تفسیر موضوعی: تفاوت میان نسخه‌ها

آثار فراوانی به طور مستقل با رویکرد تفسیر موضوعی تألیف شده است؛ از جمله [[منشور جاوید (کتاب)|منشور جاوید]]، اثر [[جعفر سبحانی]]، تفسیر موضوعی قرآن کریم، نوشته [[عبدالله جوادی آملی]]، و [[معارف قرآن (کتاب)|معارف قرآن]]، نوشته [[محمدتقی مصباح یزدی]]. آثاری نیز برای تسهیل دسترسی به آیات مرتبط با یک موضوع خاص تألیف شده که معجم موضوعی قرآن کریم خوانده می‌شوند؛ از جمله [[فرهنگ موضوعی قرآن کریم (کتاب)|فرهنگ موضوعی قرآن کریم]]، از محمود رامیار، و المعجم المفهرس لألفاظ القرآن الکریم، نوشته محمد فؤاد عبدالباقی.

تفسیر موضوعی، بیان آموزه‌های مرتبط با یک موضوع خاص، با توجه به [[آیه|آیات]] مختلف قرآن کریم در یک یا چند سوره است.<ref>مسلم، مباحث فی التفسیر الموضوعی، ۱۴۱۰ش، ص۱۶.</ref> گردآوری آیات مرتبط با یک موضوع در قرآن کریم و بررسی آنها برای به دست آوردن نظر قرآن نیز تفسیر موضوعی خوانده شده است.<ref>سبحانی، منشور جاوید قرآن، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۲۳؛ مکارم شیرازی، پیام قرآن، ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۲۱.</ref>

به باور [[محمدتقی مصباح یزدی]]، تنها با استفاده از تفسیر موضوعی و عرضه معارف قرآن به صورت نظام‌مند می‌توان نظام فکری منسجمی بر اساس قرآن کریم فراهم ساخت و با نظام‌های فکری انحرافی مقابله کرد.<ref>مصباح یزدی، معارف قرآن، ۱۳۷۳ش، ص۸-۱۰.</ref> [[آیت الله سبحانی]] با تأکید بر ضرورت رویکرد به تفسیر موضوعی و پرهیز از تکرار تفسیر ترتیبی، تفسیر موضوعی را مجالی برای گشوده شدن آفاق عظیمی در علوم و معارفی دانسته که هیچ‌گاه از تفسیر ترتیبی حاصل نمی‌شوند.<ref>سبحانی، منشور جاوید قرآن، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۱۱.</ref>

[[سید محمدحسین طباطبایی]]، مفسر برجسته شیعه، در [[تفسیر المیزان]]، موضوعات فراوانی از جمله [[توحید]]،<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۳ق، ج۶، ص۸۶-۹۱.</ref> [[امامت]]،<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۳ق، ج۱، ص۲۷۰-۲۷۶.</ref> و [[شفاعت]]<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۳ق، ج۱، ص۱۵۷-۱۸۶.</ref> را از منظر قرآن کریم، مورد بررسی تفسیری قرار داده<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۳ق، ج۱، ص۱۵۷-۱۸۶، ۲۷۰-۲۷۶؛ ج۲، ص۲۶۰-۲۷۸؛ ج۶، ص۸۶-۱۰۴.</ref> و از همین رو پیشگام تفسیر موضوعی خوانده شده است.<ref>مرکز فرهنگ و معارف قرآن، دائرة المعارف قرآن کریم، ۱۳۸۹ش، ج۸، ص۳۶۵.</ref>

تفسیر ۱۴ جلدی [[منشور جاوید]]، اثر [[جعفر سبحانی]] که مؤلف، آن را اولین تفسیر موضوعی فارسی دانسته،<ref>سبحانی، منشور جاوید قرآن، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۲.</ref> از دیگر تفاسیر موضوعی است. همچنین [[پیام قرآن (کتاب)|پیام قرآن]]، اثر [[ناصر مکارم شیرازی]] در ده جلد، تفسیر موضوعی قرآن کریم، نوشته [[عبدالله جوادی آملی]] در ۱۷ جلد، و کتاب معارف قرآن از [[محمدتقی مصباح یزدی]] که در ده محور کلی تدوین شده است؛<ref>مصباح یزدی، معارف قرآن، ۱۳۷۳ش، ص۱۴-۱۶.</ref> خداشناسی، جهان‌شناسی، انسان‌شناسی، راه‌شناسی، راهنماشناسی، قرآن‌شناسی، اخلاق، برنامه‌های عبادی، احکام فردی و احکام اجتماعی.<ref>رجبی، «تفسیر موضوعی قرآن از منظر استاد محمدتقی مصباح یزدی»، ص۱۳۰-۱۴۲.</ref>

علاوه بر تفاسیر موضوعی، آثار بسیاری برای تسهیل دسترسی به آیات مرتبط با یک موضوع خاص تألیف شده است؛<ref>مرکز فرهنگ و معارف قرآن، دائرة المعارف قرآن کریم، ۱۳۸۹ش، ج۸، ص۳۶۷.</ref> معجم‌های موضوعی مانند تفصیل الآیات از ژول بوم، [[المعجم المفهرس لالفاظ القرآن الکریم]] از [[محمد فؤاد عبدالباقی]]، المدخل الی التفسیر الموضوعی للقرآن الکریم اثر سید محمدباقر ابطحی، فرهنگ موضوعی قرآن از محمود رامیار، فرهنگ موضوعی قرآن مجید از کامران فانی و بهاءالدین خرمشاهی، و فروغ بی‌پایان از عبدالمجید معادیخواه.<ref>مرکز فرهنگ و معارف قرآن، دائرة المعارف قرآن کریم، ۱۳۸۹ش، ج۸، ص۳۶۷.</ref> همچنین [[فرهنگ قرآن]] اثر [[اکبر هاشمی رفسنجانی]] که با همکاری مرکز فرهنگ و معارف قرآن کریم تألیف شده است.<ref>مرکز فرهنگ و معارف قرآن، دائرة المعارف قرآن کریم، ۱۳۸۹ش، ج۸، ص۳۶۷.</ref>

{{پانوشت}}

{{منابع}}

* قرآن کریم.