شهادت امام علی(ع): تفاوت میان نسخه‌ها

[[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] در شب [[۱۹ رمضان]] برای افطار میهمان دخترش [[ام‌کلثوم دختر امام علی(ع)|ام کلثوم]] بود.<ref>حسینی مطلق، شهید تنها، ۱۳۸۶ق، ص۱۱۴</ref> [[رسول جعفریان|جعفریان]] تاریخ‌پژوه شیعه نقل می‌کند که روایات فراوانی از طریق [[اهل‌بیت(ع)]] و [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] نقل شده که وضعیت خاص روحی امام در شب ضربت‌خوردن را نشان می‌دهد.<ref>جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۱ش، ص۱۱۱.</ref> بنابر نقل ابن‌اثیر مورخ اهل‌سنت در [[کتاب الکامل]]<ref>ابن‌اثیر، الکامل، ۱۳۸۵ق، ج۳، ص۳۸۸.</ref> و روایتی از [[الکافی (کتاب)|کتاب کافی]]<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج‏۱، ص۲۵۹.</ref> در شب ضربت خوردن هنگامی که امام از خانه بیرون می‌آمد غازها به جلوی او آمدند و وقتی آن‌ها را راندند امام گفت آن‌ها را رها کنید که نوحه می‌کنند. [[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]] این روایت کافی را ضعیف دانسته است.<ref>مجلسی، مرآة العقول، ۱۴۰۴ق، ج۳، ص۱۲۲.</ref>

بنابر نقل [[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]] در [[بحار الانوار (کتاب)|بحار الانوار]]، امام علی(ع) به مسجد رفت. خود در مأذنه [[اذان]] گفت.<ref>مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۱۰ق، ج۴۲، ص۲۸۱.</ref> افراد خوابیده در مسجد را برای نماز بیدار کرد. ابن‌ملجم که در مسجد و به شکم خوابیده بود را بیدار کرد و از چنین خوابیدنی نهی نمود.<ref>مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۱۰ق، ج۴۲، ص۲۸۱.</ref> سپس در [[محراب]] به نماز ایستاد. ابن‌ملجم در زمان سجده<ref>شیخ طوسی، الأمالی، ۱۴۱۴ق، ص۳۶۵.</ref> یا بلند شدن امام از سجده<ref>مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۱۰ق، ج۴۲، ص۲۸۱.</ref> ضربه‌ای با شمشیر به سر امام زد.<ref>ابن‌اعثم کوفی، الفتوح، ج۴، ص۲۷۸.</ref> براساس برخی نقل‌ها امام هنگام ورود به مسجد مورد حمله قرار گرفت.<ref>طبری، تاریخ الطبری، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۱۴۵.</ref> ابن‌ملجم را شبیب بن بجره اشجعی<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸ق، ج۳، ص ۲۵-۲۸</ref> و وَردان<ref>ابن‌خلدون، تاریخ ابن‌خلدون، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۶۴۶.</ref> همراهی می‌کردند. ابن‌ملجم پس از ضربه گفت: [[لا حکم الا لله|حکم برای خداوند است]] و نه برای تو و یارانت.<ref>ابن‌خلدون، تاریخ ابن‌خلدون، ۱۴۰۸ق، ج‏۲، ص۶۴۶.</ref> نقلی وجود دارد که پس از ضربت خوردن امام علی(ع)، [[جبرئیل]] به [[خدا|خداوند]] سوگند خورد که پایه‌های هدایت نابود شد و ستاره‌های آسمان و نشانه ‏های تقوا بی‌فروغ شدند.<ref>مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۱۰ق، ج۴۲، ص۲۸۲.</ref> این نقل در منابع متقدم وجود ندارد{{مدرک}} و تنها برخی از منابع متاخر<ref>مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۱۰ق، ج۴۲، ص۲۸۲.</ref> آن‌را نقل کرده‌اند.

بنا به گزارش [[ابن‌قتیبه دینوری]] مورخ [[قرن سوم هجری قمری|قرن سوم]]، امام علی(ع) پس از ضربت خوردن تعبیر «فُزْتُ وَ رَبِّ الْکَعْبَه؛ به پروردگار کعبه سوگند، رستگار شدم‏» را بر زبان آورد.<ref>ابن‌قتیبه، الإمامة و السیاسة، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۱۸۰.</ref> عالمانی از شیعه مانند [[سید رضی]]،<ref>سید رضی، خصائص الأئمة، ۱۴۰۶ق، ص۶۳.</ref> [[ابن‌شهر آشوب]]<ref>ابن‌شهرآشوب‏، مناقب آل ابی‌طالب‏، ۱۳۷۹ق، ج۲، ص۱۱۹.</ref> و از اهل سنت مانند ابن‌اثیر<ref>ابن‌اثیر، اسد الغابه، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۶۱۸.</ref> و بلاذری<ref>بلاذری، أنساب الأشراف‏، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۴۸۸.</ref> این سخن را نقل کرده‌اند.

به گفته [[ابن‌ابی‌الحدید]]، پس از ضربت خوردن امام، طبیبان کوفه را برای معاینه امام گرد آوردند.<ref> ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج‌البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۶، ص۱۱۹.</ref> اثیر بن عمرو پس از بررسی زخم سر امام، به این نتیجه رسید که ضربه به مغز رسیده از این‌رو به امام گفت که [[وصیت]] کند؛ زیرا زمان زیادی زنده نخواهد ماند.‏<ref>مدنی شیرازی، الطراز الأول، ۱۳۸۴ش، ج۷، ص۱۴.</ref>