دعای کمیل: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ جعبه اطلاعات دعا و زیارت | {{جعبه اطلاعات دعا و زیارت | ||
| عنوان = دعای کمیل | | عنوان = دعای کمیل | ||
| تصویر = | | تصویر = | ||
| خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
[[سید ابن طاووس|سید بن طاووس]] در [[الاقبال بالاعمال الحسنة فیما یعمل مرة فی السنة (کتاب)|اقبال الاعمال]]، علامه مجلسی در [[زاد المعاد (کتاب)|زاد المعاد]] و [[ابراهیم بن علی عاملی کفعمی |کفعمی]] در ضمن اعمال نیمه شعبان این دعا را آورده‌اند. زیاد شدن روزی و [[استغفار|مغفرت الهی]] از ثمرات خواندن این دعا دانسته شده است. | [[سید ابن طاووس|سید بن طاووس]] در [[الاقبال بالاعمال الحسنة فیما یعمل مرة فی السنة (کتاب)|اقبال الاعمال]]، علامه مجلسی در [[زاد المعاد (کتاب)|زاد المعاد]] و [[ابراهیم بن علی عاملی کفعمی |کفعمی]] در ضمن اعمال نیمه شعبان این دعا را آورده‌اند. زیاد شدن روزی و [[استغفار|مغفرت الهی]] از ثمرات خواندن این دعا دانسته شده است. | ||
شرح‌های زیادی بر دعای کمیل نوشته شده است از جمله شرح میرزا ابوالحسن لاری در حاشیه [[زاد المعاد]] علامه مجلسی، | شرح‌های زیادی بر دعای کمیل نوشته شده است از جمله شرح میرزا ابوالحسن لاری در حاشیه [[زاد المعاد (کتاب)|زاد المعاد]] علامه مجلسی، | ||
شرح [[مولی عبدالله سبزواری]] از شاگردان [[ملا هادی سبزواری |حاج ملا هادی سبزواری]]، شرح [[میرزا عباس دارابی]] از شاگردان حاجی سبزواری و شرح انیس اللیل از تألیفات حاج [[محمدرضا کلباسی]]. | شرح [[مولی عبدالله سبزواری]] از شاگردان [[ملا هادی سبزواری |حاج ملا هادی سبزواری]]، شرح [[میرزا عباس دارابی]] از شاگردان حاجی سبزواری و شرح انیس اللیل از تألیفات حاج [[محمدرضا کلباسی]]. | ||
==کمیل== | ==کمیل== | ||
{{اصلی|کمیل بن زیاد نخعی}} | {{اصلی|کمیل بن زیاد نخعی}} | ||
کمیل بن زیاد بن نهیک نخعی از [[قبیله نخع]]، از [[تابعین]] اصحاب [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله |رسول خدا(ص)]] و از | کمیل بن زیاد بن نهیک نخعی از [[قبیله نخع]]، از [[تابعین]] اصحاب [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله |رسول خدا(ص)]] و از یاران خاص [[امام علی علیه‌السلام |امام علی(ع)]] و [[امام حسن مجتبی علیه‌السلام |امام حسن(ع)]] است. وی ۱۸ سال از عمر خود را در دوران رسول خدا(ص) سپری کرد. او از جمله [[شیعه|شیعیان]]ی است که در روزهای اول [[خلافت]] حضرت علی(ع) با او [[بیعت]] کرد و در جنگ‌های امام علی(ع)، از جمله [[جنگ صفین|صفین]] حضور داشت. او را صاحب سِرّ [[امام علی علیه‌السلام|امیرالمومنین(ع)]] نیز می‌دانند. کمیل از جمله ده نفری است {{یاد|كُميل بن زياد نخعى، مالك اَشتر، ثابت بن قيس بن منقع ، و صعصعة بن صوحان}}که در زمان [[عثمان بن عفان |عثمان]] از [[کوفه]] به [[شام]] تبعید شدند.<ref> تاریخ الطبری/ترجمه، ج۶، ص۲۱۹۵، ۲۱۹۹</ref> کمیل در سال ۸۲ق به دستور [[حجاج بن یوسف ثقفی |حجاج بن یوسف]] ثقفی کشته شد.<ref>ر.ک ناظم‌زاده قمی، اصحاب امام علی (ع)، ۱۳۸۶ش، ص۱۰۱۱-۱۰۱۸</ref> | ||
امیرالمومنین(ع)]] نیز می‌دانند. کمیل از جمله ده نفری است {{یاد|كُميل بن زياد نخعى، مالك اَشتر، ثابت بن قيس بن منقع ، و صعصعة بن صوحان}}که در زمان [[عثمان بن عفان |عثمان]] از کوفه به [[شام]] تبعید شدند.<ref> تاریخ الطبری/ترجمه، ج۶، ص۲۱۹۵، ۲۱۹۹</ref> کمیل در سال ۸۲ق به دستور [[حجاج بن یوسف ثقفی |حجاج بن یوسف]] ثقفی کشته شد.<ref>ر.ک ناظم‌زاده قمی، اصحاب امام علی (ع)، ۱۳۸۶ش، ص۱۰۱۱-۱۰۱۸</ref> | |||
از آنجا که این دعا را کمیل از امام علی(ع) روایت کرده، به دعای کمیل مشهور شده است. | از آنجا که این دعا را کمیل از امام علی(ع) روایت کرده، به دعای کمیل مشهور شده است. | ||
==سند دعا== | ==سند دعا== | ||
منبع دعای کمیل | منبع دعای کمیل [[مصباح المتهجد (کتاب)|کتاب مصباح المتهجد]]<ref>طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۸ق، ص۵۸۴.</ref> [[شیخ طوسی]] است. شیخ طوسی این دعا را به نام دعای [[حضرت خضر|خضر]] در ضمن اعمال [[شعبان|ماه شعبان]] آورده است. وی می‌گوید: «روایت شده که [[کمیل بن زیاد نخعی]] [[علی(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] را دید که در شب [[نیمه شعبان|نیمه ماه شعبان]] در حال [[سجده]] این دعا را می‌خواند» سپس دعای مشهور کمیل را نقل می‌کند. | ||
[[سید ابن طاووس |سید بن طاووس]] در [[الاقبال بالاعمال الحسنة فیما یعمل مرة فی السنة (کتاب)|اقبال الاعمال]]،<ref>ابن طاووس، اقبال الأعمال، ۱۴۱۷ق، ص۲۲۰.</ref> [[علامه مجلسی]] در [[زاد المعاد]]<ref>مجلسی، زادالمعاد، ۱۴۲۳ق، ص۶۰.</ref> و [[کفعمی]]<ref>کفعمی، البلدالامین، ۱۴۱۸ق، ص۲۶۷؛ کفعمی، المصباح، ۱۴۱۴ق، ص۷۳۷.</ref> در ضمن اعمال نیمه شعبان این دعا را آورده‌اند. [[شیخ عباس قمی]] نیز در [[مفاتیح الجنان]]<ref>قمی، مفاتیح الجنان، ۱۳۶۹ش، ص۱۱۲.</ref> دعای کمیل را به نقل از مصباح المتهجد [[شیخ طوسی]] آورده است. علامه مجلسی<ref>مجلسی، زادالمعاد، ۱۴۲۳ق، ص۶۰.</ref> دعای کمیل را بهترین دعا معرفی کرده است. | [[سید ابن طاووس |سید بن طاووس]] در [[الاقبال بالاعمال الحسنة فیما یعمل مرة فی السنة (کتاب)|اقبال الاعمال]]،<ref>ابن طاووس، اقبال الأعمال، ۱۴۱۷ق، ص۲۲۰.</ref> [[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]] در [[زاد المعاد (کتاب)|زاد المعاد]]<ref>مجلسی، زادالمعاد، ۱۴۲۳ق، ص۶۰.</ref> و [[ابراهیم بن علی عاملی کفعمی|کفعمی]]<ref>کفعمی، البلدالامین، ۱۴۱۸ق، ص۲۶۷؛ کفعمی، المصباح، ۱۴۱۴ق، ص۷۳۷.</ref> در ضمن اعمال نیمه شعبان این دعا را آورده‌اند. [[شیخ عباس قمی]] نیز در [[مفاتیح الجنان (کتاب)|مفاتیح الجنان]]<ref>قمی، مفاتیح الجنان، ۱۳۶۹ش، ص۱۱۲.</ref> دعای کمیل را به نقل از مصباح المتهجد [[شیخ طوسی]] آورده است. علامه مجلسی<ref>مجلسی، زادالمعاد، ۱۴۲۳ق، ص۶۰.</ref> دعای کمیل را بهترین دعا معرفی کرده است. | ||
==مضامین== | ==مضامین== | ||
| خط ۴۷: | خط ۴۶: | ||
سپس آن حضرت به مقایسه بلاهای دنیا با عذاب [[آخرت]] می‌پردازد و می‌گوید: «ای مولای من گیرم که بر عذاب تو شکیبا باشم چگونه بر دوریت صبر کنم؟» بعد به امید بنده [[مؤمن]] به رحمت خداوند اشاره می‌کند و می‌گوید «آیا مؤمن و کافر یکسانند؟» و در پایان با ندا کردن خداوند به صفاتی، از خداوند حاجت‌هایی می‌طلبد. | سپس آن حضرت به مقایسه بلاهای دنیا با عذاب [[آخرت]] می‌پردازد و می‌گوید: «ای مولای من گیرم که بر عذاب تو شکیبا باشم چگونه بر دوریت صبر کنم؟» بعد به امید بنده [[مؤمن]] به رحمت خداوند اشاره می‌کند و می‌گوید «آیا مؤمن و کافر یکسانند؟» و در پایان با ندا کردن خداوند به صفاتی، از خداوند حاجت‌هایی می‌طلبد. | ||
در فرازهای پایانی دعای کمیل امام علی(ع) ضمن | در فرازهای پایانی دعای کمیل امام علی(ع) ضمن درخواست [[استغفار|آمرزش]] و مغفرت برای خویش؛ [[دعا]] را تنها دارایی و امید را سرمایه و گریه را یگانه سلاح خویش دانسته است. <ref>قمی، مفاتیح الجنان، دعای کمیل. | ||
</ref> | </ref> | ||
{{جعبه نقل قول | عنوان = | نقل‌قول =فرازی از دعای کمیل: «يا رَبِّ يا رَبِّ يا رَبِّ قَوِّ عَلى خِدْمَتِكَ جَوارِحى وَاشْدُدْ عَلَى الْعَزيمَةِ جَوانِحى وَ هَبْ لِىَ الْجِدَّ فى خَشْيَتِكَ وَالدَّوامَ فِى الاِْتِّصالِ بِخِدْمَتِكَ '''حَتّى اَسْرَحَ اِلَيْكَ فى مَيادينِ السّابِقينَ''' وَ اُسْرِعَ اِلَيْكَ فِى الْبارِزينَ وَ اَشْتاقَ اِلى قُرْبِكَ فِى الْمُشْتاقينَ وَ اَدْنُوَ مِنْكَ دُنُوَّ الْمُخْلِصينَ وَ اَخافَكَ مَخافَةَ الْمُوقِنينَ وَ اَجْتَمِعَ فى جِوارِكَ مَعَ الْمُؤْمِنينَ» ''' | {{جعبه نقل قول | عنوان = | نقل‌قول =فرازی از دعای کمیل: «يا رَبِّ يا رَبِّ يا رَبِّ قَوِّ عَلى خِدْمَتِكَ جَوارِحى وَاشْدُدْ عَلَى الْعَزيمَةِ جَوانِحى وَ هَبْ لِىَ الْجِدَّ فى خَشْيَتِكَ وَالدَّوامَ فِى الاِْتِّصالِ بِخِدْمَتِكَ '''حَتّى اَسْرَحَ اِلَيْكَ فى مَيادينِ السّابِقينَ''' وَ اُسْرِعَ اِلَيْكَ فِى الْبارِزينَ وَ اَشْتاقَ اِلى قُرْبِكَ فِى الْمُشْتاقينَ وَ اَدْنُوَ مِنْكَ دُنُوَّ الْمُخْلِصينَ وَ اَخافَكَ مَخافَةَ الْمُوقِنينَ وَ اَجْتَمِعَ فى جِوارِكَ مَعَ الْمُؤْمِنينَ» ''' | ||
| خط ۵۴: | خط ۵۳: | ||
==ثواب قرائت== | ==ثواب قرائت== | ||
{{جعبه نقل قول|عنوان =|نقل‌قول = [[امام خمینی]]: {{سخ}}«دعای کمیل یک دعای عجیبی است، بسیار عجیب. بعض فقرات دعای کمیل از بشر عادی نمی‌تواند صادر بشود.» |تاریخ بایگانی||منبع=<small>[[صحیفه امام]]، جلد ۱۹ - صفحه ۶۴.</small>|تراز = چپ| عرض = 330px | اندازه خط = ۱4px|رنگ پس‌زمینه =#ffeebb| گیومه نقل‌قول = | تراز منبع = چپ}} | {{جعبه نقل قول|عنوان =|نقل‌قول = [[امام خمینی]]: {{سخ}}«دعای کمیل یک دعای عجیبی است، بسیار عجیب. بعض فقرات دعای کمیل از بشر عادی نمی‌تواند صادر بشود.» |تاریخ بایگانی||منبع=<small>[[صحیفه امام]]، جلد ۱۹ - صفحه ۶۴.</small>|تراز = چپ| عرض = 330px | اندازه خط = ۱4px|رنگ پس‌زمینه =#ffeebb| گیومه نقل‌قول = | تراز منبع = چپ}} | ||
[[سید بن طاووس]] در | [[سید ابن طاووس|سید بن طاووس]] در [[الاقبال بالاعمال الحسنة فیما یعمل مرة فی السنة (کتاب)|کتاب اقبال الاعمال]]<ref>ابن طاووس، اقبال الأعمال، ۱۴۱۷ق/۱۹۹۶م، ص۲۲۰</ref> بعد از اینکه کلام [[شیخ طوسی]] در [[مصباح المتهجد (کتاب)|مصباح المتهجد]] را می‌آورد، روایت دیگری را نقل می‌کند که [[کمیل بن زیاد نخعی|کمیل بن زیاد]] می‌گوید: «روزی با مولای خود، [[امام علی(ع)]] در [[مسجد بصره]] نشسته بودم و جمعی از [[فهرست اصحاب امام علی(ع)|اصحاب حضرت]] هم حضور داشتند. از حضرت سؤال شد که معنای این آیه که خدا می‌فرماید: «فِیهَا یُفْرَقُ کلُّ أَمْرٍ حَکیمٍ»<ref>دخان، آیه ۴.</ref> چیست؟ حضرت فرمودند: آن شب [[نیمه شعبان]] است. سوگند به کسی که جان علی در دست قدرت اوست هیچ بنده‌ای نیست جز اینکه تمام آنچه بر او از نیکی و بدی می‌گذرد، در شب نیمه شعبان برایش تقسیم می‌شود تا آخرسال او. هر بنده‌ای که آن شب را به عبادت [[احیا]] کند و دعای [[حضرت خضر]] را بخواند، [[دعا|دعای]] او مستجاب می‌شود.» | ||
کمیل می‌گوید: «وقتی که حضرت به منزل خود رفتند، همان وقت شب به خدمت آن بزرگوار رسیدم. حضرت فرمودند برای چه کاری آمدی؟ عرض کردم به طلب دعای خضر آمده‌ام. امیرالمومنین فرمود:ای کمیل، اگر این دعا را حفظ کردی هر شب [[جمعه]] یا در هر ماه و یا سالی یکبار و یا لااقل در تمام عمر یک مرتبه بخوان تا امور تو کفایت شود. خداوند تو را یاری می‌کند، روزی تو زیاد می‌شود و البته از مغفرت هم محروم نخواهی شد. ای کمیل، مدتی که تو با ما مُصاحِب و هم‌نشین هستی، موجب شده که تو را به چنین نعمت و کرامتی سرافراز گردانم. ای کمیل بنویس: اللهم انی اسئلک برحمتک...» | کمیل می‌گوید: «وقتی که حضرت به منزل خود رفتند، همان وقت شب به خدمت آن بزرگوار رسیدم. حضرت فرمودند برای چه کاری آمدی؟ عرض کردم به طلب دعای خضر آمده‌ام. امیرالمومنین فرمود:ای کمیل، اگر این دعا را حفظ کردی هر شب [[جمعه]] یا در هر ماه و یا سالی یکبار و یا لااقل در تمام عمر یک مرتبه بخوان تا امور تو کفایت شود. خداوند تو را یاری می‌کند، روزی تو زیاد می‌شود و البته از مغفرت هم محروم نخواهی شد. ای کمیل، مدتی که تو با ما مُصاحِب و هم‌نشین هستی، موجب شده که تو را به چنین نعمت و کرامتی سرافراز گردانم. ای کمیل بنویس: اللهم انی اسئلک برحمتک...» | ||
| خط ۶۳: | خط ۶۲: | ||
==حکم فقهی== | ==حکم فقهی== | ||
[[ | [[جنابت|جُنُب]] و [[حیض|حائض]] اگر دعای کمیل بخوانند [[احتیاط (ابهام‌زادیی)|احوط]] و بهتر آن است که آیه «أَفَمَن کانَ مُؤْمِنًا کمَن کانَ فَاسِقًا لَّا یسْتَوُونَ»<ref>سجده، آیه ۱۸</ref> که جزء آن است، نخوانند چون جزء [[سوره فصلت|سوره حم سجده]] است.<ref>یزدی، عروة الوثقی، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۵۱۴،۵۱۳.</ref> اما بعضی از [[مجتهد|فقها]] خواندن این آیه را برای حائض و جنب [[حرام]] می‌دانند.<ref>امام خمینی، تعلیقه علی عروة الوثقی، ۱۳۸۶ش، ص۱۴۱؛ ر.ک: توضیح المسائل مراجع.</ref> | ||
==زمان خواندن== | ==زمان خواندن== | ||
با توجه به گفته [[سید بن طاووس]] در | با توجه به گفته [[سید ابن طاووس|سید بن طاووس]] در [[الاقبال بالاعمال الحسنة فیما یعمل مرة فی السنة (کتاب)|کتاب اقبال الاعمال]]<ref>ابن طاووس، اقبال الأعمال، ۱۴۱۷ق، ص۲۲۰.</ref> زمان قرائت دعای کمیل، [[نیمه شعبان]] و شب [[جمعه (روز)|جمعه]] است. و در ایران نیز رسم بر این است که [[شیعیان]] این دعا را در نیمه شعبان و شب‌های جمعه در مکان‌های مذهبی به صورت جمع می‌خوانند. | ||
==شرح‌ها و ترجمه‌ها== | ==شرح‌ها و ترجمه‌ها== | ||
| خط ۱۶۲: | خط ۱۶۱: | ||
==جستارهای وابسته== | ==جستارهای وابسته== | ||
* [[حضرت خضر]] | *[[حضرت خضر]] | ||
== پانویس == | ==پانویس== | ||
{{پانوشت}} | {{پانوشت}} | ||
== یادداشت == | ==یادداشت== | ||
{{یادداشت‌ها}} | {{یادداشت‌ها}} | ||
== منابع == | ==منابع== | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* ابن طاووس، اقبال الأعمال، بیروت، چاپ اعلمی، ۱۴۱۷ق/۱۹۹۶م. | * ابن طاووس، اقبال الأعمال، بیروت، چاپ اعلمی، ۱۴۱۷ق/۱۹۹۶م. | ||
| خط ۱۸۵: | خط ۱۸۴: | ||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||
* [http://www.erfan.ir/mafatih41 متن دعای کمیل با ترجمه و صدا] | *[http://www.erfan.ir/mafatih41 متن دعای کمیل با ترجمه و صدا] | ||
{{دعا}} | {{دعا}} | ||