پرش به محتوا

عمل صالح: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۸: خط ۸:
بر اساس قرآن شرط رستگاری و سعادت انسان‌ها عمل صالح و ایمان دانسته شده است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۴، ص۱۴۲ و ج۱۶، ص۱۴۱؛ منتظری، اسلام دین فطرت، ۱۳۸۵ش، ص۲۹۸؛ مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۸۹ش، ج۲۲، ص۹۶. </ref> توصیه به عمل صالح و پاداش بهشت برای آن، در آیات زیادی در قرآن آمده است.{{یاد|آیاتی مانند: آیه ۱۰ و ۳۷ سوره فاطر، آیه ۹۷ سوره نحل، آیه ۸۸ و ۱۱۰ سوره کهف، آیه ۹ سوره تغابن، آیه ۳ سوره عصر، آیه ۵۵ سوره نور، آیه ۱۲۰ سوره توبه، آیه ۶۲ سوره بقره، آیه ۱۵ سوره جاثیه، آیه ۶۷ سوره قصص،  آیه ۱۴، ۲۳ و ۵۶ سوره حج، آیه ۱۲ سوره محمد، آیه ۸۲ سوره بقره، آیه ۷۵ سوره طه.}} <ref>سبحانی، منشور جاوید، قم، ج۱۴، ص۳۳۸ و ۳۴۵؛ محسنی، انوار هدایت، ۱۳۹۴ش، ج۱، ص۳۴۸.</ref> عمل صالح هشتاد و هفت بار به صورت‌های گوناگون در قرآن آمده است.<ref>سبحانی، منشور جاوید، قم، ج۱۴، ص۳۳۸.</ref> تعبیر «الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحَات» بسیار در قرآن دیده می‌شود.<ref>مکارم شیرازی، اخلاق اسلامی در نهج البلاغه (خطبه متقین)، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۵۲۰.</ref> بنا بر گفته قرآن هر فردی که عمل صالح انجام می‌دهد، در حالی که مؤمن باشد، به [[بهشت]] می‌رود.<ref>قرائتی، تفسیر نور، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۱۷۰.</ref> در قیامت، فضل الهی شامل حال کسانی است که اهل ایمان و عمل صالح باشند.<ref>قرائتی، تفسیر نور، ۱۳۸۸ش، ج۷، ص۲۱۰.</ref>
بر اساس قرآن شرط رستگاری و سعادت انسان‌ها عمل صالح و ایمان دانسته شده است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۴، ص۱۴۲ و ج۱۶، ص۱۴۱؛ منتظری، اسلام دین فطرت، ۱۳۸۵ش، ص۲۹۸؛ مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۸۹ش، ج۲۲، ص۹۶. </ref> توصیه به عمل صالح و پاداش بهشت برای آن، در آیات زیادی در قرآن آمده است.{{یاد|آیاتی مانند: آیه ۱۰ و ۳۷ سوره فاطر، آیه ۹۷ سوره نحل، آیه ۸۸ و ۱۱۰ سوره کهف، آیه ۹ سوره تغابن، آیه ۳ سوره عصر، آیه ۵۵ سوره نور، آیه ۱۲۰ سوره توبه، آیه ۶۲ سوره بقره، آیه ۱۵ سوره جاثیه، آیه ۶۷ سوره قصص،  آیه ۱۴، ۲۳ و ۵۶ سوره حج، آیه ۱۲ سوره محمد، آیه ۸۲ سوره بقره، آیه ۷۵ سوره طه.}} <ref>سبحانی، منشور جاوید، قم، ج۱۴، ص۳۳۸ و ۳۴۵؛ محسنی، انوار هدایت، ۱۳۹۴ش، ج۱، ص۳۴۸.</ref> عمل صالح هشتاد و هفت بار به صورت‌های گوناگون در قرآن آمده است.<ref>سبحانی، منشور جاوید، قم، ج۱۴، ص۳۳۸.</ref> تعبیر «الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحَات» بسیار در قرآن دیده می‌شود.<ref>مکارم شیرازی، اخلاق اسلامی در نهج البلاغه (خطبه متقین)، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۵۲۰.</ref> بنا بر گفته قرآن هر فردی که عمل صالح انجام می‌دهد، در حالی که مؤمن باشد، به [[بهشت]] می‌رود.<ref>قرائتی، تفسیر نور، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۱۷۰.</ref> در قیامت، فضل الهی شامل حال کسانی است که اهل ایمان و عمل صالح باشند.<ref>قرائتی، تفسیر نور، ۱۳۸۸ش، ج۷، ص۲۱۰.</ref>


مفسران تأکید کرده‌اند آنچه در [[دین]] اهمیت دارد و سبب سعادت و کرامت انسان می‌شود ایمان و عمل صالح است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱، ص۲۸۲؛ قرائتی، تفسیر نور، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۱۲۹.</ref>‏ گفته شده دوستی راستین با خداوند آن است که عمل صالح را منعکس سازد و گرنه ایمان بدون عمل صالح خودفریبی است.<ref>مدرسی، تفسیر هدایت، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۵۱۴.</ref> حقیقت دین را ترکیبی از ایمان و عمل صالح دانسته‌اند<ref>محسنی، انوار هدایت، ۱۳۹۴ش، ج۱، ص۳۴۸.</ref> که در دنیا انسان را به عمل صالح فرامی‌خواند و همان عمل در آخرت به نعمت‌های بهشتی تبدیل می‌شود.<ref>مدرسی، تفسیر هدایت، ۱۳۷۷ش، ج۳، ص۲۸۶.</ref> فراگیری عمل صالح در جامعه را سبب تحقق جامعه‌ای آرمانی دانسته‌اند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱۱، ص۳۸۹.</ref>
مفسران تأکید کرده‌اند آنچه در [[دین]] اهمیت دارد و سبب سعادت و [[کرامت انسانی|کرامت انسان]] می‌شود ایمان و عمل صالح است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱، ص۲۸۲؛ قرائتی، تفسیر نور، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۱۲۹.</ref>‏ گفته شده دوستی راستین با خداوند آن است که عمل صالح را منعکس سازد و گرنه ایمان بدون عمل صالح خودفریبی است.<ref>مدرسی، تفسیر هدایت، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۵۱۴.</ref> حقیقت دین را ترکیبی از ایمان و عمل صالح دانسته‌اند<ref>محسنی، انوار هدایت، ۱۳۹۴ش، ج۱، ص۳۴۸.</ref> که در دنیا انسان را به عمل صالح فرامی‌خواند و همان عمل در آخرت به نعمت‌های بهشتی تبدیل می‌شود.<ref>مدرسی، تفسیر هدایت، ۱۳۷۷ش، ج۳، ص۲۸۶.</ref> فراگیری عمل صالح در جامعه را سبب تحقق جامعه‌ای آرمانی دانسته‌اند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱۱، ص۳۸۹.</ref>


عمل صالح از ارکان اساسی [[توبه]]<ref>مکارم شیرازی، اخلاق در قرآن، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۲۲۹.</ref> و نشانه حقیقی آن شمرده می‌شود.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱۵، ص۱۶۰.</ref> بر اساس آیات قرآن{{یاد|آیه ۹ سوره تغابن، آیه ۷ سوره عنکبوت، آیه ۲ سوره محمد، آیه ۷۰ سوره فرقان.}} عمل صالح همراه با ایمان، سبب [[آمرزش گناه|آمرزش گناهان]] می‌شود.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۷، ص۲۸۱؛ سبحانی، منشور جاوید، قم، ج۱۴، ص۳۵۴؛ محسنی، افق اعلی، ۱۳۹۶ش، ج۳، ص۱۲۲.</ref> گفته شده عمل صالح کفاره بدی‌هاست<ref>قرائتی، تفسیر نور، ۱۳۸۸ش، ج۱۰، ص۸۱.</ref> و سیئات و بدی‌ها را می‌پوشاند و از بین می‌برد.<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۸۹ش، ج۲۷، ص۳۶۸؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۴، ص۱۹۵.</ref> برخی گفته‌اند هدف [[تقوا]] نیز عمل صالح است.<ref>مدرسی، تفسیر هدایت، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۳۹۴.</ref> [[تکبر|خودپسندی]] و منت‌گذاری بر خدا در قبال عمل صالح، از آفات عمل صالح دانسته شده است.<ref>علیدوست خراسانی، «آفت‌های عمل صالح در سیره رضوی»، فرهنگ رضوی، ص۱۸۷.</ref> در روایات آمده که نگهداری و مداومت بر عمل صالح پشت [[شیطان]] را می‌شکند.<ref>مکارم شیرازی، اخلاق اسلامی در نهج البلاغه (خطبه متقین)، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۵۲۰.</ref> در روایت دیگری درباره اهمیت عمل صالح گفته شده است:<ref>شیخ مفید، الأمالی، ۱۴۱۳ق، ص۱۸۴.</ref> اگر کسی کلمه «[[تهلیل|لا اله الا الله]]» را بر زبان جاری کرد، به باطن عالم و ملکوت آسمان راه پیدا نمی‌کند مگر اینکه عمل صالح داشته باشد.<ref>جوادی آملی، اسرار عبادات، ۱۳۷۲ش، ص۲۹۸.</ref>
عمل صالح از ارکان اساسی [[توبه]]<ref>مکارم شیرازی، اخلاق در قرآن، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۲۲۹.</ref> و نشانه حقیقی آن شمرده می‌شود.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱۵، ص۱۶۰.</ref> بر اساس آیات قرآن{{یاد|آیه ۹ سوره تغابن، آیه ۷ سوره عنکبوت، آیه ۲ سوره محمد، آیه ۷۰ سوره فرقان.}} عمل صالح همراه با ایمان، سبب [[آمرزش گناه|آمرزش گناهان]] می‌شود.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۷، ص۲۸۱؛ سبحانی، منشور جاوید، قم، ج۱۴، ص۳۵۴؛ محسنی، افق اعلی، ۱۳۹۶ش، ج۳، ص۱۲۲.</ref> گفته شده عمل صالح کفاره بدی‌هاست<ref>قرائتی، تفسیر نور، ۱۳۸۸ش، ج۱۰، ص۸۱.</ref> و سیئات و بدی‌ها را می‌پوشاند و از بین می‌برد.<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۸۹ش، ج۲۷، ص۳۶۸؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۴، ص۱۹۵.</ref> برخی گفته‌اند هدف [[تقوا]] نیز عمل صالح است.<ref>مدرسی، تفسیر هدایت، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۳۹۴.</ref> [[تکبر|خودپسندی]] و منت‌گذاری بر خدا در قبال عمل صالح، از آفات عمل صالح دانسته شده است.<ref>علیدوست خراسانی، «آفت‌های عمل صالح در سیره رضوی»، فرهنگ رضوی، ص۱۸۷.</ref> در روایات آمده که نگهداری و مداومت بر عمل صالح پشت [[شیطان]] را می‌شکند.<ref>مکارم شیرازی، اخلاق اسلامی در نهج البلاغه (خطبه متقین)، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۵۲۰.</ref> در روایت دیگری درباره اهمیت عمل صالح گفته شده است:<ref>شیخ مفید، الأمالی، ۱۴۱۳ق، ص۱۸۴.</ref> اگر کسی کلمه «[[تهلیل|لا اله الا الله]]» را بر زبان جاری کرد، به باطن عالم و ملکوت آسمان راه پیدا نمی‌کند مگر اینکه عمل صالح داشته باشد.<ref>جوادی آملی، اسرار عبادات، ۱۳۷۲ش، ص۲۹۸.</ref>
خط ۱۵: خط ۱۵:
<small>«آیه ۱۱۰ سوره کهف»</small>| تراز = چپ| عرض = ۲۵۰px|رنگ حاشیه= |رنگ پس‌زمینه =#d3f2f2| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}}
<small>«آیه ۱۱۰ سوره کهف»</small>| تراز = چپ| عرض = ۲۵۰px|رنگ حاشیه= |رنگ پس‌زمینه =#d3f2f2| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}}


== معنا و مصادیق عمل صالح ==
==معنا و مصادیق عمل صالح==
عمل صالح را یک مفهوم کلی و برابر با کار نیک و خوب دانسته‌اند<ref>سبحانی، منشور جاوید، قم، ج۱۴، ص۳۳۹؛ خوشدل مفرد، «بررسی حوزه معنایی عمل صالح در قرآن»، ص۱۷.</ref> که هر کار مفیدی در هر زمینه‌ای نسبت به جامعه را شامل می‌شود؛<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱۲، ص۵۷۸.</ref> از بزرگ‌ترین کارها همچون رسالت انبیاء تا کوچک‌ترین عمل همچون کنار زدن یک سنگ کوچک از وسط جاده، همه در این مفهوم وسیع جای می‌گیرد.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱۱، ص۳۹۲.</ref>
عمل صالح را یک مفهوم کلی و برابر با کار نیک و خوب دانسته‌اند<ref>سبحانی، منشور جاوید، قم، ج۱۴، ص۳۳۹؛ خوشدل مفرد، «بررسی حوزه معنایی عمل صالح در قرآن»، ص۱۷.</ref> که هر کار مفیدی در هر زمینه‌ای نسبت به جامعه را شامل می‌شود؛<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱۲، ص۵۷۸.</ref> از بزرگ‌ترین کارها همچون رسالت انبیاء تا کوچک‌ترین عمل همچون کنار زدن یک سنگ کوچک از وسط جاده، همه در این مفهوم وسیع جای می‌گیرد.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱۱، ص۳۹۲.</ref>