۵٬۹۴۱
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۸: | خط ۸: | ||
بغی در اصطلاح [[فقه]] بهمعنای «خروج» و شورش علیه [[امامت|امام]] عادل و برحق است و کسی که علیه او شورش کند، باغی نامیده میشود.<ref>شیخ طوسی، النهایة، ۱۴۰۰ق، ص۲۹۶؛ علامه حلی، قواعد الاحکام، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۵۲۲.</ref> در منابع فقهی، برپاکنندگان جنگهای دوران [[خلافت امام علی(ع)|حکومت امام علی(ع)]]، مانند [[جنگ جمل|جمل]]، [[جنگ صفین|صفین]]، بهویژه [[جنگ نهروان|خوارج]]، مصداق باغی خوانده شدهاند.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۲۵۸-۲۶۰؛ شهید ثانی، الروضة البهیة، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۴۰۷؛ زحیلی، الفقه الاسلامی و ادلته، ۱۴۰۵ق، ج۶، ص۱۴۲.</ref> | بغی در اصطلاح [[فقه]] بهمعنای «خروج» و شورش علیه [[امامت|امام]] عادل و برحق است و کسی که علیه او شورش کند، باغی نامیده میشود.<ref>شیخ طوسی، النهایة، ۱۴۰۰ق، ص۲۹۶؛ علامه حلی، قواعد الاحکام، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۵۲۲.</ref> در منابع فقهی، برپاکنندگان جنگهای دوران [[خلافت امام علی(ع)|حکومت امام علی(ع)]]، مانند [[جنگ جمل|جمل]]، [[جنگ صفین|صفین]]، بهویژه [[جنگ نهروان|خوارج]]، مصداق باغی خوانده شدهاند.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۲۵۸-۲۶۰؛ شهید ثانی، الروضة البهیة، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۴۰۷؛ زحیلی، الفقه الاسلامی و ادلته، ۱۴۰۵ق، ج۶، ص۱۴۲.</ref> | ||
== جنگ با باغیان و شرایط آن== | ==جنگ با باغیان و شرایط آن== | ||
طبق [[فتوا|فتوای]] فقیهان شیعه، حاکم اسلامی ابتدا باید باغیان را ارشاد کند و از شورش بازدارد<ref>علامه حلی، تذکرةالفقها، ۱۴۱۴ق، ج۹، ص۴۱۰ .</ref> و اگر نپذیرفتند، با آنها میجنگد.<ref>زحیلی، الفقه الاسلامی و ادلته، ۱۴۰۵ق، ج۶، ص۱۴۲-۱۴۳؛ شهید ثانی، الروضة البهیة، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۴۰۷-۴۰۸.</ref> بهگفته [[جعفر کاشفالغطاء|کاشفالغطاء]] ([[سال ۱۱۵۶ هجری قمری|۱۱۵۶]]-[[سال ۱۲۲۸ هجری قمری|۱۲۲۸ق]])، جنگیدن در صورتی مجاز است که نتوان با گفتگو یا راه دیگری غیر از جنگ، آنان را از شورش بازداشت.<ref>کاشفالغطاء، كشف الغطاء عن مبهمات الشريعة الغراء، ۱۴۲۲ق، ج۴، ص۳۶۸.</ref> | طبق [[فتوا|فتوای]] فقیهان شیعه، حاکم اسلامی ابتدا باید باغیان را ارشاد کند و از شورش بازدارد<ref>علامه حلی، تذکرةالفقها، ۱۴۱۴ق، ج۹، ص۴۱۰ .</ref> و اگر نپذیرفتند، با آنها میجنگد.<ref>زحیلی، الفقه الاسلامی و ادلته، ۱۴۰۵ق، ج۶، ص۱۴۲-۱۴۳؛ شهید ثانی، الروضة البهیة، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۴۰۷-۴۰۸.</ref> بهگفته [[جعفر کاشفالغطاء|کاشفالغطاء]] ([[سال ۱۱۵۶ هجری قمری|۱۱۵۶]]-[[سال ۱۲۲۸ هجری قمری|۱۲۲۸ق]])، جنگیدن در صورتی مجاز است که نتوان با گفتگو یا راه دیگری غیر از جنگ، آنان را از شورش بازداشت.<ref>کاشفالغطاء، كشف الغطاء عن مبهمات الشريعة الغراء، ۱۴۲۲ق، ج۴، ص۳۶۸.</ref> | ||
براساس کتابهای فقهی، برخی دیگر از شرایط جنگیدن با این گروه عبارت است از: | براساس کتابهای فقهی، برخی دیگر از شرایط جنگیدن با این گروه عبارت است از: | ||
# اهلبغی از امام عادل و جماعت مسلمانان، جدا شده و علیه او شورش کنند؛<ref>طوسی، الوسيلة إلى نيل الفضيلة، ۱۴۰۸ق، ص۲۰۵.</ref> بهگونهای که در زمره راهزنان و محاربان قرار گیرند.<ref>ترابی، «بغی»، ۱۳۷۸ش، ج۳، ص۵۹۶.</ref> | #اهلبغی از امام عادل و جماعت مسلمانان، جدا شده و علیه او شورش کنند؛<ref>طوسی، الوسيلة إلى نيل الفضيلة، ۱۴۰۸ق، ص۲۰۵.</ref> بهگونهای که در زمره راهزنان و محاربان قرار گیرند.<ref>ترابی، «بغی»، ۱۳۷۸ش، ج۳، ص۵۹۶.</ref> | ||
# بهباور [[علامه حلی]] و [[شهید ثانی]]، بغی فقط در صورت خروج بر [[امامان شیعه|امام معصوم]] محقق میشود؛<ref>علامه حلی، تذکرةالفقها، ۱۴۱۴ق، ج۹، ص۳۹۳-۳۹۸؛ شهید ثانی، الروضة البهیة، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۴۰۷-۴۰۸.</ref> امّا کاشفالغطاء خروج بر نائبان خاص یا عامِ امام را نیز از مصادیق بغی شمرده است.<ref> کاشفالغطاء، كشف الغطاء عن مبهمات الشريعة الغراء، ۱۴۲۲ق، ج۴، ص۳۶۷.</ref> | #بهباور [[علامه حلی]] و [[شهید ثانی]]، بغی فقط در صورت خروج بر [[امامان شیعه|امام معصوم]] محقق میشود؛<ref>علامه حلی، تذکرةالفقها، ۱۴۱۴ق، ج۹، ص۳۹۳-۳۹۸؛ شهید ثانی، الروضة البهیة، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۴۰۷-۴۰۸.</ref> امّا کاشفالغطاء خروج بر نائبان خاص یا عامِ امام را نیز از مصادیق بغی شمرده است.<ref> کاشفالغطاء، كشف الغطاء عن مبهمات الشريعة الغراء، ۱۴۲۲ق، ج۴، ص۳۶۷.</ref> | ||
# اهلبغی از محدوده اقتدار امام یا حاکم خارج شده و در مکانی مانند بیابان گرد آیند.<ref>شیخ طوسى، ۱۳۸۷ق، المبسوط، ج ۷، ص ۲۶۵.</ref> | #اهلبغی از محدوده اقتدار امام یا حاکم خارج شده و در مکانی مانند بیابان گرد آیند.<ref>شیخ طوسى، ۱۳۸۷ق، المبسوط، ج ۷، ص ۲۶۵.</ref> | ||
# قدرت آنان بهگونهای باشد که جز با پیکار نتوان آنان را بازداشت.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۲۱، ص۳۲۳-۳۲۷.</ref> | #قدرت آنان بهگونهای باشد که جز با پیکار نتوان آنان را بازداشت.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۲۱، ص۳۲۳-۳۲۷.</ref> | ||
# تعدادشان زیاد باشد.<ref>محقق كركى، جامع المقاصد في شرح القواعد، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۴۸۳.</ref> البته [[شهید اول]] بغی را با یک نفر نیز محقق میداند.<ref>شهيد اول، اللمعة الدمشقية، ۱۴۱۰ق، ص۸۳.</ref> | #تعدادشان زیاد باشد.<ref>محقق كركى، جامع المقاصد في شرح القواعد، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۴۸۳.</ref> البته [[شهید اول]] بغی را با یک نفر نیز محقق میداند.<ref>شهيد اول، اللمعة الدمشقية، ۱۴۱۰ق، ص۸۳.</ref> | ||
==احکام دیگر== | ==احکام دیگر== | ||
برخی دیگر از [[احکام شرعی|احکام فقهیِ]] بغی عبارت است از: | برخی دیگر از [[احکام شرعی|احکام فقهیِ]] بغی عبارت است از: | ||
* باغیان نسبت به اموال و جانهایی که از بین بردهاند، ضامن هستند.<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۳۰۹؛ شهید ثانی، مسالک الافهام، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۹۴؛ صالحی نجفآبادی، جهاد در اسلام، ۱۳۸۲ق، ص۱۴۲.</ref> اما مسلمانان نسبت به مال و جان تلفشدهٔ باغیان ضامن نیستند.<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ش، ج۲۱، ص۳۴۷-۳۴۵؛ زحیلی، الفقه الاسلامی و ادلته، ۱۴۰۵ق، ج۶، ص۱۴۴-۱۴۵.</ref> | *باغیان نسبت به اموال و جانهایی که از بین بردهاند، ضامن هستند.<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۳۰۹؛ شهید ثانی، مسالک الافهام، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۹۴؛ صالحی نجفآبادی، جهاد در اسلام، ۱۳۸۲ق، ص۱۴۲.</ref> اما مسلمانان نسبت به مال و جان تلفشدهٔ باغیان ضامن نیستند.<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ش، ج۲۱، ص۳۴۷-۳۴۵؛ زحیلی، الفقه الاسلامی و ادلته، ۱۴۰۵ق، ج۶، ص۱۴۴-۱۴۵.</ref> | ||
* [[شیخ طوسی]] غنیمتگرفتن اموال اهلبغی را، در حال جنگ، جایز دانسته است؛<ref>شیخ طوسی، الاقتصاد، ۱۴۰۰ق، ص۳۱۵.</ref> اما [[سید مرتضی|سیدِ مرتضی]] و [[ابنادریس حلی]] غنیمتگرفتنِ اموالِ اهلبغی را جایز نمیدانند.<ref>عمانى، مجموعه فتاوى ابن أبی عقيل، بیتا، ص۱۱۱؛ ابن ادریس حلی، السرائر، ج۲، ص۱۵-۱۹.</ref> | *[[شیخ طوسی]] غنیمتگرفتن اموال اهلبغی را، در حال جنگ، جایز دانسته است؛<ref>شیخ طوسی، الاقتصاد، ۱۴۰۰ق، ص۳۱۵.</ref> اما [[سید مرتضی|سیدِ مرتضی]] و [[ابنادریس حلی]] غنیمتگرفتنِ اموالِ اهلبغی را جایز نمیدانند.<ref>عمانى، مجموعه فتاوى ابن أبی عقيل، بیتا، ص۱۱۱؛ ابن ادریس حلی، السرائر، ج۲، ص۱۵-۱۹.</ref> | ||
* زنان و فرزندان باغیان اسیر نمیشوند.<ref>مشكينى، مصطلحات الفقه، بیتا، ص۱۰۲.</ref> | *زنان و فرزندان باغیان اسیر نمیشوند.<ref>مشكينى، مصطلحات الفقه، بیتا، ص۱۰۲.</ref> | ||
* رفتار با [[اسیر|اسیران]] اهلبغی، با توجه به «ذوفئه»بودن (دارای تشکیلاتِ منسجم و رهبری مشخص) و «ذوفئه»نبودن (بدون تشکیلات منسجم)، متفاوت است: در صورت اول (مانند اصحاب [[صفین|صِفّین]])، اسیران کشته و فراریان تعقیب میشوند؛<ref>خويى، منهاج الصالحين، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۳۸۹-۳۹۱.</ref> اما در صورت دوم (مانند اصحاب [[جنگ جمل|جمل]])، اسیران کشته نمیشوند و فراریان تعقیب نمیشوند؛<ref>علامه حلی، تحرير الأحكام، ۱۴۲۰ق، ج۲، ص۲۳۳.</ref> | *رفتار با [[اسیر|اسیران]] اهلبغی، با توجه به «ذوفئه»بودن (دارای تشکیلاتِ منسجم و رهبری مشخص) و «ذوفئه»نبودن (بدون تشکیلات منسجم)، متفاوت است: در صورت اول (مانند اصحاب [[صفین|صِفّین]])، اسیران کشته و فراریان تعقیب میشوند؛<ref>خويى، منهاج الصالحين، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۳۸۹-۳۹۱.</ref> اما در صورت دوم (مانند اصحاب [[جنگ جمل|جمل]])، اسیران کشته نمیشوند و فراریان تعقیب نمیشوند؛<ref>علامه حلی، تحرير الأحكام، ۱۴۲۰ق، ج۲، ص۲۳۳.</ref> | ||
* برخی از فقها، مانند [[محمدحسن نجفی|صاحبْجواهر]] گفتهاند اهلبغی بهصِرف شورش، [[کفر|کافر]] شمرده نمیشوند؛<ref>نجفی، جواهر الکلام، ج۲۱، ۱۴۰۴ق، ص۳۳۷-۳۳۸.</ref> اما بهگفته شیخ طوسی، برخی از فقهای شیعه قائل به [[کفر]] باغیان هستند.<ref>طوسی، الخلاف، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۳۳۶-۳۳۵.</ref> | *برخی از فقها، مانند [[محمدحسن نجفی|صاحبْجواهر]] گفتهاند اهلبغی بهصِرف شورش، [[کفر|کافر]] شمرده نمیشوند؛<ref>نجفی، جواهر الکلام، ج۲۱، ۱۴۰۴ق، ص۳۳۷-۳۳۸.</ref> اما بهگفته شیخ طوسی، برخی از فقهای شیعه قائل به [[کفر]] باغیان هستند.<ref>طوسی، الخلاف، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۳۳۶-۳۳۵.</ref> | ||
==دیدگاه اهلسنت== | ==دیدگاه اهلسنت== | ||
برخی از دیدگاههای [[اهل سنت و جماعت|اهلسنت]] درباره مفهوم بغی و احکام آن عبارتاند از: | برخی از دیدگاههای [[اهل سنت و جماعت|اهلسنت]] درباره مفهوم بغی و احکام آن عبارتاند از: | ||
* بهگفته ابنقُدامه (۵۴۱ـ۶۲۰ق)،<ref>[https://shamela.ws/book/8463 كتاب المغني لابن قدامة - ط مكتبة القاهرة]، وبگاه المكتبة الشاملة.</ref> از فقهای اهلسنت، بیشتر فقیهان اهلسنت اهلبغی را از خَوارج دانستهاند که مال و جان مسلمانان را حلال شمردهاند.<ref>ابنقدامه، المغنی، ۱۳۸۸ق، ج۸، ص۵۲۴.</ref> او معتقد است جنگ با آنان به این دلیل است که [[مفسد فی الارض]] هستند، نه آنکه کافر شمرده شوند.<ref>ابنقدامه، المغنی، ۱۳۸۸ق، ج۸، ص۵۲۴.</ref> | *بهگفته ابنقُدامه (۵۴۱ـ۶۲۰ق)،<ref>[https://shamela.ws/book/8463 كتاب المغني لابن قدامة - ط مكتبة القاهرة]، وبگاه المكتبة الشاملة.</ref> از فقهای اهلسنت، بیشتر فقیهان اهلسنت اهلبغی را از خَوارج دانستهاند که مال و جان مسلمانان را حلال شمردهاند.<ref>ابنقدامه، المغنی، ۱۳۸۸ق، ج۸، ص۵۲۴.</ref> او معتقد است جنگ با آنان به این دلیل است که [[مفسد فی الارض]] هستند، نه آنکه کافر شمرده شوند.<ref>ابنقدامه، المغنی، ۱۳۸۸ق، ج۸، ص۵۲۴.</ref> | ||
* برخی از حنفیان، بغی را به خروج از اطاعت از [[امامت|امام]] تعریف کردهاند؛<ref>عوده، عبدالقادر، التشریع الجنایی الاسلامی، بیتا، ج۲، ص۶۷۳.</ref> در فقه مالکی و [[محمد بن ادریس شافعی|شافعی]]، علاوه بر خروج بر امام، ندادن حق به امام را مصداق بغی دانستهاند؛<ref>عودة، التشریع الجنایی الاسلامی، ج۲، بیتا، ص۶۷۳.</ref> چنانکه ابنعربی جنگ با مانعان [[زکات]] در زمان [[ابوبکر بن ابیقحافه|خلیفه اول]] را نبرد با اهلبغی شمرده است.<ref>ابنعربی، احکام القرآن، ۱۴۰۸ق ج۴، ص۱۷۲۱. </ref> | *برخی از حنفیان، بغی را به خروج از اطاعت از [[امامت|امام]] تعریف کردهاند؛<ref>عوده، عبدالقادر، التشریع الجنایی الاسلامی، بیتا، ج۲، ص۶۷۳.</ref> در فقه مالکی و [[محمد بن ادریس شافعی|شافعی]]، علاوه بر خروج بر امام، ندادن حق به امام را مصداق بغی دانستهاند؛<ref>عودة، التشریع الجنایی الاسلامی، ج۲، بیتا، ص۶۷۳.</ref> چنانکه ابنعربی جنگ با مانعان [[زکات]] در زمان [[ابوبکر بن ابیقحافه|خلیفه اول]] را نبرد با اهلبغی شمرده است.<ref>ابنعربی، احکام القرآن، ۱۴۰۸ق ج۴، ص۱۷۲۱. </ref> | ||
* از دیدگاه فقهای اهلسنت، بهجز حنفیان، منظور از جنگ با اهلبغی، دفع شرّ باغیان است. بنابراین اسیران و فراریانشان کشته و تعقیب نمیشوند و اموالشان، تا هنگامی که باغیاند، نزد امام نگهداری میشود.<ref>ابنعربی، احکام القرآن، ۱۴۰۸ق، ج۴، ص۱۷۲۰-۱۷۲۳؛ زحیلی، الفقه الاسلامی و ادلته، ۱۴۰۵ق، ج۶، ص۱۴۳-۱۴۶.</ref>{{سخ}} | *از دیدگاه فقهای اهلسنت، بهجز حنفیان، منظور از جنگ با اهلبغی، دفع شرّ باغیان است. بنابراین اسیران و فراریانشان کشته و تعقیب نمیشوند و اموالشان، تا هنگامی که باغیاند، نزد امام نگهداری میشود.<ref>ابنعربی، احکام القرآن، ۱۴۰۸ق، ج۴، ص۱۷۲۰-۱۷۲۳؛ زحیلی، الفقه الاسلامی و ادلته، ۱۴۰۵ق، ج۶، ص۱۴۳-۱۴۶.</ref>{{سخ}} | ||
==قانون مجازات اسلامی== | ==قانون مجازات اسلامی== | ||
در قانون مجازات اسلامی (مصوب [[سال ۱۳۹۲ هجری شمسی|۱۳۹۲ش]])، برای بغی و باغیان، مجازاتهایی در نظر گرفته شده است که عبارتاند از: | در قانون مجازات اسلامی (مصوب [[سال ۱۳۹۲ هجری شمسی|۱۳۹۲ش]])، برای بغی و باغیان، مجازاتهایی در نظر گرفته شده است که عبارتاند از: | ||
* مجازات اعدام: گروهی که در برابر اساس [[نظام جمهوری اسلامی ایران]]، قیام مسلحانه کنند، باغی محسوب شده و در صورت استفاده از سلاح، به [[اعدام]] محکوم میگردند.<ref>معاونت حقوقی ریاست جمهوری، قانون مجازات اسلامی، ۱۳۹۲ش، ص۶۸، ماده ۲۸۷.</ref> | *مجازات اعدام: گروهی که در برابر اساس [[نظام جمهوری اسلامی ایران]]، قیام مسلحانه کنند، باغی محسوب شده و در صورت استفاده از سلاح، به [[اعدام]] محکوم میگردند.<ref>معاونت حقوقی ریاست جمهوری، قانون مجازات اسلامی، ۱۳۹۲ش، ص۶۸، ماده ۲۸۷.</ref> | ||
* حبس تعزیری: شورشیان، اگر قبل از درگیری و استفاده از سلاح، دستگیر شوند، به حبس تعزیری محکوم میشوند.<ref>معاونت حقوقی ریاست جمهوری، قانون مجازات اسلامی، ۱۳۹۲ش، ص۶۸، ماده ۲۸۸.</ref>{{یاد|حبس تعزیری برای تخلفات شرعی و اعمال حرام در نظر گرفته شده است و برای آن دسته از جرایمی است که برای آنها در شرع مجازات دقیقی تعیین نشده است. و تعزیر در فقه بر كيفرى اطلاق مىشود كه بر خلاف حد شارع مقدّس، اندازهاى براى آن تعيين نكرده است. فرهنگ فقه فارسی، تحقيق و تأليف مؤسّسه دائرةالمعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بيت عليهم السّلام؛ زير نظر محمود هاشمى شاهرودى، ج۲، ص۵۳۲.}} | *حبس تعزیری: شورشیان، اگر قبل از درگیری و استفاده از سلاح، دستگیر شوند، به حبس تعزیری محکوم میشوند.<ref>معاونت حقوقی ریاست جمهوری، قانون مجازات اسلامی، ۱۳۹۲ش، ص۶۸، ماده ۲۸۸.</ref>{{یاد|حبس تعزیری برای تخلفات شرعی و اعمال حرام در نظر گرفته شده است و برای آن دسته از جرایمی است که برای آنها در شرع مجازات دقیقی تعیین نشده است. و تعزیر در فقه بر كيفرى اطلاق مىشود كه بر خلاف حد شارع مقدّس، اندازهاى براى آن تعيين نكرده است. فرهنگ فقه فارسی، تحقيق و تأليف مؤسّسه دائرةالمعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بيت عليهم السّلام؛ زير نظر محمود هاشمى شاهرودى، ج۲، ص۵۳۲.}} | ||
==تکنگاری== | ==تکنگاری== | ||
[[پرونده:تصویر کتاب بغی و تمرد در حکومت اسلامی.jpg| | [[پرونده:تصویر کتاب بغی و تمرد در حکومت اسلامی.jpg|تصویر کتاب بغی و تمرد در حکومت اسلامی|جایگزین=تصویر کتاب بغی و تمرد در حکومت اسلامی|قاب]] | ||
کتابِ ''بغی و تمرّد در حکومت اسلامی''، نوشته مهدی پورحسین است. چهار فصلِ این کتاب عبارتاند از: «مختصات مفهومی واژه بغی»، «حقوق و وظایف متقابل مردم و حکومت اسلامی»، «مخالفان، متمردان و براندازان» و «رویارویی با باغیان».<ref>[https://www.hawzahnews.com/news/1053261/ کتاب «بغی و تمرد در حکومت اسلامی» به چاپ دوم رسید]، وبگاه خبرگزاری رسمی حوزه.</ref> | کتابِ ''بغی و تمرّد در حکومت اسلامی''، نوشته مهدی پورحسین است. چهار فصلِ این کتاب عبارتاند از: «مختصات مفهومی واژه بغی»، «حقوق و وظایف متقابل مردم و حکومت اسلامی»، «مخالفان، متمردان و براندازان» و «رویارویی با باغیان».<ref>[https://www.hawzahnews.com/news/1053261/ کتاب «بغی و تمرد در حکومت اسلامی» به چاپ دوم رسید]، وبگاه خبرگزاری رسمی حوزه.</ref> | ||
==جستارهای وابسته== | ==جستارهای وابسته== | ||
* [[محاربه]] | *[[محاربه]] | ||
* [[مفسد فی الارض]] | *[[مفسد فی الارض]] | ||
{{-}} | |||
== پانویس == | ==پانویس== | ||
{{پانوشت}} | {{پانوشت}} | ||
== یادداشت == | ==یادداشت== | ||
{{یادداشتها}} | {{یادداشتها}} | ||
خط ۷۹: | خط ۸۰: | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
== پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||
* [https://www.cgie.org.ir/fa/article/228843/ مدخل «بغی»، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی.] | *[https://www.cgie.org.ir/fa/article/228843/ مدخل «بغی»، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی.] | ||
* [https://rch.ac.ir/article/Details/6918? مدخل «بغی»، در دانشنامه جهان اسلام] | *[https://rch.ac.ir/article/Details/6918? مدخل «بغی»، در دانشنامه جهان اسلام] | ||
* [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/996119/ «بررسی فقهی جرم سیاسی بغی و نقش توبه در تخفیف مجازات آن»] | *[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/996119/ «بررسی فقهی جرم سیاسی بغی و نقش توبه در تخفیف مجازات آن»] | ||