حکومت (اصول فقه): تفاوت میان نسخه‌ها
←کارکرد حکومت
| خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
==کارکرد حکومت== | ==کارکرد حکومت== | ||
حکومت با ۴ روش [[تعارض ادله|تعارض]] میان ادله را از بین می‌برد: | حکومت با ۴ روش [[تعارض ادله|تعارض]] میان ادله را از بین می‌برد: | ||
#توسعهٔ موضوعِ دلیل محکوم: مثلا در [[آیه ۹۰ سوره مائده|آیه ۹۰ سورهٔ مائده]] آمده: «یا ایّها الّذین آمنوا إنّما الخَمرُ و المَیسِر و الأنصاب و الأزلام رِجسٌ مِن عَمَلِ الشّیطان فإجتنبوه لعلّکم تُفلحون»؛ ترجمه: اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، شراب و قمار و بتها و تيرهاى قرعه پليدند [و] از عمل شيطانند. پس، از آنها دورى گزينيد، باشد كه رستگار شويد.از مفاد این آیه، [[حرام]] بودن [[خمر]] و میسر و... فهمیده می‌شود؛ همچنین در روایتی آمده: «الفُقّاع خَمر الإسْتَصغرَ النّاس» یعنی | #توسعهٔ موضوعِ دلیل محکوم: مثلا در [[آیه ۹۰ سوره مائده|آیه ۹۰ سورهٔ مائده]] آمده: «یا ایّها الّذین آمنوا إنّما الخَمرُ و المَیسِر و الأنصاب و الأزلام رِجسٌ مِن عَمَلِ الشّیطان فإجتنبوه لعلّکم تُفلحون»؛ ترجمه: اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، شراب و قمار و بتها و تيرهاى قرعه پليدند [و] از عمل شيطانند. پس، از آنها دورى گزينيد، باشد كه رستگار شويد.از مفاد این آیه، [[حرام]] بودن [[خمر]] و میسر و... فهمیده می‌شود؛ همچنین در روایتی آمده: «الفُقّاع خَمر الإسْتَصغرَ النّاس» یعنی فُقّاع خمری است که مردم آنرا کوچک شمارده‌اند. فقیه با توجه به این حدیث در موضوع دلیلِ قرآنی تصرف کرده و آنرا توسعه می‌دهد به‌گونه‌ای که «فقّاع» را از مصادیق خمر بشمار آورده و حرام بودن آن را نتیجه می‌گیرد.<ref>[https://eshia.ir/feqh/archive/text/Sobhani/Osool/1401/14010828/Default.htm «درس خارج اصول آیت الله سبحانی»]، وبگاه مدرسهٔ فقاهت.</ref> | ||
#تضییقِ موضوعِ دلیلِ محکوم: مانند آن‌که در حدیثی آمده باشد که [[ربا]] حرام است و دلیلی دیگر، ربا را در روابط مالی میان زن و شوهر، یا میان پدر و فرزند جایز شمارد؛ در این مثال حدیث دوم گستره موضوع (ربا) در حدیث اول را کوچک‌تر می‌کند.<ref>[https://eshia.ir/feqh/archive/text/Sobhani/Osool/1401/14010828/Default.htm «درس خارج اصول آیت الله سبحانی»]، وبگاه مدرسهٔ فقاهت.</ref> | #تضییقِ موضوعِ دلیلِ محکوم: مانند آن‌که در حدیثی آمده باشد که [[ربا]] حرام است و دلیلی دیگر، ربا را در روابط مالی میان زن و شوهر، یا میان پدر و فرزند جایز شمارد؛ در این مثال حدیث دوم گستره موضوع (ربا) در حدیث اول را کوچک‌تر می‌کند.<ref>[https://eshia.ir/feqh/archive/text/Sobhani/Osool/1401/14010828/Default.htm «درس خارج اصول آیت الله سبحانی»]، وبگاه مدرسهٔ فقاهت.</ref> | ||
#تضییقِ محمولِ دلیلِ محکوم: همانند حکومت [[احکام ثانویه|احکام ثانوی]] همچون «نفی حرج» و «نفی ضرر» بر ادله [[احکام اولیه]] مثل وجوب روزه؛ بنابراین در مواردی که [[روزه]] برای شخص ضرر داشته باشد [[واجب]] نیست.<ref>[https://eshia.ir/feqh/archive/text/Sobhani/Osool/1401/14010828/Default.htm «درس خارج اصول آیت الله سبحانی»]، وبگاه مدرسهٔ فقاهت.</ref> | #تضییقِ محمولِ دلیلِ محکوم: همانند حکومت [[احکام ثانویه|احکام ثانوی]] همچون «نفی حرج» و «نفی ضرر» بر ادله [[احکام اولیه]] مثل وجوب روزه؛ بنابراین در مواردی که [[روزه]] برای شخص ضرر داشته باشد [[واجب]] نیست.<ref>[https://eshia.ir/feqh/archive/text/Sobhani/Osool/1401/14010828/Default.htm «درس خارج اصول آیت الله سبحانی»]، وبگاه مدرسهٔ فقاهت.</ref> | ||