۱۴٬۸۹۸
ویرایش
ولادت امام مهدی(عج): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{اعتقادات شیعه}}'''تولّد مهدی موعود''' اشاره به دنیا آمدن [[منجی|منجی آخرالزمانی]] وعده داده شده در نصوص اسلامی با عنوان [[مهدی]] دارد. با این که [[موعودباوری|مهدی‌باوری]] در میان همه [[مسلمان|مسلمانان]] مشترک است اما در برخی مسائل آن از جمله تولد مهدی | {{اعتقادات شیعه}}'''تولّد مهدی موعود''' اشاره به دنیا آمدن [[منجی|منجی آخرالزمانی]] وعده داده شده در نصوص اسلامی با عنوان [[مهدی]] دارد. با این که [[موعودباوری|مهدی‌باوری]] در میان همه [[مسلمان|مسلمانان]] مشترک است اما در برخی مسائل آن از جمله تولد مهدی اختلاف‌نظر وجود دارد. | ||
[[امامیه|شیعیان | [[امامیه|شیعیان دوازده‌امامی]] با استناد به دلایل مختلف نقلی و غیرنقلی بر این باورند که مهدی موعود، [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|محمد بن حسن عسکری(ع)]] و همان امام دوازدهمشان است که در [[سال ۲۵۵ هجری قمری|سال ۲۵۵ق]] در [[سامرا|سامرا]] به دنیا آمده و تا زمان [[ظهور امام زمان|قیامش]] حیات دنیوی خواهد داشت. [[زیدیه|شیعیان زیدی]] باوری به [[مهدویت شخصی]] ندارند و [[مهدویت]] را مقامی می‌دانند که هر کسی شرایطش را پیدا کند به آن می‌رسد. در برخی فرقه‌های [[اسماعیلیه]] نیز باور به [[مهدویت]] برخی اشخاص و غیبتشان وجود دارد. [[شیخیه]] تولد امام مهدی(عج) را می‌پذیرند اما حیات او را در عالمی فراتر از ماده تصویر می‌کنند. برخی از [[نواندیشی دینی|نواندیشان دینی]] شیعی نیز تولد امام مهدی را رد کرده یا غیر قابل اثبات می‌دانند. | ||
بر اساس گزارش‌هایی که از باور [[اهل سنت و جماعت| | بر اساس گزارش‌هایی که از باور [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] در این رابطه وجود دارد، اکثر آن‌ها معتقدند مهدی فردی از نسل [[امام حسن مجتبی علیه‌السلام|امام حسن(ع)]] است که دلیلی برای تولد و غیبتش وجود ندارد. برخی از نویسندگان اهل‌سنت برای رد مدعای شیعه در رابطه با تولد مهدی موعود، استدلال‌هایی بیان کرده‌اند که توسط نویسندگان امامیه مورد نقد قرار گرفته است. البته در میان علمای اهل‌سنت کسانی هستند که به تولد [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|فرزند امام عسکری(ع)]] اذعان کرده‌اند. برخی از ایشان نیز مهدویت وی را پذیرفته‌اند. | ||
مهدویت‌پژوهان امامی برای اثبات تولد امام مهدی(ع) آثار مستقلی در این موضوع با تکیه بر ادلَه عقلی، تجربی، دینی و تاریخی نگاشته‌اند. | |||
== | ==اختلاف‌نظر مسلمانان در ولادت مهدی موعود== | ||
مهدی‌باوری یا اعتقاد به منجی آخرالزمانی اصلی مشترک میان [[مسلمان|مسلمانان]] دانسته شده است که همه فرقه‌های اسلامی با توجه به روایات بسیاری که در این رابطه از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] نقل شده است به آن ایمان دارند.<ref>محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام مهدی(عج)، ۱۳۹۳ش، ج۱، ص۷۶.</ref> با این وجود در به دنیا آمدن شخص مهدی موعود میان مسلمانان | مهدی‌باوری یا اعتقاد به منجی آخرالزمانی اصلی مشترک میان [[مسلمان|مسلمانان]] دانسته شده است که همه فرقه‌های اسلامی با توجه به روایات بسیاری که در این رابطه از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] نقل شده است به آن ایمان دارند.<ref>محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام مهدی(عج)، ۱۳۹۳ش، ج۱، ص۷۶.</ref> با این وجود در به دنیا آمدن شخص مهدی موعود میان مسلمانان اختلاف‌نظر وجود دارد. علمای امامیه بالاتفاق بر این باورند، که مهدی موعود فرزند امام حسن عسکری(ع) است. او در سال ۲۵۵ق در سامرا به دنیا آمده و زنده است.<ref>رضوانی، تولد حضرت مهدی، ۱۳۸۶ش، ص۶۰-۶۱.</ref> از جمله عالمانی که بر این مطلب تصریح کرده‌اند می‌توان به [[محمد بن یعقوب کلینی|شیخ کلینی]] (درگذشت:[[سال ۳۲۹ هجری قمری|۳۲۹ق]])،<ref>کلینی، الكافى، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۵۱۴.</ref> [[شیخ مفید]] (درگذشت:[[سال ۴۱۳ هجری قمری|۴۱۳ق]])،<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۳۷۲ش، ج۲، ص۳۳۹.</ref> [[شیخ طوسی]] (درگذشت:[[سال ۴۶۰ هجری قمری|۴۶۰ق]])،<ref>شیخ طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ص۸۴۲.</ref> [[فضل بن حسن طبرسی|طبرسی]] (درگذشت:[[سال ۵۴۸ هجری قمری|۵۴۸ق]])،<ref>طبرسی، اعلام الورى، ۱۳۹۰ق، ص۴۱۸.</ref> [[علی بن عیسی اربلی|اِرْبلی]] (درگذشت:[[سال ۶۹۲ هجری قمری|۶۹۲ق]])،<ref>اربلی، كشف الغمه، ۱۳۸۱ق، ج۲، ص۴۳۷.</ref> [[ابراهیم بن علی عاملی کفعمی|کفعمی]] (درگذشت:[[سال ۹۰۵ هجری قمری|۹۰۵ق]])،<ref>کفعمی، البلد الامين، ۱۴۱۸ق، ص۱۸۷.</ref> و [[محمدباقر مجلسی|مجلسی]] (درگذشت:[[سال ۱۱۱۰ هجری قمری|۱۱۱۰ق]])<ref>علامه مجلسی، بحار الأنوار، دار احیاء التراث العربی، ج۵۱، ص۲.</ref> اشاره کرد. | ||
در مقابل | در مقابل به مشهور اهل‌سنت نسبت داده می‌شود این است که ادعای شیعیان در وجود خارجی مهدی موعود بدون دلیل است. آن‌ها سعی کرده‌اند با ذکر استدلال‌هایی چنین باوری را غیر قابل قبول نشان دهند.<ref>محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام مهدی(عج)، ۱۳۹۳ش، ج۱، ص۹۰.</ref> | ||
تردید در مسئله ولادت مهدی در [[حدیث|روایات]] نیز منعکس شده است. روایاتی از [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] و [[امام رضا علیه‌السلام|امام رضا(ع)]] وجود دارد که خبر از وقوع شک و تردید در ولادت [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|حضرت مهدی(عج)]] در آینده می‌دهند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۳۳۷؛ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ۱۳۵۹ش، ج۲، ص۳۶۰.</ref> همچنین امام صادق(ع) مخفی بودن ولادت امام مهدی(ع) و غیبت | تردید در مسئله ولادت مهدی در [[حدیث|روایات]] نیز منعکس شده است. روایاتی از [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] و [[امام رضا علیه‌السلام|امام رضا(ع)]] وجود دارد که خبر از وقوع شک و تردید در ولادت [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|حضرت مهدی(عج)]] در آینده می‌دهند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۳۳۷؛ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ۱۳۵۹ش، ج۲، ص۳۶۰.</ref> همچنین امام صادق(ع) مخفی بودن ولادت امام مهدی(ع) و [[غیبت امام مهدی(عج)|غیبتش]] را به [[موسی (پیامبر)|حضرت موسی(ع)]] تشبیه می‌کنند.<ref>شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ۱۳۵۹ش، ج۱، ص۱۵۲.</ref> | ||
==قطعی بودن ولادت مهدی موعود در باور امامیه== | ==قطعی بودن ولادت مهدی موعود در باور امامیه== | ||
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
===دلایل غیر نقلی=== | ===دلایل غیر نقلی=== | ||
استدلال‌هایی هستند که اصل [[ضرورت امامت|ضرورت وجود امام حیّ]] را در همه زمان‌ها ثابت می‌کنند. این دلایل را در چند دسته عقلی محض ([[فلسفه اسلامی|فلسفی]])، دارای مقدمات عقلی و نقلی([[کلام اسلامی|کلامی]])، شهودی([[عرفان نظری|عرفانی]]) و تجربی-عقلی | استدلال‌هایی هستند که اصل [[ضرورت امامت|ضرورت وجود امام حیّ]] را در همه زمان‌ها ثابت می‌کنند. این دلایل را در چند دسته عقلی محض ([[فلسفه اسلامی|فلسفی]])، دارای مقدمات عقلی و نقلی([[کلام اسلامی|کلامی]])، شهودی([[عرفان نظری|عرفانی]]) و تجربی-عقلی دانسته‌اند.<ref>رضوانی، وجود امام مهدى(عج) در پرتو عقل، ۱۳۸۶ش، ص۱۱.</ref> | ||
تمسک به [[قاعده لطف]] یکی از این استدلال‌هاست. گفته شده وجود امام معصوم در جامعه بشری از جهت حراست از دین،<ref>سید مرتضی، الذریعة الی اصول الشریعة، ۱۳۷۶ش، ج۲، ص۶۰۶؛ کاظمی، کشف القناع عن وجوه حجیة الإجماع، بی‌تا، ص۱۱۴ و ۱۴۵ و ۱۴۸.</ref> تربیت انسان‌های مستعد<ref>طباطبایی، شیعه در اسلام، ۱۳۷۸ش، ص۱۹۲-۱۹۶.</ref> و الگوسازی برای انسان‌ها<ref>رضوانی، وجود امام مهدى(عج) در پرتو عقل، ۱۳۸۶ش، ص۳۱-۳۳.</ref> لطف محسوب می‌شود. از این جهت لازم است خداوند برای تحقق این اهداف همیشه امام و حجتی را در جامعه قرار دهد.<ref>رضوانی، وجود امام مهدى(عج) در پرتو عقل، ۱۳۸۶ش، ص۱۱-۳۴.</ref> | تمسک به [[قاعده لطف]] یکی از این استدلال‌هاست. گفته شده وجود امام معصوم در جامعه بشری از جهت حراست از دین،<ref>سید مرتضی، الذریعة الی اصول الشریعة، ۱۳۷۶ش، ج۲، ص۶۰۶؛ کاظمی، کشف القناع عن وجوه حجیة الإجماع، بی‌تا، ص۱۱۴ و ۱۴۵ و ۱۴۸.</ref> تربیت انسان‌های مستعد<ref>طباطبایی، شیعه در اسلام، ۱۳۷۸ش، ص۱۹۲-۱۹۶.</ref> و الگوسازی برای انسان‌ها<ref>رضوانی، وجود امام مهدى(عج) در پرتو عقل، ۱۳۸۶ش، ص۳۱-۳۳.</ref> لطف محسوب می‌شود. از این جهت لازم است خداوند برای تحقق این اهداف همیشه امام و حجتی را در جامعه قرار دهد.<ref>رضوانی، وجود امام مهدى(عج) در پرتو عقل، ۱۳۸۶ش، ص۱۱-۳۴.</ref> | ||
گرایش فطری انسان به کمالات عالیه،<ref>رضوانی، وجود امام مهدى(عج) در پرتو عقل، ۱۳۸۶ش، ص۳۴-۳۸.</ref> ضرورت وجود [[انسان کامل]] برای تحقق کَثَرات خلقی،<ref>حسن‌زاده آملی، نهج الولايه، نشر قیام، ص۲۰-۲۱؛ رضوانی، وجود امام مهدى(عج) در پرتو عقل، ۱۳۸۶ش، ص۳۸-۴۴.</ref> ضرورت وجود انسان کامل به عنوان [[علت غایی]] وجود مخلوقات مادون،<ref>حسن‌زاده آملی، نهج الولايه، نشر قیام، ص۲۲-۲۳؛ رضوانی، وجود امام مهدى(عج) در پرتو عقل، ۱۳۸۶ش، ص۴۵-۵۲.</ref> وساطت فیض امام در عالَم تشریع و تکوین،<ref>رضوانی، وجود امام مهدى(عج) در پرتو عقل، ۱۳۸۶ش، ص۵۳-۶۰.</ref> ضرورت وجود امام بر اساس [[امکان اشرف|قاعده امکان اشرف]]<ref>رضوانی، وجود امام مهدى(عج) در پرتو عقل، ۱۳۸۶ش، ص۶۰-۶۴.</ref> | گرایش فطری انسان به کمالات عالیه،<ref>رضوانی، وجود امام مهدى(عج) در پرتو عقل، ۱۳۸۶ش، ص۳۴-۳۸.</ref> ضرورت وجود [[انسان کامل]] برای تحقق کَثَرات خلقی،<ref>حسن‌زاده آملی، نهج الولايه، نشر قیام، ص۲۰-۲۱؛ رضوانی، وجود امام مهدى(عج) در پرتو عقل، ۱۳۸۶ش، ص۳۸-۴۴.</ref> ضرورت وجود انسان کامل به عنوان [[علت غایی]] وجود مخلوقات مادون،<ref>حسن‌زاده آملی، نهج الولايه، نشر قیام، ص۲۲-۲۳؛ رضوانی، وجود امام مهدى(عج) در پرتو عقل، ۱۳۸۶ش، ص۴۵-۵۲.</ref> وساطت فیض امام در عالَم تشریع و تکوین،<ref>رضوانی، وجود امام مهدى(عج) در پرتو عقل، ۱۳۸۶ش، ص۵۳-۶۰.</ref> ضرورت وجود امام بر اساس [[امکان اشرف|قاعده امکان اشرف]]،<ref>رضوانی، وجود امام مهدى(عج) در پرتو عقل، ۱۳۸۶ش، ص۶۰-۶۴.</ref> ضرورت وجود امام برای تحقق [[نظام احسن|نظام اَحسن]]،<ref>رضوانی، وجود امام مهدى(عج) در پرتو عقل، ۱۳۸۶ش، ص۶۵-۶۹.</ref> متجلی شدن [[اسم اعظم|اسم اعظم الهی]] با وجود انسان کامل،<ref>رضوانی، وجود امام مهدى(عج) در پرتو عقل، ۱۳۸۶ش، ص۷۰.</ref> ضرورت وجود عبودیت تام انسان کامل در مقابل الوهیت تام خداوند،<ref>رضوانی، وجود امام مهدى(عج) در پرتو عقل، ۱۳۸۶ش، ص۷۱.</ref> ضرورت وجود رئیس و امام جامعه که عقل آن به مرتبه فعلیت تام رسیده باشد،<ref>فارابی، آراء أهل المدینة الفاضلة، ۱۹۹۵م، ص۱۲۱.</ref> عدم تبعیض در فیض الهی میان زمان‌ها و جوامع<ref>رضوانی، وجود امام مهدى(عج) در پرتو عقل، ۱۳۸۶ش، ص۷۲-۷۳.</ref> و علم بر وجود حجت الهی در همه زمان‌های گذشته<ref>رضوانی، وجود امام مهدى(عج) در پرتو عقل، ۱۳۸۶ش، ص۷۴-۷۷.</ref> از دیگر دلایلی هستند که برای اثبات وجود امام حیّ ارائه شده است. | ||
[[سید محمدباقر صدر]] (درگذشت: [[سال ۱۴۰۰ هجری قمری|۱۴۰۰ق]]) در اثبات وجود امام مهدی(عج) دلیلی علمی با روش تراکم ظنون و حساب احتمالات ارائه کرده است. بر اساس این دلیل، وجود مهدی موعود قرن‌ها در میان امت اسلامی رایج بوده است. به خصوص در دوران غیبت صغری و نواب اربعه در خلال معاشرتشان با مردم به آن تذکر داده‌اند. در حالی که هیچ‌کس از این افراد مطلب خلافی را نقل نکرده است. منطق حيات و زندگانى ثابت میكند كه از جهت علمى و به حساب احتمالات محال است كه دروغى به اين شكل بتواند دوام آورده و قرن‌ها اطمينان امّت را جلب نمايد.<ref>صدر، بحث حول المهدي(عليه السلام)، ۱۴۱۷ق، ص۸۸-۹۲.</ref> | [[سید محمدباقر صدر]] (درگذشت: [[سال ۱۴۰۰ هجری قمری|۱۴۰۰ق]]) در اثبات وجود امام مهدی(عج) دلیلی علمی با روش تراکم ظنون و حساب احتمالات ارائه کرده است. بر اساس این دلیل، وجود مهدی موعود قرن‌ها در میان امت اسلامی رایج بوده است. به خصوص در دوران غیبت صغری و نواب اربعه در خلال معاشرتشان با مردم به آن تذکر داده‌اند. در حالی که هیچ‌کس از این افراد مطلب خلافی را نقل نکرده است. منطق حيات و زندگانى ثابت میكند كه از جهت علمى و به حساب احتمالات محال است كه دروغى به اين شكل بتواند دوام آورده و قرن‌ها اطمينان امّت را جلب نمايد.<ref>صدر، بحث حول المهدي(عليه السلام)، ۱۴۱۷ق، ص۸۸-۹۲.</ref> | ||
| خط ۱۰۸: | خط ۱۰۸: | ||
===شیخیه=== | ===شیخیه=== | ||
[[احمد احسائی|شیخ احمد احسائی]] (۱۱۶۶-۱۲۴۱ق) بنیان‌گذار [[شیخیه|فرقه شیخیه]] بر این باور است که مهدی موعود (عج) زنده است و در عالمی به نام هورقلیا (حیات برزخی و غیر مادی) و فراتر از عالم دنیا زندگی می‌کند. در زمان ظهور حضرت صورت‌های این دنیا را بر تن می‌کند و با بدن مادی ظاهر می‌شود.<ref>احسائی، الرجعة، ۱۴۲۷ق، ص۱۳۹.</ref> در نقد این دیدگاه گفته شده اعتقاد به حيات امام زمان(ع) با بدن هورقليـائى، در واقـع انكار حيات مـادى امـام زمـان (ع) روى ايـن زمـين اسـت و با احادیث و دلایل عقلی ضرورت وجود امام در دنیا سازگار نیست.<ref>ساعدیان، تبیین فلسفی – کلامی عقاید شیخیه در نبوت و امامت، ۱۳۹۱ش، ص۱۶۲.</ref> | [[احمد احسائی|شیخ احمد احسائی]] (۱۱۶۶-۱۲۴۱ق) بنیان‌گذار [[شیخیه|فرقه شیخیه]] بر این باور است که مهدی موعود(عج) زنده است و در عالمی به نام هورقلیا (حیات برزخی و غیر مادی) و فراتر از عالم دنیا زندگی می‌کند. در زمان ظهور حضرت صورت‌های این دنیا را بر تن می‌کند و با بدن مادی ظاهر می‌شود.<ref>احسائی، الرجعة، ۱۴۲۷ق، ص۱۳۹.</ref> در نقد این دیدگاه گفته شده اعتقاد به حيات امام زمان(ع) با بدن هورقليـائى، در واقـع انكار حيات مـادى امـام زمـان (ع) روى ايـن زمـين اسـت و با احادیث و دلایل عقلی ضرورت وجود امام در دنیا سازگار نیست.<ref>ساعدیان، تبیین فلسفی – کلامی عقاید شیخیه در نبوت و امامت، ۱۳۹۱ش، ص۱۶۲.</ref> | ||
===نواندیشان دینی=== | ===نواندیشان دینی=== | ||