پرش به محتوا

علم الیقین: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۵: خط ۵:


[[قرآن|قرآن کریم]] در آیات چهارم و پنجم [[سوره تکاثر|سوره تکاثر]] به «علم الیقین»، تصریح کرده است: کلّا لَوْ تَعْلَمُونَ عِلْمَ الْیقِینِ، لَترََوُنَّ الجَحِیمَ (ترجمه: چنان نیست که شما خیال می‌کنید اگر شما علم الیقین (به آخرت) داشتید، قطعاً جهنّم را خواهید دید!).<ref>سوره تکاثر، آیه ۵و۶.</ref> [[مفسران]] با استناد به این آیات گفته‎اند اگر انسان «علم الیقین» داشته باشد، می‌تواند واقعیت‌ها را در همین دنیا مشاهده کند و سپس به مراحل بالاتر [[یقین]] دست پیدا کند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۴ق، ج۲۰، ص۳۵۲.</ref>
[[قرآن|قرآن کریم]] در آیات چهارم و پنجم [[سوره تکاثر|سوره تکاثر]] به «علم الیقین»، تصریح کرده است: کلّا لَوْ تَعْلَمُونَ عِلْمَ الْیقِینِ، لَترََوُنَّ الجَحِیمَ (ترجمه: چنان نیست که شما خیال می‌کنید اگر شما علم الیقین (به آخرت) داشتید، قطعاً جهنّم را خواهید دید!).<ref>سوره تکاثر، آیه ۵و۶.</ref> [[مفسران]] با استناد به این آیات گفته‎اند اگر انسان «علم الیقین» داشته باشد، می‌تواند واقعیت‌ها را در همین دنیا مشاهده کند و سپس به مراحل بالاتر [[یقین]] دست پیدا کند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۴ق، ج۲۰، ص۳۵۲.</ref>
میبدی در کشف الاسرار و عدة الابرار در بیان مراتب یقین، علم الیقین را در رتبه نخست و پس از آن عین الیقین و در نهایت حق الیقین را برشمرده است و در تبیین آنها گفته است علم الیقین آنست که از زبان پیغامبران ببندگان خدا رسد و عین الیقین آنست که بنور هدایت بایشان رسد و حق الیقین آنست که هم بنور هدایت بود هم بآثار وحی و سنت. <ref>میبدی، کشف الاسرار، سوره بقره، بخش ۱۶۲؛ https://ganjoor.net/search?s=%D8%B9%D9%84%D9%85+%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9%82%DB%8C%D9%86&es=1&author=0.</ref>
میبدی در کشف الاسرار و عدة الابرار در بیان مراتب یقین، علم الیقین را در رتبه نخست و پس از آن عین الیقین و در نهایت حق الیقین را برشمرده است و در تبیین آنها گفته است علم الیقین آنست که از زبان پیغامبران ببندگان خدا رسد و عین الیقین آنست که بنور هدایت بایشان رسد و حق الیقین آنست که هم بنور هدایت بود هم بآثار وحی و سنت. <ref>میبدی، کشف الاسرار، ۱۳۷۱ش، ج۱، ص۷۱۹.</ref>


میبدی هم‌چنین در تفاوت‌های علم الیقین با دو یقین دیگر بر این باور است که علم الیقین استدلالی است عین الیقین استدراکی، حق الیقین حقیقی است. علم الیقین مطالعت است عین الیقین مکاشفت است حق الیقین مشاهدت است. علم الیقین از سماع بود عین الیقین از الهام روید حق الیقین از عیان خیزد. علم الیقین سبب بشناختن است عین الیقین از سبب بازرستن است حق الیقین از انتظار و تمییز آزاد گشتن است.<ref>میبدی، کشف الاسرار، ۱۳۷۱ش، ج۹، ص۲۰۰.</ref>
==مراتب یقین==
==مراتب یقین==
در [[عرفان اسلامی]] و بر اساس آیات قرآن کریم، [[یقین]] دارای سه درجه و مرتبه است که عبارتند از؛ علم الیقین، [[عین الیقین]] و [[حق الیقین]]. اولین و پایین‌ترین مرتبه، «علم الیقین» است که محدودتر از دیگر مراتب است.<ref>انصاریان، عرفان اسلامی، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۳۸۵.</ref> [[ابن‌عربی|ابن عربی]] معتقد است شناخت انسان از [[خدا|خداوند]]، اگر از راه عقل و دلیل باشد، «علم الیقین» و اگر از راه دل به ست آید «عین الیقین» و اگر با کشف و شهود به دست آید «حق الیقین» نام دارد.<ref>ابن عربی، فتوحات مکیه، ج۱، ص۳۱ به نقل از رضایی، «هویت شناسی یقین»، ۱۳۸۳ش، ص۴۱.</ref> وی می‌گوید از راه عقل و با علم الیقین، تنها می‌توان خداوند را اثبات کرد، ولی با دو مرحله بالاتر یقین، می‌توان به خداوند رسید.<ref>ابن عربی، فتوحات مکیه، ج۱، ص۳۱ به نقل از رضایی، «هویت شناسی یقین»، ۱۳۸۳ش، ص۴۱.</ref>
در [[عرفان اسلامی]] و بر اساس آیات قرآن کریم، [[یقین]] دارای سه درجه و مرتبه است که عبارتند از؛ علم الیقین، [[عین الیقین]] و [[حق الیقین]]. اولین و پایین‌ترین مرتبه، «علم الیقین» است که محدودتر از دیگر مراتب است.<ref>انصاریان، عرفان اسلامی، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۳۸۵.</ref> [[ابن‌عربی|ابن عربی]] معتقد است شناخت انسان از [[خدا|خداوند]]، اگر از راه عقل و دلیل باشد، «علم الیقین» و اگر از راه دل به ست آید «عین الیقین» و اگر با کشف و شهود به دست آید «حق الیقین» نام دارد.<ref>ابن عربی، فتوحات مکیه، ج۱، ص۳۱ به نقل از رضایی، «هویت شناسی یقین»، ۱۳۸۳ش، ص۴۱.</ref> وی می‌گوید از راه عقل و با علم الیقین، تنها می‌توان خداوند را اثبات کرد، ولی با دو مرحله بالاتر یقین، می‌توان به خداوند رسید.<ref>ابن عربی، فتوحات مکیه، ج۱، ص۳۱ به نقل از رضایی، «هویت شناسی یقین»، ۱۳۸۳ش، ص۴۱.</ref>
۱۸٬۴۴۱

ویرایش