۵٬۲۴۲
ویرایش
جبرئیل: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
(ویکی سازی) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
در [[قرآن]] تعابیر دیگری نیز هست که [[مفسر|مفسران]]<ref>برای نمونه رجوع کنید به طبری، جامع؛ طوسی، التبیان؛ فضل بن حسن طَبْرِسی، ذیل آیات.</ref> آنها را ناظر به جبرئیل دانسته‌اند، از جمله: | در [[قرآن]] تعابیر دیگری نیز هست که [[مفسر|مفسران]]<ref>برای نمونه رجوع کنید به طبری، جامع؛ طوسی، التبیان؛ فضل بن حسن طَبْرِسی، ذیل آیات.</ref> آنها را ناظر به جبرئیل دانسته‌اند، از جمله: | ||
# «الروح الامین»<ref>شعراء: ۱۹۳.</ref> که حاکی از امانتداری او در رساندن وحی است. | #«الروح الامین»<ref>شعراء: ۱۹۳.</ref> که حاکی از امانتداری او در رساندن وحی است. | ||
# «رسولٍ کریم»<ref>حاقه: ۴۰؛ تکویر: ۱۹.</ref> که بر خصلت‌های نیک وی دلالت دارد. | #«رسولٍ کریم»<ref>حاقه: ۴۰؛ تکویر: ۱۹.</ref> که بر خصلت‌های نیک وی دلالت دارد. | ||
# «شدیدالقوی» و «ذومِرّة» و «ذی قوة»<ref>نجم: ۵، ۶؛ تکویر: ۲۰.</ref> که بیان کننده توانمندی و قدرت بر انجام اوامر الهی است. | #«شدیدالقوی» و «ذومِرّة» و «ذی قوة»<ref>نجم: ۵، ۶؛ تکویر: ۲۰.</ref> که بیان کننده توانمندی و قدرت بر انجام اوامر الهی است. | ||
# «مَکین» و «مُطاع»<ref>تکویر: ۲۰و۲۱.</ref> که از جایگاه و منزلت ویژهٔ او نزد خداوند و دیگر فرشتگان حکایت می‌کند. | #«مَکین» و «مُطاع»<ref>تکویر: ۲۰و۲۱.</ref> که از جایگاه و منزلت ویژهٔ او نزد خداوند و دیگر فرشتگان حکایت می‌کند. | ||
# «[[روح القدس|روح القُدُس]]»<ref>نحل: ۱۰۲؛ که مضمون این آیه «قُلْ نَزَّلَه رُوحُ الْقُدُسِ مِنْ رَبِّکَ...» با آیه ۹۷ سوره بقره: «قُل مَنْ کانَ عَدُوّاً لِجِبریلَ فَاِنَهُ نَزَّلَهُ عَلی قَلِبکَ بِاذِنِ اللّهِ...» که صراحتاً تنزیل قرآن را به جبرئیل نسبت داده، مطابقت دارد؛ برای احتمالات دیگر درباره مراد از روح القدس رجوع کنید به میبدی، ج ۱، ص۲۶۳-۲۶۴؛ فخررازی، ج ۳، ص۱۷۷.</ref> | #«[[روح القدس|روح القُدُس]]»<ref>نحل: ۱۰۲؛ که مضمون این آیه «قُلْ نَزَّلَه رُوحُ الْقُدُسِ مِنْ رَبِّکَ...» با آیه ۹۷ سوره بقره: «قُل مَنْ کانَ عَدُوّاً لِجِبریلَ فَاِنَهُ نَزَّلَهُ عَلی قَلِبکَ بِاذِنِ اللّهِ...» که صراحتاً تنزیل قرآن را به جبرئیل نسبت داده، مطابقت دارد؛ برای احتمالات دیگر درباره مراد از روح القدس رجوع کنید به میبدی، ج ۱، ص۲۶۳-۲۶۴؛ فخررازی، ج ۳، ص۱۷۷.</ref> | ||
در [[سوره بقره]] آیه ۹۸ به کافر بودن دشمنِ جبرئیل بلکه به کفر دشمنان تمام [[فرشته|فرشتگان]] الهی تصریح شده است. مَنْ كَانَ عَدُوًّا لِلَّهِ وَمَلَائِكَتِهِ وَرُسُلِهِ وَجِبْرِيلَ وَمِيكَالَ فَإِنَّ اللَّهَ عَدُوٌّ لِلْكَافِرِينَ ترجمه: هر كه دشمن خدا، و فرشتگان و فرستادگان او، و جبرئيل و ميكائيل است [بداند كه] خدا يقينا دشمن كافران است. یهودیان براین باور بودند که [[جبرئیل]] همواره برای جنگ و شدت و خونریزی نازل می‌شود، ولی [[میکائیل]] همواره برای رفع گرفتاری‌ها و آوردن خوشی‌ها نازل می‌شود به همین جهت در مذاکره‌ای که با پیامبر(ص) داشتند تصریح کردند که اگر فرشته‌ای که [[وحی]] را بر او نازل می کند میکائیل بود به او ایمان می آوردند و چون جبرئیل است با او دشمن هستند و به پیامبر هم ایمان نمی‌آورند. | در [[سوره بقره]] آیه ۹۸ به کافر بودن دشمنِ جبرئیل بلکه به کفر دشمنان تمام [[فرشته|فرشتگان]] الهی تصریح شده است. مَنْ كَانَ عَدُوًّا لِلَّهِ وَمَلَائِكَتِهِ وَرُسُلِهِ وَجِبْرِيلَ وَمِيكَالَ فَإِنَّ اللَّهَ عَدُوٌّ لِلْكَافِرِينَ ترجمه: هر كه دشمن خدا، و فرشتگان و فرستادگان او، و جبرئيل و ميكائيل است [بداند كه] خدا يقينا دشمن كافران است. یهودیان براین باور بودند که [[جبرئیل]] همواره برای جنگ و شدت و خونریزی نازل می‌شود، ولی [[میکائیل]] همواره برای رفع گرفتاری‌ها و آوردن خوشی‌ها نازل می‌شود به همین جهت در مذاکره‌ای که با پیامبر(ص) داشتند تصریح کردند که اگر فرشته‌ای که [[وحی]] را بر او نازل می کند میکائیل بود به او ایمان می آوردند و چون جبرئیل است با او دشمن هستند و به پیامبر هم ایمان نمی‌آورند. | ||
| خط ۶۳: | خط ۶۳: | ||
جبرئیل در مدت [[رسالت]] پیامبر(ص) همواره ولی و یاور او بود: | جبرئیل در مدت [[رسالت]] پیامبر(ص) همواره ولی و یاور او بود: | ||
# شرح صدر پیامبر(ص) و تطهیر آن به دست او و میکائیل انجام گرفت.<ref>ابن حنبل، ج ۳، ص۱۴۹؛ طبری، تاریخ، ج ۲، ص۳۰۸.</ref> | #شرح صدر پیامبر(ص) و تطهیر آن به دست او و میکائیل انجام گرفت.<ref>ابن حنبل، ج ۳، ص۱۴۹؛ طبری، تاریخ، ج ۲، ص۳۰۸.</ref> | ||
# [[وضو]] گرفتن و [[نماز]] خواندن را به پیامبر(ص) تعلیم داد.<ref>ابن هشام، ج ۱، ص۱۶۱؛ طبری، تاریخ، ج ۲، ص۳۰۷.</ref> | #[[وضو]] گرفتن و [[نماز]] خواندن را به پیامبر(ص) تعلیم داد.<ref>ابن هشام، ج ۱، ص۱۶۱؛ طبری، تاریخ، ج ۲، ص۳۰۷.</ref> | ||
# در [[معراج]] همسفر و راهنمای حضرت رسول(ص) بود،<ref>ابن حنبل، ج ۳، ص۱۴۸۱۴۹؛ بخاری، ج ۴، ص۷۷ ۷۸؛ طبری، تاریخ، ج ۲، ص۳۰۸-۳۰۹.</ref> البته او در [[سدرة المنتهی]] از همراهی پیامبر(ص) بازماند.<ref>ابن بابویه، ۱۳۸۶، ج ۱، ص۲۷۷؛ قرطبی، ج ۳، ص۴۲۵.</ref> | #در [[معراج]] همسفر و راهنمای حضرت رسول(ص) بود،<ref>ابن حنبل، ج ۳، ص۱۴۸۱۴۹؛ بخاری، ج ۴، ص۷۷ ۷۸؛ طبری، تاریخ، ج ۲، ص۳۰۸-۳۰۹.</ref> البته او در [[سدرة المنتهی]] از همراهی پیامبر(ص) بازماند.<ref>ابن بابویه، ۱۳۸۶، ج ۱، ص۲۷۷؛ قرطبی، ج ۳، ص۴۲۵.</ref> | ||
# هنگامی که پیامبر(ص) می‌خواست رسالتش را به خانواده‌اش ابلاغ کند،<ref>رجوع کنید به شعراء: ۲۱۴.</ref> جبرئیل بر انجام این امر تأکید کرد.<ref>طبری، جامع، ذیل شعراء: ۲۱۴؛ همو، تاریخ، ج ۲، ص۳۲۰.</ref> | #هنگامی که پیامبر(ص) می‌خواست رسالتش را به خانواده‌اش ابلاغ کند،<ref>رجوع کنید به شعراء: ۲۱۴.</ref> جبرئیل بر انجام این امر تأکید کرد.<ref>طبری، جامع، ذیل شعراء: ۲۱۴؛ همو، تاریخ، ج ۲، ص۳۲۰.</ref> | ||
# او پیامبر(ص) را از توطئۀ کفار برای قتل او پیش از [[هجرت]] آگاه ساخت.<ref>ابن هشام، ج ۲، ص۳۳۳؛ طبری، تاریخ، ج ۲، ص۳۷۲.</ref> | #او پیامبر(ص) را از توطئۀ کفار برای قتل او پیش از [[هجرت]] آگاه ساخت.<ref>ابن هشام، ج ۲، ص۳۳۳؛ طبری، تاریخ، ج ۲، ص۳۷۲.</ref> | ||
# در [[غزوه بدر|غزوۀ بدر]]، او به همراه هزاران فرشته به یاری پیامبر(ص) و اصحابش شتافت.<ref>ابن سعد، ج ۲، ص۱۶؛ طبری، جامع، ذیل انفال : ۹؛ مجلسی، ج ۵۶، ص۱۹۸-۱۹۹.</ref> | #در [[غزوه بدر|غزوۀ بدر]]، او به همراه هزاران فرشته به یاری پیامبر(ص) و اصحابش شتافت.<ref>ابن سعد، ج ۲، ص۱۶؛ طبری، جامع، ذیل انفال : ۹؛ مجلسی، ج ۵۶، ص۱۹۸-۱۹۹.</ref> | ||
جبرئیل همواره پیش از ورود بر پیامبر(ص) از او اجازه می‌گرفت. مکان حضور جبرئیل در [[مسجدالنبی]] [[مقام جبرئیل]] نام گرفته است.<ref>رجوع کنید به کُلَینی، ج ۴، ص۴۵۲؛ ابن بابویه، ۱۴۰۴، ج ۲، ص۵۷۰؛ همو، ۱۳۶۳ش، ج ۱، ص۸۵؛ طوسی، مصباح المتهجّد، ص۷۱۰.</ref> پیامبر(ص) هر سال یک بار در ماه [[رمضان]] قرآن را بر جبرئیل عرضه می‌کرد.<ref>رجوع کنید به: ابن حنبل، ج ۱، ص۲۷۶، ۳۲۵-۳۲۶، ۳۶۳؛ بخاری، ج ۲، ص۲۲۸، ج ۶، ص۱۰۱-۱۰۲.</ref> گفته شده او شصت هزار مرتبه بر پیامبر اکرم(ص) فرود آمده است.<ref>ابن شهر آشوب، ج ۱، ص۴۱.</ref> | جبرئیل همواره پیش از ورود بر پیامبر(ص) از او اجازه می‌گرفت. مکان حضور جبرئیل در [[مسجدالنبی]] [[مقام جبرئیل]] نام گرفته است.<ref>رجوع کنید به کُلَینی، ج ۴، ص۴۵۲؛ ابن بابویه، ۱۴۰۴، ج ۲، ص۵۷۰؛ همو، ۱۳۶۳ش، ج ۱، ص۸۵؛ طوسی، مصباح المتهجّد، ص۷۱۰.</ref> پیامبر(ص) هر سال یک بار در ماه [[رمضان]] قرآن را بر جبرئیل عرضه می‌کرد.<ref>رجوع کنید به: ابن حنبل، ج ۱، ص۲۷۶، ۳۲۵-۳۲۶، ۳۶۳؛ بخاری، ج ۲، ص۲۲۸، ج ۶، ص۱۰۱-۱۰۲.</ref> گفته شده او شصت هزار مرتبه بر پیامبر اکرم(ص) فرود آمده است.<ref>ابن شهر آشوب، ج ۱، ص۴۱.</ref> | ||
{{جعبه نقل قول| عنوان =| نقل‌قول = مواعظ جبرئیل به [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]]:{{سخ}} | {{جعبه نقل قول| عنوان =| نقل‌قول = مواعظ جبرئیل به [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]]:{{سخ}} | ||
| خط ۷۷: | خط ۷۶: | ||
«'''قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص) لِجَبْرَئِيلَ عِظْنِي فَقَالَ يَا مُحَمَّدُ عِشْ مَا شِئْتَ فَإِنَّكَ مَيِّتٌ وَ أَحْبِبْ مَا شِئْتَ فَإِنَّكَ مُفَارِقُهُ وَ اعْمَلْ مَا شِئْتَ فَإِنَّكَ مُلَاقِيهِ شَرَفُ الْمُؤْمِنِ صَلَاتُهُ بِاللَّيْلِ وَ عِزُّهُ كَفُّهُ عَنْ أَعْرَاضِ النَّاسِ'''».{{سخ}} | «'''قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص) لِجَبْرَئِيلَ عِظْنِي فَقَالَ يَا مُحَمَّدُ عِشْ مَا شِئْتَ فَإِنَّكَ مَيِّتٌ وَ أَحْبِبْ مَا شِئْتَ فَإِنَّكَ مُفَارِقُهُ وَ اعْمَلْ مَا شِئْتَ فَإِنَّكَ مُلَاقِيهِ شَرَفُ الْمُؤْمِنِ صَلَاتُهُ بِاللَّيْلِ وَ عِزُّهُ كَفُّهُ عَنْ أَعْرَاضِ النَّاسِ'''».{{سخ}} | ||
[[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق (ع)]] روایت کرده كه پيامبر خدا (ص) به جبرئيل فرمود: مرا موعظه كن و او گفت: ای محمّد هر چه می‌خواهی زندگی کن که سرانجام خواهی مرد و هر که را كه خواهی دوست بدار كه در نهایت از او جدا خواهی شد! و هر كاری را که بخواهی انجام ده که بالاخره به آن را خواهی دید و بدان كه شرف [[ایمان |مؤمن]] در قيام او به [[نماز شب|نماز در شب‌هاست]] و عزّت او در تعرّض نکردن به آبروی مردم است. | [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق (ع)]] روایت کرده كه پيامبر خدا (ص) به جبرئيل فرمود: مرا موعظه كن و او گفت: ای محمّد هر چه می‌خواهی زندگی کن که سرانجام خواهی مرد و هر که را كه خواهی دوست بدار كه در نهایت از او جدا خواهی شد! و هر كاری را که بخواهی انجام ده که بالاخره به آن را خواهی دید و بدان كه شرف [[ایمان |مؤمن]] در قيام او به [[نماز شب|نماز در شب‌هاست]] و عزّت او در تعرّض نکردن به آبروی مردم است. | ||
*| منبع = | *| منبع = '''منبع''': صدوق، خصال، ج۱، ص۷ | تراز = چپ| عرض = ۲۵۰px|رنگ حاشیه= #۶۶۷۷۸۸|حاشیه= ۵px|اندازه خط = ۱۵px|رنگ پس‌زمینه =#F4FFF4| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | ||
==رؤیت جبرئیل== | ==رؤیت جبرئیل== | ||
| خط ۱۱۴: | خط ۱۱۳: | ||
==در سنّت یهودی - مسیحی== | ==در سنّت یهودی - مسیحی== | ||
واژة عبری Gaḇrīēl که در یونانی Gabriel تلفظ شده لفظاً به معنای «خدا قادر است» یا مرد خدا و قهرمان خداست.<ref>دانشنامة معیار کتاب مقدّس، ذیل "Gabriel" ؛ دایرة المعارف جدید کاتولیک، ذیل "Gabriel, Archangel".</ref> نام جبرئیل چهار بار در [[عهدین]] آمده است: | واژة عبری Gaḇrīēl که در یونانی Gabriel تلفظ شده لفظاً به معنای «خدا قادر است» یا مرد خدا و قهرمان خداست.<ref>دانشنامة معیار کتاب مقدّس، ذیل "Gabriel" ؛ دایرة المعارف جدید کاتولیک، ذیل "Gabriel, Archangel".</ref> نام جبرئیل چهار بار در [[عهدین]] آمده است: | ||
# دوبار در کتاب دانیال نبی: | #دوبار در کتاب دانیال نبی: | ||
## در کتاب دانیال نبی،<ref>دانیال نبی، ۸:۱۶.</ref> جبرئیل به صورت انسانی بر دانیال پدیدار می‌شود تا معنای رؤیای او را برایش باز گوید. حضور جبرئیل با جذبه‌ای همراه است که دانیال از آن مدهوش می‌شود. | ##در کتاب دانیال نبی،<ref>دانیال نبی، ۸:۱۶.</ref> جبرئیل به صورت انسانی بر دانیال پدیدار می‌شود تا معنای رؤیای او را برایش باز گوید. حضور جبرئیل با جذبه‌ای همراه است که دانیال از آن مدهوش می‌شود. | ||
##در جای دیگری از کتاب دانیال نبی،<ref>دانیال نبی، ۹:۲۱.</ref> جبرئیل در زمانی که دانیال مشغول [[دعا]] و [[قربانی]] است، پروازکنان نزد وی می‌آید تا اسراری را برایش آشکار کند. در این موارد جبرئیل فرشته نامیده نشده، بلکه صرفاً موجودی آسمانی است که می‌توان او را پیام‌آورِ خدا دانست و حضورش با جذبه و قدرتی الهی همراه است.<ref>نیز رجوع کنید به کتاب دانیال نبی، ۱۰:۱۸.</ref> | ##در جای دیگری از کتاب دانیال نبی،<ref>دانیال نبی، ۹:۲۱.</ref> جبرئیل در زمانی که دانیال مشغول [[دعا]] و [[قربانی]] است، پروازکنان نزد وی می‌آید تا اسراری را برایش آشکار کند. در این موارد جبرئیل فرشته نامیده نشده، بلکه صرفاً موجودی آسمانی است که می‌توان او را پیام‌آورِ خدا دانست و حضورش با جذبه و قدرتی الهی همراه است.<ref>نیز رجوع کنید به کتاب دانیال نبی، ۱۰:۱۸.</ref> | ||
# دوبار در انجیل لوقا: | #دوبار در انجیل لوقا: | ||
## آورنده مژدۀ تولد [[یحیی(ع)]] برای [[زکریا(ع)]]<ref>لوقا، ۱: ۱۹.</ref> | ##آورنده مژدۀ تولد [[یحیی(ع)]] برای [[زکریا(ع)]]<ref>لوقا، ۱: ۱۹.</ref> | ||
## آورنده مژدۀ تولد [[عیسی(ع)]] برای [[مریم]]<ref>لوقا، ۱:۲۱.</ref> | ##آورنده مژدۀ تولد [[عیسی(ع)]] برای [[مریم]]<ref>لوقا، ۱:۲۱.</ref> | ||
گفته شده است حضور جبرئیل در [[عهد قدیم]] صرفاً نشان دهندۀ قدرت الهی است اما حضور او در [[عهد جدید]]، علاوه بر آن، آرامش بخش و اطمینان آفرین نیز هست.<ref>رجوع کنید به دانشنامه معیار کتاب مقدّس، ذیل "Gabriel".</ref> همچنین گفته شده است که هر چهار بار حضور جبرئیل در کتاب مقدّس به نحوی ناظر به وعدۀ الهی به ظهور مسیح است.<ref>رجوع کنید به دانشنامة معیار کتاب مقدّس، ذیل "Gabriel".</ref> | گفته شده است حضور جبرئیل در [[عهد قدیم]] صرفاً نشان دهندۀ قدرت الهی است اما حضور او در [[عهد جدید]]، علاوه بر آن، آرامش بخش و اطمینان آفرین نیز هست.<ref>رجوع کنید به دانشنامه معیار کتاب مقدّس، ذیل "Gabriel".</ref> همچنین گفته شده است که هر چهار بار حضور جبرئیل در کتاب مقدّس به نحوی ناظر به وعدۀ الهی به ظهور مسیح است.<ref>رجوع کنید به دانشنامة معیار کتاب مقدّس، ذیل "Gabriel".</ref> | ||
| خط ۱۳۱: | خط ۱۳۰: | ||
هر چند جبرئیل هم در سنّت یهودی و هم در سنّت مسیحی، به مرور زمان، اهمیت و ارج و قرب بیشتری یافته و حتی تصویر او به صورت فرشته‌ای بالدار به آثار هنری راه پیدا کرده است، نه در سنّت یهودی (که در آن میکائیل مدافع همیشگی قوم یهود تلقی می‌شده است) و نه در سنّت مسیحی، جبرئیل هیچگاه به‌اندازه [[میکائیل]] اهمیت نیافته و همیشه مرتبه‌ای ثانوی داشته است.<ref>رجوع کنید به دایرة المعارف جدید کاتولیک، ذیل "Gabriel, Archangel"؛ د. جودائیکا، ذیل "Michael and Gabriel".</ref> | هر چند جبرئیل هم در سنّت یهودی و هم در سنّت مسیحی، به مرور زمان، اهمیت و ارج و قرب بیشتری یافته و حتی تصویر او به صورت فرشته‌ای بالدار به آثار هنری راه پیدا کرده است، نه در سنّت یهودی (که در آن میکائیل مدافع همیشگی قوم یهود تلقی می‌شده است) و نه در سنّت مسیحی، جبرئیل هیچگاه به‌اندازه [[میکائیل]] اهمیت نیافته و همیشه مرتبه‌ای ثانوی داشته است.<ref>رجوع کنید به دایرة المعارف جدید کاتولیک، ذیل "Gabriel, Archangel"؛ د. جودائیکا، ذیل "Michael and Gabriel".</ref> | ||
==در فلسفه == | ==در فلسفه== | ||
{{اصلی|عقل فعال}} | {{اصلی|عقل فعال}} | ||
در متون فلسفی و عرفانی، جبرئیل با مفاهیم و اصطلاحاتی همچون عقل و روح پیوند دارد. | در متون فلسفی و عرفانی، جبرئیل با مفاهیم و اصطلاحاتی همچون عقل و روح پیوند دارد. | ||
| خط ۱۵۵: | خط ۱۵۴: | ||
به گفته فناری،<ref>فناری، ص ۵۱۸.</ref> مُقام جبرئیل در [[سدرة المنتهی]] است و آن مقام، برزخی میان عالم طبیعتِ عنصری و عالم طبیعتِ کلی ثابت است که مختص است به [[عالم مثال]] و [[عرش]] و [[کرسی]] و آنچه مشتمل بر آنهاست؛ از این رو، صورت جبرئیل که در آن مقام ظاهر شده مشتمل بر خواص چیزهایی است که فوق سدره و مادون آن است. جبرئیل ناقل کلمۀ الهی است:<ref>فناری، ص ۴۰۲.</ref> | به گفته فناری،<ref>فناری، ص ۵۱۸.</ref> مُقام جبرئیل در [[سدرة المنتهی]] است و آن مقام، برزخی میان عالم طبیعتِ عنصری و عالم طبیعتِ کلی ثابت است که مختص است به [[عالم مثال]] و [[عرش]] و [[کرسی]] و آنچه مشتمل بر آنهاست؛ از این رو، صورت جبرئیل که در آن مقام ظاهر شده مشتمل بر خواص چیزهایی است که فوق سدره و مادون آن است. جبرئیل ناقل کلمۀ الهی است:<ref>فناری، ص ۴۰۲.</ref> | ||
# فعلی: انتقال کلمه الهی به مریم(س) و تولد عیسی(ع) از نوع اول است و به همین اعتبار به او روح القدس گفته می‌شود. | #فعلی: انتقال کلمه الهی به مریم(س) و تولد عیسی(ع) از نوع اول است و به همین اعتبار به او روح القدس گفته می‌شود. | ||
# قولی: روح الامین، لقب او به اعتبار دوم (قولی) است. | #قولی: روح الامین، لقب او به اعتبار دوم (قولی) است. | ||
[[سید حیدر آملی]]<ref>آملی، ص۶۸۸.</ref> به اعتباری جبرئیل را همان عقل اول دانسته است اما به اعتقاد جیلی<ref>جیلی، ج ۱، ص۲۷۳۰.</ref> خدا جبرئیل را از عقل اول که همان روحانیت حضرت محمد(ص) است، در [[ازل]] خلق کرد و به این سبب، رسول اکرم(ص) پدر جبرئیل و اصلِ همۀ عالم است. به همین دلیل در شب [[معراج]]، جبرئیل که فروتر از رسول اکرم است، از ادامه عروج به مراتب بالاتر باز ماند. | [[سید حیدر آملی]]<ref>آملی، ص۶۸۸.</ref> به اعتباری جبرئیل را همان عقل اول دانسته است اما به اعتقاد جیلی<ref>جیلی، ج ۱، ص۲۷۳۰.</ref> خدا جبرئیل را از عقل اول که همان روحانیت حضرت محمد(ص) است، در [[ازل]] خلق کرد و به این سبب، رسول اکرم(ص) پدر جبرئیل و اصلِ همۀ عالم است. به همین دلیل در شب [[معراج]]، جبرئیل که فروتر از رسول اکرم است، از ادامه عروج به مراتب بالاتر باز ماند. | ||
| خط ۱۸۱: | خط ۱۸۰: | ||
در ادبیات منظوم، شهپر یا پر جبرئیل نیز اصطلاحی پرکاربرد است<ref>برای نمونه رجوع کنید به سنایی، ص۶۷۶؛ انوری، ج ۱، ص۶۵؛ خاقانی، ص۳۱، ۱۸۱، ۲۲۳، ۳۴۰؛ نظامی، ج ۳، اقبالنامه، ص۲۱۲؛ عطار، ۱۳۵۶ش، ص۶۶-۶۷؛ مولوی، ج ۲، دفتر ۳، بیت ۱۵۱۵، دفتر ۴، بیت ۳۷۶۹، ج ۳، دفتر ۶، بیت ۴۱۳۹؛ جامی، ج ۱، تحفة الاحرار، ص۴۸۹؛ فروغی، ص۹، ۴۸، ۱۶۷.</ref> و ویژگی‌هایی همچون محافظت در برابر دشمنان، جلوگیری از صدمۀ آتش و آب، و ترمیم جراحت برای آن بیان شده است<ref>رجوع کنید به مسعود سعدسلمان، ص۲۷۱، ۳۲۰؛ سنایی، ص۱۶۸، ۲۰۱؛ خاقانی، ص۳۷، ۵۶۰.</ref> جبرئیل را «طاووس الملائکه»، «اَبِ ما» (پدر ما) و عقل کل نیز خوانده‌اند.<ref>رجوع کنید به انوری، ج ۱، ص۳۶۷؛ عطار، ۱۳۷۱ش، ص۱۳۲-۱۳۳.</ref> | در ادبیات منظوم، شهپر یا پر جبرئیل نیز اصطلاحی پرکاربرد است<ref>برای نمونه رجوع کنید به سنایی، ص۶۷۶؛ انوری، ج ۱، ص۶۵؛ خاقانی، ص۳۱، ۱۸۱، ۲۲۳، ۳۴۰؛ نظامی، ج ۳، اقبالنامه، ص۲۱۲؛ عطار، ۱۳۵۶ش، ص۶۶-۶۷؛ مولوی، ج ۲، دفتر ۳، بیت ۱۵۱۵، دفتر ۴، بیت ۳۷۶۹، ج ۳، دفتر ۶، بیت ۴۱۳۹؛ جامی، ج ۱، تحفة الاحرار، ص۴۸۹؛ فروغی، ص۹، ۴۸، ۱۶۷.</ref> و ویژگی‌هایی همچون محافظت در برابر دشمنان، جلوگیری از صدمۀ آتش و آب، و ترمیم جراحت برای آن بیان شده است<ref>رجوع کنید به مسعود سعدسلمان، ص۲۷۱، ۳۲۰؛ سنایی، ص۱۶۸، ۲۰۱؛ خاقانی، ص۳۷، ۵۶۰.</ref> جبرئیل را «طاووس الملائکه»، «اَبِ ما» (پدر ما) و عقل کل نیز خوانده‌اند.<ref>رجوع کنید به انوری، ج ۱، ص۳۶۷؛ عطار، ۱۳۷۱ش، ص۱۳۲-۱۳۳.</ref> | ||
== باب جبرئیل== | ==باب جبرئیل== | ||
یکی از درهای [[مسجد النبی]] به [[باب جبرئیل]] مشهور است. گفته شده باب جبرئیل مکانی است که جبرئیل آنجا می‌ایستاد و از پیامبر(ص) اجازه ورود می‌گرفت.<ref>[http://www.hawzah.net/fa/Magazine/View/6444/8138/107133 مجله فرهنگ زیارت، فروردین ۱۳۸۸، ش۱، انتشار: ۵ اردیبهشت ۱۳۹۴، بازبینی: ۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۶ش].</ref> در آداب زیارت قبر پیامبر آمده که زائر از این در وارد مسجد النبی شود.<ref>[http://lib.eshia.ir/10052/1/275 ابن براج، المهذب، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۲۷۵.]؛ [http://lib.eshia.ir/10020/2/19 شهید اول، الدروس الشرعیه فی فقه الامامیه، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۱۹].</ref> | یکی از درهای [[مسجد النبی]] به [[باب جبرئیل]] مشهور است. گفته شده باب جبرئیل مکانی است که جبرئیل آنجا می‌ایستاد و از پیامبر(ص) اجازه ورود می‌گرفت.<ref>[http://www.hawzah.net/fa/Magazine/View/6444/8138/107133 مجله فرهنگ زیارت، فروردین ۱۳۸۸، ش۱، انتشار: ۵ اردیبهشت ۱۳۹۴، بازبینی: ۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۶ش].</ref> در آداب زیارت قبر پیامبر آمده که زائر از این در وارد مسجد النبی شود.<ref>[http://lib.eshia.ir/10052/1/275 ابن براج، المهذب، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۲۷۵.]؛ [http://lib.eshia.ir/10020/2/19 شهید اول، الدروس الشرعیه فی فقه الامامیه، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۱۹].</ref> | ||
==جستارهای وابسته== | ==جستارهای وابسته== | ||
* [[عقل فعال]] | *[[عقل فعال]] | ||
== پانویس == | ==پانویس== | ||
{{پانوشت}} | {{پانوشت}} | ||
== یادداشت == | ==یادداشت== | ||
{{یادداشت‌ها}} | {{یادداشت‌ها}} | ||