سوره انسان: تفاوت میان نسخه‌ها

{{سوره||نام = '''انسان'''|کتابت = ۷۶|جزء = ۲۹|آیه = ۳۱|مکی/مدنی = مدنی|شماره نزول = ۹۸|بعدی = مرسلات |قبلی = قیامه |کلمه = ۲۴۳|حرف =۱۰۸۹|تصویر=سوره انسان..jpg }}

بنابر نظر مفسران [[شیعه]] و برخی از [[اهل سنت]]، [[آیه]] هشتم این سوره معروف به [[آیه اطعام]]، در شأن [[حضرت علی(ع)]]، [[فاطمه زهرا(س)]]، [[حسنین(ع)]] و خادم آنان [[فضه]] نازل شده است. ایشان سه روز پیاپی به [[نذر|نذرشان]] بر [[روزه|روزه‌گرفتن]] این روزها وفا کردند و با اینکه خود گرسنه بودند، [[افطار|افطاری‌شان]] را به [[مسکین]] و [[یتیم]] و [[اسیر]] بخشیدند.  

از جمله پاداش‌هایی که برای [[تلاوت]] این سوره بیان شده، همنشینی با [[پیامبر(ص)]] در [[آخرت]] است.

این [[سوره]] به نام‌های '''انسان'''، '''هل اتی''' و '''دهر''' مشهور است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۵، ص۳۲۷.</ref> این نامگذاری هم به این سبب است که این سه واژه در [[آیه]] اول آمده‌اند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۵، ص۳۲۷.</ref> به این سوره '''ابرار''' (نیکان) نیز می‌گویند؛ زیرا این کلمه در آیه پنجم آمده و بیش از نصف این سوره به شرح حال این افراد پرداخته است.<ref>خرمشاهی، دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۱۲۶۰.</ref>

سوره انسان در [[ترتیب نزول]] نود و هشتمین سوره‌ای است که بر [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] [[نزول قرآن|نازل]] شده است. این سوره در [[چینش کنونی قرآن|چینش کنونی]] [[مصحف]] هفتاد و ششمین [[سوره]] است<ref>معرفت، آموزش علوم قرآن، ۱۳۷۱ش، ج۱، ص۱۶۸.</ref> و در [[جزء (قرآن)|جزء]] ۲۹ قرار دارد.<ref>خرمشاهی، دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۱۲۶۰.</ref>

==محتوا==

[[تفسیر نمونه]] محتوای [[سوره]] انسان را به پنج مطلب و محور کلی تقسیم کرده است:

{{سوره انسان}}

==نکات تفسیری==

در سوره انسان (طی آیات ۷ـ۱۱)، پنج ویژگی در توصیف نیکوکاران (ابرار) بیان شده است: ۱. به [[نذر]] خویش وفا می‌کنند. ۲. از روزی که [[عذاب]] و گزند آن فراگیر است، می‌هراسند. ۳. با اینکه به غذای خود نیازمندند آن را به بینوا و [[یتیم]] و [[اسیر]] می‌بخشند. ۴. این کار را تنها برای خشنودی [[خدا]] می‌کنند و توقع پاداش و سپاس از کسی ندارند. ۵. در روزی که عبوس و سهمگین است (یعنی روز قیامت)، از پروردگار خود هراس دارند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۵، ص۳۵۱ـ۳۵۵.</ref>

[[پرونده:آیه هشت انسان.jpg|300px|بندانگشتی|تابلو خوشنویسی با عنوان [[آیه اطعام]].]]

{{اصلی|آیه اطعام}}

ترجمه: و غذای (خود) را با اینکه به آن علاقه (و نیاز) دارند، به «مسکین» و «یتیم» و «اسیر» می‌دهند.

[[آیه]] هشتم [[سوره]] انسان (به همراه آیات قبل و بعد)، به [[آیه اطعام]] معروف است.<ref>ر.ک: روحانی نیا، فروغ غدیر، ۱۳۸۶ش، ص۱۴۶؛ انصاری، اهل البیت علیهم السلام، مجمع الفکر، ص۱۷۳. مظاهری، زندگانی چهارده معصوم علیهم السلام، ۱۳۷۸ش، ص۵۶؛ دیلمی، ارشاد القلوب، تهران، ج۲، ص۱۳۶؛ بشوی، «جایگاه اهل بیت(ع) در سوره دهر از منظر فریقین»، ص۶۸؛ «امام علی(ع) در پرسش‌های قرآنی»، ص۱۰۸.</ref> به گفته [[آیت الله مکارم شیرازی]]، علمای [[شیعه]] اتفاق نظر دارند این [[آیه]] به همراه آیاتی دیگر (هجده آیه از این سوره یا تمامی آن) درباره سه روز [[روزه|روزه‌گرفتنِ]] امام [[امام علی علیه السلام|علی(ع)]]، [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|فاطمه(س)]]، [[حسنین (ع)|حسنین(ع)]] و [[فضه نوبیه|فضه]] نازل شده است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۵، ص۳۴۵.</ref> نقل شده است این افراد با اینکه گرسنه بودند، [[افطاری]] خود را به دنبال درخواست [[مسکین]] و یتیم و [[اسیر]] بخشیدند.<ref>زمخشری، الکشاف، ۱۴۱۵ق، ج۴، ص۶۷۰؛ فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۳۰، ص۷۴۶؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱۰، ص۶۱۲؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۵، ص۳۴۳.</ref> [[حدیث|روایات]] بسیاری وجود دارد که این [[اسباب نزول|شأن نزول]] را بیان می‌کنند.<ref>نگاه کنید به: طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱۰، ص۶۱۱و۶۱۲.</ref> آیت الله مکارم شیرازی با اشاره به روایت [[ابن عباس]] درباره شأن و فضیلت [[اهل بیت(ع)]] از ۳۴ راوی اهل سنت که [[عبدالحسین امینی|علامه امینی]] در کتاب [[الغدیر فی الکتاب و السنة و الادب (کتاب)|الغدیر]] نقل کرده است،<ref>نگاه کنید به: امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۱۵۵-۱۶۱.</ref> این روایت را در میان [[اهل سنت]]، مشهور بلکه [[متواتر]] شمرده است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۵، ص۳۴۵.</ref>

ترجمه: و پروردگارشان شراب طهور به آنان می‌نوشاند!

[[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] در [[المیزان فی تفسیر القرآن (کتاب)|تفسیر المیزان]] شراب طهور را شرابی دانسته که هر نوع قذارت و ناپاکی را می‌زداید که از جمله آنها قذارت غفلت، محرومیت و دور ماندن از توجه به [[خدا]] است و با نوشیدن این شراب ویژه چون هیچ حجابی میان آنان [[ابرار]] و پروردگارشان باقی نمی‌ماند و شایستگی [[تحمید|حمد]] و ستایش پروردگارشان را می‌یابند. علامه طباطبایی همچنان معتقد است که خداوند در این آیه واسطه‌ها را حذف کرده و سیراب ساختن [[بهشتیان]] را مستقیماً به خویش نسبت داده و این با فضیلت‌ترین نعمتی است که ارزانی بهشتیان می‌شود. <ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۲۰، ص۱۳۰و۱۳۱.</ref>

[[ملا هادی سبزواری|حکیم سبزواری]] ساغَر (شراب)اهل سیر و سلوک الی الله  را در ساقی‌نامه‌اش  این‌گونه وصف کرده است:  {{شعر}}{{ب|چو ساغر منزه ز چون و زچند|

برای خواندن این سوره خواصی نیز نقل شده است، از جمله اگر کسی بر قرائت سوره انسان مداومت ورزد، اگر [[روح|روحش]] ضعيف باشد دارای قدرت روحی می‌شود.<ref>بحرانی، البرهان، ۱۴۱۶ق، ج۵، ص۵۴۳.</ref> خواندن این سوره برای تقویت اعصاب و دورشدن از اضطراب مفید است.<ref>بحرانی، البرهان، ۱۴۱۶ق، ج۵، ص۵۴۳.</ref>

{{سوره ۰۷۶ با ترجمه|شماره=۷۶}}

{{سوره‌های قرآن|۷۶|[[سوره قیامت]]|[[سوره مرسلات]]}}

علاوه بر اینکه تفسیر سوره انسان در کتاب‌های تفسیری آمده است، کتاب‌هایی نیز به صورت مستقل به تفسیر این سوره پرداخته‌اند:  

{{پانوشت}}

{{منابع}}

* قرآن کریم، ترجمه محمدمهدی فولادوند، تهران: دارالقرآن الکریم، ۱۴۱۸ق/۱۳۷۶ش.

==پیوند به بیرون==

{{فضائل اهل بیت}}

{{سوره‌های مفصلات}}