یوم الشک: تفاوت میان نسخه‌ها

===یوم الشک آخر ماه شعبان===

یوم‌الشک در فقه احکام خاصی دارد. طبق [[اصل استصحاب|قاعده استصحاب]]، این روزِ مشکوک جزو [[شعبان|ماه شعبان]] بوده و روزۀ آن همچون بقیه روزهای این ماه واجب نیست،<ref>خویی، موسوعة الإمام الخوئی، ۱۴۱۸ق، ج‌۲۱، ص۷۴.</ref> اما می‌توان نیت روزه [[مستحب|مستحبی]] یا قضا کرد.<ref>لنکرانی، تفصیل الشریعة، ۱۴۲۶ق، ص۳۳۴.</ref> با این حال اگر کسی در این روز نیت [[روزه ماه رمضان]] کند، روزه او حرام خواهد بود.<ref>لنکرانی، تفصیل الشریعة، ۱۴۲۶ق، ص۳۳۴.</ref>  

اگر فردی این روز را روزه گرفت و بعدا مشخص شد که ماه رمضان بوده، روزه، روزۀ ماه رمضان حساب می‌شود و اگر مشخص شد که آخر ماه شعبان بوده، روزه مستحبی یا روزه قضایی که نیت کرده محسوب می‌شود.<ref>علامه حلی، تحریر الأحکام، ۱۴۲۰ق، ج‌۱، ص۴۵۹.</ref>

اگر کسی در روز یوم‌الشک [[روزه]] نگرفت و قبل از ظهر مشخص شد که آن روز اول [[رمضان|ماه رمضان]] است، اگر [[مبطلات روزه|مُبطِلات روزه]] را مرتکب نشده، باید نیت روزه ماه رمضان کند و روزه‌اش صحیح است و اگر بعد از ظهر مشخص شد که آن روز، روز اول ماه رمضان است و یا یکی از مبطلات را مرتکب شده، روزه آن روز صحیح نیست؛ ولی باید تا [[اذان]] مغرب از کاری که روزه را باطل می‌کند خودداری نموده و بعد از ماه رمضان آن روز را قضا کند.<ref>محقق حلی، المعتبر، ۱۴۰۷ق، ج‌۲، ص۶۵۲.</ref>

[[کلینی]] نیز در [[الکافی فی الفقه (کتاب)|کتاب الکافی]] از [[امام صادق(ع)]] نقل کرده است: در زمان [[سفاح عباسی|سفاح]]، خلیفه نخست عباسی، روزی در حیره بر او وارد شدم. آن روز یوم‌الشک بود و مردم در شک بودند. سفاح گفت: یا ابا عبدالله، امروز روزه‌ای؟ گفتم: این مربوط به امام است{{یاد|ذَاكَ إِلَى الْإِمَامِ ، إِنْ صُمْتَ صُمْنَا ، وَإِنْ أَفْطَرْتَ أَفْطَرْنَا این که امام صادق(ع) فرمود وظیفه را دریوم الشک امام معین می کند یا به جهت تقیه و حفظ جانش بوده چنان چه در روایت دیگر حضرت فرمود یک روز روزه نگیرم بهتر است از این که گردنم زده بشود(  إِي وَاللهِ ، أَنْ أُفْطِرَ يَوْماً مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ أَحَبُّ إِلَيَّ مِنْ أَنْ يُضْرَبَ عُنُقِي کافی ج۷ص۴۲۷ ) ‌یا بدین جهت است که تصمیم گیری در اینگونه امور بر عهده حکومت است ومنصور هم فعلا حاکم( امام) است. }}اگر تو روزه بگیری ما هم روزه می‌گیریم و اگر تو نگیری ما هم نمی‌گیریم». سفاح به غلامش گفت: «سفره را بیاور» و من با او غذا خوردم و قسم به خدا می‌دانستم که آن روز از ماه رمضان است؛ ولی [[افطار]] یک روزه و گرفتن قضای آن برایم آسان‌تر از این است که گردنم را بزنند و خدا [[عبادت]] نشود.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۸۲-۸۳.</ref>

===یوم‌الشک آخر ماه رمضان===

در روزی که شک وجود دارد که سی‌امین روز ماه رمضان است یا اول شوال (عید فطر)، روزِ مشکوک طبق قاعده استصحاب، جزو ماه رمضان محسوب می‌شود و روزۀ آن واجب است و چنانچه در بین روز مشخص شد که هلال ماه [[شوال]] در غروب شب قبل رؤیت شده باید روزه خود بشکند و [[افطار]] کند.