پرش به محتوا

امام علی در اشعار فارسی: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۱۲۰: خط ۱۲۰:
{{اصلی|سنائی غزنوی}}
{{اصلی|سنائی غزنوی}}


'''پاسخ سنائی به پرسش سلطان سنجر درباره مذهب'''
{{شعر جدید
{{شعر}}{{ب|کار عاقل نیست در دل مهر دلبر داشتن|جان نگین مُهر مهر شاخ بی‌بر داشتن}}{{ب|از پی سنگین دل نامهربانی روز و شب|بر رخ چون زر نثار گنج گوهر داشتن}}{{ب|چون نگردی گرد معشوقی که روز وصل او|بر تو زیبد شمع مجلس مهر انور داشتن}}{{ب|هر که چون کرکس به مرداری فرو آورد سر|کی تواند همچو طوطی طمع شکر داشتن}}{{ب|رایت همت ز ساق عرش باید برفراشت|تا توان افلاک زیر سایهٔ پر داشتن}}{{ب|بندگان را بندگی کردن نشاید تا توان|پاسبان بام و در فغفور و قیصر داشتن}}{{ب|تا دل عیسی مریم باشد اندر بند تو|کی روا باشد دل اندر ستم هر خر داشتن}}{{ب|[[یوسف]] مصری نشسته با تو اندر انجمن|زشت باشد چشم را در نقش آزر داشتن}}{{ب|[[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|احمد مرسل]] نشسته کی روا دارد خرد|دل اسیر سیرت [[ابوجهل|بوجهل]] کافر داشتن}}{{ب|ای بدریای ضلالت در گرفتار آمده|زین برادر یک سخن بایست باور داشتن}}{{ب|بحر پر کشتی‌ است لیکن جمله در گرداب خوف<ref>نسخه بدل: خون.</ref>|بی‌ [[سفینه نوح|سفینهٔ نوح]] نتوان چشم معبر داشتن}}{{ب|گر نجات دین و دل خواهی همی تا چند ازین|خویشتن چون دایره بی‌پا و بی‌سر داشتن}}{{ب|من سلامت خانهٔ [[نوح]] نبی بنمایمت|تا توانی خویشتن را ایمن از شر داشتن}}{{ب|شو [[حدیث مدینة العلم|مدینهٔ علم]] را در جوی و پس در وی خرام|تا کی آخر خویشتن چون حلقه بر در داشتن}}{{ب|چون همی دانی که شهر علم را [[حیدر]] در است|خوب نبود جز که حیدر میر و مهتر داشتن}}{{ب|کی روا باشد بناموس و حیل در راه دین|دیو را بر مسند قاضی اکبر داشتن}}{{ب|من چگویم چون تو دانی مختصر عقلی بود|قدر خاک افزونتر از گوگرد احمر داشتن}}{{ب|از تو خود چون می‌پسندد عقل نابینای تو|پارگین را قابل تسنیم و کوثر داشتن}}{{ب|مر مرا باری نکو ناید ز روی اعتقاد|حق حیدر<ref>نسخه بدل: زهرا.</ref> بردن و دین پیمبر داشتن}}{{ب|آنکه او را بر سر حیدر همی خوانی امیر|کافرم گر می‌تواند کفش [[قنبر]] داشتن}}{{ب|گر تن خاکی همی بر باد ندهی شرط نیست|آب افیون خوردن و در دامن آذر داشتن}}{{ب|تا سلیمان‌وار باشد حیدر اندر صدر ملک|زشت باشد دیو را بر تارک افسر داشتن}}{{ب|آفتاب اندر سما با صدهزاران نور و تاب|زُهره را کی زَهره باشد چهره از هر داشتن}}{{ب|[[خضر]] فرخ پی دلیلی رامیان بسته چو کلک|جاهلی باشد ستور لنگ رهبر داشتن}}{{ب|گر همی خواهی که چون مهرت بود مهرت قبول|مِهر حیدر بایدت با جان برابر داشتن}}{{ب|چون درخت دین به باغ شرع هم حیدر نشاند|باغبانی زشت باشد جز که حیدر داشتن}}{{ب|جز [[قرآن|کتاب الله]] و [[عترت]] ز احمد مرسل نماند|یادگاری کان توان تا روز محشر داشتن}}{{ب|از گذشت مصطفای مجتبی جز مرتضی|عالم دین را نیارد کس معمر داشتن}}{{ب|از پس سلطان ملک شه چون نمی‌داری روا|تاج و تخت پادشاهی جز که سنجر داشتن}}{{ب|از پی سلطان دین پس چون رواداری همی|جز علی و عترتش [[محراب]] و [[منبر]] داشتن}}{{ب|اندر آن صحرا که سنگ خاره خون گردد همی|وندران میدان که نتوان پشت و یاور داشتن}}{{ب|هفت زندان را زبانی برگشاید هفت در|از برای [[فاسق]] و مجرم مجاور داشتن}}{{ب|هشت بستان را کجا هرگز توانی یافتن|جز به حب حیدر و [[شبیر]] و [[امام حسن مجتبى|شبر]] داشتن}}{{ب|گر همی مؤمن شماری خویشتن را بایدت|مهر زر جعفری بر دین [[امام صادق علیه‌السلام|جعفر]] داشتن}}{{ب|کی مسلم باشدت اسلام تا کارت بود|طیلسان در گردن و در زیر خنجر داشتن}}{{ب|گر همی دیندار خوانی خویشتن را شرط نیست|جسم و جان از کفر و دین فربی و لاغر داشتن}}{{ب|پند من بنیوش و علم دین طلب از بهر آنک|جز بدانش خوب نبود زینت و فر داشتن}}{{ب|علم دین را تا نیابی چشم دل را عقل ساز|تا نباید حاجتت بر روی معجر داشتن}}{{ب|تا ترا جاهل شمارد عقل سودت کی کند|مذهب [[سلمان]] و صدق و زهد [[ابوذر غفاری|بوذر]] داشتن}}{{ب|علم چبود فرق دانستن حقی از باطلی|نی کتاب زرق [[شیطان]] جمله از بر داشتن}}{{ب|گبرکی چبود فکندن دین حق در زیر پای|پس چو گبران سال و مه بردست ساغر داشتن}}{{ب|گبرکی بگذار و دین حق بجو از بهر آنک|ناک<ref>نسخه بدل: خاک.</ref> را نتوان به جای مشک اذفر داشتن}}{{ب|گر بدین سیرت بخواباند ترا ناگاه مرگ|پس ز آتش بایدت بالین و بستر داشتن}}{{ب|ای سنائی وارهان خود را که نازیبا بود|دایه را بر شیرخواره مهر مادر داشتن}}{{ب|از پی آسایش این خویشتن دشمن خران|تا کی آخر خویشتن حیران و مضطر داشتن}}{{ب|بندگی کن [[آل یاسین]] را به جان تا روز حشر|همچو بی‌دینان نباید روی اصفر داشتن}}{{ب|زیور دیوان خود ساز این مناقب را از آنک|چاره نبود نو عروسان را ز زیور داشتن<ref>سنائی غزنوی، دیوان...، ص۴۶۷-۴۷۱.</ref>}}{{پایان شعر}}
| عنوان = پاسخ سنائی به پرسش سلطان سنجر درباره مذهب
|کار عاقل نیست در دل مهر دلبر داشتن\\جان نگین مُهر مهر شاخ بی‌بر داشتن
از پی سنگین دل نامهربانی روز و شب\\بر رخ چون زر نثار گنج گوهر داشتن
چون نگردی گرد معشوقی که روز وصل او\\بر تو زیبد شمع مجلس مهر انور داشتن
هر که چون کرکس به مرداری فرو آورد سر\\کی تواند همچو طوطی طمع شکر داشتن
رایت همت ز ساق عرش باید برفراشت\\تا توان افلاک زیر سایهٔ پر داشتن
بندگان را بندگی کردن نشاید تا توان\\پاسبان بام و در فغفور و قیصر داشتن
تا دل عیسی مریم باشد اندر بند تو\\کی روا باشد دل اندر ستم هر خر داشتن
[[یوسف]] مصری نشسته با تو اندر انجمن\\زشت باشد چشم را در نقش آزر داشتن
[[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|احمد مرسل]] نشسته کی روا دارد خرد\\دل اسیر سیرت [[ابوجهل|بوجهل]] کافر داشتن
ای بدریای ضلالت در گرفتار آمده\\زین برادر یک سخن بایست باور داشتن
بحر پر کشتی‌ است لیکن جمله در گرداب خوف<ref>نسخه بدل: خون.</ref>\\بی‌ [[سفینه نوح|سفینهٔ نوح]] نتوان چشم معبر داشتن
گر نجات دین و دل خواهی همی تا چند ازین\\خویشتن چون دایره بی‌پا و بی‌سر داشتن
من سلامت خانهٔ [[نوح]] نبی بنمایمت\\تا توانی خویشتن را ایمن از شر داشتن
شو [[حدیث مدینة العلم|مدینهٔ علم]] را در جوی و پس در وی خرام\\تا کی آخر خویشتن چون حلقه بر در داشتن
چون همی دانی که شهر علم را [[حیدر]] در است\\خوب نبود جز که حیدر میر و مهتر داشتن
کی روا باشد بناموس و حیل در راه دین\\دیو را بر مسند قاضی اکبر داشتن
من چگویم چون تو دانی مختصر عقلی بود\\قدر خاک افزونتر از گوگرد احمر داشتن
از تو خود چون می‌پسندد عقل نابینای تو\\پارگین را قابل تسنیم و کوثر داشتن
مر مرا باری نکو ناید ز روی اعتقاد\\حق حیدر<ref>نسخه بدل: زهرا.</ref> بردن و دین پیمبر داشتن
آنکه او را بر سر حیدر همی خوانی امیر\\کافرم گر می‌تواند کفش [[قنبر]] داشتن
گر تن خاکی همی بر باد ندهی شرط نیست\\آب افیون خوردن و در دامن آذر داشتن
تا سلیمان‌وار باشد حیدر اندر صدر ملک\\زشت باشد دیو را بر تارک افسر داشتن
آفتاب اندر سما با صدهزاران نور و تاب\\زُهره را کی زَهره باشد چهره از هر داشتن
[[خضر]] فرخ پی دلیلی رامیان بسته چو کلک\\جاهلی باشد ستور لنگ رهبر داشتن
گر همی خواهی که چون مهرت بود مهرت قبول\\مِهر حیدر بایدت با جان برابر داشتن
چون درخت دین به باغ شرع هم حیدر نشاند\\باغبانی زشت باشد جز که حیدر داشتن
جز [[قرآن|کتاب الله]] و [[عترت]] ز احمد مرسل نماند\\یادگاری کان توان تا روز محشر داشتن
از گذشت مصطفای مجتبی جز مرتضی\\عالم دین را نیارد کس معمر داشتن
از پس سلطان ملک شه چون نمی‌داری روا\\تاج و تخت پادشاهی جز که سنجر داشتن
از پی سلطان دین پس چون رواداری همی\\جز علی و عترتش [[محراب]] و [[منبر]] داشتن
اندر آن صحرا که سنگ خاره خون گردد همی\\وندران میدان که نتوان پشت و یاور داشتن
هفت زندان را زبانی برگشاید هفت در\\از برای [[فاسق]] و مجرم مجاور داشتن
هشت بستان را کجا هرگز توانی یافتن\\جز به حب حیدر و [[شبیر]] و [[امام حسن مجتبى|شبر]] داشتن
گر همی مؤمن شماری خویشتن را بایدت\\مهر زر جعفری بر دین [[امام صادق علیه‌السلام|جعفر]] داشتن
کی مسلم باشدت اسلام تا کارت بود\\طیلسان در گردن و در زیر خنجر داشتن
گر همی دیندار خوانی خویشتن را شرط نیست\\جسم و جان از کفر و دین فربی و لاغر داشتن
پند من بنیوش و علم دین طلب از بهر آنک\\جز بدانش خوب نبود زینت و فر داشتن
علم دین را تا نیابی چشم دل را عقل ساز\\تا نباید حاجتت بر روی معجر داشتن
تا ترا جاهل شمارد عقل سودت کی کند\\مذهب [[سلمان]] و صدق و زهد [[ابوذر غفاری|بوذر]] داشتن
علم چبود فرق دانستن حقی از باطلی\\نی کتاب زرق [[شیطان]] جمله از بر داشتن
گبرکی چبود فکندن دین حق در زیر پای\\پس چو گبران سال و مه بردست ساغر داشتن
گبرکی بگذار و دین حق بجو از بهر آنک\\ناک<ref>نسخه بدل: خاک.</ref> را نتوان به جای مشک اذفر داشتن
گر بدین سیرت بخواباند ترا ناگاه مرگ\\پس ز آتش بایدت بالین و بستر داشتن
ای سنائی وارهان خود را که نازیبا بود\\دایه را بر شیرخواره مهر مادر داشتن
از پی آسایش این خویشتن دشمن خران\\تا کی آخر خویشتن حیران و مضطر داشتن
بندگی کن [[آل یاسین]] را به جان تا روز حشر\\همچو بی‌دینان نباید روی اصفر داشتن
زیور دیوان خود ساز این مناقب را از آنک\\چاره نبود نو عروسان را ز زیور داشتن<ref>سنائی غزنوی، دیوان...، ص۴۶۷-۴۷۱.</ref>
}}


------
------
{{شعر|نستعلیق}}{{ب|صد علی در کوی ما بیش است با زیب و جمال|لیک یک تن را نخواند هیچ عاقل مرتضا}}{{پایان شعر}}
{{شعر جدید
| پلکانی = 1
|صد علی در کوی ما بیش است با زیب و جمال\\لیک یک تن را نخواند هیچ عاقل مرتضا
}}


== در اشعار نظامی گنجوی ==
== در اشعار نظامی گنجوی ==