پرش به محتوا

ای اهل حرم میر و علمدار نیامد: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۹: خط ۲۹:
'''ای اهل حرم میر و علمدار نیامد''' بخشی از یک شعر معروف که [[شیعه|شیعیان]] [[ایران]] در شب و [[روز تاسوعا]] و در مراسم عزاداری برای [[حضرت عباس علیه السلام| حضرت عباس(ع)]] می‌خوانند.<ref>[http://www.rajanews.com/news/157729 سایت رجا نیوز، ۱۳۹۷ش.]؛ [http://sobhe-no.ir/newspaper/324/8/12578 خدا توی این مداحی‌ها نیست]، روزنامه صبح نو.</ref> این شعر مفصل است ولی دو بند اول به صورت [[دو دمه]] در هیئت‌های [[عزاداری]] تکرار می‌شود. سراینده این شعر مشخص نیست و منبع مکتوبی در این زمینه وجود ندارد.<ref>[https://jamejamdaily.ir/newspaper/item/38467 روزنامه جام‌جم، شماره ۵۴۷۴، ص۹.]</ref> به گفته یکی از پژوهشگران آثار آیینی درباره این شعر دو روایت شفاهی وجود دارد که یکی آن را سروده [[حاج مرزوق]]، مداح عراقی‌الاصل ساکن [[تهران]] (درگذشته [[۱۷ تیر]] سال [[سال ۱۳۲۹ هجری شمسی| سال ۱۳۲۹ش]]) می‌داند. {{یاد|محمد مرزوق عرب حائری (مداح) معروف به حاج مرزوق، پدرنوحه خوانی معاصر ایران. او در نیمه قرن سیزدهم شمسی از عراق به ایران آمد و نوحه خوانی کنونی در ایران را پایه‌گذاری کرد. وی در ۱۷ تیر سال ۱۳۲۹ش. در تهران درگذشت و پس از تشییع جنازه‌ای باشکوه در [[قبرستان نو|قبرستان نو قم]] به خاک سپرده شد. بسیاری از مداحان قدیمی، همچون حاج اکبر ناظم، مرحوم شاه حسین، حاج محمد علامه و حاج محمد علی اسلامی شاگردان حاج مرزوق بودند.}}و دیگری آن را از سروده‌های حاج اکبر ناظم.<ref>روزنامه جام‌جم، شماره ۵۴۷۴، ص۹.</ref> و بنابر نقلی دیگر این شعر سروده [[میرزا عبدالله خداداد]] از نوحه‌سرایان تهرانی است که با تخلص «دیوانه» شعر می‌سرود.<ref>[http://sobhe-no.ir/newspaper/324/8/12578 خدا توی این مداحی‌ها نیست]، روزنامه صبح نو.</ref> زمان دقیق سرودن این شعر مشخص نیست.
'''ای اهل حرم میر و علمدار نیامد''' بخشی از یک شعر معروف که [[شیعه|شیعیان]] [[ایران]] در شب و [[روز تاسوعا]] و در مراسم عزاداری برای [[حضرت عباس علیه السلام| حضرت عباس(ع)]] می‌خوانند.<ref>[http://www.rajanews.com/news/157729 سایت رجا نیوز، ۱۳۹۷ش.]؛ [http://sobhe-no.ir/newspaper/324/8/12578 خدا توی این مداحی‌ها نیست]، روزنامه صبح نو.</ref> این شعر مفصل است ولی دو بند اول به صورت [[دو دمه]] در هیئت‌های [[عزاداری]] تکرار می‌شود. سراینده این شعر مشخص نیست و منبع مکتوبی در این زمینه وجود ندارد.<ref>[https://jamejamdaily.ir/newspaper/item/38467 روزنامه جام‌جم، شماره ۵۴۷۴، ص۹.]</ref> به گفته یکی از پژوهشگران آثار آیینی درباره این شعر دو روایت شفاهی وجود دارد که یکی آن را سروده [[حاج مرزوق]]، مداح عراقی‌الاصل ساکن [[تهران]] (درگذشته [[۱۷ تیر]] سال [[سال ۱۳۲۹ هجری شمسی| سال ۱۳۲۹ش]]) می‌داند. {{یاد|محمد مرزوق عرب حائری (مداح) معروف به حاج مرزوق، پدرنوحه خوانی معاصر ایران. او در نیمه قرن سیزدهم شمسی از عراق به ایران آمد و نوحه خوانی کنونی در ایران را پایه‌گذاری کرد. وی در ۱۷ تیر سال ۱۳۲۹ش. در تهران درگذشت و پس از تشییع جنازه‌ای باشکوه در [[قبرستان نو|قبرستان نو قم]] به خاک سپرده شد. بسیاری از مداحان قدیمی، همچون حاج اکبر ناظم، مرحوم شاه حسین، حاج محمد علامه و حاج محمد علی اسلامی شاگردان حاج مرزوق بودند.}}و دیگری آن را از سروده‌های حاج اکبر ناظم.<ref>روزنامه جام‌جم، شماره ۵۴۷۴، ص۹.</ref> و بنابر نقلی دیگر این شعر سروده [[میرزا عبدالله خداداد]] از نوحه‌سرایان تهرانی است که با تخلص «دیوانه» شعر می‌سرود.<ref>[http://sobhe-no.ir/newspaper/324/8/12578 خدا توی این مداحی‌ها نیست]، روزنامه صبح نو.</ref> زمان دقیق سرودن این شعر مشخص نیست.
متن کامل این شعر چنین است:
متن کامل این شعر چنین است:
{{شعر۲|ای اهل حرم میر و علمدار نیامد| علمدار نیامد. علمدار نیامد|سقای حسین سید و سالار نیامد|علمدار نیامد. علمدار نیامد|از خیمه رسد واعطشا از لب طفلان|در علقمه شد کشته عمو با لب عطشان|
{{شعر جدید
دستی که زده بوسه بر آن [[ساقی کوثر]]|با نیزه و شمشیر جدا گشته ز پیکر|رخصت بده از داغ شقایق بنویسم|از بغض گلوگیر دقایق بنویسم|می خواهم از آن ساقی عاشق بنویسم|نم نم به خروش آیم و هق هق بنویسم|دل خون شد و از معرکه دلدار نیامد|ای اهل حرم میر و علمدار نیامد|در هر قدمت هر نفست جلوۀ ذات است|وصف تو فراتر ز شعور کلمات است|در حسرت لب‌های تو لب‌های فرات است|عالم همه از این همه ایثار تو مات است|از علقمه با دیدۀ خونبار نیامد|ای اهل حرم میر و علمدار نیامد|سقا تویی و اهل حرم چشم به راهت|دل‌ها همه مست رجزگاه به گاهت|هرچند تو بودی و عطش بود و جراحت|دلواپس طفلان حرم بود نگاهت|سقای ادب جلوۀ ایثار نیامد|ای اهل حرم میر و علمدار نیامد|افتاد نگاه تو به مهتاب دلش ریخت|وقتی به دل آب زدی آب دلش ریخت|فرق تو شکوفا شد و ارباب دلش ریخت|با سجدۀ خونین تو محراب دلش ریخت|صد حیف که آن یار وفادار نیامد|ای اهل حرم میر و علمدار نیامد|انگار که در علقمه غوغا شده آری|خونبارترین واقعه برپا شده آری|در بزم جنون نوبت سقا شده آری|دیگر پسر [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|فاطمه]] تنها شده آری|این قافله را قافله سالار نیامد|ای اهل حرم میر و علمدار نیامد|ای علقمه از عطر تو لبریز برادر|ای قصه‌ی دست تو غم‌انگیز برادر|بعد از تو بهارم شده پاییز برادر|برخیز حسین آمده برخیز برادر|عباس‌ترین [[حیدر کرار]] نیامد|ای اهل حرم میر و علمدار نیامد}}
|ای اهل حرم میر و علمدار نیامد\\علمدار نیامد. علمدار نیامد
سقای حسین سید و سالار نیامد\\علمدار نیامد. علمدار نیامد
از خیمه رسد واعطشا از لب طفلان\\در علقمه شد کشته عمو با لب عطشان
دستی که زده بوسه بر آن [[ساقی کوثر]]\\با نیزه و شمشیر جدا گشته ز پیکر
رخصت بده از داغ شقایق بنویسم\\از بغض گلوگیر دقایق بنویسم
می خواهم از آن ساقی عاشق بنویسم\\نم نم به خروش آیم و هق هق بنویسم
دل خون شد و از معرکه دلدار نیامد\\ای اهل حرم میر و علمدار نیامد
در هر قدمت هر نفست جلوۀ ذات است\\وصف تو فراتر ز شعور کلمات است
در حسرت لب‌های تو لب‌های فرات است\\عالم همه از این همه ایثار تو مات است
از علقمه با دیدۀ خونبار نیامد\\ای اهل حرم میر و علمدار نیامد
سقا تویی و اهل حرم چشم به راهت\\دل‌ها همه مست رجزگاه به گاهت
هرچند تو بودی و عطش بود و جراحت\\دلواپس طفلان حرم بود نگاهت
سقای ادب جلوۀ ایثار نیامد\\ای اهل حرم میر و علمدار نیامد
افتاد نگاه تو به مهتاب دلش ریخت\\وقتی به دل آب زدی آب دلش ریخت
فرق تو شکوفا شد و ارباب دلش ریخت\\با سجدۀ خونین تو محراب دلش ریخت
صد حیف که آن یار وفادار نیامد\\ای اهل حرم میر و علمدار نیامد
انگار که در علقمه غوغا شده آری\\خونبارترین واقعه برپا شده آری
در بزم جنون نوبت سقا شده آری\\دیگر پسر [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|فاطمه]] تنها شده آری
این قافله را قافله سالار نیامد\\ای اهل حرم میر و علمدار نیامد
ای علقمه از عطر تو لبریز برادر\\ای قصه‌ی دست تو غم‌انگیز برادر
بعد از تو بهارم شده پاییز برادر\\برخیز حسین آمده برخیز برادر
عباس‌ترین [[حیدر کرار]] نیامد\\ای اهل حرم میر و علمدار نیامد
}}


به گفته حسن رشیدی از مداحان تهرانی، در اصل شعر در مصرع دوم گفته شده بود که سقای حرم سید و سالار نیامد ولی بعدها با تکرارها مردم کلمه حسین جایگزین حرم شده است.<ref>[http://sobhe-no.ir/newspaper/324/8/12578 خدا توی این مداحی‌ها نیست]، روزنامه صبح نو.</ref>
به گفته حسن رشیدی از مداحان تهرانی، در اصل شعر در مصرع دوم گفته شده بود که سقای حرم سید و سالار نیامد ولی بعدها با تکرارها مردم کلمه حسین جایگزین حرم شده است.<ref>[http://sobhe-no.ir/newspaper/324/8/12578 خدا توی این مداحی‌ها نیست]، روزنامه صبح نو.</ref>