محرم (ماه): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
مُحَرَّمُ الحَرام یا مُحَرَّم نخستین ماه سال، در [[تقویم هجری قمری]] است.<ref>نگاه کنید به: مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۱۸۸-۱۸۹.</ref> این ماه را از آن جهت محرم به معنای حرام شده نامیدند که در آن جنگ و خونریزی [[حرام]] بوده است.<ref> مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۱۸۸.</ref> محرم از [[ماه‌های حرام]] است که براساس [[اسلام|دین اسلام]] جنگ در آنها حرام است.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۵، ص۴۵.</ref> در [[جاهلیت]] نیز این ماه‌ها دارای حرمت بودند و در آنها جنگ و خونریزی ممنوع بود.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۵، ص۴۶.</ref> | مُحَرَّمُ الحَرام یا مُحَرَّم نخستین ماه سال، در [[تقویم هجری قمری]] است.<ref>نگاه کنید به: مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۱۸۸-۱۸۹.</ref> این ماه را از آن جهت محرم به معنای حرام شده نامیدند که در آن جنگ و خونریزی [[حرام]] بوده است.<ref> مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۱۸۸.</ref> محرم از [[ماه‌های حرام]] است که براساس [[اسلام|دین اسلام]] جنگ در آنها حرام است.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۵، ص۴۵.</ref> در [[جاهلیت]] نیز این ماه‌ها دارای حرمت بودند و در آنها جنگ و خونریزی ممنوع بود.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۵، ص۴۶.</ref> | ||
== ماه عزاداری شیعیان == | ==ماه عزاداری شیعیان== | ||
{{جعبه نقل قول| عنوان = [[امام رضا علیه‌السلام|امام رضا(ع)]]|:«چون ماه محرم فرا می‌رسید، کسی پدرم [ [[امام موسی کاظم علیه‌السلام|امام کاظم(ع)]]) ] را خندان نمی‌دید و اندوه و حزن پیوسته بر او غالب می‌شد تا [[روز عاشورا]]. آن روز، روز مصیبت و حزن و گریه او بود و می‌گفت: امروز روزی است که [[امام حسین علیه‌السلام|حسین(ع)]] شهید شده است».||| منبع : قمی، منتهی الآمال، ۱۳۷۸ش، ج۱، ص۵۴۰.| تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px| رنگ پس‌زمینه =#ffeebb| اندازه خط = ۱۲px| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | {{جعبه نقل قول| عنوان = [[امام رضا علیه‌السلام|امام رضا(ع)]]|:«چون ماه محرم فرا می‌رسید، کسی پدرم [ [[امام موسی کاظم علیه‌السلام|امام کاظم(ع)]]) ] را خندان نمی‌دید و اندوه و حزن پیوسته بر او غالب می‌شد تا [[روز عاشورا]]. آن روز، روز مصیبت و حزن و گریه او بود و می‌گفت: امروز روزی است که [[امام حسین علیه‌السلام|حسین(ع)]] شهید شده است».||| منبع : قمی، منتهی الآمال، ۱۳۷۸ش، ج۱، ص۵۴۰.| تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px| رنگ پس‌زمینه =#ffeebb| اندازه خط = ۱۲px| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | ||
[[شیعه|شیعیان]]، ماه محرم برای [[امام حسین(ع)]] (شهادت [[۱۰ محرم]] [[سال ۶۱ هجری قمری|سال۶۱ق]]<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۱۲.</ref>) [[عزاداری]] می‌کنند. بنا بر [[حدیث|احادیث]]، [[امامان شیعه]] در این ماه عزادار بودند<ref> شیخ صدوق، الامالی، ۱۳۷۶ش، ص۱۲۸.</ref> و شیعیان را نیز به روزه، عزاداری سفارش می‌کردند. | [[شیعه|شیعیان]]، ماه محرم برای [[امام حسین(ع)]] (شهادت [[۱۰ محرم]] [[سال ۶۱ هجری قمری|سال۶۱ق]]<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۱۲.</ref>) [[عزاداری]] می‌کنند. بنا بر [[حدیث|احادیث]]، [[امامان شیعه]] در این ماه عزادار بودند<ref> شیخ صدوق، الامالی، ۱۳۷۶ش، ص۱۲۸.</ref> و شیعیان را نیز به روزه، عزاداری سفارش می‌کردند. | ||
شیعیان در این ماه لباس سیاه به تن می‌کنند و اماکن مذهبی خود را سیاه‌پوش می‌کنند.<ref>«[https://www.islamquest.net/fa/archive/question/fa58737 از چه وقت لباس مشکی بین مسلمانان رواج پیدا کرد]»، وبسایت اسلام‌کوئست.</ref> همچنین گرچه شیعیان برگزاری جشن و عروسی را در این ماه حرام نمی‌دانند؛ اما عموماً از برگزاری خودداری می‌کنند.<ref>«[https://rasanews.ir/fa/news/687079/حکم-جشن-عقد-و-عروسی-در-ایام-محرم حکم جشن عقد و عروسی در ایا محرم]»، خبرگزاری رسا.</ref> | شیعیان در این ماه [[سیاه‌پوشی|لباس سیاه]] به تن می‌کنند و اماکن مذهبی خود را سیاه‌پوش می‌کنند.<ref>«[https://www.islamquest.net/fa/archive/question/fa58737 از چه وقت لباس مشکی بین مسلمانان رواج پیدا کرد]»، وبسایت اسلام‌کوئست.</ref> همچنین گرچه شیعیان برگزاری جشن و عروسی را در این ماه حرام نمی‌دانند؛ اما عموماً از برگزاری خودداری می‌کنند.<ref>«[https://rasanews.ir/fa/news/687079/حکم-جشن-عقد-و-عروسی-در-ایام-محرم حکم جشن عقد و عروسی در ایا محرم]»، خبرگزاری رسا.</ref> | ||
[[میرزا جواد ملکی تبریزی]] در کتاب [[المراقبات (کتاب)|المراقبات]] گفته است: | [[میرزا جواد ملکی تبریزی]] در کتاب [[المراقبات (کتاب)|المراقبات]] گفته است: | ||
:::«برای دوستداران [[خاندان پیامبر(ص)]] شایسته است که در [[دهه اول محرم]] در قلب و ظاهرشان آثار حزن و اندوه هویدا باشد و بعضی از لذت‌های [[حلال]] را به ویژه در [[تاسوعا|نهم]]، دهم و یازدهم این ماه ترک کنند، به مانند کسی که داغدار عزیزانش است؛ و در دهه اول محرم هر روز امامشان را با [[زیارت عاشورا]] یاد کنند.»<ref>ملکی تبریزی، المراقبات، ۱۴۱۶ق، ص۲۵-۲۶.</ref> | :::«برای دوستداران [[خاندان پیامبر(ص)]] شایسته است که در [[دهه اول محرم]] در قلب و ظاهرشان آثار حزن و اندوه هویدا باشد و بعضی از لذت‌های [[حلال]] را به ویژه در [[تاسوعا|نهم]]، دهم و یازدهم این ماه ترک کنند، به مانند کسی که داغدار عزیزانش است؛ و در دهه اول محرم هر روز امامشان را با [[زیارت عاشورا]] یاد کنند.»<ref>ملکی تبریزی، المراقبات، ۱۴۱۶ق، ص۲۵-۲۶.</ref> | ||
== احکام شرعی== | ==احکام شرعی== | ||
* حرمت جنگ: محرم از [[ماه‌های حرام]] است و به فتوای فقیهان جنگ و خونریزی در آن [[حرام]] است؛<ref>علامه حلی، منتهی المطلب، ۱۴۱۲ق، ج۱۴، ص۱۸.</ref> البته اگر به [[مسلمان|مسلمانان]] در این ماه‌ها حمله شود بر آنان دفاع [[واجب]] است.<ref> امام خمینی، استفتائات، ج١، ص۵۱۵.</ref> | *حرمت جنگ: محرم از [[ماه‌های حرام]] است و به فتوای فقیهان جنگ و خونریزی در آن [[حرام]] است؛<ref>علامه حلی، منتهی المطلب، ۱۴۱۲ق، ج۱۴، ص۱۸.</ref> البته اگر به [[مسلمان|مسلمانان]] در این ماه‌ها حمله شود بر آنان دفاع [[واجب]] است.<ref> امام خمینی، استفتائات، ج١، ص۵۱۵.</ref> | ||
* افزایش دیه: بنابر [[فقه|فقه اسلامی]] در صورتی که قتل در ماه محرم اتفاق بیافتد، بر دیه آن به میزان یک‌سوم [[دیه کامل]] افزوده می‌شود؛ یعنی قاتل باید دیه کامل به علاوه یک‌سوم دیه کامل را بپردازد.<ref>شیخ مفید، المقنعه، ۱۴۱۰ق، ص۷۴۳-۷۴۴؛ شهید ثانی، الروضه البهیه، مجمع الفکر الاسلامی، ج۴، ص۴۹۱؛ امام خمینی، تحریرالوسیله، دارالعلم، ج۲، ص۵۵۷.</ref> | *افزایش دیه: بنابر [[فقه|فقه اسلامی]] در صورتی که قتل در ماه محرم اتفاق بیافتد، بر دیه آن به میزان یک‌سوم [[دیه کامل]] افزوده می‌شود؛ یعنی قاتل باید دیه کامل به علاوه یک‌سوم دیه کامل را بپردازد.<ref>شیخ مفید، المقنعه، ۱۴۱۰ق، ص۷۴۳-۷۴۴؛ شهید ثانی، الروضه البهیه، مجمع الفکر الاسلامی، ج۴، ص۴۹۱؛ امام خمینی، تحریرالوسیله، دارالعلم، ج۲، ص۵۵۷.</ref> | ||
همچنین ببینید: [[آیه اعتداء]] | همچنین ببینید: [[آیه اعتداء]] | ||
| خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
در زمان گذشته ظلم و قتال را به خاطر احترامش در آن [[حرام]] مىدانستند و اين امت، نه حرمت اين ماه را نگه داشتند و نه حرمت [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبرش]] را، در اين ماه ذريّه او را كشتند و زنانش را اسير كردند و دارایی‌اش را غارت كردند. [[خدا]] هرگز اين [[گناه]] آنها را نيامرزد.'''(يا بن شبيب، إن كنت باكياً لشئ، فابك للحسين بن علي بن أبي طالب (عليه السلام)''' اى پسر شبيب اگر براى چيزى گريه خواهى كرد براى [[امام حسین علیه‌السلام|حسين]] (علیه السّلام) گريه كن كه چون گوسفند سرش را بريدند و هجده نفر از خاندانش با او كشته شدند كه روى زمين مانندى نداشتند و آسمان‌هاى هفتگانه و زمين براى كشتن او گريستند. {{سخ}}'''منبع''' : شیخ صدوق، الامالی، ص۱۹۲| تراز = چپ| عرض = ۲۵۰px|رنگ حاشیه= #۶۶۷۷۸۸|حاشیه= ۵px|اندازه خط = ۱۵px|رنگ پس‌زمینه =#F4FFF4| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | در زمان گذشته ظلم و قتال را به خاطر احترامش در آن [[حرام]] مىدانستند و اين امت، نه حرمت اين ماه را نگه داشتند و نه حرمت [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبرش]] را، در اين ماه ذريّه او را كشتند و زنانش را اسير كردند و دارایی‌اش را غارت كردند. [[خدا]] هرگز اين [[گناه]] آنها را نيامرزد.'''(يا بن شبيب، إن كنت باكياً لشئ، فابك للحسين بن علي بن أبي طالب (عليه السلام)''' اى پسر شبيب اگر براى چيزى گريه خواهى كرد براى [[امام حسین علیه‌السلام|حسين]] (علیه السّلام) گريه كن كه چون گوسفند سرش را بريدند و هجده نفر از خاندانش با او كشته شدند كه روى زمين مانندى نداشتند و آسمان‌هاى هفتگانه و زمين براى كشتن او گريستند. {{سخ}}'''منبع''' : شیخ صدوق، الامالی، ص۱۹۲| تراز = چپ| عرض = ۲۵۰px|رنگ حاشیه= #۶۶۷۷۸۸|حاشیه= ۵px|اندازه خط = ۱۵px|رنگ پس‌زمینه =#F4FFF4| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | ||
==وقایع مهم ماه محرم == | ==وقایع مهم ماه محرم== | ||
{{اصلی|وقایع ماه محرم الحرام}} | {{اصلی|وقایع ماه محرم الحرام}} | ||
در ماه محرم حوادث مختلفی روی داده است برخی از آنها عبارتند از: | در ماه محرم حوادث مختلفی روی داده است برخی از آنها عبارتند از: | ||
| خط ۵۵: | خط ۵۵: | ||
==اعمال ماه محرم== | ==اعمال ماه محرم== | ||
{| class="wikitable" style="background:#F0F5FF; font-size:90%; border:9px;" | {| class="wikitable" style="background:#F0F5FF; font-size:90%; border:9px;" | ||
|style="background:#E6D9CC; text-align:center; font-size:120%; font-weight:bold;"| | | style="background:#E6D9CC; text-align:center; font-size:120%; font-weight:bold;" | | ||
|style="background:#FFF0E3; text-align:center; font-size:120%; font-weight:bold;"| اعمال ماه محرم | | style="background:#FFF0E3; text-align:center; font-size:120%; font-weight:bold;" |اعمال ماه محرم | ||
|- | |- | ||
|style="background:#FFF0E3; text-align:center; font-size:100%; font-weight:bold;"| شب اول | | style="background:#FFF0E3; text-align:center; font-size:100%; font-weight:bold;" |شب اول | ||
|خواندن دعایی خاص به هنگام رؤیت هلال ماه محرم<ref>سید ابن طاووس، الاقبال، ۱۳۷۶ش، ج۳، ص۳۱.</ref> | |خواندن دعایی خاص به هنگام رؤیت هلال ماه محرم<ref>سید ابن طاووس، الاقبال، ۱۳۷۶ش، ج۳، ص۳۱.</ref> | ||
* خواندن صد رکعت [[نماز]] | *خواندن صد رکعت [[نماز]] | ||
* خواندن دو رکعت نماز در رکعت اول [[سوره حمد]] و [[سوره انعام]] و در رکعت دوم سوره حمد و [[سوره یس]] | *خواندن دو رکعت نماز در رکعت اول [[سوره حمد]] و [[سوره انعام]] و در رکعت دوم سوره حمد و [[سوره یس]] | ||
* خواندن دو رکعت نماز در هر رکعت سوره حمد و یازده بار [[سوره توحید]]<ref>سید ابن طاووس، الاقبال، ۱۳۷۶ش، ج۳، ص۴۱.</ref> | *خواندن دو رکعت نماز در هر رکعت سوره حمد و یازده بار [[سوره توحید]]<ref>سید ابن طاووس، الاقبال، ۱۳۷۶ش، ج۳، ص۴۱.</ref> | ||
|- | |- | ||
|style="background:#FFF0E3; text-align:center; font-size:100%; font-weight:bold;"| روز اول | | style="background:#FFF0E3; text-align:center; font-size:100%; font-weight:bold;" |روز اول | ||
| | | | ||
*[[روزه]] گرفتن<ref>سید ابن طاووس، الاقبال، ۱۳۷۶ش، ج۳، ص۴۲.</ref> | *[[روزه]] گرفتن<ref>سید ابن طاووس، الاقبال، ۱۳۷۶ش، ج۳، ص۴۲.</ref> | ||
| خط ۷۰: | خط ۷۰: | ||
|- | |- | ||
|style="background:#FFF0E3; text-align:center; font-size:100%; font-weight:bold;"| شب دهم | | style="background:#FFF0E3; text-align:center; font-size:100%; font-weight:bold;" |شب دهم | ||
| | | | ||
* خواندن صد ركعت نماز در هر ركعت پس از [[سوره حمد]] سه مرتبه [[سوره توحید]]، و پس از صد رکعت این ذکر را بگوید: سُبْحَانَ اللهِ وَ الْحَمْدُ لِله وَ لا إِلَهَ إِلا الله وَ الله أَكْبَرُ وَ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ إِلا بِاللهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ | *خواندن صد ركعت نماز در هر ركعت پس از [[سوره حمد]] سه مرتبه [[سوره توحید]]، و پس از صد رکعت این ذکر را بگوید: سُبْحَانَ اللهِ وَ الْحَمْدُ لِله وَ لا إِلَهَ إِلا الله وَ الله أَكْبَرُ وَ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ إِلا بِاللهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ | ||
* خواندن چهار رکعت نماز در آخر شب در هر رکعت پس از سوره حمد، هر کدام از [[آیة الکرسی]] و سوره‌های توحید، [[سوره فلق|فلق]] و [[سوره ناس|ناس]] را ده مرتبه بخواند و پس از اتمام نماز، صد مرتبه سوره توحید. | *خواندن چهار رکعت نماز در آخر شب در هر رکعت پس از سوره حمد، هر کدام از [[آیة الکرسی]] و سوره‌های توحید، [[سوره فلق|فلق]] و [[سوره ناس|ناس]] را ده مرتبه بخواند و پس از اتمام نماز، صد مرتبه سوره توحید. | ||
|- | |- | ||
|style="background:#FFF0E3; text-align:center; font-size:100%; font-weight:bold;"| روز دهم ([[روز عاشورا|عاشورا]]) | | style="background:#FFF0E3; text-align:center; font-size:100%; font-weight:bold;" |روز دهم ([[روز عاشورا|عاشورا]]) | ||
| | | | ||
* ذکر مصیبت و [[عزاداری]] برای [[شهادت]] [[امام حسین (ع)]] | *ذکر مصیبت و [[عزاداری]] برای [[شهادت]] [[امام حسین (ع)]] | ||
* خواندن [[زیارت عاشورا]] | *خواندن [[زیارت عاشورا]] | ||
*گفتن: أَعْظَمَ الله أُجُورَنَا بِمُصَابِنَا بِالْحُسَيْنِ عَلَيْهِ السَّلامُ وَ جَعَلَنَا وَ إِيَّاكُمْ مِنَ الطَّالِبِينَ بِثَارِهِ مَعَ وَلِيِّهِ الْإِمَامِ الْمَهْدِيِّ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ عَلَيْهِمُ [عَلَيْهِ] السَّلامُ،{{یاد|ترجمه: خداوند اجر ما را به سبب مصیبتی که از حسین به ما رسیده بزرگ گرداند و ما و شما را از کسانی قرار دهد که در کنار ولیِّ دمِ(خونخواه) او، امام مهدی از خاندان محمد(ع)، به خونخواهی او برمی خیزند.}} به دیگر مومنان. | *گفتن: أَعْظَمَ الله أُجُورَنَا بِمُصَابِنَا بِالْحُسَيْنِ عَلَيْهِ السَّلامُ وَ جَعَلَنَا وَ إِيَّاكُمْ مِنَ الطَّالِبِينَ بِثَارِهِ مَعَ وَلِيِّهِ الْإِمَامِ الْمَهْدِيِّ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ عَلَيْهِمُ [عَلَيْهِ] السَّلامُ،{{یاد|ترجمه: خداوند اجر ما را به سبب مصیبتی که از حسین به ما رسیده بزرگ گرداند و ما و شما را از کسانی قرار دهد که در کنار ولیِّ دمِ(خونخواه) او، امام مهدی از خاندان محمد(ع)، به خونخواهی او برمی خیزند.}} به دیگر مومنان. | ||
* گفتن هزار مرتبه: اللَّهُمَّ الْعَنْ قَتَلَةَ الْحُسَيْنِ عَلَيْهِ السَّلامُ | *گفتن هزار مرتبه: اللَّهُمَّ الْعَنْ قَتَلَةَ الْحُسَيْنِ عَلَيْهِ السَّلامُ | ||
* خواندن [[زیارت وارث]] | *خواندن [[زیارت وارث]] | ||
|- | |- | ||
|style="background:#FFF0E3; text-align:center; font-size:100%; font-weight:bold;"| روز بیست و یکم | | style="background:#FFF0E3; text-align:center; font-size:100%; font-weight:bold;" |روز بیست و یکم | ||
| | | | ||
*[[روزه]] گرفتن: شب بیست‌ویکم شب زفاف [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت فاطمه]] بوده است.<ref>سید ابن طاووس، الاقبال، ۱۳۷۶ش، ج۳، ص۹۲.</ref> | *[[روزه]] گرفتن: شب بیست‌ویکم شب زفاف [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت فاطمه]] بوده است.<ref>سید ابن طاووس، الاقبال، ۱۳۷۶ش، ج۳، ص۹۲.</ref> | ||
| خط ۹۲: | خط ۹۲: | ||
{{پانوشت}} | {{پانوشت}} | ||
== یادداشت == | ==یادداشت== | ||
{{یادداشت‌ها}} | {{یادداشت‌ها}} | ||