سید محمدسعید حبوبی: تفاوت میان نسخه‌ها

| اندازه جعبه       =

| عنوان             = سید محمدسعید حبوبی

| نام               =

| تصویر             = سیدمحمدسعید حبوبی.jpg

| اندازه تصویر     =

| عنوان تصویر       =

| زادروز           = <!-- {{تولد و سن|سال(۴ رقم فارسی)|ماه(۱ یا دو رقم فارسی)|روز(۲ رقم فارسی)}} --> 1266 ه.ق

| زادگاه           =

| تاریخ مرگ         = <!-- {{مرگ و سن|سال|ماه|روز|سال|ماه|روز}} (تاریخ مرگ سپس تولد) --> 1333 ه.ق

| مکان مرگ         = ناصریه

| محل زندگی         = عراق

| ملیت             =

| نژاد             = عرب

| تابعیت           =

| تحصیلات           =

| دانشگاه           =

| پیشه             =

| سال‌های فعالیت     =

| کارفرما           =

| نهاد             =

| نماینده           =

| شناخته‌شده برای   =

| نقش‌های برجسته     = عالم، ادیب، از علمای مجاهد عراق

| سبک               =

| استادان         = عرفان: [[ملا حسینقلی همدانی]]، فقه و اصول: [[میرزا حبیب الله رشتی]]، [[حاج آقا رضا همدانی]]، [[محمد شرابیانی]]، [[محمد طه نجف]]

| شاگردان         = [[سید محسن حکیم]]، [[سید محمود حکیم]]، [[سید هاشم حکیم]]، [[عدنان غریفی]]، [[جواد شبیبی]]، [[صالح حریری]]

| شهر خانگی         = نجف

| تلویزیون         =

| لقب               =

| حزب               =

| جنبش             =

| مخالفان           =

| هیئت             =

| دین               =اسلام

| مذهب             =شیعه

| منصب             =رهبری جهاد مردم عراق علیه انگلیس 1914م/1332ق

| مکتب             =

| آثار             =

| گفتاورد           =

| جوایز             =

| امضا             =

| اندازه امضا       =

| وبگاه             =

| پانویس           =

'''سید محمدسعید حَبّوبى'''؛(1266ق ـ 1333ق) مشهور به '''حَبّوبى كبیر'''، [[فقیه]] و شاعر [[امامیه|امامى]] و یكى از رهبران ''[[جهاد]]'' [[عراق]] با انگلیس بود. ایشان اولین كسى بود كه به جواز تأسیس مدارس جدید در [[بغداد]]، براى آموزش زبانهاى خارجى، [[فتوا]] داد.

از مشهورترین استادان وی می توان [[ملا حسینقلی همدانی]]، [[میرزا حبیب‌الله رشتى]]، [[سید مرتضى رضوى كشمیرى]]، [[سید شهاب‌الدین مرعشى نجفى]] و [[سید محسن حکیم]] را نام برد. همچنین در زمان اقامت [[سید جمال‌الدین اسدآبادى]] در [[نجف]]، با او همفكرى و ارتباط نزدیك داشت.

حبوبی در ۱۲۶۶ق در [[نجف]] به‌ دنیا آمد. نسب پدرش، سیدمحمود، به [[امام حسن]] (ع) می‌رسد.<ref>حبوبى، مقدمه جواهرى، ص ۸.</ref> خاندان حبوبى در اصل، اهل [[حجاز]] و بیشترشان تاجر بودند.

{{جعبه نقل قول | عنوان = | نقل‌قول = من قصيدة: خطرت{{سخ}}{{شعر|}}{{ب|خَطَرتْ، فجـدَّ وشـاحُهـا بخـفـــــــــــــوقِ | فكأنهـا اتشحت بقـلـب مَشــــــــــــــوقِ}}{{ب|وعـلى الـدلال تـمـــــــــاسكت، فتلاعبت | كف النسـيـم بقـدِّهـا الـمَمْشـــــــــــوق}}{{ب| سمة الـوقـور، إذا مشـت، تعتـادهـــــــا | لـولا الصّبـا، وتدلّلُ الـمعـشــــــــــوق}}{{ب|شـربت بـوجنـتهـا دمـــــــــي، واستخدمته | لخضـاب أنمـلهــــــــــــــا دم الراووق}}{{ب|تـرتجُّ مـن أردافهـا فـي جــــــــــــدول | متعـلقٍ مـن خـصرهـا بـدقـيـــــــــــــق}}{{ب|وتعـلّم النـاقـوس نغمة جَرْسِهــــــــــــا | فأهلَّ للقسّيس والـبطريــــــــــــــــــق}}{{ب|يـا «أسمَ» جـادكـم الغمـــــــامُ إذا سَرَى | متجلِّلا برواعـــــــــــــــــــدٍ، وبروق}}{{ب|جَوْنٌ إذا احتلـب الـمهــــــــــــبّ ضروعه | هدرت رواعـدُهُ هديرَ فـنـيـــــــــــــــق}}{{ب|إنّي وثقت بحـبكـم فتكـــــــــــــــاثرت | عِلَلٌ تقـلِّلُه، فقـلَّ وثـوقــــــــــــــــي}}{{ب|كـان الشبـابُ الغضُّ مـوسمَ لـذّتــــــــــي | قـد راج سـوق عكـاظِه فـي سـوقــــــــــي}}{{پایان شعر}}|تاریخ بایگانی | منبع =[http://www.almoajam.org/poet_details.php?id=6466 معجم البابطین لشعراء العربیه فی القرنین التاسع عشر و العشرین] | تراز = چپ| عرض = 400px | اندازه خط = 10px| گیومه نقل‌قول = | تراز منبع = چپ}}

محمدسعید علوم مقدماتى را در نجف خواند.<ref>آقابزرگ طهرانى، طبقات، قسم2، ص 814ـ 815.</ref> ادبیات را نیز نزد شیخ‌[[جعفر شرقى]]/ شروقى و دایى خود شیخ [[عباس اعسم]] فراگرفت.

حبوبى پس از آنكه مدتى در حجاز به تجارت پرداخت، به نجف بازگشت. وى با شركت فعال در انجمنهاى ادبى، كه با حضور شاعران بزرگ نجف، مانند [[سید موسى طالقانى]] و [[سید جعفر حلی|سید جعفر حلّى]]، برگزار می‌شد، استعداد ادبى خود را نشان داد.<ref>حرزالدین، ج 2، ص 292؛ آقابزرگ طهرانى، طبقات، قسم2، ص 815 ـ 816؛ خاقانى، ج 2، ص 56.</ref>

استادان وى در فقه واصول، [[حبیب الله رشتی|میرزا حبیب‌اللّه رشتى]]، [[محمدحسین كاظمى]]، [[شیخ‌ محمد شرابیانى]] و حاج‌آقا [[رضا همدانى]] بودند.

او بیشتر تحصیلات فقهى خود را نزد شیخ [[محمد طه نجف]] گذراند و پس از فوت این استادش در 1323ق، در درس دیگرى شركت نكرد و به تألیف و تدریس [[فقه]] و [[اصول]] پرداخت.

وى از محمد طه نجف، ملاحسینقلى همدانى و ''[[سید مرتضى رضوى كشمیرى]]'' [[اجازه روایت]] گرفت و [[سید شهاب‌الدین مرعشى نجفى]]، از او اجازه روایت داشت.<ref>مرعشی‌ نجفى، ص 189 ـ 190.</ref>

شیوه تدریس او مشابه [[آخوند خراسانی|آخوند خراسانى]] بود و عالمان بسیارى در درس وى شركت می‌كردند.<ref>آقابزرگ طهرانى، طبقات، قسم 2، ص 816 ـ 818؛ خاقانى، ج 9، ص 148؛ حبوبى، ص 10.</ref>

برخى شاگردان حبوبى در ادبیات و علوم دیگر، [[سید محسن طباطبائی حکیم|سید محسن حکیم]]، [[سید محمود حكیم]]، [[سید هاشم حكیم]]، [[عدنان غریفى]]، [[جواد شبیبى]] و [[صالح حریرى]] بودند.<ref>امین، ج 4، ص 283، ج 9، ص 56؛ آقابزرگ طهرانى، الذریعه، ج 9، قسم 3، ص 708ـ 709؛ امینى، ج 1، ص 408.</ref>

حبوبى پس از اشغال [[لیبى]] از سوى ایتالیا در ۱۳۲۹ق، به‌همراه آخوند خراسانى و جمعى دیگر از فقها، با صدور فتوا، مسلمانان را به دفاع از اسلام و جنگ با دشمنان فراخواند.<ref>جهادیه، ص ۴۵ ـ۴۶؛ رسایل و فتاواى جهادى، ص ۲۳۸ ـ ۲۳۹.</ref>

وى همچنین نقش مهمى در قیام جهادى مردم [[عراق]] در برابر نیروهاى اشغالگر انگلستان در ۱۳۳۲/۱۹۱۴ق داشت و در اجتماع بزرگ مردم [[نجف]] در [[مسجد جامع هندى]]، آنان را به جهاد دعوت نمود و بر [[وجوب]] دفع كفار از سرزمینهاى اسلامى تأكید كرد.<ref>وردى، ج ۴، ص ۱۲۷ـ۱۲۸؛ رهیمى، ص ۱۶۵، ۱۷۳؛ جبورى، ص ۹.</ref>

حبوبى، علاوه بر صدور فتوایی به همراه [[سید مصطفى كاشانى]] مبنى بر وجوب حفظ تمامیت ارضى عراق،<ref>جهادیه، ص۶۶؛ رسایل و فتاواى جهادى، ص ۲۸۵.</ref> اولین كسى بود كه با پذیرش رهبرى مجاهدان، آنان را به جبهه گسیل داشت<ref>رهیمى، ص ۱۶۵؛ جبورى، ص ۱۴.</ref> و سپس همراه با چند تن از علما در [[ذیحجه]] ۱۳۳۲ق به سوى [[ناصریه]] حركت كرد و براى تشویق عشایر به جهاد، تا [[محرّم]] ۱۳۳۳ق در میان آنان ماند.<ref>وردى، ج ۴، ص ۱۲۹ـ۱۳۰.</ref>

وی در [[ربیع الثانی|ربیع‌الآخر]] ۱۳۳۳ق، همراه با هزاران تن از عشایرى كه در ناصریه به او پیوسته بودند، به طرف جبهه شعیبه (ناحیه‌اى در حدود پانزده كیلومترى جنوب‌شرقى بصره) حركت كرد.<ref>وردى، ج ۴، ص۱۳۰؛ جبورى، ص ۱۴ـ۱۶.</ref> وى كمكهاى مالى حكومت عثمانى را نپذیرفت و عواید حاصل از رهن املاكش را صرف جهاد نمود.<ref>وردى، ج ۴، ص ۱۳۴؛ خاقانى، ج ۹، ص۱۵۰؛ جبورى، ص ۵۲.</ref>

در نبرد شدیدى كه در شعیبه میان مجاهدان عراقى و ارتش [[عثمانى]] از یک‌سو و نیروهاى انگلیسى از سوى دیگر روى داد، بسیارى از مجاهدان شهید شدند و سپاه آنان به ناصریه عقب‌نشینى كرد.<ref>رهیمى، ص 170 ـ 171؛ جبورى، ص 202 ـ 203.</ref> به همین مناسبت مجسمه وی در میدان اصلی شهر ناصریه نصب شده است.

حبوبى به [[تقوا]]، حسن خلق، خوشرویى، تواضع، هوشمندى و بردبارى مشهور بود.<ref>سماوى، ج 2، ص 242؛ امینى، ج 1، ص 387 ـ 388.</ref>

او در صحن حرم [[امام على]](ع) [[نماز جماعت]] اقامه می‌كرد.<ref>حرزالدین، ج 2، ص 292 ـ 293.</ref>

محمدسعید حبوبی اولین كسى بود كه به جواز تأسیس مدارس جدید در بغداد، براى آموزش زبانهاى خارجى، فتوا داد.<ref>رهیمى، ص 165، پانویس 7.</ref>

وى در زمان اقامت [[سید جمال‌الدین اسدآبادى]] در نجف، با او همفكرى و ارتباط نزدیك داشت.<ref>وردى، ج 3، ص 297 ـ 298؛ رهیمى، ص 131.</ref>

سید محمدسعید حبوبى به سبب فشارهاى روحى ناشى از شكست در شعیبه، در [[ناصریه]] بیمار شد و در 1333ق درگذشت. جنازه او، پس از تشییع تا [[نجف]]، در صحن حرم [[امام على]] (ع) دفن شد. حكومت [[عثمانى]] نیز در مراسمى از او تجلیل كرد.<ref>جبورى، ص 216.</ref> شیخ جواد شبیبی نجفی در رحلت وی قصیده‌ای با این مطلع سروده؛

{{پانویس|2}}

پرونده:محمدسعید حبوبی2.jpg|محمدسعید حبوبی و سایر علمای مجاهد در جنگ شعبیه 1914

پرونده:محمدسعید حبوبی3.jpg

* آقابزرگ طهرانى، ''الذریعة الى تصانیف الشیعة''، چاپ علی‌نقى منزوى و احمد منزوى، بیروت، 1403/1983.

* آقابزرگ طهرانی، ''طبقات اعلام الشیعة: نقباء البشر فى القرن الرابع عشر''، مشهد، 1404.

* امین، ''مستدركات اعیان الشیعة''، بیروت، 1408ـ1416/ 1987ـ1996.

*امینى، محمدهادی، ''معجم رجال الفكر و الادب فى النجف خلال الف عام''، نجف، 1413/1992.

* جبورى، کامل سلمان، ''النجف الاشرف و حركة الجهاد'' : عام 1332ـ1333ه / 1914م، بیروت، 1422/2002.

* ''جهادیه، فتاوى جهادیه علما و مراجع عظام در جنگ جهانى اول''، به كوشش محمدحسن كاووسى عراقى و نصراللّه صالحى، تهران: وزارت امورخارجه، مؤسسه چاپ و انتشارات، 1375ش.

* حبوبى، محمدسعید، ''دیوان''، چاپ عبدالعزیز جواهرى، بیروت 1331، چاپ افست قم، 1369ش.

* حرزالدین، محمد، ''معارف الرجال فى تراجم العلماء و الادباء''، قم، 1405.

* خاقانى، علی، ''شعراء الغرى''، نجف 1373/1954، چاپ افست قمف 1408.

* ''رسائل و فتاواى جهادى''، تدوین، تحقیق و تحشیه از محمدحسن رجبى، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى، معاونت پژوهشى و آموزشى، 1378ش

* رهیمى، عبدالحلیم، ''تاریخ الحركة الاسلامیة فى العراق'': الجذور الفكریة و الواقع التاریخى (1900ـ 1924)، بیروت 1985.

* سماوى، محمد، ''الطَّلیعة من شعراء الشیعة''، چاپ كامل سلمان جبورى، بیروت، 1422/2001.

* علی‌وردى، ''لمحات اجتماعیة من تاریخ العراق الحدیث''، بغداد 1969ـ1979، چاپ افست قم، 1371ش.

* مرعشى نجفى، شهاب الدین، ''الاجازه الكبیرة''، اعداد و تنظیم محمد سمامى حائرى، قم، 1414.

*منبع مقاله: [http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=5786 دانشنامه جهان اسلام]