتری خلقت خود را که از آتش است بر خلقت آدم که از گِل است، دلیل این کار خود می‌داند. [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] در تفسیر این سخن خداوند که «آدم را با دستان خود ساختم»؛ گفته‌است این عبارت به اثبات شرافت برای آدم است؛ چراکه خداوند هر چیزی را برای چیز دیگری خلق کرد اما انسان را برای خود آفریده‌است و اگر كلمه" يد" را تثنيه آورد، و فرمود:" يدى- دو دستم" با اينكه می‌توانست مفرد بياورد براى اين است كه به كنايه بفهماند: در خلقت او اهتمام تام داشتم، چون ما انسان‌ها هم برای انجام کارها هر دو دست خود را به كار می‌بنديم كه نسبت به آن اهتمام بيشترى داشته باشيم، پس جمله" خلقت بيدى" نظير جمله" مِمَّا عَمِلَتْ أَيْدِينا" است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۷، ص۲۲۵-۲۲۶.</ref> وی اطاعت نکردن شیطان از خداوند را نیز به این دلیل می‌داند که شیطان مالکیت مطلق خداوند را قبول نداشت و از همین رو، دستور سجده به آدم را ناصحیح دانست و اطاعت نکرد که همین ریشه همه [[گناه|گناهان]] است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۷، ص۲۲۶.</ref>
* '''طرد و لعن شیطان و مهلت به او تا وقت معلوم:''' سپس خداوند ابلیس را طرد و [[لعن|لعنت]] کرد. وی نیز از خداوند خواست که تا روز قیامت به او مهلت دهد. خداوند نیز در پاسخ تا «وقت معلوم» به او مهلت می‌دهد؛ نه روز قیامت. به نظر علامه طباطبایی منظور از «وقت معلوم» تا زمانی است که انسان از شیطان تبعیت می‌کند( آخرین روزی که مردمان معصیت می‌کنند) که قبل از [[قیامت|روز قیامت]] است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۷، ص۲۲۷.</ref>
*'''طرد و لعن شیطان و مهلت به او تا وقت معلوم:''' سپس خداوند ابلیس را طرد و [[لعن|لعنت]] کرد. وی نیز از خداوند خواست که تا روز قیامت به او مهلت دهد. خداوند نیز در پاسخ تا «وقت معلوم» به او مهلت می‌دهد؛ نه روز قیامت. به نظر علامه طباطبایی منظور از «وقت معلوم» تا زمانی است که انسان از شیطان تبعیت می‌کند( آخرین روزی که مردمان معصیت می‌کنند) که قبل از [[قیامت|روز قیامت]] است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۷، ص۲۲۷.</ref>
* '''سوگند ابلیس برای فریب آدمیان و وعده دوزخ به وی و تابعانش:''' ابلیس به عزت خداوند [[سوگند]] می‌خورد که انسان‌ها را فریب دهد به جز مخلَصین. گفته شده که منظور از مخلَصین کسانی هستند که خداوند آنها را برای خود خالص کرده و هیچکس حتی شیطان از آنها سهمی ندارد.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۷، ص۲۲۷.</ref> خداوند در پاسخ، به ابلیس و کسانی که از او تبعیت کنند، وعده [[جهنم]] می‌دهد.
*'''سوگند ابلیس برای فریب آدمیان و وعده دوزخ به وی و تابعانش:''' ابلیس به عزت خداوند [[سوگند]] می‌خورد که انسان‌ها را فریب دهد به جز مخلَصین. گفته شده که منظور از مخلَصین کسانی هستند که خداوند آنها را برای خود خالص کرده و هیچکس حتی شیطان از آنها سهمی ندارد.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۷، ص۲۲۷.</ref> خداوند در پاسخ، به ابلیس و کسانی که از او تبعیت کنند، وعده [[جهنم]] می‌دهد.


== آیات مشهور ==
==آیات مشهور==


آیه ۲۳  در باره اختلاف دو برادر  بر سر گوسفندان(میش ها) ودر خواست داوری وقضاوت از [[داوود (پیامبر)| حضرت داود]]
آیه ۲۳  در باره اختلاف دو برادر  بر سر گوسفندان(میش ها) ودر خواست داوری وقضاوت از [[داوود (پیامبر)| حضرت داود]]
خط ۷۱: خط ۷۱:
*آیه ۷۵ درباره خودداری ابلیس از سجده کردن برای آدم است
*آیه ۷۵ درباره خودداری ابلیس از سجده کردن برای آدم است


'''قَالَ يَا إِبْلِيسُ مَا مَنَعَكَ أَنْ تَسْجُدَ لِمَا خَلَقْتُ بِيَدَيَّ ۖ أَسْتَكْبَرْتَ أَمْ كُنْتَ مِنَ الْعَالِينَ
'''قَالَ يَا إِبْلِيسُ مَا مَنَعَكَ أَنْ تَسْجُدَ لِمَا خَلَقْتُ بِيَدَيَّ ۖ أَسْتَكْبَرْتَ أَمْ كُنْتَ مِنَ الْعَالِينَ'''


'''
ترجمه:گفت: «ای ابلیس! چه چیز مانع تو شد که بر مخلوقی که با قدرت خود او را آفریدم سجده کنی؟! آیا تکبّر کردی یا از برترین‌ها بودی؟! (برتر از اینکه فرمان سجود به تو داده شود!)»
ترجمه:گفت: «ای ابلیس! چه چیز مانع تو شد که بر مخلوقی که با قدرت خود او را آفریدم سجده کنی؟! آیا تکبّر کردی یا از برترین‌ها بودی؟! (برتر از اینکه فرمان سجود به تو داده شود!)»


خط ۱۰۳: خط ۱۰۲:
در روایتی آمده است [[ثواب و عقاب|ثواب]] خواندن سوره صاد، ده برابر وزن کوه‌هایی است که [[خدا|خداوند]]  در تسخیر [[داوود (پیامبر)|حضرت داوود]] قرار داد و خداوند قرائت‌کننده آن را از [[گناه صغیره|گناهان صغیره]] و [[گناهان کبیره|کبیره]] حفظ می‌کند.<ref>بحرانی، البرهان، ۱۳۸۹ش، ج۴، ص۶۳۹؛ مکارم شیرازی، برگزیده تفسیر نمونه، ۱۳۸۲ش، ج۴، ص۱۷۲.</ref> همچنین طبق روایتی از [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]] پاداش قرائت‌کننده سوره صاد در شب جمعه برابر با پاداش پیامبران و فرشتگان است و خداوند قرائت‌کننده این سوره و افراد مورد علاقه خانواده اش و خدمتکارش را- حتی اگر در حد شفاعت نباشد-  وارد [[بهشت]] می‌کند.<ref>صدوق، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، ۱۳۸۲ش، ص۱۱۲.</ref>
در روایتی آمده است [[ثواب و عقاب|ثواب]] خواندن سوره صاد، ده برابر وزن کوه‌هایی است که [[خدا|خداوند]]  در تسخیر [[داوود (پیامبر)|حضرت داوود]] قرار داد و خداوند قرائت‌کننده آن را از [[گناه صغیره|گناهان صغیره]] و [[گناهان کبیره|کبیره]] حفظ می‌کند.<ref>بحرانی، البرهان، ۱۳۸۹ش، ج۴، ص۶۳۹؛ مکارم شیرازی، برگزیده تفسیر نمونه، ۱۳۸۲ش، ج۴، ص۱۷۲.</ref> همچنین طبق روایتی از [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]] پاداش قرائت‌کننده سوره صاد در شب جمعه برابر با پاداش پیامبران و فرشتگان است و خداوند قرائت‌کننده این سوره و افراد مورد علاقه خانواده اش و خدمتکارش را- حتی اگر در حد شفاعت نباشد-  وارد [[بهشت]] می‌کند.<ref>صدوق، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، ۱۳۸۲ش، ص۱۱۲.</ref>


== متن و ترجمه ==  
==متن و ترجمه سوره ص==  
{{سوره ۰۳۸ با ترجمه}}
{{سوره ۰۳۸ با ترجمه}}
{{سوره‌های قرآن|۵۷|[[سوره صافات]]|[[سوره زمر]]}}
{{سوره‌های قرآن|۵۷|[[سوره صافات]]|[[سوره زمر]]}}


== پانویس ==
==پانویس==
{{پانوشت}}
{{پانوشت}}


== یادداشت ==
==یادداشت==
{{یادداشت‌ها}}
{{یادداشت‌ها}}


== منابع ==
==منابع==
{{منابع}}
{{منابع}}
* قرآن کریم، ترجمه محمدمهدی فولادوند، تهران: دارالقرآن الکریم، ۱۳۷۶ش.
* قرآن کریم، ترجمه محمدمهدی فولادوند، تهران: دارالقرآن الکریم، ۱۳۷۶ش.
خط ۱۳۳: خط ۱۳۲:


==پیوند به بیرون==
==پیوند به بیرون==
* [http://tanzil.ir/#38:1 قرائت سوره ص]
*[http://tanzil.ir/#38:1 قرائت سوره ص]


{{قرآن کریم}}
{{قرآن کریم}}
confirmed، protected، templateeditor
۴٬۶۲۷

ویرایش