پرش به محتوا

ولادت امام مهدی(عج): تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴۵: خط ۴۵:
گزارش‌های متعدد از [[فهرست ملاقات‌کنندگان با امام زمان|ملاقات افراد با امام مهدی]] در دوران غیبت و پیش از آن،<ref>نوری، نجم ثاقب، ۱۳۸۴ش، ج۲، ص۴۵۴-۸۴۹.</ref> عقیقه کردن امام عسکری(ع) برای ولادت فرزندش،<ref>شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ۱۳۵۹ش، ج۲، ص۴۳۱ و ص۴۳۲؛ شیخ طوسی، الغیبة، ۱۴۲۵ق، ص۲۴۶.</ref> [[توقیعات امام مهدی(ع)|توقیعات صادر شده از امام مهدی(عج)]]،<ref>رضوانی، وجود امام زمان(عج) از منظر قرآن و حدیث، ۱۳۸۶ش، ص۲۴؛ عباسی، اثبات ولادت امام زمان(ع) و نقد و بررسی شبهات پیرامون آن، ۱۳۹۲ش، ص۱۰۶.</ref> معجزات امام مهدی(ع) در دوران غیبت و پیش از آن<ref>عباسی، اثبات ولادت امام زمان(ع) و نقد و بررسی شبهات پیرامون آن، ۱۳۹۲ش، ص۱۱۰-۱۱۲.</ref> و گزارش‌های مربوط به متوسل شدن افراد به امام مهدی<ref>دانشنامه امام مهدی(عج)، ۱۳۹۳ش، ج۲، ص۳۹۵.</ref> را از دیگر شواهد تاریخی تولد و وجود حضرت مهدی می‌دانند. همچنین نحوه برخورد کارگزاران حکومت عباسی با خانواده امام عسکری پس از شهادت حضرت را نشانگر این می‌دانند که حکومت شواهدی از ولادت امام مهدی(عج) داشته است.<ref>ایروانی، الإمام المهدی ( ع ) بین التواتر وحساب الإحتمال، ۱۴۲۰ق، ص۴۳؛ العمیدی، المهدی المنتظر فی الفکر الاسلامی، ۱۴۲۵ق، ص۱۱۸.</ref> بنا به نقل [[محمد بن یعقوب کلینی|کلینی]] پس از شهادت امام عسکری(ع) کارگزاران [[معتمد عباسی|خلیفه عباسی]] برای دست‌یابی به فرزند ایشان تمام خانواده، کنیزان و اهالی خانه ایشان را بازرسی کرده و زندانی و تحت کنترل قرار دادند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۵۰۵.</ref>
گزارش‌های متعدد از [[فهرست ملاقات‌کنندگان با امام زمان|ملاقات افراد با امام مهدی]] در دوران غیبت و پیش از آن،<ref>نوری، نجم ثاقب، ۱۳۸۴ش، ج۲، ص۴۵۴-۸۴۹.</ref> عقیقه کردن امام عسکری(ع) برای ولادت فرزندش،<ref>شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ۱۳۵۹ش، ج۲، ص۴۳۱ و ص۴۳۲؛ شیخ طوسی، الغیبة، ۱۴۲۵ق، ص۲۴۶.</ref> [[توقیعات امام مهدی(ع)|توقیعات صادر شده از امام مهدی(عج)]]،<ref>رضوانی، وجود امام زمان(عج) از منظر قرآن و حدیث، ۱۳۸۶ش، ص۲۴؛ عباسی، اثبات ولادت امام زمان(ع) و نقد و بررسی شبهات پیرامون آن، ۱۳۹۲ش، ص۱۰۶.</ref> معجزات امام مهدی(ع) در دوران غیبت و پیش از آن<ref>عباسی، اثبات ولادت امام زمان(ع) و نقد و بررسی شبهات پیرامون آن، ۱۳۹۲ش، ص۱۱۰-۱۱۲.</ref> و گزارش‌های مربوط به متوسل شدن افراد به امام مهدی<ref>دانشنامه امام مهدی(عج)، ۱۳۹۳ش، ج۲، ص۳۹۵.</ref> را از دیگر شواهد تاریخی تولد و وجود حضرت مهدی می‌دانند. همچنین نحوه برخورد کارگزاران حکومت عباسی با خانواده امام عسکری پس از شهادت حضرت را نشانگر این می‌دانند که حکومت شواهدی از ولادت امام مهدی(عج) داشته است.<ref>ایروانی، الإمام المهدی ( ع ) بین التواتر وحساب الإحتمال، ۱۴۲۰ق، ص۴۳؛ العمیدی، المهدی المنتظر فی الفکر الاسلامی، ۱۴۲۵ق، ص۱۱۸.</ref> بنا به نقل [[محمد بن یعقوب کلینی|کلینی]] پس از شهادت امام عسکری(ع) کارگزاران [[معتمد عباسی|خلیفه عباسی]] برای دست‌یابی به فرزند ایشان تمام خانواده، کنیزان و اهالی خانه ایشان را بازرسی کرده و زندانی و تحت کنترل قرار دادند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۵۰۵.</ref>


==چگونگی ولادت==
=== گزارش ولادت امام مهدی در منابع شیعی ===
روایت چگونگی ولادت فرزند امام حسن عسکری(ع) را [[شیخ صدوق]] ([[سال ۳۰۵ هجری قمری|۳۰۵]]-[[سال ۳۸۱ هجری قمری|۳۸۱ق]]) در [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کتاب کمال الدین و تمام النعمة]]<ref>شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ۱۳۵۹ش، ج۲، ص۴۲۴-۴۳۰.</ref> با دو طریق و [[شیخ طوسی]] ([[سال ۳۸۵ هجری قمری|۳۸۵]]-[[سال ۴۶۰ هجری قمری|۴۶۰ق]]) در [[کتاب الغیبة (شیخ طوسی)|کتاب الغیبة]]<ref>شیخ طوسی، الغیبة، ۱۴۲۵ق، ص۲۳۴-۲۴۰.</ref> به پنج طریق از [[حکیمه دختر امام جواد(ع)]] نقل می‌کنند.
بر اساس گزارش منابع شیعی، [[حکیمه دختر امام جواد(ع)|حکیمه خاتون]] در شب نیمه‌شعبان به دستور امام حسن عسکری(ع) به منزل ایشان رفته و خبر تولد آخرین حجت الهی از جانب امام به وی ابلاغ  می‌شود. نزدیکی‌های صبح بدون این که آثار حمل در [[نرجس|نرجس‌خاتون]] وجود داشته باشد، امام مهدی به دنیا می‌آید.<ref>شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ۱۳۵۹ش، ج۲، ص۴۲۴-۴۲۵.</ref> به گزارش [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری]]، بررسی دقیق اسناد زمان و مکان ولادت امام مهدی(عج) نشان می‌دهد که ایشان در شب یا روز جمعه، نیمه‌شعبان [[سال ۲۵۵ هجری قمری|سال ۲۵۵ق]] مطابق با ۱۲ مرداد سال ۲۴۸ش و ۲۹ جولای سال ۸۶۹م، در [[سامرا|شهر سامرّا]] به دنیا آمده است.<ref>محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام مهدی(عج)، ۱۳۹۳ش، ج۲، ص۲۱۸؛ همچنین ببینیدː سلیمیان، فرهنگ‌نامه مهدویت، ۱۳۸۸ش، ص۴۷۳.</ref> با این که این نظر را مشهور دانسته‌اند،<ref>محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام مهدی(عج)، ۱۳۹۳ش، ج۲، ص۲۱۸.</ref> [[شیخ طوسی]] نظر صحیح در سال ولادت ایشان را [[سال ۲۵۶ هجری قمری|۲۵۶ق]] ذکر کرده است.<ref>شیخ طوسی، الغیبة، ۱۴۲۵ق، ص۴۱۹.</ref> [[محمدتقی شوشتری]] ([[سال ۱۲۸۲ هجری شمسی|۱۲۸۲]]-[[سال ۱۳۷۴ هجری شمسی|۱۳۷۴ش]]) عالم رجالی شیعه نیز بعد از بررسی اقوال در این زمینه نظر شیخ طوسی را ترجیح می‌دهد.<ref>شوشتری، قاموس الرجال، ۱۴۱۰ق، ج۱۲ (رسالة فی تواریخ النبی والآل)،  ص۲۴.</ref>{{جعبه نقل قول|تاریخ بایگانی||عنوان=|نقل‌قول=ابو بصیر از [[امام صادق علیه‌السلام]] نقل کرده است که فرمود:
 
بر اساس این گزارش‌ها [[حکیمه دختر امام جواد(ع)|حکیمه خاتون]] در شب نیمه شعبان به دستور امام حسن عسکری(ع) به منزل ایشان رفته و خبر تولد آخرین حجت الهی از جانب امام به وی ابلاغ  می‌شود. نزدیکی‌های صبح بدون این که آثار حمل در [[نرجس|نرجس خاتون]] وجود داشته باشد به صورت خارق العاده‌ای مهدی موعود به صورت پاک به دنیا آمده و  سر به سجده می‌گذارد. هنگامی که فرزند را به آغوش امام می‌دهند، طفل زبان به [[تحمید|حمد خدا]] و [[صلوات|درود بر پیامبر(ص) و آل پیامبر(ع)]] می‌گشاید.<ref>شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ۱۳۵۹ش، ج۲، ص۴۲۴-۴۲۵.</ref>
 
===حکمت مخفی بودن ولادت===
{{جعبه نقل قول|تاریخ بایگانی||عنوان=|نقل‌قول=ابو بصیر از [[امام صادق علیه‌السلام]] نقل کرده است که فرمود:
ولادت صاحب الامر بر این مردم نهان است، تا چون خروج کند، بیعت هیچ‌کس بر گردنش نباشد و خدای تعالی امر وی را در یک شب به سامان رساند.|منبع=<small>[[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ۱۳۵۹ش، ج۲، ص۴۸۰.</small>|تراز=چپ|عرض=۳۲۰px|حاشیه=۵px|اندازه خط=۱۲px|رنگ پس‌زمینه=|گیومه نقل‌قول=|تراز منبع=راست}}
ولادت صاحب الامر بر این مردم نهان است، تا چون خروج کند، بیعت هیچ‌کس بر گردنش نباشد و خدای تعالی امر وی را در یک شب به سامان رساند.|منبع=<small>[[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ۱۳۵۹ش، ج۲، ص۴۸۰.</small>|تراز=چپ|عرض=۳۲۰px|حاشیه=۵px|اندازه خط=۱۲px|رنگ پس‌زمینه=|گیومه نقل‌قول=|تراز منبع=راست}}
حکمت مخفیانه بودن ولادت [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|حضرت مهدی(عج)]] را حفظ جان وی دانسته‌اند. چرا که مصلحت و حکمت الهی این بوده که وی آخرین حجت باشد و اگر در هنگام تولد جانش به خطر می‌افتاد جانشینی برای او وجود نداشت.<ref>سلیمیان، فرهنگ‌نامه مهدویت، ۱۳۸۸ش، ص۴۶۹-۴۷۰.</ref> در روایتی [[امام سجاد علیه‌السلام|امام سجاد(ع)]] شباهت مهدی موعود به [[ابراهیم (پیامبر)|حضرت ابراهیم(ع)]] را ولادت پنهانی و کناره‌گیری از مردم دانسته است.<ref>شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ۱۳۵۹ش، ج۲، ص۵۷۷.</ref> در روایت دیگری ولادت وی به تولد پنهانی [[موسی (پیامبر)|حضرت موسی(ع)]] تشبیه شده است.<ref>شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ۱۳۵۹ش، ج۱، ص۱۵۲.</ref> شیخ طوسی به نمونه‌ها و انگیزه‌های مختلفی اشاره می‌کند که می‌تواند موجب پنهان کردن تولد فرزند گردد. وی به این نکته تاکید می‌کند که معلوم نبودن فرزند به معنای بدون فرزند بودن نیست.<ref>شیخ طوسی، الغیبة، ۱۴۲۵ق، ص۷۷.</ref>
حکمت مخفیانه بودن ولادت [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|حضرت مهدی(عج)]] را حفظ جان وی دانسته‌اند.<ref>سلیمیان، فرهنگ‌نامه مهدویت، ۱۳۸۸ش، ص۴۶۹-۴۷۰.</ref> شیخ طوسی به نمونه‌ها و انگیزه‌های مختلفی اشاره می‌کند که می‌تواند موجب پنهان کردن تولد فرزند گردد. وی به این نکته تاکید می‌کند که معلوم نبودن فرزند به معنای بدون فرزند بودن نیست.<ref>شیخ طوسی، الغیبة، ۱۴۲۵ق، ص۷۷.</ref>
 
===زمان و مکان ولادت===
به گزارش [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری]]، بررسی دقیق اسناد زمان و مکان ولادت امام مهدی(عج) نشان می‌دهد که ایشان در شب یا روز جمعه، نیمه شعبان [[سال ۲۵۵ هجری قمری|سال ۲۵۵هجری قمری]] مطابق با ۱۲ مرداد سال ۲۴۸ هجری شمسی و ۲۹ جولای سال ۸۶۹ میلادی، در [[سامرا|شهر سامرّا]] به دنیا آمده است.<ref>محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام مهدی(عج)، ۱۳۹۳ش، ج۲، ص۲۱۸؛ همچنین ببینیدː سلیمیان، فرهنگ‌نامه مهدویت، ۱۳۸۸ش، ص۴۷۳.</ref> با این که این نظر را مشهور دانسته‌اند،<ref>محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام مهدی(عج)، ۱۳۹۳ش، ج۲، ص۲۱۸.</ref> [[شیخ طوسی]] نظر صحیح در سال ولادت ایشان را [[سال ۲۵۶ هجری قمری|۲۵۶ق]] ذکر کرده است.<ref>شیخ طوسی، الغیبة، ۱۴۲۵ق، ص۴۱۹.</ref> [[محمدتقی شوشتری]] ([[سال ۱۲۸۲ هجری شمسی|۱۲۸۲]]-[[سال ۱۳۷۴ هجری شمسی|۱۳۷۴ش]]) عالم رجالی شیعه نیز بعد از بررسی اقوال در این زمینه نظر شیخ طوسی را ترجیح می‌دهد.<ref>شوشتری، قاموس الرجال، ۱۴۱۰ق، ج۱۲ (رسالة فی تواریخ النبی والآل)،  ص۲۴.</ref> سال‌های دیگری همچون [[سال ۲۵۲ هجری قمری|۲۵۲ق]]، [[سال ۲۵۴ هجری قمری|۲۵۴ق]]، [[سال ۲۵۷ هجری قمری|۲۵۷ق]] و [[سال ۲۵۸ هجری قمری|۲۵۸ق]] نیز در گزارش‌ها وجود دارند که به گفته ری‌شهری معتبر نیستند.<ref>محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام مهدی(عج)، ۱۳۹۳ش، ج۲، ص۲۲۰.</ref>


==ولادت امام مهدی در گرایش‌های شیعی==
==ولادت امام مهدی در گرایش‌های شیعی==
میان فرقه‌های شیعی در رابطه با تولد مهدی موعود عقاید متفاوتی نسبت به عقیده امامیه وجود دارد. زیدیه بر خلاف گفته برخی<ref>امین، ضحی الاسلام، ۲۰۱۲م، ص۸۷۳-۸۷۴.</ref> به اصل مهدویت باور دارند.<ref>الرسی، الاحکام فی الحلال و الحرام، ۱۴۲۰ق، ج۲، ص۴۶۸-۴۷۰.</ref> اما برخلاف امامیه، شخصی معین را به عنوان موعود نمی‌پذیرند. آن‌ها با پذیرش [[مهدویت نوعی]]، آن را مقامی دانسته‌اند که در هر دوره‌ای در یک انسان کامل ظهور پیدا می‌کند.<ref>یزدانی احمدآبادی، «درآمدی بر جوهره چیستی و چرائی مهدویت در زیدیه»، ص۵۱۸.</ref>
میان فرقه‌های شیعی در رابطه با تولد مهدی موعود عقاید متفاوتی نسبت به عقیده امامیه وجود دارد. زیدیه به اصل مهدویت باور دارند.<ref>الرسی، الاحکام فی الحلال و الحرام، ۱۴۲۰ق، ج۲، ص۴۶۸-۴۷۰.</ref> اما شخصی معین را به عنوان موعود نمی‌پذیرند. آن‌ها با پذیرش [[مهدویت نوعی]]، آن را مقامی دانسته‌اند که در هر دوره‌ای در یک انسان کامل ظهور پیدا می‌کند.<ref>یزدانی احمدآبادی، «درآمدی بر جوهره چیستی و چرائی مهدویت در زیدیه»، ص۵۱۸.</ref>


در گروه‌های مختلف اسماعیلیه مهدویت افرادی همچون [[اسماعیل پسر امام صادق(ع)]]، [[محمد بن اسماعیل بن جعفر صادق(ع)|محمد بن اسماعیل]]، [[احمد بن محمد حنفیه]]، [[عبیدالله مهدی]] (نخستین خلیفه فاطمی)، [[الحاکم بامرالله]] (ششمین خلیفه فاطمی) و [[مراد میرزا]] (از امامان اسماعیلی) مطرح شده است.<ref>روحی میربادی، «مهدویت از دیدگاه اسماعیلیان و قرمطیان»، ص۵۱.</ref> تنها معتقدان فعلی حیات و غیبت مهدی موعود از اسماعیلیه را [[دروزیـان]] و بخشی از [[فرقه مراد میرزایی]] دانسته‌اند.<ref>روحی میربادی، «مهدویت از دیدگاه اسماعیلیان و قرمطیان»، ص۷۷.</ref> گفته شده سـایر فرقـه هـای اسماعیلی به رجعت و مهدویت فرد خاصی اعتقاد ندارند.<ref>روحی میربادی، «مهدویت از دیدگاه اسماعیلیان و قرمطیان»، ص۷۷.</ref>
در گروه‌های مختلف اسماعیلیه مهدویت افرادی همچون [[اسماعیل پسر امام صادق(ع)]]، [[محمد بن اسماعیل بن جعفر صادق(ع)|محمد بن اسماعیل]]، [[احمد بن محمد حنفیه]]، [[عبیدالله مهدی]] (نخستین خلیفه فاطمی)، [[الحاکم بامرالله]] (ششمین خلیفه فاطمی) و [[مراد میرزا]] (از امامان اسماعیلی) مطرح شده است.<ref>روحی میربادی، «مهدویت از دیدگاه اسماعیلیان و قرمطیان»، ص۵۱.</ref> تنها معتقدان فعلی حیات و غیبت مهدی موعود از اسماعیلیه را [[دروزیه|دروزیان]] و بخشی از [[فرقه مراد میرزایی|فرقه مرادمیرزایی]] دانسته‌اند.<ref>روحی میربادی، «مهدویت از دیدگاه اسماعیلیان و قرمطیان»، ص۷۷.</ref> گفته شده سـایر فرقـه‌های اسماعیلی به [[رجعت]] و مهدویت فرد خاصی اعتقاد ندارند.<ref>روحی میربادی، «مهدویت از دیدگاه اسماعیلیان و قرمطیان»، ص۷۷.</ref>


[[احمد احسائی|شیخ احمد احسائی]] (۱۱۶۶-۱۲۴۱ق) بنیان‌گذار [[شیخیه|فرقه شیخیه]] بر این باور است که مهدی موعود(عج) زنده است و در عالمی به نام هورقلیا (حیات برزخی و غیر مادی) و فراتر از عالم دنیا زندگی می‌کند. در زمان ظهور حضرت صورت‌های این دنیا را بر تن می‌کند و با بدن مادی ظاهر می‌شود.<ref>احسائی، الرجعة، ۱۴۲۷ق، ص۱۳۹.</ref> در نقد این دیدگاه گفته شده اعتقاد به حیات امام زمان(ع) با بدن هورقلیـائی، در واقـع انکار حیات مـادی امـام زمـان (ع) اسـت و با ضرورت وجود امام در دنیا سازگار نیست.<ref>ساعدیان، تبیین فلسفی – کلامی عقاید شیخیه در نبوت و امامت، ۱۳۹۱ش، ص۱۶۲.</ref>
[[احمد احسائی|شیخ احمد احسائی]] (۱۱۶۶-۱۲۴۱ق) بنیان‌گذار [[شیخیه|فرقه شیخیه]] بر این باور است که مهدی موعود(عج) زنده است و در عالمی به نام هورقلیا (حیات برزخی و غیر مادی) و فراتر از عالم دنیا زندگی می‌کند. در زمان ظهور حضرت صورت‌های این دنیا را بر تن می‌کند و با بدن مادی ظاهر می‌شود.<ref>احسائی، الرجعة، ۱۴۲۷ق، ص۱۳۹.</ref> در نقد این دیدگاه گفته شده اعتقاد به حیات امام زمان(ع) با بدن هورقلیائی، در واقـع انکار حیات مادی امام زمان(ع) اسـت و با ضرورت وجود امام در دنیا سازگار نیست.<ref>ساعدیان، تبیین فلسفی – کلامی عقاید شیخیه در نبوت و امامت، ۱۳۹۱ش، ص۱۶۲.</ref>


با این که باور به تولد و حیات امام مهدی(ع) به عنوان یک باور عمومی میان شیعیان امامی مطرح است،<ref>رضوانی، تولد حضرت مهدی، ۱۳۸۶ش، ص۶۰-۶۱.</ref> اما برخی نواندیشان دینی باورهای متفاوتی را در رابطه با این مسئله مطرح کرده اند. [[سید ابوالفضل برقعی]] ([[سال ۱۲۸۷ هجری شمسی|۱۲۸۷]]-[[سال ۱۳۷۰ هجری شمسی|۱۳۷۰ش]]) از دانش‌آموختگان حوزوی شیعه، با تاکید به بازگشت به قرآن و قرآن بسندگی در معرفت دینی، در [[بررسی علمی در احادیث مهدی (کتاب)|کتاب بررسی علمی در احادیث مهدی]]، باور به وجود امام مهدی(ع) را از اساس خرافه خوانده است.<ref>مهدی‌نژاد، حضرت مهدی(عج) رایت هدایت، ۱۴۰۰ش، ص۱۶-۱۷.</ref> اندیشه‌های وی از جهت روشی و محتوایی در مسئله مهدویت مورد نقد قرار گرفته است.<ref>مهدی‌نژاد، حضرت مهدی(عج) رایت هدایت، ۱۴۰۰ش، ص۱۸.</ref> [[عبدالکریم سروش]] (زاده: [[سال ۱۳۲۴ هجری شمسی|۱۳۲۴ش]]) نیز معتقد است نمی‌توان از نظر تاریخی تولد امام مهدی(عج) را ثابت کرد و از این جهت اعتقاد به وجود او ضرورتی در دین‌داری ندارد.<ref>پنبه‌پز و دیگران، «نقد دیدگاه دکتر سروش در اثبات‌ناپذیری تاریخی  تولد امام و عدم ضرورت اعتقاد به وجود امام مهدی»، ص۱۲۴.</ref> در نقد این دیدگاه گفته شده است که با دلایل مختلف می‌توان تولد امام مهدی(عج) و ضرورت اعتقاد به وجود وی را ثابت کرد.<ref>پنبه‌پز و دیگران، «نقد دیدگاه دکتر سروش در اثبات‌ناپذیری تاریخی تولد امام و عدم ضرورت اعتقاد به وجود امام مهدی»، ص۱۳۵-۱۳۶.</ref>
با این که باور به تولد و حیات امام مهدی(ع) به عنوان یک باور عمومی میان شیعیان امامی مطرح است،<ref>رضوانی، تولد حضرت مهدی، ۱۳۸۶ش، ص۶۰-۶۱.</ref> اما برخی نواندیشان دینی باورهای متفاوتی را در رابطه با این مسئله مطرح کرده اند. [[سید ابوالفضل برقعی]] ([[سال ۱۲۸۷ هجری شمسی|۱۲۸۷]]-[[سال ۱۳۷۰ هجری شمسی|۱۳۷۰ش]]) از دانش‌آموختگان حوزوی شیعه، با تاکید به بازگشت به قرآن و قرآن بسندگی در معرفت دینی، در [[بررسی علمی در احادیث مهدی (کتاب)|کتاب بررسی علمی در احادیث مهدی]]، باور به وجود امام مهدی(ع) را از اساس خرافه خوانده است.<ref>مهدی‌نژاد، حضرت مهدی(عج) رایت هدایت، ۱۴۰۰ش، ص۱۶-۱۷.</ref> البته اندیشه‌های وی از جهت روشی و محتوایی در مسئله مهدویت مورد نقد قرار گرفته است.<ref>مهدی‌نژاد، حضرت مهدی(عج) رایت هدایت، ۱۴۰۰ش، ص۱۸.</ref> [[عبدالکریم سروش]] (زاده: [[سال ۱۳۲۴ هجری شمسی|۱۳۲۴ش]]) نیز معتقد است نمی‌توان از نظر تاریخی تولد امام مهدی(عج) را ثابت کرد و از این جهت اعتقاد به وجود او ضرورتی در دینداری ندارد.<ref>پنبه‌پز و دیگران، «نقد دیدگاه دکتر سروش در اثبات‌ناپذیری تاریخی  تولد امام و عدم ضرورت اعتقاد به وجود امام مهدی»، ص۱۲۴.</ref> در نقد این دیدگاه گفته شده است که با دلایل مختلف می‌توان تولد امام مهدی(عج) و ضرورت اعتقاد به وجود وی را ثابت کرد.<ref>پنبه‌پز و دیگران، «نقد دیدگاه دکتر سروش در اثبات‌ناپذیری تاریخی تولد امام و عدم ضرورت اعتقاد به وجود امام مهدی»، ص۱۳۵-۱۳۶.</ref>


==عقیده اهل سنت در تولد مهدی موعود==
==عقیده اهل‌سنت در تولد مهدی موعود==
گفته شده غالب اهل سنت باوری به متولد شدن مهدی موعود(عج) نداشته و از این جهت اعتقادشان با امامیه متفاوت است.<ref>سلیمیان، فرهنگ‌نامه مهدویت، ۱۳۸۸ش، ص۴۷۲.</ref> بر اساس گزارش [[محمود عداب الحمش]]، به اعتقاد غالب اهل سنت، مهدی موعود شخصی است به نام محمد بن عبدالله، از فرزندان حضرت زهرا(س) از [[سادات حسنی|نسل امام حسن(ع)]] که در [[آخرالزمان]] پیش از قیامش به دنیا خواهد آمد.<ref>الحمش، المهدی المنتظر فی روایات اهل السنة و الشیعة الامامیة، ۱۴۲۲ق، ص۴۱۲.</ref>
گفته شده غالب اهل‌سنت باوری به متولد شدن مهدی موعود(عج) ندارد.<ref>سلیمیان، فرهنگ‌نامه مهدویت، ۱۳۸۸ش، ص۴۷۲.</ref> بر اساس گزارش [[محمود عداب الحمش]]، به اعتقاد غالب اهل‌سنت، مهدی موعود شخصی است به نام محمد بن عبدالله، از فرزندان حضرت زهرا(س) از [[سادات حسنی|نسل امام حسن(ع)]] که در [[آخرالزمان]] پیش از قیامش به دنیا خواهد آمد.<ref>الحمش، المهدی المنتظر فی روایات اهل السنة و الشیعة الامامیة، ۱۴۲۲ق، ص۴۱۲.</ref>


===استدلال‌های منکران ولادت===
===استدلال‌های منکران ولادت===