پرش به محتوا

سوره دخان: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۸: خط ۸:


==معرفی==
==معرفی==
* '''نامگذاری'''
*'''نامگذاری'''
این سوره را از آن رو '''دُخان''' (به معنای دود) نامیده‌اند که آیه دهم {{یاد|فَارْتَقِبْ يَوْمَ تَأْتِي السَّمَاءُ بِدُخَانٍ مُبِينٍ ترجمه:(ای رسول) منتظر باش روزی را که (بر عذاب کافران) آسمان دودی پدید آرد پیدا و آشکار. }}آن از عذابی به نام دخان برای [[کافر|کافران]] سخن گفته است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲۱، ص۱۴۴.</ref>
این سوره را از آن رو '''دُخان''' (به معنای دود) نامیده‌اند که آیه دهم {{یاد|فَارْتَقِبْ يَوْمَ تَأْتِي السَّمَاءُ بِدُخَانٍ مُبِينٍ ترجمه:(ای رسول) منتظر باش روزی را که (بر عذاب کافران) آسمان دودی پدید آرد پیدا و آشکار. }}آن از عذابی به نام دخان برای [[کافر|کافران]] سخن گفته است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲۱، ص۱۴۴.</ref>


* '''مکان و ترتیب نزول'''
*'''مکان و ترتیب نزول'''
سوره دخان جزو [[سوره‌های مکی]] و در [[ترتیب نزول]]، شصت و چهارمین سوره‌ای است که بر [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] [[نزول قرآن|نازل]] شده است. این سوره در [[چینش کنونی قرآن|چینش کنونی]] [[مصحف|مُصحَف]]، چهل و چهارمین سوره است<ref>معرفت، آموزش علوم قرآن، ۱۳۷۱ش، ج۲، ص۱۶۶.</ref> و در [[جزء (قرآن)|جزء]] ۲۵ [[قرآن]] جای دارد.
سوره دخان جزو [[سوره‌های مکی]] و در [[ترتیب نزول]]، شصت و چهارمین سوره‌ای است که بر [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] [[نزول قرآن|نازل]] شده است. این سوره در [[چینش کنونی قرآن|چینش کنونی]] [[مصحف|مُصحَف]]، چهل و چهارمین سوره است<ref>معرفت، آموزش علوم قرآن، ۱۳۷۱ش، ج۲، ص۱۶۶.</ref> و در [[جزء (قرآن)|جزء]] ۲۵ [[قرآن]] جای دارد.


* '''تعداد آیات و دیگر ویژگی‌ها'''
*'''تعداد آیات و دیگر ویژگی‌ها'''
سوره دخان ۵۹ [[آیه]]، ۳۴۶ کلمه و ۱۴۷۵ حرف دارد. این سوره با [[حروف مقطعه|حروف مُقَطَّعه]] «حم» (حا میم) آغاز می‌شود؛ بر همین اساس آن را جزو [[حوامیم|سوره‌های حوامیم]] دانسته‌اند. سوره دخان به لحاظ حجمی جزو [[سوره‌های مثانی|سوره‌های مَثانی]] و کمتر از یک [[حزب (قرآن)|حِزب]] است.<ref>دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۱۲۵۰.</ref>
سوره دخان ۵۹ [[آیه]]، ۳۴۶ کلمه و ۱۴۷۵ حرف دارد. این سوره با [[حروف مقطعه|حروف مُقَطَّعه]] «حم» (حا میم) آغاز می‌شود؛ بر همین اساس آن را جزو [[حوامیم|سوره‌های حوامیم]] دانسته‌اند. سوره دخان به لحاظ حجمی جزو [[سوره‌های مثانی|سوره‌های مَثانی]] و کمتر از یک [[حزب (قرآن)|حِزب]] است.<ref>دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۱۲۵۰.</ref>


خط ۲۳: خط ۲۳:


==داستان‌ها و روایت‌های تاریخی==
==داستان‌ها و روایت‌های تاریخی==
* داستان موسی و بنی‌اسرائیل: رسالت [[موسی]]، امر خداوند برای خروج مؤمنان از مصر، عبور از دریا، غرق شدن فرعونیان و نجات [[بنی‌اسرائیل]]، برتری آنان بر جهانیان، آیه‌های ۱۵-۳۲
*داستان موسی و بنی‌اسرائیل: رسالت [[موسی]]، امر خداوند برای خروج مؤمنان از مصر، عبور از دریا، غرق شدن فرعونیان و نجات [[بنی‌اسرائیل]]، برتری آنان بر جهانیان، آیه‌های ۱۵-۳۲


==فضیلت و خواص==
==فضیلت و خواص==
خط ۳۰: خط ۳۰:


==آیات مشهور==
==آیات مشهور==
* {{قرآن جدید|دخان|۲۵|۴}} {{قرآن جدید|دخان|۲۵|۴|منبع=نه|نوع=فولادوند}}
*{{قرآن جدید|دخان|۲۵|۴}} {{قرآن جدید|دخان|۲۵|۴|منبع=نه|نوع=فولادوند}}


این آیات در باره قوم بنی اسرائیل(فرعونیان) پس از غرق شدنشان در دریا  و اشاره به امکاناتی است که از آنها بهره‌مند بودند. <ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۴۱۵ق، ج۹، صص۱۰۷-۱۰۸.</ref> ولی در گزارش‌های تاریخی است که [[امام علی علیه‌السلام|امام علی (ع)]]  در مسیر رفتن به [[جنگ صفین]] وقتی به مدائن (ساباط شهر بَهُرَ سیر)رسید در [[طاق کسری|ایوان کسری]] و آثار به جا مانده از آنها گردشی کرد و شنید که یکی از یارانش این بیت شعر از ابن يعفر التميمي را می خواند:
این آیات در باره قوم بنی اسرائیل(فرعونیان) پس از غرق شدنشان در دریا  و اشاره به امکاناتی است که از آنها بهره‌مند بودند. <ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۴۱۵ق، ج۹، صص۱۰۷-۱۰۸.</ref> ولی در گزارش‌های تاریخی است که [[امام علی علیه‌السلام|امام علی (ع)]]  در مسیر رفتن به [[جنگ صفین]] وقتی به مدائن (ساباط شهر بَهُرَ سیر)رسید در [[طاق کسری|ایوان کسری]] و آثار به جا مانده از آنها گردشی کرد و شنید که یکی از یارانش این بیت شعر از ابن يعفر التميمي را می خواند:
خط ۴۲: خط ۴۲:
{{ب|پرويز كه بنهادى بر خوان تره زرين |زرين تره كو بر خوان رو «كم تركوا» برخوان}}{{پایان شعر}} <ref>قمی، کلیات مفاتیح الجنان،  نشر اسوه،ص۴۹۴.</ref>
{{ب|پرويز كه بنهادى بر خوان تره زرين |زرين تره كو بر خوان رو «كم تركوا» برخوان}}{{پایان شعر}} <ref>قمی، کلیات مفاتیح الجنان،  نشر اسوه،ص۴۹۴.</ref>


* {{قرآن جدید|دخان|۵۱}} {{قرآن جدید|دخان|۵۱|منبع=نه|نوع=فولادوند}}
*{{قرآن جدید|دخان|۵۱}} {{قرآن جدید|دخان|۵۱|منبع=نه|نوع=فولادوند}}


از آیه ۵۱ تا ۵۷ به گوشه‌ای از نعمت‌هایی که متقین در قیامت از آن بهره‌مند هستند اشاره شده است . «مقام امین» که  که همان [[بهشت]] های دارای چشمه‌سارهاست جایی ثابتی است که متقین در آن از هر گونه ناخوشی مصون هستند. <ref>طباطبائی، المیزان، الناشر
از آیه ۵۱ تا ۵۷ به گوشه‌ای از نعمت‌هایی که متقین در قیامت از آن بهره‌مند هستند اشاره شده است . «مقام امین» که  که همان [[بهشت]] های دارای چشمه‌سارهاست جایی ثابتی است که متقین در آن از هر گونه ناخوشی مصون هستند. <ref>طباطبائی، المیزان، الناشر
منشورات اسماعيليان، ج۱۸، ص۱۴۹.</ref>[[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] در روایتی در [[تفسیر نور الثقلین (کتاب)|تفسیر نورالثقلین]]  در امان بودن از بلایا در دنیا را نیز از مصادیق این آیه برشمرده و با تقوا را کسی دانسته که در پی عمل کردن به چیزی باشد که خداوند دوست دارد  و فرموده است هر بنده‌اى به آنچه [[خداوند]] عزّ و جل دوست دارد روى آورد، خداوند به آنچه او دوست دارد متوجه شود،و هر كس به خدا پناهنده شود خداوند او را حفظ كند،و هر كه خدا به او رو كند و او را حفظ كند، باكى ندارد كه آسمان به زمين افتد،يا بلايى فرود آيد كه همۀ مردم زمين را فرو گيرد، او به وسيله [[تقوا]] در پناه خدا از هر بلايى محفوظ خواهد بود،آيا اين طور نيست كه خداوند مى فرمايد:«إِنَّ الْمُتَّقِينَ فِي مَقامٍ أَمِينٍ». افراد با تقوا در مقام امن هستند. <ref>حویزی، نور الثقلین،۱۴۱۵ق، ج۱، ص۳۷۶.</ref>
منشورات اسماعيليان، ج۱۸، ص۱۴۹.</ref>[[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] در روایتی در [[تفسیر نور الثقلین (کتاب)|تفسیر نورالثقلین]]  در امان بودن از بلایا در دنیا را نیز از مصادیق این آیه برشمرده و با تقوا را کسی دانسته که در پی عمل کردن به چیزی باشد که خداوند دوست دارد  و فرموده است هر بنده‌اى به آنچه [[خداوند]] عزّ و جل دوست دارد روى آورد، خداوند به آنچه او دوست دارد متوجه شود،و هر كس به خدا پناهنده شود خداوند او را حفظ كند،و هر كه خدا به او رو كند و او را حفظ كند، باكى ندارد كه آسمان به زمين افتد،يا بلايى فرود آيد كه همۀ مردم زمين را فرو گيرد، او به وسيله [[تقوا]] در پناه خدا از هر بلايى محفوظ خواهد بود،آيا اين طور نيست كه خداوند مى فرمايد:«إِنَّ الْمُتَّقِينَ فِي مَقامٍ أَمِينٍ». افراد با تقوا در مقام امن هستند. <ref>حویزی، نور الثقلین،۱۴۱۵ق، ج۱، ص۳۷۶.</ref>


== متن و ترجمه==  
==متن و ترجمه سوره دخان==  
{{سوره ۰۴۴ با ترجمه}}
{{سوره ۰۴۴ با ترجمه}}
{{سوره‌های قرآن|46|[[سوره زخرف]]|[[سوره جاثیه]]}}
{{سوره‌های قرآن|46|[[سوره زخرف]]|[[سوره جاثیه]]}}


== پانویس ==
==پانویس==
{{پانوشت}}
{{پانوشت}}


== یادداشت ==
==یادداشت==
{{یادداشت‌ها}}
{{یادداشت‌ها}}


== منابع ==
==منابع==
{{منابع}}
{{منابع}}
* قرآن کریم، ترجمه محمدمهدی فولادوند، تهران، دارالقرآن الکریم، ۱۴۱۸ق/۱۳۷۶ش.
* قرآن کریم، ترجمه محمدمهدی فولادوند، تهران، دارالقرآن الکریم، ۱۴۱۸ق/۱۳۷۶ش.
خط ۷۱: خط ۷۱:


==پیوند به بیرون==
==پیوند به بیرون==
* [https://www.cgie.org.ir/fa/article/245511/%D8%AF%D8%AE%D8%A7%D9%86 مقاله سوره دخان در دائرة المعارف بزرگ اسلامی]
*[https://www.cgie.org.ir/fa/article/245511/%D8%AF%D8%AE%D8%A7%D9%86 مقاله سوره دخان در دائرة المعارف بزرگ اسلامی]
* [http://rch.ac.ir/article/Details/9120 مقاله سوره دخان در دانشنامه جهان اسلام]
*[http://rch.ac.ir/article/Details/9120 مقاله سوره دخان در دانشنامه جهان اسلام]
* [http://tanzil.ir/#44:1 قرائت سوره دخان]
*[http://tanzil.ir/#44:1 قرائت سوره دخان]


{{قرآن کریم}}
{{قرآن کریم}}
confirmed، protected، templateeditor
۳٬۳۰۲

ویرایش