شیعه: تفاوت میان نسخه‌ها

براساس گزارش انجمن دین و زندگی مؤسسه pew، بین ۱۰ الی ۱۳ درصد جمعیت مسلمانان جهان، شیعه هستند. جمعیت شیعیان را حدود ۱۵۴ تا ۲۰۰ میلیون نفر تخمین زده‌اند. بیشتر شیعیان در [[ایران]]، [[پاکستان]]، [[هند]] و [[عراق]] زندگی می‌کنند.

شیعه به پیروان امام علی(ع) و به کسانی می‌گویند که معتقدند [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] به صراحت [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] را جانشین بلافصل خود قرار داد.<ref>شهرستانی، الملل و النحل، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۱۳۱.</ref> [[شیخ مفید]] براین باور است که کلمه «الشیعه» هنگامی که با «الف ولام» به‌کار برود، فقط بر پیروان امام علی(ع) اطلاق می‌شود که معتقد به [[ولایت امام علی(ع)|ولایت]] و امامت بلافصل وی پس از پیامبر(ص) هستند.<ref>شیخ مفید، اوائل‌المقالات، ۱۴۱۳ق، ص۳۵.</ref> در مقابل، [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] می‌گویند پیامبر(ص)، جانشینش را تعیین نکرده بود و به‌دلیل [[اجماع]] مسلمانان در [[بیعت]] با [[ابوبکر بن ابی‌قحافه|ابوبکر]]، وی جانشین پیامبر(ص) است.<ref>نگاه کنید به شرح‌المواقف، ۱۳۲۵ق، ج۸، ص۳۵۴.</ref>  

شیعه در لغت به‌معنای پیرو، یار و گروه است.<ref>فراهیدی، العین، ذیل «شیع و شوع».</ref>

دربارهٔ تاریخ پیدایش شیعه، دیدگاه‌های متفاوتی وجود دارد؛ از جمله از زمان حیات [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]]، پس از [[واقعه سقیفه بنی‌ساعده|ماجرای سقیفه]]، بعد از [[ماجرای قتل عثمان|قتل عثمان]] و پس از [[ماجرای حکمیت]] به‌عنوان تاریخ پیدایش شیعه نام برده شده‌ است.<ref>محرمی، تاریخ تشیع، ۱۳۸۲ش، ص۴۳، ۴۴؛ گروه تاریخ پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، تاریخ تشیع، ۱۳۸۹ش، ص۲۰–۲۲؛ فیاض، پیدایش و گسترش تشیع، ۱۳۸۲ش، ص۴۹–۵۳.</ref>

برخی از علمای شیعه معتقدند از زمان حیات پیامبر اسلام، عده‌ای از صحابه گِرد محور حضرت علی(ع) بوده و شیعه در همان زمان وجود داشته‌ است.<ref>نگاه کنید به: طباطبایی، شیعه در اسلام، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۲۹،

صابری، تاریخ فرق اسلامی، ۱۳۸۸ش، ص۱۸تا۲۰.</ref> اینان به احادیث<ref>برای نمونه نگاه کنید به سیوطی، الدرالمنثور، ۱۴۰۴ق، ج۶، ص۳۷۹.</ref> و گزارش‌های تاریخی‌ای<ref>ابن‌عساکر، تاریخ مدینه دمشق،‌ دار الفکر، ج۴۲، ص۳۳۲.</ref> استناد می‌کنند که بر اساس آنها، در زمان پیامبر به شیعیان علی(ع)، بشارت داده شده یا از کسانی به‌عنوان شیعیان علی یاد شده‌ است.<ref>صابری، تاریخ فرق اسلامی، ۱۳۸۸ش، ص۲۰.</ref> این گروه پس از [[رحلت پیامبر(ص)]]، به تصمیم شورای سقیفه مبنی بر انتخاب ابوبکر به خلافت اعتراض داشتند و از بیعت با ابوبکر به عنوان خلیفه خودداری می‌کردند.<ref>طباطبایی، شیعه در اسلام، ۱۳۸۸ش، ص۳۲-۳۳.</ref> به گفته ناشی اکبر در کتاب مسائل الامامة، از زمان حضرت علی(ع)، شیعه اعتقادی وجود داشته‌است.<ref>نگاه کنید به ناشی اکبر، مسائل الامامة، ۱۹۷۱م، ص۲۲–۲۳.</ref>  

{{اصلی|امامت}}

دیدگاه شیعیان دربارهٔ امامت را وجه‌اشتراک [[فرق تشیع|فرقه‌های شیعه]] می‌دانند.<ref>شهرستانی، الملل و النحل، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۱۳۱.</ref> امامت جایگاهی بسیار مهم و محوری در مباحث [[کلام اسلامی|کلامی]] شیعه دارد.<ref>انصاری، «امامت (امامت نزد امامیه)»، ص۱۳۷؛ سلطانی، تاریخ و عقاید زیدیه، ۱۳۹۰ش، ص۲۵۶و۲۵۷.</ref> به‌باور شیعیان امام بالاترین مرجع تفسیر احکام دینی پس از پیامبر است.<ref>دفتری، تاریخ و سنت‌های اسماعیلیه، ۱۳۹۳ش، ص۲۱۳.</ref> در روایاتِ شیعیان، جایگاه امام به‌حدی است که اگر کسی بدون اینکه امامش را بشناسد بمیرد، [[کفر|کافر]] از دنیا رفته است.<ref>نگاه کنید به کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۲۱.</ref>  

در کتاب‌های کلامی شیعه، دربارهٔ ضرورت وجود امام در جامعه دلایل نقلی و عقلی چندی مطرح می‌شود.<ref>برای نمونه نگاه کنید به شیخ مفید، الافصاح، ۱۴۱۲ق، ص۲۸و۲۹؛ سلطانی، تاریخ و عقاید زیدیه، ۱۳۹۰ش، ص۲۶۰تا۲۶۳.</ref> [[آیه اولی‌الامر|آیه اولوالامر]] و [[حدیث من مات|حدیث مَن مات]] از دلایل نقلی شیعیان بر لزوم وجود امام است.<ref>نگاه کنید به شیخ مفید، الافصاح، ۱۴۱۲ق، ص۲۸.</ref> استناد به [[قاعده لطف]] هم از دلایل عقلی آنان است. در تبیین این دلیل نوشته‌اند: از سویی وجود امام سبب می‌شود مردم بیشتر به طاعت خدا روی بیاورند و کمتر به‌سمت گناهان بروند؛ و از سوی دیگر طبق قاعده لطف، انجام‌دادن هرکاری که سبب چنین چیزی بشود، بر خداوند [[واجب]] است؛ بنابراین نصب امام بر خداوند واجب است.<ref>نگاه کنید به علامه حلی، کشف‌المراد، ۱۴۱۷ق، ص۴۹۱.</ref>

{{اصلی|عصمت امامان}}

شیعیان به عصمت امامان اعتقاد دارند و آن را شرط امامت می‌دانند.<ref>نگاه کنید به علامه حلی، کشف‌المراد، ۱۴۱۷ق، ص۴۹۲؛ دفتری، تاریخ و سنت‌های اسماعیلیه، ۱۳۹۳ش، ص۱۰۵.</ref> آنها در این زمینه به دلایل نقلی و عقلی<ref>برای مطالعه دلایل عقلی امامیه نگاه کنید به علامه حلی، کشف‌المراد، ۱۴۱۷ق، ص۴۹۲–۴۹۴؛ سبحانی، الالهیات، ۱۳۸۴ش/۱۴۲۶ق، ص۲۶–۴۵.</ref> استناد می‌کنند که [[آیه اولی‌الامر|آیه اولی الامر]]،<ref>علامه حلی، کشف‌المراد، ۱۴۱۷ق، ص۴۹۳؛ سبحانی، الالهیات، ۱۳۸۴ش/۱۴۲۶ق، ص۱۲۵–۱۳۰.</ref> [[آیه ابتلای ابراهیم]]<ref>سبحانی، الالهیات، ۱۳۸۴ش/۱۴۲۶ق، ص۱۱۷–۱۲۵.</ref> و [[حدیث ثقلین|حدیث ثَقَلین]] از آن جمله است.<ref>نگاه کنید به سبحانی، اضواء علی عقائد الشیعه الامامیه، ۱۴۲۱ق، ص۳۸۹–۳۹۴.</ref>

از میان شیعیان، [[زیدیه]] به عصمت همه امامان باور ندارند. به‌عقیده اینان تنها [[اصحاب کساء|اصحاب کِساء]] یعنی [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]]، [[امام علی علیه‌السلام|علی(ع)]]، [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|فاطمه(س)]]، [[امام حسن مجتبی علیه‌السلام|حسن(ع)]] و [[امام حسین علیه‌السلام|حسین(ع)]] معصوم‌اند<ref>سلطانی، تاریخ و عقاید زیدیه، ۱۳۹۰ش، ص۲۷۸.</ref> و بقیه امامان مانند دیگر مردم، از خطا معصوم نیستند.<ref>سلطانی، تاریخ و عقاید زیدیه، ۱۳۹۰ش، ص۲۷۹.</ref>

شیعیان معتقدند که پیامبر اسلام(ص) امام علی(ع) را به‌عنوان جانشین خود به مردم معرفی کرده و امامت را حق ویژه او و فرزندانش دانسته‌است.<ref>شهرستانی، الملل و النحل، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۱۳۱؛ نگاه کنید به علامه حلی، کشف‌المراد، ۱۴۱۷ق، ص۴۹۷.</ref> البته از این میان، [[زیدیه|زیدیان]]، امامت [[ابوبکر بن ابی‌قحافه|ابوبکر]] و [[عمر بن خطاب|عمر]] را هم پذیرفته‌اند؛ اما همین‌ها هم امام علی(ع) را از این دو شایسته‌تر می‌دانند و می‌گویند مسلمانان در انتخاب عمر و ابوبکر به‌عنوان امام، اشتباه کردند، اما چون امام علی(ع) به آن رضایت داد، امامت آنها را نیز می‌پذیریم.<ref>شهرستانی، الملل و النحل، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۱۴۱تا۱۴۳.</ref>

[[کلام اسلامی|متکلمان]] شیعه برای اثبات جانشینی بلافصل امام علی(ع) پس از پیامبر، به آیات و روایاتی استناد می‌کنند که از آن میان [[آیه ولایت]]، [[خطبه غدیر|حدیث غدیر]] و [[حدیث منزلت]] است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به علامه حلی، کشف‌المراد، ۱۴۱۷ق، ص۴۹۸تا۵۰۱؛ شیخ مفید، الافصاح، ۱۴۱۲ق، ص۳۲، ۳۳، ۱۳۴</ref>

{{اصلی|فرق تشیع}}

مهم‌ترین فرقه‌های شیعه را [[امامیه]]، [[زیدیه]]، [[اسماعیلیه]]، [[غالیان]]، [[کیسانیه]] و تا اندازه‌ای [[واقفیه]] می‌دانند.<ref>نگاه کنید به صابری، تاریخ فرق اسلامی، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۳۲.</ref> برخی از این فرقه‌ها خود شاخه‌های مختلف دارند؛ مانند زیدیه که تا ده شاخه هم برای آن ذکر شده‌ است؛<ref>نگاه کنید به صابری، تاریخ فرق اسلامی، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۹۵تا۱۰۴.</ref> و کیسانیه که آن را به چهار شاخه تقسیم کرده‌اند.<ref>نگاه کنید به شهرستانی، الملل و النحل، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۱۳۲تا۱۳۶.</ref> همین موجب شده‌ است که از فرقه‌های متعددی به‌عنوان فرقه‌های شیعه یاد شود.<ref>برای نمونه نگاه کنید به شهرستانی، الملل و النحل، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۱۳۱تا۱۷۱.</ref> البته بسیاری از فرقه‌های شیعه از بین رفته‌اند و امروزه تنها سه مذهبِ امامیه، زیدیه و اسماعیلیه پیروان دارند.<ref>طباطبایی، شیعه در اسلام، ۱۳۸۳ش، ص۶۶.</ref>

<div style="display: block;overflow-y: auto;">{{درختواره فرقه‌های شیعه}}</div>

{{اصلی|امامیه}}

شیعه دوازده‌امامی یا اِثناعَشَری بزرگ‌ترین فرقه مذهب شیعه است.<ref>جبرئیلی، سیر تطور کلام شیعه، ۱۳۹۶ش، ص۴۶؛ طباطبایی، شیعه در اسلام، ۱۳۸۳ش، ص۶۶.</ref> طبق مذهب امامیه، پس از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]]، [[امامان شیعه|دوازده امام]] وجود دارد که نخستینشان [[امام علی(ع)]]، و آخرینشان [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|امام مهدی(عج)]] است<ref>علامه طباطبایی، شیعه در اسلام، ۱۳۸۳ش، ص۱۹۷تا۱۹۹.</ref> که هنوز زنده است، در غیبت قرار دارد و روزی برای برقراری عدالت در زمین ظهور خواهد کرد.<ref>علامه طباطبایی، شیعه در اسلام، ۱۳۸۳ش، ص۲۳۰، ۲۳۱.</ref>

بیشتر شیعیان [[ایران]] که حدود ۹۰درصد جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند، دوازده‌امامی هستند.<ref>تقی‌زاده داوری، گزارشی از آمار جمعیتی شیعیان کشورهای جهان، ۱۳۹۰ش، ص۲۹.</ref>

{{اصلی|زیدیه}}

مذهب زیدیه به [[زید بن علی|زید]] فرزند [[امام سجاد علیه‌السلام|امام سجاد(ع)]] نسبت دارد.<ref>هاینس، تشیع، ۱۳۸۹ش، ص۳۵۷.</ref> برپایه این مذهب، تنها امامت [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]]، [[امام حسن مجتبی علیه‌السلام|امام حسن(ع)]] و [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] به‌صورت انتصابی و توسط پیامبر بوده‌است.<ref>سلطانی، تاریخ و عقاید زیدیه، ۱۳۹۰ش، ص۲۸۷و۲۸۸؛ صابری، تاریخ فرق اسلامی، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۸۶.</ref> به‌جز این سه امام، هرکه از نسل [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت زهرا(س)]] قیام کند و عالم و زاهد و سخاوتمند و شجاع باشد، امام است.<ref>شهرستانی، الملل و النحل، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۱۳۷و۱۳۸.</ref>

[[جارودیه]]، صالحیه و سلیمانیه سه فرقه اصلی زیدیه بوده‌اند.<ref>صابری، تاریخ فرق اسلامی، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۱۰۲.</ref> به‌گفته شهرستانی، نویسنده کتاب [[الملل و النحل (شهرستانی)|المِلَل و النِّحَل]]، بیشتر زیدیان در [[کلام اسلامی|کلام]] از [[معتزله|مُعتزله]] و در فقه از مذهب حنفی، از مذاهب فقهی چهارگانه [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] متأثرند.<ref>نگاه کنید به شهرستانی، الملل و النحل، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۱۴۳.</ref>

به‌گزارش کتاب [[اطلس شیعه (کتاب)|اطلس شیعه]]، زیدیان ۳۵ تا ۴۰درصد جمعیت بیست میلیونی [[یمن]] را تشکیل می‌دهند.<ref>نگاه کنید به رسول جعفریان، اطلس شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۴۶۶.</ref>

{{اصلی|اسماعیلیه}}

اسماعیلیه فرقه‌ای از شیعیان است که ضمن اعتقاد به امامت [[امام علی(ع)]] تا [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]]، پس از امام صادق(ع) [[اسماعیل پسر امام صادق(ع)|اسماعیل]] پسر بزرگ او را امام می‌داند و امامت [[امام موسی کاظم علیه‌السلام|امام کاظم(ع)]] و دیگر [[امامان شیعه|امامانِ امامیه]] را نمی‌پذیرد.<ref>شهرستانی، الملل و النحل، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۱۷۰و۱۷۱.</ref> اسماعیلیان بر این باور بودند که [[امامت]] هفت دوره دارد و هر دوره با یک «ناطق» آغاز می‌شود که شریعتی نو می‌آورد و در هر دوره پس از او هفت امام امامت می‌کنند.<ref>دفتری، تاریخ و سنت‌های اسماعیلیه، ۱۳۹۳ش، ص۱۶۵.</ref>

مهم‌ترین ویژگی اسماعیلیه را [[باطنی‌گری]] می‌دانند؛ چراکه آنها [[آیه|آیات]] و [[حدیث|احادیث]] و معارف و [[احکام شرعی|احکام]] اسلامی را [[تأویل]] می‌کنند و معنایی خلاف ظاهر آنها برداشت می‌کنند. به‌باور آنها آیات [[قرآن]] و روایات ظاهر و باطن دارند. امام باطن آنها را می‌داند و فلسفه امامت، تعلیم باطن دین و بیان معارف باطنی است.<ref>نگاه کنید به برنجکار، آشنایی با فرق و مذاهب اسلامی، ۱۳۸۹ش، ص۹۵.</ref>

اسماعیلیه امروز را به دو گروه [[آقاخانیه]] و [[بهره|بُهره]] تقسیم می‌کنند که بازماندگان دو شاخه از [[فاطمیان]] مصر یعنی [[نزاریان|نزاریه]] و مستعلویه هستند.<ref>مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، ۱۳۷۲ش، ص۵۳.</ref> گروه نخست را حدود یک میلیون نفر می‌دانند که عمدتاً در کشورهای آسیایی چون [[هند]]، [[پاکستان]]، [[افغانستان]] و [[ایران]] زندگی می‌کنند.<ref>دفتری، «اسماعیلیه»، ص۷۰۱.</ref> شمار گروه دوم را هم حدود پانصد هزار نفر تخمین زده‌اند که بیش از ۸۰درصدشان در هند سکونت دارند.<ref>دفتری، «بهره»، ص۸۱۳.</ref>

{{اصلی|مهدویت}}

مهدویت را آموزه‌ای مشترک میان همه مذاهب اسلامی می‌دانند؛<ref>صدر، بحث حول المهدی، ۱۴۱۷ق/۱۹۹۶م، ص۱۵؛ حکیمی، خورشید مغرب، ۱۳۸۶ش، ص۹۰.</ref> اما این اندیشه در مذهب شیعه جایگاهی ویژه دارد و در روایات، کتاب‌ها و مقالات بسیاری از آن سخن آمده‌است.<ref>حکیمی، خورشید مغرب، ۱۳۸۶ش، ص۹۱.</ref>

فرقه‌های شیعه به‌رغم اشتراک‌نظر در اصل وجود [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|مهدی]]، در جزئیات و مصداق آن اختلاف دارند. [[امامیه|شیعیان دوازده‌امامی]] بر این باورند که [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|مهدی]] پسر [[امام حسن عسکری علیه‌السلام|امام حسن عسکری(ع)]]، امام دوازدهم و همان مهدی موعود(عج) است و در [[غیبت]] به‌سر می‌برد.<ref>طباطبایی، شیعه در اسلام، ۱۳۸۳ش، ص۲۳۰و۲۳۱.</ref> [[اسماعیلیه]] محمد مکتوم پسر [[اسماعیل پسر امام صادق(ع)|اسماعیل]] پسر [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] را مهدی موعود می‌دانند.<ref>صابری، تاریخ فرق اسلامی، ۱۳۸۴ش، ج۲، ص۱۵۲.</ref> زیدیه به‌جهت آنکه قیام را از شرایط امام می‌دانند، به [[انتظار فرج|انتظار]] و [[غیبت]] اعتقاد ندارند.<ref>سلطانی، تاریخ و عقاید زیدیه، ۱۳۹۰ش، ص۲۹۱.</ref> آنها هر امامی را مهدی و مُنجی می‌پندارند.<ref>سلطانی، تاریخ و عقاید زیدیه، ۱۳۹۰ش، ص۲۹۴.</ref>

شیعیان ضمن اشتراک با دیگر مسلمانان در اصول دین یعنی [[توحید]] و [[نبوت]] و [[معاد]]، باورهایی هم دارند که آنها را از همه [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] یا برخی از آنها متمایز می‌کند. آن باورها گذشته از دو مسئله [[امامت]] و [[مهدویت]]، عبارت‌است از: [[حسن و قبح|حُسن و قُبح عقلی]]، [[تنزیه صفات|تَنزیه صفات خدا]]، [[امر بین الامرین|اَمرٌ بَینَ الاَمرَین]]، عدم [[عدالت صحابه]]، [[تقیه|تقیه]]، [[توسل]] و [[شفاعت]].

[[توسل]] گرچه در دیگر فرق اسلامی هم مفهومی رایج بوده‌است، نزد شیعه جایگاه مهم‌تری دارد.<ref>پاکتچی، «توسل»، ص۳۶۲.</ref> شیعیان برخلاف برخی از اهل‌سنت ازجمله وهابیان،<ref>سبحانی، «توسل»، ص۵۴۱.</ref> مطلوب می‌دانند که انسان برای استجابت [[دعا]] و تقرب به خدا، اولیای خدا را واسطه قرار دهد.<ref>سبحانی، «توسل»، ص۵۴۰.</ref> توسل با [[شفاعت]] پیوندی محکم دارد.<ref>پاکتچی، «توسل»، ص۳۶۲.</ref> به‌گفته [[شیخ مفید]] مراد از شفاعت این است که پیامبر و امامان می‌توانند در روز قیامت شفیع [[گناه|گناهکاران]] شوند و خدا به‌واسطه شفاعت آنان بسیاری از گناهکاران را نجات می‌دهد.<ref>نگاه کنید به مفید، اوائل‌المقالات، ۱۴۱۳ق، ص۴۷.</ref>

{{نوشتار اصلی|فقه}}

[[قرآن]] و [[سنت]] پیامبر(ص) نزد همه شیعیان، به‌عنوان دو منبع اصلی [[احکام شرعی]] معتبر است؛<ref>نگاه کنید به دفتری، تاریخ و سنت‌های اسماعیلیه، ۱۳۹۳ش، ص۲۱۲؛ مظفر، اصول الفقه، ۱۴۳۰ق، ج۱، ص۵۴، ۶۴؛ رحمتی و هاشمی، «زیدیه (فقه زیدیه)»، ص۹۸.</ref> اما آنها در زمینه نحوه استفاده از این دو و همچنین دیگر منابع [[فقه]] اختلاف‌نظر دارند.

درخصوص [[ازدواج موقت]] هم که از مسائل اختلافی میان امامیه و اهل‌سنت است، اسماعیلیه و زیدیه با اهل‌سنت موافق‌اند؛<ref>دفتری، تاریخ و سنت‌های اسماعیلیه، ۱۳۹۳ش، ص۲۱۴؛ رحمتی و هاشمی، «زیدیه (فقه زیدیه)»، ص۹۸.</ref> یعنی برخلاف امامیه که ازدواج موقت را جایز می‌داند، به [[حرام|حرمت]] آن رأی می‌دهند.<ref>رحمتی و هاشمی، «زیدیه (فقه زیدیه)»، ص۹۸.</ref>

[[پرونده:FT 14.06.17 ShiaSunni.png|بندانگشتی|طبق آمار مؤسسه پیو در سال ۲۰۱۴م، بیش از ۵۰٪ جمعیت کشورهای [[ایران]]، [[جمهوری آذربایجان|آذربایجان]]، [[بحرین]]، [[عراق]] و [[لبنان]] شیعه بودند.<ref>«[https://www.pewresearch.org/short-reads/2014/06/18/the-sunni-shia-divide-where-they-live-what-they-believe-and-how-they-view-each-other/ft_14-06-17_shiasunni/ FT_14.06.17_ShiaSunni]», Pew Research Center</ref>

]]

در ایران، [[جمهوری آذربایجان|آذربایجان]]، [[بحرین]] و عراق، جمعیت غالب شیعه است.<ref>انجمن دین و زندگی عمومی پیو، نقشه جمعیت مسلمانان جهان، ۱۳۹۳ش، ص۲۰.</ref> در خاورمیانه، شمال آفریقا، منطقه آسیا-اقیانوسیه، و [[ایالات متحده آمریکا|آمریکا]] و [[کانادا]]<ref>انجمن دین و زندگی عمومی پیو، نقشه جمعیت مسلمانان جهان، ۱۳۹۳ش، ص۱۹، ۲۰.</ref>، [[چین]]<ref>[https://tzb.ouc.edu.cn/2017/0921/c10586a79963/page.htm 中国的穆斯林都是来自哪些教派、 中国海洋大学]</ref> و بسیاری از کشورهای دنیا نیز شیعیان زندگی می‌کنند.

حکومت‌های [[آل ادریس|آل‌ادریس]]، [[علویان (طبرستان)|علویان طبرستان]]، [[آل بویه]]، زیدیان [[یمن]]، [[فاطمیان]]، اسماعیلیهٔ [[قلعه الموت|اَلَموت]]، [[سربداران]]ِ [[سبزوار]]، [[صفویان|صفویه]] و [[نظام جمهوری اسلامی ایران|جمهوری اسلامی ایران]] از حکومت‌های شیعی [[جهان اسلام]] بوده‌اند.

در جمهوری اسلامی ایران هم [[اصول دین|اصولِ مذهب]] و [[فقه]] شیعهٔ دوازده‌امامی مبنا قرار گرفته‌است.<ref>قاسمی و کریمی، «جمهوری اسلامی ایران»، ص۷۶۵و۷۶۶.</ref>

[[شیعه در اسلام (کتاب)|کتاب شیعه در اسلام]]، نوشته [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]]: این کتاب با هدف معرفی مذهب شیعه -به‌خصوص برای مخاطبان غیرمسلمان- به زبان فارسی نوشته شده‌ است. در این اثر، مطالب لازم برای شناخت شیعه به زبانی ساده و مختصر بیان شده‌ است. کتاب شیعه در اسلام، به زبان‌های مختلفی ترجمه شده‌ است.

پرونده:حرم امام علی1.jpg|[[حرم امام علی(ع)]] در [[نجف]]

پرونده:ضریح امام حسین5.jpg|[[ضریح]] امام حسین(ع) در [[کربلا]]

پرونده:مسجد کوفه.jpg|[[مسجد کوفه]]، چهارمین [[مسجد]] مهم نزد شیعیان

</gallery>

{{پانوشت}}

{{یادداشت‌ها}}

{{منابع}}

* ابن‌اثیر، علی بن محمد، اُسد الغابه فی معرفة الصحابه، دارالفکر، بیروت، ۱۴۰۹ق/۱۹۸۹م.

==پیوند به بیرون==

{{شیعه-افقی}}