confirmed، templateeditor
۱۲٬۳۱۵
ویرایش
محمدباقر مجلسی: تفاوت میان نسخه‌ها
ویکی سازی
بدون خلاصۀ ویرایش |
(ویکی سازی) |
||
| خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
| تاریخ وفات =۱۱۱۰ق | | تاریخ وفات =۱۱۱۰ق | ||
| شهر وفات = اصفهان | | شهر وفات = اصفهان | ||
| محل دفن =[[مسجد جامع اصفهان | | محل دفن =[[مسجد جامع اصفهان]] | ||
| استادان =[[محمدتقی مجلسی]] • [[ملا صالح مازندرانی]] • [[فیض کاشانی]] • [[سید علی خان مدنی]] • [[ملا خلیل قزوینی]] | | استادان =[[محمدتقی مجلسی]] • [[ملا صالح مازندرانی]] • [[فیض کاشانی]] • [[سید علی خان مدنی]] • [[ملا خلیل قزوینی]] | ||
| شاگردان = [[میرزا عبدالله افندی اصفهانی]] • [[سید نعمت الله جزایری]] • [[ملا محمد رفیع گیلانی]] • [[میر محمد حسین خاتون آبادی]] و… | | شاگردان = [[میرزا عبدالله افندی اصفهانی]] • [[سید نعمت الله جزایری]] • [[ملا محمد رفیع گیلانی]] • [[میر محمد حسین خاتون آبادی]] و… | ||
| اجازه روایت از = | | اجازه روایت از = | ||
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
| اجازه روایت به= | | اجازه روایت به= | ||
| اجازه اجتهاد به= | | اجازه اجتهاد به= | ||
| تالیفات = [[بحارالانوار]] • [[مرآة العقول]] • [[حلیة المتقین]] • [[ملاذ الاخیار فی فهم تهذیب الاخبار (کتاب)|ملاذ الاخبار]] • [[جلاء العیون]] | | تالیفات = [[بحارالانوار]] • [[مرآة العقول]] • [[حلیة المتقین]] • [[ملاذ الاخیار فی فهم تهذیب الاخبار (کتاب)|ملاذ الاخبار]] • [[جلاء العیون]] | ||
| سایر = | | سایر = | ||
| سیاسی = | | سیاسی = | ||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
|توضیح تصویر=نقاشی از علامه مجلسی، نگهداری شده در اصفهان}} | |توضیح تصویر=نقاشی از علامه مجلسی، نگهداری شده در اصفهان}} | ||
'''محمدباقر بن محمدتقی مجلسی''' ([[سال ۱۰۳۷ هجری قمری|۱۰۳۷]] - [[سال ۱۱۱۰ هجری قمری|۱۱۱۰ق]]) معروف به'''علامه مجلسی''' یا '''مجلسی دوم'''، از [[حدیث|محدثان]] و [[مجتهد|فقیهان]] مشهور [[شیعه]] در [[ | '''محمدباقر بن محمدتقی مجلسی''' ([[سال ۱۰۳۷ هجری قمری|۱۰۳۷]] - [[سال ۱۱۱۰ هجری قمری|۱۱۱۰ق]]) معروف به'''علامه مجلسی''' یا '''مجلسی دوم'''، از [[حدیث|محدثان]] و [[مجتهد|فقیهان]] مشهور [[شیعه]] در قرن یازدهم [[هجری قمری]] بود. علامه مجلسی از میان شاخه‌های علوم اسلامی بیش از همه به حدیث‌نگاری علاقه داشت و به [[اخباریان]] نزدیک بود. مشهورترین کتاب او، مجموعه پرحجم حدیثی به نام [[بحار الانوار (کتاب)|بحارالانوار]] است که نقش بارزی در احیای جایگاه [[حدیث]] در منظومه معرفت دینی داشت. | ||
او با تربیت شاگردان و آثار پرتعداد خود که بسیاری از آنها را به زبان فارسی و برای استفاده عموم مردم نگاشت، بر فرهنگ شیعی و روش‌های علمی علمای پس از خود تأثیر گذاشت. وی به دلیل همکاری با حکومت [[صفویان]] و نقش بارز سیاسی و اجتماعی‌اش در آن دوران از شهرت زیادی برخوردار است. وی منتقد صوفیه بود و با تصوف خانقاهی مخالفت می‌ورزید. مجلسی در دوران سلطنت [[شاه سلیمان صفوی]] به مقام «[[شیخ‌الاسلام | او با تربیت شاگردان و آثار پرتعداد خود که بسیاری از آنها را به زبان فارسی و برای استفاده عموم مردم نگاشت، بر فرهنگ شیعی و روش‌های علمی علمای پس از خود تأثیر گذاشت. وی به دلیل همکاری با حکومت [[صفویان]] و نقش بارز سیاسی و اجتماعی‌اش در آن دوران از شهرت زیادی برخوردار است. وی منتقد صوفیه بود و با تصوف خانقاهی مخالفت می‌ورزید. مجلسی در دوران سلطنت [[شاه سلیمان صفوی]] به مقام «[[شیخ‌الاسلام]]» رسید و در دوران [[شاه سلطان حسین صفوی]] صاحب نفوذ بود. | ||
==معرفی و جایگاه== | ==معرفی و جایگاه== | ||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
==زندگی‌نامه== | ==زندگی‌نامه== | ||
مجلسی در [[ | مجلسی در سال ۱۰۳۷ [[هجری قمری]] در [[اصفهان]] به دنیا آمد.<ref>امین، اعیان الشیعه، دار التعارف للمطبوعات، ج۹، ص۱۸۲؛ مدرس تبریزی، ریحانة الادب، ۱۳۶۹ش، ج۵، ص۱۹۶.</ref> پدرش [[محمدتقی مجلسی]](۱۰۰۳-۱۰۷۰ق) مشهور به [[محمدتقی مجلسی|مجلسی اول]] از و [[مجتهد|مجتهدان]] سرشناس عصر خویش و از شاگردان [[شیخ بهائی]](۹۵۳ق ـ۱۰۳۱ق)، [[عبدالله شوشتری اصفهانی|ملا عبدالله شوشتری]](درگذشت: ۱۰۲۱ق) و [[میرداماد]](درگذشت: [[سال ۱۰۴۱ هجری قمری|۱۰۴۱ق]]) بود. مادرش، دختر [[صدرالدین محمد عاشوری قمی]] است که از خاندان علم و فضیلت به شمار می‌روند.<ref>تهرانی، الذریعة، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۱۵۱؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۰۲، ص۱۰۵.</ref> او دارای ۳ همسر بود که از آنها صاحب ۴ پسر و ۵ دختر گردید.<ref>کرمانشاهی، مرآت الاحوال جهان‌نما، ۱۳۷۳ش، ص۱۲۲؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۰۲، ص۱۰۵–۱۴۳.</ref> | ||
محمدباقر مجلسی در شب [[۲۷ رمضان]] سال ۱۱۱۰ق و در ۷۳ سالگی در [[اصفهان]] از دنیا رفت.<ref>قمی، الکنی و الالقاب، ۱۳۶۸ش، ج۳، ص۱۴۹.</ref> [[آقا جمال خوانساری]] بر وی [[نماز میت|نماز]] گذارد.<ref>روضاتی، ص۶۱.</ref> وی بنا بر وصیتش در کنار [[مسجد جامع اصفهان]] و در جوار پدرش به خاک سپرده شد. به مناسبت تاریخ وفات آن علّامه این شعر سروده شده است:<ref>قمی، الکنی و الالقاب، ۱۳۶۸ش، ج۳، ص۱۴۹.</ref> | محمدباقر مجلسی در شب [[۲۷ رمضان]] سال ۱۱۱۰ق و در ۷۳ سالگی در [[اصفهان]] از دنیا رفت.<ref>قمی، الکنی و الالقاب، ۱۳۶۸ش، ج۳، ص۱۴۹.</ref> [[آقا جمال خوانساری]] بر وی [[نماز میت|نماز]] گذارد.<ref>روضاتی، ص۶۱.</ref> وی بنا بر [[وصیت|وصیتش]] در کنار [[مسجد جامع اصفهان]] و در جوار پدرش به خاک سپرده شد. به مناسبت تاریخ وفات آن علّامه این شعر سروده شده است:<ref>قمی، الکنی و الالقاب، ۱۳۶۸ش، ج۳، ص۱۴۹.</ref> | ||
{{شعر|}} | {{شعر|}} | ||
{{ب|ماه رمضان چه بیست و هفتش کم شد|تاریخ وفات باقر اعلم شد}} | {{ب|ماه رمضان چه بیست و هفتش کم شد|تاریخ وفات باقر اعلم شد}} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
در تقویم رسمی | در تقویم رسمی [[ایران]]، [[۳۰ مرداد]] به عنوان روز بزرگداشت علامه مجلسی تعیین شده است. | ||
[[پرونده:674px-ضریح مقبره علامه مجلسی (پدر و پسر).jpg|بندانگشتی|300x300px|ضریح مقبره [[محمدتقی مجلسی|محمدتقی]] و محمدباقر مجلسی]] | [[پرونده:674px-ضریح مقبره علامه مجلسی (پدر و پسر).jpg|بندانگشتی|300x300px|[[ضریح]] مقبره [[محمدتقی مجلسی|محمدتقی]] و محمدباقر مجلسی]] | ||
===خاندان مجلسی=== | ===خاندان مجلسی=== | ||
[[سید موسی شبیری زنجانی]] در بیان وجه این شهرت چنین می‌گوید که مقصودعلی پدر [[محمدتقی مجلسی|محمدتقی]]، شاعر بود و تخلصش مجلسی بوده است که این لقب به فرزندان و نوادگانش منتقل شده است.<ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۱۳۹۳ش، ج۲، ص۳۱۷.</ref> برخی دیگر شهرت این خاندان به نام مجلسی را به دلیل داشتن مجالس پرشور جد آنان دانسته‌اند.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۰۲، ص۱۰۵.</ref> نقل دیگر آن است که چون محمدتقی در روستای «مجلس» اصفهان می‌زیسته است، این خاندان به مجلسی معروف گردیدند.<ref>قریشی کرین، «خدمات علامه مجلسی»، ص۵۰.</ref> | [[سید موسی شبیری زنجانی]] در بیان وجه این شهرت چنین می‌گوید که مقصودعلی پدر [[محمدتقی مجلسی|محمدتقی]]، شاعر بود و تخلصش مجلسی بوده است که این لقب به فرزندان و نوادگانش منتقل شده است.<ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۱۳۹۳ش، ج۲، ص۳۱۷.</ref> برخی دیگر شهرت این خاندان به نام مجلسی را به دلیل داشتن مجالس پرشور جد آنان دانسته‌اند.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۰۲، ص۱۰۵.</ref> نقل دیگر آن است که چون محمدتقی در روستای «مجلس» اصفهان می‌زیسته است، این خاندان به مجلسی معروف گردیدند.<ref>قریشی کرین، «خدمات علامه مجلسی»، ص۵۰.</ref> | ||
نیای خاندان مجلسی حافظ [[ابونعیم اصفهانی]]([[سال ۳۳۶ هجری قمری|۳۳۶]]-[[سال ۴۳۰ هجری قمری|۴۳۰ق]]) از محدثان و حفاظ است.<ref>امین، اعیان الشیعه، دار التعارف للمطبوعات، ج۹، ص۱۹۲؛ خوانساری، روضات الجنات، اسماعیلیان، ج۲، ص۱۱۹.</ref> پدربزرگ محمد باقر، «[[ملا مقصود]]» نیز اهل شعر، ادب و فضل بوده است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۰۲، ص۱۰۵.</ref> جده پدری مجلسی دختر کمال الدین [[شیخ حسن عاملی نطنزی]] اصفهانی است. [[میرزا حسین نوری|محدث نوری]]([[سال ۱۲۵۴ هجری قمری|۱۲۵۴]]-[[سال ۱۳۲۰ هجری قمری|۱۳۲۰ق]]) برادران مجلسی، میرزا عزیزالله و ملا عبدالله را ستوده است. [[آمنه بیگم مجلسی|آمنه بیگم]](درگذشت: قرن ۱۲ق) مشهورترین خواهر مجلسی همسر [[محمدصالح بن احمد | نیای خاندان مجلسی حافظ [[ابونعیم اصفهانی]]([[سال ۳۳۶ هجری قمری|۳۳۶]]-[[سال ۴۳۰ هجری قمری|۴۳۰ق]]) از محدثان و حفاظ است.<ref>امین، اعیان الشیعه، دار التعارف للمطبوعات، ج۹، ص۱۹۲؛ خوانساری، روضات الجنات، اسماعیلیان، ج۲، ص۱۱۹.</ref> پدربزرگ محمد باقر، «[[ملا مقصود]]» نیز اهل شعر، ادب و فضل بوده است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۰۲، ص۱۰۵.</ref> جده پدری مجلسی دختر کمال الدین [[شیخ حسن عاملی نطنزی]] اصفهانی است. [[میرزا حسین نوری|محدث نوری]]([[سال ۱۲۵۴ هجری قمری|۱۲۵۴]]-[[سال ۱۳۲۰ هجری قمری|۱۳۲۰ق]]) برادران مجلسی، میرزا عزیزالله و ملا عبدالله را ستوده است. [[آمنه بیگم مجلسی|آمنه بیگم]](درگذشت: قرن ۱۲ق) مشهورترین خواهر مجلسی همسر [[محمدصالح بن احمد مازندرانی]](درگذشت: ۱۰۸۱ق) و عالم دینی بوده است.<ref>افندی، ریاض العلماء، انتشارات خیام، ج۵، ص۴۰۷؛ طارمی، علامه مجلسی، ۱۳۸۹ش، ص۱۳.</ref> | ||
==تحصیلات== | ==تحصیلات== | ||
محمدباقر مجلسی پس از فراگرفتن علوم مقدماتی از محضر علمای اصفهان بهره برد.<ref>انصاری قمی، اختران فقاهت، ج۱، ص۲۴.</ref> او بیش از همه نزد پدرش [[محمدتقی | محمدباقر مجلسی پس از فراگرفتن علوم مقدماتی از محضر علمای اصفهان بهره برد.<ref>انصاری قمی، اختران فقاهت، ج۱، ص۲۴.</ref> او بیش از همه نزد پدرش [[محمدتقی مجلسی]](۱۰۰۳–۱۰۷۰ق) آموزش دیده است و از آنجا که پدرش از شاگردان [[شیخ بهائی]](۹۵۳ق ـ۱۰۳۱ق) بود، می‌توان از تأثیر اندیشه‌های شیخ بهایی بر علامه مجلسی به واسطه پدرش محمد تقی مجلسی سخن راند.<ref>طارمی، علامه مجلسی، ۱۳۸۹ش، ص۱۴.</ref> مؤلف [[ریاض العلماء و حیاض الفضلاء (کتاب)|ریاض العلماء]] که از شاگردان و همکاران وی در تدوین [[بحار الانوار (کتاب)|بحارالانوا]]<nowiki/>ر بوده است می‌نویسد که وی دانش‌های عقلی را نزد [[آقا حسین خوانساری]]([[سال ۱۰۱۶ هجری قمری|۱۰۱۶]]-[[سال ۱۰۹۸ هجری قمری|۱۰۹۸ق]]/۱۶۰۷-۱۶۸۷م) و دانش های نقلی را نزد پدرش فرا گرفت.<ref>خنیفرزاده، روز بزرگداشت علامه مجلسی رحمه الله، مجله گلبرگ، شماره ۳۲.</ref> | ||
محمد باقر مجلسی، شاگردان بسیار و مجالس درس متعددی داشته است. برخی منابع، شاگردان او در مجالس درسش را بالغ بر هزار تن ذکر کرده‌اند.<ref name=":1">قمی، الکنی و الالقاب، ۱۳۶۸ش، ج۳، ص۱۴۷؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۰۲، ص۱۳.</ref> از بین شاگردان علامه برخی از مشاهیر علمای شیعه تربیت شدند که از آن جمله می‌توان به [[عبدالله بن عیسی افندی|میرزا عبدالله افندی اصفهانی]](درگذشت: [[سال ۱۱۳۰ هجری قمری|۱۱۳۰ق]])، [[سید نعمت‌الله | محمد باقر مجلسی، شاگردان بسیار و مجالس درس متعددی داشته است. برخی منابع، شاگردان او در مجالس درسش را بالغ بر هزار تن ذکر کرده‌اند.<ref name=":1">قمی، الکنی و الالقاب، ۱۳۶۸ش، ج۳، ص۱۴۷؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۰۲، ص۱۳.</ref> از بین شاگردان علامه برخی از مشاهیر علمای شیعه تربیت شدند که از آن جمله می‌توان به [[عبدالله بن عیسی افندی|میرزا عبدالله افندی اصفهانی]](درگذشت: [[سال ۱۱۳۰ هجری قمری|۱۱۳۰ق]])، [[سید نعمت‌الله جزایری]](درگذشت: [[سال ۱۱۱۲ هجری قمری|۱۱۱۲ق]])، [[شیخ عبدالله بحرانی]](درگذشت: [[سال ۱۱۲۷ هجری قمری|۱۱۲۷ق]])، [[محمد بن علی اردبیلی]](درگذشت: [[سال ۱۱۰۱ هجری قمری|۱۱۰۱ق]])، [[میر محمدصالح خاتون‌آبادی]](درگذشت: [[سال ۱۱۲۶ هجری قمری|۱۱۲۶ق]]) و [[میر محمدحسین خاتون‌آبادی]] (نوه دختری‌اش؛ در گذشت: [[سال ۱۱۵۱ هجری قمری|۱۱۵۱ق]])، [[جعفر بن حسین خوانساری (میر کبیر)|سید ابوالقاسم خوانساری]](درگذشت: [[سال ۱۱۵۷ هجری قمری|۱۱۵۷ق]]) یاد کرد.<ref>برای فهرستی از شاگردان علامه نک: بلاغی، «شرح احوال علامه مجلسی»، ص۲۴–۲۸.</ref> | ||
==اجازه روایت== | ==اجازه روایت== | ||
[[پرونده:اجازه روایت به خط علامه مجلسی.jpg|بندانگشتی|250px|یکی از آخرین اجازه‌های روایت علامه مجلسی مربوط به شعبان ۱۱۱۰ق]] | [[پرونده:اجازه روایت به خط علامه مجلسی.jpg|بندانگشتی|250px|یکی از آخرین اجازه‌های روایت علامه مجلسی مربوط به شعبان ۱۱۱۰ق]] | ||
محمد باقر مجلسی از بسیاری از علمای دوران خود حدیث شنیده و از آنان [[اجازه روایت]] داشت که از مهم‌ترین این افراد باید به [[محمدصالح بن احمد مازندرانی|ملا صالح مازندرانی]](درگذشت: [[سال ۱۰۸۱ هجری قمری|۱۰۸۱ق]])، [[محمدمحسن فیض کاشانی]](درگذشت: [[سال ۱۰۹۱ هجری قمری|۱۰۹۱ق]]) و [[شیخ حر عاملی]](درگذشت: [[سال ۱۱۰۴ هجری قمری|۱۱۰۴ق]]) اشاره کرد. منابع، ۱۸ تن از استادان وی را نام‌برده‌اند.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۰۲، ص۷۶ – ۸۳.</ref> [[شیخ حر | محمد باقر مجلسی از بسیاری از علمای دوران خود حدیث شنیده و از آنان [[اجازه روایت]] داشت که از مهم‌ترین این افراد باید به [[محمدصالح بن احمد مازندرانی|ملا صالح مازندرانی]](درگذشت: [[سال ۱۰۸۱ هجری قمری|۱۰۸۱ق]])، [[محمدمحسن فیض کاشانی]](درگذشت: [[سال ۱۰۹۱ هجری قمری|۱۰۹۱ق]]) و [[شیخ حر عاملی]](درگذشت: [[سال ۱۱۰۴ هجری قمری|۱۱۰۴ق]]) اشاره کرد. منابع، ۱۸ تن از استادان وی را نام‌برده‌اند.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۰۲، ص۷۶ – ۸۳.</ref> [[شیخ حر عاملی]]، صاحب [[وسائل الشیعة (کتاب)|کتاب وسائل الشیعه]]، در [[اجازه روایت|اجازه‌نامه نقل روایت]] به علامه مجلسی نوشته است که او تمام همت خود را مصروف آموختن [[فقه الحدیث|دانش حدیث]] و [[فقه]] و بلکه همه شاخه‌های معارف کرده و تمام نیروی عمیق فکری و اندیشه وقّادش را در به دست آوردن همه کمالات به کار گرفته است.<ref name=":2">خنیفرزاده، روز بزرگداشت علامه مجلسی رحمه الله، مجله گلبرگ، شماره ۳۲.</ref> [[محمدمحسن فیض کاشانی|فیض کاشانی]]([[سال ۱۰۰۷ هجری قمری|۱۰۰۷]]-[[سال ۱۰۹۱ هجری قمری|۱۰۹۱ق]]) نیز در اجازه‌نامه به علامه آورده است که او جامع علوم عقلی و نقلی است.<ref name=":3">خنیفرزاده، روز بزرگداشت علامه مجلسی رحمه الله، مجله گلبرگ، شماره ۳۲.</ref> | ||
==آثار مکتوب== | ==آثار مکتوب== | ||