درایة الحدیث: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
Gholamzadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{کتاب‌شناسی ناقص}} | {{کتاب‌شناسی ناقص}} | ||
'''دِرایَةُ الحدیث''' از شاخه‌های علوم | '''دِرایَةُ الحدیث''' از شاخه‌های [[علوم حدیث]] است. این دانش در گذشته به بررسی مفهوم و سند [[حدیث]] می‌پرداخت ولی در اصطلاح کنونی بیشتر به بررسی سند روایات پرداخته و مفهوم‌شناسی را به علم «[[فقه الحدیث]]» واگذار کرده است. آثار زیادی در این دانش تدوین شده است. | ||
==معنای دِرایةُ الحدیث== | ==معنای دِرایةُ الحدیث== | ||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
د) اصطلاحات مربوط به روایت که دارای اقسام متعددی است و به تقسیم‌بندی‌های حدیث از منظر‌های زیر می‌پردازد: | د) اصطلاحات مربوط به روایت که دارای اقسام متعددی است و به تقسیم‌بندی‌های حدیث از منظر‌های زیر می‌پردازد: | ||
* یقین آور بودن یا نبود روایت ([[خبر متواتر]] و [[خبر واحد]]) | *یقین آور بودن یا نبود روایت ([[خبر متواتر]] و [[خبر واحد]]) | ||
* اوصاف راویان (صحیح، حسن، موثق و ضعیف) | *اوصاف راویان (صحیح، حسن، موثق و ضعیف) | ||
* تعداد راویان ([[حدیث مستفیض|مستفیض]] و [[حدیث عزیز|عزیز]]) | *تعداد راویان ([[حدیث مستفیض|مستفیض]] و [[حدیث عزیز|عزیز]]) | ||
* اتصال و انقطاع سند (مسند، متصل، مرسل، معلق و منقطع) | *اتصال و انقطاع سند (مسند، متصل، مرسل، معلق و منقطع) | ||
* انتساب به آخرین گوینده ([[حدیث قدسی]]، مرفوع، موقوف و [[حدیث مقطوع|مقطوع]]) | *انتساب به آخرین گوینده ([[حدیث قدسی]]، مرفوع، موقوف و [[حدیث مقطوع|مقطوع]]) | ||
* تغییراتی که در متن یا سند رخ داده(مدرج، مقلوب، مصحف، محرف، مضطرب و موضوع) | *تغییراتی که در متن یا سند رخ داده(مدرج، مقلوب، مصحف، محرف، مضطرب و موضوع) | ||
* تعداد واسطه‌ها تا امام معصوم(عالی و نازل) | *تعداد واسطه‌ها تا امام معصوم(عالی و نازل) | ||
* سن راویان(روایة الاقران و مُدَبَّج){{یاد|در اصطلاح حدیث و درایه نزد محدثان روایت دو نفر قرینِ یکدیگر که هر دو از حیث سن نزدیک به هم باشند و سند یکی از آن دو از قرین خود باشد مانند روایت [[ابوهریره|ابو هریره]] و [[عایشه]] از یکدیگر و روایت [[تابعین|تابعی]] از تابعی دیگر... و مدبج اخص از روایت اقران است و هر مدبجی اقران است اما هر اقرانی مدبج نیست. دهخدا، لغتنامه، ذیل مدبج}} | *سن راویان(روایة الاقران و مُدَبَّج){{یاد|در اصطلاح حدیث و درایه نزد محدثان روایت دو نفر قرینِ یکدیگر که هر دو از حیث سن نزدیک به هم باشند و سند یکی از آن دو از قرین خود باشد مانند روایت [[ابوهریره|ابو هریره]] و [[عایشه]] از یکدیگر و روایت [[تابعین|تابعی]] از تابعی دیگر... و مدبج اخص از روایت اقران است و هر مدبجی اقران است اما هر اقرانی مدبج نیست. دهخدا، لغتنامه، ذیل مدبج}} | ||
* تشابه نام راویان(مشترک، مفترق، متشابه السند، موتلف و مختلف) | *تشابه نام راویان(مشترک، مفترق، متشابه السند، موتلف و مختلف) | ||
* حالات وارد بر متن روایت (نص، ظاهر، موول، مجمل، ناسخ، منسوخ، محکم، متشابه و...)<ref>طباطبایی و رضاداد٬ تاملی در باب عنوان داریه الحدیث٬ص۵۸</ref> | *حالات وارد بر متن روایت (نص، ظاهر، موول، مجمل، ناسخ، منسوخ، محکم، متشابه و...)<ref>طباطبایی و رضاداد٬ تاملی در باب عنوان داریه الحدیث٬ص۵۸</ref> | ||
==تاریخ درایة الحدیث== | ==تاریخ درایة الحدیث== | ||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
از دانش درایه به علوم الحدیث، درایة الحدیث، مُصْطَلَحُ الحدیث و اصول الحدیث نیز تعبیر شده است.<ref>فضلی، ص۹، عبدالماجد غوری، ۱۴۲۸، ج۱، ص۲۳ </ref> در میان علمای شیعه، اصطلاح درایه پراستعمال‌ترین عنوان برای این دانش است.<ref> صدرایی خویی، ص۵۵-۵۸</ref> نزد علمای شیعه تعبیر اصول الحدیث عموماً برای اشاره به کتاب‌های اصلی حدیثی، مثل [[کتب اربعه]] به کار رفته است.<ref> برای نمونه حسینی صدر، الفوائد الرجالیة، ص۳۱؛ توحیدی، ج۱، ص۹۴</ref> | از دانش درایه به علوم الحدیث، درایة الحدیث، مُصْطَلَحُ الحدیث و اصول الحدیث نیز تعبیر شده است.<ref>فضلی، ص۹، عبدالماجد غوری، ۱۴۲۸، ج۱، ص۲۳ </ref> در میان علمای شیعه، اصطلاح درایه پراستعمال‌ترین عنوان برای این دانش است.<ref> صدرایی خویی، ص۵۵-۵۸</ref> نزد علمای شیعه تعبیر اصول الحدیث عموماً برای اشاره به کتاب‌های اصلی حدیثی، مثل [[کتب اربعه]] به کار رفته است.<ref> برای نمونه حسینی صدر، الفوائد الرجالیة، ص۳۱؛ توحیدی، ج۱، ص۹۴</ref> | ||
=== شکل‌گیری اصطلاحات علوم حدیث === | ===شکل‌گیری اصطلاحات علوم حدیث=== | ||
بسیاری از اصطلاحات این دانش در قرن سوم شکل گرفت و محدثان و رجالیان در مقدمه آثار حدیثی و رجالی خود برخی از مباحث مطرح در درایه مانند آداب تحمل و اداء، انواع روایات مقبول و منکر و نیز طبقات راویان و امثال آن را طرح کردند.<ref>نورالدین عتر، ص۶۱-۶۳؛ عبدالماجد غوری، ج۱، ص۲۵-۲۹ </ref> به گفته نورالدین عتر( عالم، مفسر و محدث سوری ۱۹۳۷-۲۰۲۰م.)<ref>نورالدین عتر، ص۶۲-۶۳</ref> در میان این آثار، العلل تِرْمِذی متوفی ۲۷۹ق. {{یاد| کتاب العلل الصغیر نوشته محمد بن عیسی بن سوره معروف به ترمذی}}که در انتهای کتاب جامع ترمذی<ref>ترمذی، ج۵، ص۳۹۲-۴۱۸</ref> آمده، به دلیل تعریف بعضی اصطلاحات علم درایه و مباحث گوناگون آن ممتاز است. | بسیاری از اصطلاحات این دانش در قرن سوم شکل گرفت و محدثان و رجالیان در مقدمه آثار حدیثی و رجالی خود برخی از مباحث مطرح در درایه مانند آداب تحمل و اداء، انواع روایات مقبول و منکر و نیز طبقات راویان و امثال آن را طرح کردند.<ref>نورالدین عتر، ص۶۱-۶۳؛ عبدالماجد غوری، ج۱، ص۲۵-۲۹ </ref> به گفته نورالدین عتر( عالم، مفسر و محدث سوری ۱۹۳۷-۲۰۲۰م.)<ref>نورالدین عتر، ص۶۲-۶۳</ref> در میان این آثار، العلل تِرْمِذی متوفی ۲۷۹ق. {{یاد| کتاب العلل الصغیر نوشته محمد بن عیسی بن سوره معروف به ترمذی}}که در انتهای کتاب جامع ترمذی<ref>ترمذی، ج۵، ص۳۹۲-۴۱۸</ref> آمده، به دلیل تعریف بعضی اصطلاحات علم درایه و مباحث گوناگون آن ممتاز است. | ||
== پانویس == | ==پانویس== | ||
{{پانوشت}} | {{پانوشت}} | ||
== یادداشت == | ==یادداشت== | ||
{{یادداشت‌ها}} | {{یادداشت‌ها}} | ||
| خط ۹۴: | خط ۹۴: | ||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||
* [http://rch.ac.ir/article/Details/9142 دانشنامه جهان اسلام] | *[http://rch.ac.ir/article/Details/9142 دانشنامه جهان اسلام] | ||
{{علوم حدیث}} | {{علوم حدیث}} | ||