ولادت امام مهدی(عج): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
==اختلاف‌نظر مسلمانان در ولادت مهدی موعود== | ==اختلاف‌نظر مسلمانان در ولادت مهدی موعود== | ||
مهدی‌باوری یا اعتقاد به منجی آخرالزمانی با توجه به | مهدی‌باوری یا اعتقاد به منجی آخرالزمانی با توجه به روایاتی که در این رابطه از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] نقل شده اصلی مشترک میان [[مسلمان|مسلمانان]] است.<ref>محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام مهدی(عج)، ۱۳۹۳ش، ج۱، ص۷۶.</ref> با این وجود در به دنیا آمدن شخص مهدی موعود میان آن‌ها اختلاف‌نظر وجود دارد. علمای امامیه بالاتفاق بر این باورند، که مهدی موعود فرزند امام حسن عسکری(ع) است. او در سال ۲۵۵ق در سامرا به دنیا آمده و زنده است.<ref>رضوانی، تولد حضرت مهدی، ۱۳۸۶ش، ص۶۰-۶۱.</ref> از جمله عالمانی که بر این مطلب تصریح کرده‌اند میتوان به [[محمد بن یعقوب کلینی|شیخ کلینی]] (درگذشت:[[سال ۳۲۹ هجری قمری|۳۲۹ق]])،<ref>کلینی، الكافى، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۵۱۴.</ref> [[شیخ مفید]] (درگذشت:[[سال ۴۱۳ هجری قمری|۴۱۳ق]])،<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۳۷۲ش، ج۲، ص۳۳۹.</ref> [[شیخ طوسی]] (درگذشت:[[سال ۴۶۰ هجری قمری|۴۶۰ق]])،<ref>شیخ طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ص۸۴۲.</ref> [[فضل بن حسن طبرسی|طبرسی]] (درگذشت:[[سال ۵۴۸ هجری قمری|۵۴۸ق]])،<ref>طبرسی، اعلام الورى، ۱۳۹۰ق، ص۴۱۸.</ref> [[علی بن عیسی اربلی|اِرْبلی]] (درگذشت:[[سال ۶۹۲ هجری قمری|۶۹۲ق]])،<ref>اربلی، كشف الغمه، ۱۳۸۱ق، ج۲، ص۴۳۷.</ref> [[ابراهیم بن علی عاملی کفعمی|کفعمی]] (درگذشت:[[سال ۹۰۵ هجری قمری|۹۰۵ق]])،<ref>کفعمی، البلد الامين، ۱۴۱۸ق، ص۱۸۷.</ref> و [[محمدباقر مجلسی|مجلسی]] (درگذشت:[[سال ۱۱۱۰ هجری قمری|۱۱۱۰ق]])<ref>علامه مجلسی، بحار الأنوار، دار احیاء التراث العربی، ج۵۱، ص۲.</ref> اشاره کرد. | ||
در مقابل به مشهور اهل‌سنت نسبت داده می‌شود که ادعای شیعیان در وجود خارجی مهدی موعود بدون دلیل است. آن‌ها سعی کرده‌اند با استدلال‌هایی چنین باوری را غیر قابل قبول نشان دهند.<ref>محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام مهدی(عج)، ۱۳۹۳ش، ج۱، ص۹۰.</ref> | در مقابل به مشهور اهل‌سنت نسبت داده می‌شود که ادعای شیعیان در وجود خارجی مهدی موعود بدون دلیل است. آن‌ها سعی کرده‌اند با استدلال‌هایی چنین باوری را غیر قابل قبول نشان دهند.<ref>محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام مهدی(عج)، ۱۳۹۳ش، ج۱، ص۹۰.</ref> روایاتی از [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] و [[امام رضا علیه‌السلام|امام رضا(ع)]] وجود دارد که خبر از وقوع شک و تردید در ولادت [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|حضرت مهدی(عج)]] در آینده می‌دهند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۳۳۷؛ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ۱۳۵۹ش، ج۲، ص۳۶۰.</ref> | ||
==قطعی بودن ولادت مهدی موعود در باور امامیه== | ==قطعی بودن ولادت مهدی موعود در باور امامیه== | ||
مجموعه ادله ولادت امام مهدی را میتوان در دو دسته غیر نقلی و نقلی قرار داد: | |||
===دلایل غیرنقلی=== | ===دلایل غیرنقلی=== | ||
استدلال‌هایی است که اصل [[ضرورت امامت|ضرورت وجود امام حیّ]] را در همه زمان‌ها ثابت می‌کنند. این دلایل را در چند دسته عقلی محض ([[فلسفه اسلامی|فلسفی]])، دارای مقدمات عقلی و نقلی ([[کلام اسلامی|کلامی]])، شهودی ([[عرفان نظری|عرفانی]]) و تجربی-عقلی قرار داده‌اند.<ref>رضوانی، وجود امام مهدى(عج) در پرتو عقل، ۱۳۸۶ش، ص۱۱.</ref> | استدلال‌هایی است که اصل [[ضرورت امامت|ضرورت وجود امام حیّ]] را در همه زمان‌ها ثابت می‌کنند. این دلایل را در چند دسته عقلی محض ([[فلسفه اسلامی|فلسفی]])، دارای مقدمات عقلی و نقلی ([[کلام اسلامی|کلامی]])، شهودی ([[عرفان نظری|عرفانی]]) و تجربی-عقلی قرار داده‌اند.<ref>رضوانی، وجود امام مهدى(عج) در پرتو عقل، ۱۳۸۶ش، ص۱۱.</ref> | ||
تمسک به [[قاعده لطف]] | با تمسک به [[قاعده لطف]] گفته شده از آن‌جاییکه وجود امام معصوم در جامعه بشری از جهت حراست از دین،<ref>سید مرتضی، الذریعة الی اصول الشریعة، ۱۳۷۶ش، ج۲، ص۶۰۶؛ کاظمی، کشف القناع عن وجوه حجیة الإجماع، بی‌تا، ص۱۱۴ و ۱۴۵ و ۱۴۸.</ref> تربیت انسان‌های مستعد<ref>طباطبایی، شیعه در اسلام، ۱۳۷۸ش، ص۱۹۲-۱۹۶.</ref> و الگوسازی برای انسان‌ها<ref>رضوانی، وجود امام مهدى(عج) در پرتو عقل، ۱۳۸۶ش، ص۳۱-۳۳.</ref> لطف محسوب می‌شود، لازم است خداوند امام و حجتی را در جامعه قرار دهد.<ref>رضوانی، وجود امام مهدى(عج) در پرتو عقل، ۱۳۸۶ش، ص۱۱-۳۴.</ref> | ||
گرایش فطری انسان به کمالات عالیه،<ref>رضوانی، وجود امام مهدى(عج) در پرتو عقل، ۱۳۸۶ش، ص۳۴-۳۸.</ref> ضرورت وجود [[انسان کامل]] برای تحقق کَثَرات خلقی،<ref>حسن‌زاده آملی، نهج الولايه، نشر قیام، ص۲۰-۲۱؛ رضوانی، وجود امام مهدى(عج) در پرتو عقل، ۱۳۸۶ش، ص۳۸-۴۴.</ref> ضرورت وجود انسان کامل به عنوان [[علت غایی]] وجود مخلوقات مادون،<ref>حسن‌زاده آملی، نهج الولايه، نشر قیام، ص۲۲-۲۳؛ رضوانی، وجود امام مهدى(عج) در پرتو عقل، ۱۳۸۶ش، ص۴۵-۵۲.</ref> وساطت فیض امام در عالَم تشریع و تکوین،<ref>رضوانی، وجود امام مهدى(عج) در پرتو عقل، ۱۳۸۶ش، ص۵۳-۶۰.</ref> ضرورت وجود امام بر اساس [[امکان اشرف|قاعده امکان اشرف]]،<ref>رضوانی، وجود امام مهدى(عج) در پرتو عقل، ۱۳۸۶ش، ص۶۰-۶۴.</ref> ضرورت وجود امام برای تحقق [[نظام احسن|نظام اَحسن]]،<ref>رضوانی، وجود امام مهدى(عج) در پرتو عقل، ۱۳۸۶ش، ص۶۵-۶۹.</ref> متجلی شدن [[اسم اعظم|اسم اعظم الهی]] با وجود انسان کامل،<ref>رضوانی، وجود امام مهدى(عج) در پرتو عقل، ۱۳۸۶ش، ص۷۰.</ref> ضرورت وجود عبودیت تام انسان کامل در مقابل الوهیت تام خداوند،<ref>رضوانی، وجود امام مهدى(عج) در پرتو عقل، ۱۳۸۶ش، ص۷۱.</ref> ضرورت وجود رئیس و امام جامعه که عقل آن به مرتبه فعلیت تام رسیده باشد،<ref>فارابی، آراء أهل المدینة الفاضلة، ۱۹۹۵م، ص۱۲۱.</ref> عدم تبعیض در فیض الهی میان زمان‌ها و جوامع<ref>رضوانی، وجود امام مهدى(عج) در پرتو عقل، ۱۳۸۶ش، ص۷۲-۷۳.</ref> و علم بر وجود حجت الهی در همه زمان‌های گذشته<ref>رضوانی، وجود امام مهدى(عج) در پرتو عقل، ۱۳۸۶ش، ص۷۴-۷۷.</ref> از دیگر دلایلی هستند که برای اثبات وجود امام حیّ ارائه شده است. | گرایش فطری انسان به کمالات عالیه،<ref>رضوانی، وجود امام مهدى(عج) در پرتو عقل، ۱۳۸۶ش، ص۳۴-۳۸.</ref> ضرورت وجود [[انسان کامل]] برای تحقق کَثَرات خلقی،<ref>حسن‌زاده آملی، نهج الولايه، نشر قیام، ص۲۰-۲۱؛ رضوانی، وجود امام مهدى(عج) در پرتو عقل، ۱۳۸۶ش، ص۳۸-۴۴.</ref> ضرورت وجود انسان کامل به عنوان [[علت غایی]] وجود مخلوقات مادون،<ref>حسن‌زاده آملی، نهج الولايه، نشر قیام، ص۲۲-۲۳؛ رضوانی، وجود امام مهدى(عج) در پرتو عقل، ۱۳۸۶ش، ص۴۵-۵۲.</ref> وساطت فیض امام در عالَم تشریع و تکوین،<ref>رضوانی، وجود امام مهدى(عج) در پرتو عقل، ۱۳۸۶ش، ص۵۳-۶۰.</ref> ضرورت وجود امام بر اساس [[امکان اشرف|قاعده امکان اشرف]]،<ref>رضوانی، وجود امام مهدى(عج) در پرتو عقل، ۱۳۸۶ش، ص۶۰-۶۴.</ref> ضرورت وجود امام برای تحقق [[نظام احسن|نظام اَحسن]]،<ref>رضوانی، وجود امام مهدى(عج) در پرتو عقل، ۱۳۸۶ش، ص۶۵-۶۹.</ref> متجلی شدن [[اسم اعظم|اسم اعظم الهی]] با وجود انسان کامل،<ref>رضوانی، وجود امام مهدى(عج) در پرتو عقل، ۱۳۸۶ش، ص۷۰.</ref> ضرورت وجود عبودیت تام انسان کامل در مقابل الوهیت تام خداوند،<ref>رضوانی، وجود امام مهدى(عج) در پرتو عقل، ۱۳۸۶ش، ص۷۱.</ref> ضرورت وجود رئیس و امام جامعه که عقل آن به مرتبه فعلیت تام رسیده باشد،<ref>فارابی، آراء أهل المدینة الفاضلة، ۱۹۹۵م، ص۱۲۱.</ref> عدم تبعیض در فیض الهی میان زمان‌ها و جوامع<ref>رضوانی، وجود امام مهدى(عج) در پرتو عقل، ۱۳۸۶ش، ص۷۲-۷۳.</ref> و علم بر وجود حجت الهی در همه زمان‌های گذشته<ref>رضوانی، وجود امام مهدى(عج) در پرتو عقل، ۱۳۸۶ش، ص۷۴-۷۷.</ref> از دیگر دلایلی هستند که برای اثبات وجود امام حیّ ارائه شده است. | ||
[[ | به عقیده [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری]] ([[سال ۱۳۲۵ هجری شمسی|۱۳۲۵ش]]-[[سال ۱۴۰۱ هجری شمسی|۱۴۰۱ش]]) از حدیث‌پژوهان شیعه، علاوه بر این که اشکالاتی به برخی مقدمات این ادله وارد است، این دلایل صرفا ضرورت وجود امام را ثابت می‌کنند و برای اثبات [[مهدویت شخصی]] (مهدی موعود بودن [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|محمد بن حسن عسکری(عج)]]) که مدَعای عالمان شیعه است به کار نمی‌آید.<ref>محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام مهدی(عج)، ۱۳۹۳ش، ج۱، ص۱۸۲.</ref> | ||
[[سید محمدباقر صدر]] (درگذشت: [[سال ۱۴۰۰ هجری قمری|۱۴۰۰ق]]) در اثبات وجود امام مهدی(عج) دلیلی علمی با روش تراکم ظنون و حساب احتمالات ارائه کرده است. بر اساس این دلیل، وجود مهدی موعود قرن‌ها در میان امت اسلامی مخصوصا در دوران غیبت صغری با اعتماد به افراد راستگویی مثل [[نواب اربعه]] رایج بوده است. براساس منطق حيات بشری از جهت علمى و حساب احتمالات محال است كه دروغى به اين شكل بتواند قرن‌ها اطمينان امّت را جلب نمايد.<ref>صدر، بحث حول المهدي(عليه السلام)، ۱۴۱۷ق، ص۸۸-۹۲.</ref> | |||
===دلایل نقلی=== | ===دلایل نقلی=== | ||
دلایل نقلی را میتوان در سه دسته کلی آیات، روایات و شواهد تاریخی قرار داد: | |||
====آیات==== | ====آیات==== | ||
برای اثبات ضرورت وجود امام حیّ در جامعه بشری به آیاتی از قرآن | برای اثبات ضرورت وجود امام حیّ در جامعه بشری به آیاتی از قرآن از جمله [[سوره قدر|آیات سوره قدر]]،<ref>علامه مجلسی، مرآة العقول، ۱۴۰۴ق، ج۳، ص۹۰؛ ابو معاش، الامام المهدی(عج) فی القرآن و السنة، ۱۳۸۸ش، ص۵۴۸.</ref> [[آیه ۳ سوره دخان|آیات ۳]] و [[آیه ۴ سوره دخان|۴ سوره دخان]]،<ref>قمی، تفسیر القمی، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۲۹۰؛ علامه مجلسی، مرآة العقول، ۱۴۰۴ق، ج۳، ص۸۷-۸۸؛ ابو معاش، الامام المهدی(عج) فی القرآن و السنة، ۱۳۸۸ش، ص۴۲۷-۴۳۲.</ref> [[آیه ۷۱ سوره اسراء|آیات ۷۱]] و [[آیه ۷۲ سوره اسراء|۷۲ سوره اسراء]]،<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۲، ص۲۰۵؛ رضوانی، وجود امام زمان(عج) از منظر قرآن و حديث، ۱۳۸۶ش، ص۲۰-۲۶.</ref> [[آیات شهادت]]،{{یاد|مراد آیاتی از قرآن است نشان می‌دهد خداوند در بين هر امتى كسى را به عنوان شاهد و گواه قرار داده است تا در روز قيامت بر آن‌ها احتجاج كند. همچون آیات: | ||
* آیه ۴۱ سوره نساء: فَكَيْفَ إِذا جِئْنا مِنْ كُلِّ أُمَّةٍ بِشَهِيدٍ وَ جِئْنا بِكَ عَلى هؤُلاءِ شَهِيداً؛ «چگونه است حال (در روز محشر) آنگاه كه از هر طائفهاى گواهى آوريم و تو را «اى پيامبر» بر آنان گواه خواهيم». | * آیه ۴۱ سوره نساء: فَكَيْفَ إِذا جِئْنا مِنْ كُلِّ أُمَّةٍ بِشَهِيدٍ وَ جِئْنا بِكَ عَلى هؤُلاءِ شَهِيداً؛ «چگونه است حال (در روز محشر) آنگاه كه از هر طائفهاى گواهى آوريم و تو را «اى پيامبر» بر آنان گواه خواهيم». | ||
* آیه ۸۴ سوره نحل: وَ يَوْمَ نَبْعَثُ مِنْ كُلِّ أُمَّةٍ شَهِيداً ثُمَّ لا يُؤْذَنُ لِلَّذِينَ كَفَرُوا وَ لا هُمْ يُسْتَعْتَبُونَ؛ «و آن روز را كه ما از هر امتى گواهى برانگيزيم، آنگاه به كافران اجازه سخن داده نشود و توبه آنان نيز پذيرفته نگردد». | * آیه ۸۴ سوره نحل: وَ يَوْمَ نَبْعَثُ مِنْ كُلِّ أُمَّةٍ شَهِيداً ثُمَّ لا يُؤْذَنُ لِلَّذِينَ كَفَرُوا وَ لا هُمْ يُسْتَعْتَبُونَ؛ «و آن روز را كه ما از هر امتى گواهى برانگيزيم، آنگاه به كافران اجازه سخن داده نشود و توبه آنان نيز پذيرفته نگردد». | ||
* آیه ۸۹ سوره نحل: وَ يَوْمَ نَبْعَثُ فِي كُلِّ أُمَّةٍ شَهِيداً عَلَيْهِمْ مِنْ أَنْفُسِهِمْ وَ جِئْنا بِكَ شَهِيداً عَلى هؤُلاءِ؛ «روزى كه ما در هر امتى از ميان خودشان گواهى بر آنان برانگيزيم و تو را (اى محمّد) بر اين امت گواه آوريم».}}<ref>رضوانی، وجود امام زمان(عج) از منظر قرآن و حديث، ۱۳۸۶ش، ص۲۷-۳۳.</ref> [[آیه هادی|آیه ۷ سوره رعد]]،<ref>رضوانی، وجود امام زمان(عج) از منظر قرآن و حديث، ۱۳۸۶ش، ص۳۴-۳۹.</ref> [[آیه ۲۴ سوره فاطر]]،<ref>قمی، تفسیر القمی، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۲۰۹؛ رضوانی، وجود امام زمان(عج) از منظر قرآن و حديث، ۱۳۸۶ش، ص۴۰-۴۱.</ref> [[آیه ۱۸۱ سوره اعراف]]،<ref>مشهدی، تفسیر کنزالدقائق، ۱۳۶۷ش، ج۵، ص۲۷۳؛ رضوانی، وجود امام زمان(عج) از منظر قرآن و حديث، ۱۳۸۶ش، ص۴۲.</ref> [[آیه صادقین]]<ref>رضوانی، وجود امام زمان(عج) از منظر قرآن و حديث، ۱۳۸۶ش، ص۴۳-۴۵.</ref> و [[آیه اولی‌الامر|آیه اولی‌الامر]]<ref>رضوانی، وجود امام زمان(عج) از منظر قرآن و حديث، ۱۳۸۶ش، ص۴۶-۵۰.</ref> | * آیه ۸۹ سوره نحل: وَ يَوْمَ نَبْعَثُ فِي كُلِّ أُمَّةٍ شَهِيداً عَلَيْهِمْ مِنْ أَنْفُسِهِمْ وَ جِئْنا بِكَ شَهِيداً عَلى هؤُلاءِ؛ «روزى كه ما در هر امتى از ميان خودشان گواهى بر آنان برانگيزيم و تو را (اى محمّد) بر اين امت گواه آوريم».}}<ref>رضوانی، وجود امام زمان(عج) از منظر قرآن و حديث، ۱۳۸۶ش، ص۲۷-۳۳.</ref> [[آیه هادی|آیه ۷ سوره رعد]]،<ref>رضوانی، وجود امام زمان(عج) از منظر قرآن و حديث، ۱۳۸۶ش، ص۳۴-۳۹.</ref> [[آیه ۲۴ سوره فاطر]]،<ref>قمی، تفسیر القمی، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۲۰۹؛ رضوانی، وجود امام زمان(عج) از منظر قرآن و حديث، ۱۳۸۶ش، ص۴۰-۴۱.</ref> [[آیه ۱۸۱ سوره اعراف]]،<ref>مشهدی، تفسیر کنزالدقائق، ۱۳۶۷ش، ج۵، ص۲۷۳؛ رضوانی، وجود امام زمان(عج) از منظر قرآن و حديث، ۱۳۸۶ش، ص۴۲.</ref> [[آیه صادقین]]<ref>رضوانی، وجود امام زمان(عج) از منظر قرآن و حديث، ۱۳۸۶ش، ص۴۳-۴۵.</ref> و [[آیه اولی‌الامر|آیه اولی‌الامر]]<ref>رضوانی، وجود امام زمان(عج) از منظر قرآن و حديث، ۱۳۸۶ش، ص۴۶-۵۰.</ref> استناد شده است.<ref>رضوانی، وجود امام زمان(عج) از منظر قرآن و حديث، ۱۳۸۶ش، ص۱۳.</ref> | ||
====روایات==== | ====روایات==== | ||
برخی احاديث در کتب شيعه و سنّى نقل شده‌اند و دلالت بر وجود امام معصوم در هر زمان دارد، این احادیث را منطبق بر حضرت مهدى(عج) دانسته‌اند.<ref>رضوانی، وجود امام زمان(عج) از منظر قرآن و حديث، ۱۳۸۶ش، ص۵۲.</ref> احادیثی چون [[حدیث ثقلین]]،<ref>رضوانی، وجود امام زمان(عج) از منظر قرآن و حديث، ۱۳۸۶ش، ص۵۴-۶۰.</ref> [[حدیث من مات|حدیث معرفت امام]]،<ref>رضوانی، وجود امام زمان(عج) از منظر قرآن و حديث، ۱۳۸۶ش، ص۶۱-۶۲.</ref> [[حدیث دوازده خلیفه]]،<ref>رضوانی، وجود امام زمان(عج) از منظر قرآن و حديث، ۱۳۸۶ش، ص۶۳-۶۴.</ref> [[حدیث امان]]،<ref>رضوانی، وجود امام زمان(عج) از منظر قرآن و حديث، ۱۳۸۶ش، ص۶۵-۶۶.</ref> [[حدیث سفینه]]<ref>رضوانی، وجود امام زمان(عج) از منظر قرآن و حديث، ۱۳۸۶ش، ص۶۷-۶۸.</ref> و [[حدیث خالی نبودن زمان از امام قرشی|حدیث خالی نبودن زمان از امام قُرشی]]<ref>رضوانی، وجود امام زمان(عج) از منظر قرآن و حديث، ۱۳۸۶ش، ص۶۹-۷۰.</ref> از آن جمله‌اند. | |||
[[سید مرتضی]] ([[سال ۳۵۵ هجری قمری|۳۵۵]]-[[سال ۴۳۶ هجری قمری|۴۳۶ق]]) | [[سید مرتضی]] ([[سال ۳۵۵ هجری قمری|۳۵۵]]-[[سال ۴۳۶ هجری قمری|۴۳۶ق]]) معتقد است با پذیرش ضرورت وجود امام حیّ در هر عصری و ضرورت [[عصمت امامان|عصمت امام]] و این که این ویژگی‌ها در کسی از افراد حاضر موجود نیست، ثابت می‌شود که امام حیّ وجود داشته و در غیبت به سر می‌برد.<ref>سید مرتضی، المقنع فی الغیبة، ۱۴۱۹ق، ص۳۴-۳۵.</ref> همچنین به گفته [[شیخ طوسی]]، اگر هیچ روایتی هم به طور خاص نشان‌گر ولادت امام مهدی(عج) نبود، از این دلایل کلی که بیان‌گر تعداد یا اسامی امامان بودند یا در اموری چون غیبت وی سخن می‌گفتند، وجود خارجی و تولد وی قابل اثبات بود. زیرا سخن گفتن از عدد یا جزئیات حیات متوقف بر وجود خارجی است.<ref>طوسی، الغیبة، ۱۴۲۵ق، ص۲۲۹.</ref> | ||
{{جعبه نقل قول|عنوان=حضرت محمد صلی الله علیه و آله:|اندازه قلم=|نقل‌قول=ائمه از نسل حسین هستند ... و یکی از آن‌ها مهدی این امت است. (عمَار) ː گفتم پدر مادرم به فدایت این مهدی کیست؟ فرمود ای عمَار همانا خداوند تبارک و تعالی عهد کرده است که از نسل حسین نه امام خارج می‌کند که نهمین فرزند او از امت غائب می‌شود ... او غیبت طولانی خواهد داشت که در آن غیبت عده‌ای از باور به او برخواهند گشت وبرخی در آن ثابت قدم خواهند ماند. هنگامی که آخرالزمان شود خروج می‌کند و دنیا را پر از قسط و عدل می‌کند. ... او هم اسم من و شبیه‌ترین مردم به من است.|منبع=<small>[[علی بن محمد خزاز قمی|خزاز رازی]]، [[کفایة الاثر فی النص علی الائمة الاثنی عشر (کتاب)|کفایة الاثر فی النص علی الائمة الاثنی عشر]]، ۱۴۰۱ق، ص۱۲۱.</small>|تراز=چپ|عرض=۳۲۰px|حاشیه=۵px|رنگ پس‌زمینه=|گیومه نقل‌قول=|تراز منبع=راست}} | {{جعبه نقل قول|عنوان=حضرت محمد صلی الله علیه و آله:|اندازه قلم=|نقل‌قول=ائمه از نسل حسین هستند ... و یکی از آن‌ها مهدی این امت است. (عمَار) ː گفتم پدر مادرم به فدایت این مهدی کیست؟ فرمود ای عمَار همانا خداوند تبارک و تعالی عهد کرده است که از نسل حسین نه امام خارج می‌کند که نهمین فرزند او از امت غائب می‌شود ... او غیبت طولانی خواهد داشت که در آن غیبت عده‌ای از باور به او برخواهند گشت وبرخی در آن ثابت قدم خواهند ماند. هنگامی که آخرالزمان شود خروج می‌کند و دنیا را پر از قسط و عدل می‌کند. ... او هم اسم من و شبیه‌ترین مردم به من است.|منبع=<small>[[علی بن محمد خزاز قمی|خزاز رازی]]، [[کفایة الاثر فی النص علی الائمة الاثنی عشر (کتاب)|کفایة الاثر فی النص علی الائمة الاثنی عشر]]، ۱۴۰۱ق، ص۱۲۱.</small>|تراز=چپ|عرض=۳۲۰px|حاشیه=۵px|رنگ پس‌زمینه=|گیومه نقل‌قول=|تراز منبع=راست}} | ||
همچنین احاديثى در مصادر حديثى شيعه نقل شده و دلالت بر ولادت و وجود خارجی مهدى موعود(عج) دارند.<ref>رضوانی، وجود امام زمان(عج) از منظر قرآن و حديث، ۱۳۸۶ش، ص۵۲.</ref> دلالت این روایات را به مسئله ولادت به صورت صریح، ضمنی یا التزامی دانسته‌اند. گفته شده است که مجموع این روایات تواتر معنوی و یقین منطقی در مسئله تولد امام مهدی(عج) ایجاد می‌کنند.<ref>رضوانی، وجود امام زمان(عج) از منظر قرآن و حديث، ۱۳۸۶ش، ص۷۲-۷۴.</ref> محدثین شیعه این روایات را در ابوابی با همین موضوع در مجامع روایی جمع آوری کرده‌اند: | |||
*[[محمد بن یعقوب کلینی|شیخ کلینی]] (درگذشت: [[سال ۳۲۹ هجری قمری|۳۲۹ق]]) در [[الکافی (کتاب)|الکافی]]<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۳۲۸-۳۲۹.</ref> | *[[محمد بن یعقوب کلینی|شیخ کلینی]] (درگذشت: [[سال ۳۲۹ هجری قمری|۳۲۹ق]]) در [[الکافی (کتاب)|الکافی]]<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۳۲۸-۳۲۹.</ref> | ||
| خط ۵۲: | خط ۴۸: | ||
*[[علی بن محمد خزاز قمی|خزاز قمی]] (درگذشت: [[سال ۴۰۰ هجری قمری|۴۰۰ق]]) در [[کفایة الاثر فی النص علی الائمة الاثنی عشر (کتاب)|کفایة الاثر]]<ref>خزاز رازی، كفاية الأثر في النصّ على الأئمة الإثنى عشر، ۱۴۰۱ق، ص۲۹۲-۲۹۶.</ref> | *[[علی بن محمد خزاز قمی|خزاز قمی]] (درگذشت: [[سال ۴۰۰ هجری قمری|۴۰۰ق]]) در [[کفایة الاثر فی النص علی الائمة الاثنی عشر (کتاب)|کفایة الاثر]]<ref>خزاز رازی، كفاية الأثر في النصّ على الأئمة الإثنى عشر، ۱۴۰۱ق، ص۲۹۲-۲۹۶.</ref> | ||
به گفته علی‌اصغر رضوانی ۲۱۴ روایت به صورت مطابقی دلالت بر ولادت امام مهدی | به گفته علی‌اصغر رضوانی ۲۱۴ روایت به صورت مطابقی دلالت بر ولادت امام مهدی دارند.<ref>رضوانی، وجود امام زمان(عج) از منظر قرآن و حديث، ۱۳۸۶ش، ص۲۴.</ref> [[سید محمدکاظم قزوینی]] ([[سال ۱۳۴۸ هجری قمری|۱۳۴۸]]-[[سال ۱۴۱۵ هجری قمری|۱۴۱۵ق]]) از تاریخ‌نویسان شیعه معتقد است اگر کسی به اخبار متواتر صادر شده از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و [[امامان شیعه|ائمه(ع)]] ایمان داشته باشد غیر ممکن است که ولادت امام مهدی(ع) را انکار کند. زیرا روایات به صراحت بیان کرده‌اند که مهدی موعود(ع) نهمین فرزند از نسل امام حسین(ع) و فرزند امام عسکری(ع) است. پس قطعا مهدی موعود در زمان حیات امام عسکری(ع) به دنیا آمده است.<ref>قزوینی، الإمام المهدي( عليه السلام) من المهد الى الظهور، ۱۴۲۷ق، ص۱۰۹-۱۱۰.</ref> | ||
[[سید کمال حیدری]] (زاده: [[سال ۱۳۳۵ هجری شمسی|۱۳۳۵ش]]) از کلام‌پژوهان شیعه بر این باور است که اثبات ولادت امام عصر(عج) و بسیاری از مبانی امامیه از روایات با مبنای [[سید ابوالقاسم خویی|آیت‌الله خویی]] در سند روایات ممکن نیست؛ بلکه باید نظر به جمع ظنون و قرائن باشد.<ref>طوسی، [https://www.naqdedini.org/140206-5/#_ftnref39 «سید کمال حیدری، متفکری در حصر»]، سایت نقد دینی.</ref>{{یاد|در تصحیح روایات دو روش وجود دارد: روش وثاقت سندی که مورد تاکید آیت‌الله خویی می‌باشد و روش وثاقت صدوری. در روش اول، ملاک صحت یا ضعف روایات، در درجه اوّل، سند آن است؛ یعنی اگر سند حدیث قوی بود، اخذ، و چنانچه سندش ضعیف بود، طرد می‌شود و هیچ قرینه ای نمی تواند ضعف سند را جبران کند. اما در روش صدوری یا همان جمع قرائن، مجموعه‌ای از قرائن و شواهد دست به دست هم می‌دهند تا در نهایت، وثاقت و صحّت روایت را تأیید کنند. چه‌بسا روایتی که سند آن ضعیف باشد، اما به‌دلیل وجود قرائن دیگر -که حاکی از صحّت صدور آن است- مورد قبول واقع شود. برخی از این قرائن عبارتند از: وثاقت راوی، متن حدیث، سند، کتابی که روایت در آن نقل شده است، زمان نصّ، عمل علمای عصر صدور به روایت و ... .}} با این حال از نظر وی مجموع روایاتی که در این مورد در منابع حدیثی صادر شده است تولد امام مهدی(ع) را به صورت یقینی ثابت می‌کند.<ref>[https://alhaydari.com/fa/2018/05/6235/ «پاسخ به سوال چگونگی اثبات ولادت امام زمان(عج)»]، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت الله العظمی سید کمال حیدری.</ref> | [[سید کمال حیدری]] (زاده: [[سال ۱۳۳۵ هجری شمسی|۱۳۳۵ش]]) از کلام‌پژوهان شیعه بر این باور است که اثبات ولادت امام عصر(عج) و بسیاری از مبانی امامیه از روایات با مبنای [[سید ابوالقاسم خویی|آیت‌الله خویی]] در سند روایات ممکن نیست؛ بلکه باید نظر به جمع ظنون و قرائن باشد.<ref>طوسی، [https://www.naqdedini.org/140206-5/#_ftnref39 «سید کمال حیدری، متفکری در حصر»]، سایت نقد دینی.</ref>{{یاد|در تصحیح روایات دو روش وجود دارد: روش وثاقت سندی که مورد تاکید آیت‌الله خویی می‌باشد و روش وثاقت صدوری. در روش اول، ملاک صحت یا ضعف روایات، در درجه اوّل، سند آن است؛ یعنی اگر سند حدیث قوی بود، اخذ، و چنانچه سندش ضعیف بود، طرد می‌شود و هیچ قرینه ای نمی تواند ضعف سند را جبران کند. اما در روش صدوری یا همان جمع قرائن، مجموعه‌ای از قرائن و شواهد دست به دست هم می‌دهند تا در نهایت، وثاقت و صحّت روایت را تأیید کنند. چه‌بسا روایتی که سند آن ضعیف باشد، اما به‌دلیل وجود قرائن دیگر -که حاکی از صحّت صدور آن است- مورد قبول واقع شود. برخی از این قرائن عبارتند از: وثاقت راوی، متن حدیث، سند، کتابی که روایت در آن نقل شده است، زمان نصّ، عمل علمای عصر صدور به روایت و ... .}} با این حال از نظر وی مجموع روایاتی که در این مورد در منابع حدیثی صادر شده است تولد امام مهدی(ع) را به صورت یقینی ثابت می‌کند.<ref>[https://alhaydari.com/fa/2018/05/6235/ «پاسخ به سوال چگونگی اثبات ولادت امام زمان(عج)»]، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت الله العظمی سید کمال حیدری.</ref> | ||
| خط ۶۰: | خط ۵۶: | ||
====='''<small>نقل شفاهی متواتر</small>'''===== | ====='''<small>نقل شفاهی متواتر</small>'''===== | ||
گفته شده قدمای شیعه همچون [[ابوسهل نوبختی]] ([[سال ۲۳۷ هجری قمری|۲۳۷]]-[[سال ۳۱۱ هجری قمری|۳۱۱ق]]) و شیخ صدوق برای اثبات وجود امام مهدی(عج) به نقل شفاهی [[تواتر|متواتر]] موجود میان | گفته شده قدمای شیعه همچون [[ابوسهل نوبختی]] ([[سال ۲۳۷ هجری قمری|۲۳۷]]-[[سال ۳۱۱ هجری قمری|۳۱۱ق]]) و شیخ صدوق برای اثبات وجود امام مهدی(عج) به نقل شفاهی [[تواتر|متواتر]] موجود میان شیعه استناد کرده‌اند. شیعیان تولد امام مهدی و نص امامت او را به صورت زبانی نسل به نسل نقل کرده‌اند و این امر میان آن‌ها شهرت داشته است. همین تواتر و نقل عمومی دلیلی تاریخی بر صاحب فرزند بودن امام عسکری(ع) و امامت و مهدویت این فرزند است .<ref>البدری، شبهات وردود، ۱۴۲۸ق، ص۴۹۶.</ref> | ||
====='''<small>گزارش‌های رویت امام مهدی(عج)</small>'''===== | ====='''<small>گزارش‌های رویت امام مهدی(عج)</small>'''===== | ||